Ο ακήρυκτος προεκλογικός για το 2023
Κυριάκος Πιερίδης, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2021-09-12
Οι προεδρικές εκλογές στην Κύπρο τον Φεβρουάριο του 2023 απέχουν μόλις 18 μήνες και η φθίνουσα πορεία της διακυβέρνησης Ν. Αναστασιάδη ωθεί πολλούς στον χώρο του Δημοκρατικού Συναγερμού (ΔΗΣΥ) να προσαρμόσουν τα σχέδιά τους για την επόμενη ημέρα. Στην ουσία όσα συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες είναι μέρος ενός ακήρυχτου προεκλογικού. Πολλά επεισόδια θα ακολουθήσουν μέχρι να σχηματιστεί η εικόνα και στην αντιπολίτευση. Ομως, τι αποτύπωμα αφήνει πίσω της η δεκαετής εξουσία για εκείνους στον ΔΗΣΥ που φιλοδοξούν να πάρουν τη σκυτάλη για το ύπατο αξίωμα;
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου κερδίζει την ενδοκομματική διαπάλη και έχει το προβάδισμα για την προεδρική υποψηφιότητα. Τώρα, αισθάνεται έτοιμος να εκτεθεί στην κοινή γνώμη. Για όλα; Πολλά περιλαμβάνουν όσα βρίσκονται στο «μαύρο κουτί» της διακυβέρνησης, με τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ να είναι πίσω ή δίπλα στον Ν. Αναστασιάδη.
Στις προεδρικές του 2023, το Κυπριακό θα καταλάβει ξανά σημαντικό μέρος της ατζέντας λόγω της σοβαρής επιδείνωσής του. Η εβδομάδα που πέρασε δίνει δείγματα γραφής για τη σωρευτική ζημιά. Ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης, που κατά καιρούς επινοεί και υποβάλλει διάφορες «ιδέες» για τη μορφή επίλυσης, κατέθεσε τη δήθεν πρόταση προς τους Τουρκοκυπρίους για «επιστροφή στο Σύνταγμα του ‘60». Τόση σημασία δίνει ο ΟΗΕ στην πρόταση Αναστασιάδη, που ο γενικός γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες εξετάζει αν αξίζει τον κόπο να του δώσει λίγο χρόνο παραπάνω από το 20λεπτο που δικαιούται κάθε ξένος ηγέτης στη Γενική Συνέλευση τέλη Σεπτεμβρίου. Ο δε εθνικιστής Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ αισθάνεται πιο ανακουφισμένος να προβάλλει τη θέση του για «δύο κράτη», αντί της συμφωνημένης βάσης για ομοσπονδία.
Στην καταστροφική αυτή επινόηση, ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου (7/9) επέλεξε να δώσει κάλυψη στον Ν. Αναστασιάδη: «Με την πρότασή του για επιστροφή στο Σύνταγμα του 1960, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας επιδιώκει να σπάσει το αδιέξοδο στο Κυπριακό και όχι να αλλάξει τη βάση της λύσης του Κυπριακού…». Ομως, την επομένη (8/9), ο Αβέρωφ Νεοφύτου έκρινε σκόπιμο να περάσει τη διαχωριστική γραμμή για να συναντηθεί με τον Τουρκοκύπριο τέως ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί: «Επανέλαβα τη θέση μου ότι ο μόνος δρόμος για την επίλυση του Κυπριακού είναι τα ψηφίσματα του OHE και το συμφωνημένο πλαίσιο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας», έγραψε στο twitter.
Πέρασε καιρός αφότου ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ επιχείρησε να θέσει τη διαφωνία του για τους χειρισμούς Αναστασιάδη στο Κυπριακό: «Βλέπω το εθνικό τσουνάμι να έρχεται. Δεν μπορώ ούτε να σιωπήσω ούτε να μείνω με σταυρωμένα τα χέρια…» («Καθημερινή», 4/10/2018). Ο Ν. Αναστασιάδης μόλις είχε επανεκλεγεί πρόεδρος και του έκοψε τον… βήχα (6/10/2018): «Εχω κουραστεί να ακούω για τσουνάμια…».
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου σιώπησε και συνειδητά αποφάσισε να ακολουθήσει τη γραμμή της σιωπής μέχρι να φτάσει στον δικό του τελικό στόχο. Τώρα είναι πολύ κοντά στο να τον πετύχει. Στο χαοτικό κλίμα περί επιστροφής στο ‘60, ο Ν. Αναστασιάδης τού έδωσε το δαχτυλίδι (συνέντευξη «ΟΜΕΓΑ» 6/9) για τις προεδρικές: «Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ έχει προτεραιότητα. Το κόμμα θα αποφασίσει, αλλά και ο ίδιος ο πρόεδρος έχει λόγο και ρόλο εις το ποιος θα είναι ο υποψήφιος, είτε ο ίδιος είτε άλλος…».
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου μετρούσε όλον αυτόν τον καιρό τους συσχετισμούς εντός ΔΗΣΥ. Εκτίμησε ότι ο Ν. Αναστασιάδης, ενόσω είναι πρόεδρος της Δημοκρατίας, είναι ο μόνος που θα μπορούσε να ανατρέψει τα δικά του σχέδια, αν βρισκόταν απέναντί του. Ομως τα πράγματα δεν του έρχονται ομαλά. Ανήμερα της συνάντησής του με τον Μ. Ακιντζί, μια άλλη είδηση προκάλεσε σάλο διεθνώς και πονοκέφαλο στον ΔΗΣΥ. Ο υπουργός Παιδείας Πρόδρομος Προδρόμου, ο πλέον αποτυχημένος της κυβέρνησης Αναστασιάδη, έδωσε εντολή στους καθηγητές να σκίσουν σελίδα από βιβλίο αγγλικών Oxford Discover Futures για το Λύκειο.
Αιτία, η αναφορά στην ηγετική φυσιογνωμία του Κεμάλ Ατατούρκ για το τουρκικό έθνος. «Εκθειάζει τον Ατατούρκ», ανακοινώνει το υπουργείο και την επομένη συνεχίζει να επιμένει: «Το μάθημα των αγγλικών δεν προσφέρεται για κριτική σκέψη…». Το σκίσιμο της σελίδας έγινε διεθνής είδηση και προκαλεί ακόμα τις απαξιωτικές αντιδράσεις της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων για την κυπριακή κυβέρνηση. Εχει σημασία η επικοινωνιακή διαχείριση μιας ζημιάς, τι γίνεται όμως αν το πρόβλημα της Ακροδεξιάς είναι συστημικό στη διακυβέρνηση και τους υπουργούς της;
Η αντίστροφη μέτρηση όμως έχει αρχίσει! Στο 18μηνο που απομένει, ο Αβέρωφ Νεοφύτου θα κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα εδώ και καιρό και πιστεύει ότι έχει το πλεονέκτημα. Ο καλύτερος τρόπος να μεγιστοποιήσει το όφελος από την άσκηση της 10ετούς εξουσίας είναι να παίξει με την οικονομία, αλλά στην πράξη να συνεχίζει απρόσκοπτα την επέλαση στο Δημόσιο: ξεπάγωμα θέσεων, διορισμοί εκτάκτων, μετακίνηση συμβούλων, δημιουργία νέων θέσεων επιτρόπων, στελέχωση υπηρεσιών με κομματικά στελέχη, μοίρασμα διευθυντικών θέσεων με καριέρες 10ετίας. Μια στρατιά «ημετέρων» στήνεται στο Δημόσιο με διαδικασίες κατευθυνόμενες από το Προεδρικό και το κόμμα, χέρι χέρι.
Το δεύτερο εργαλείο στα χέρια του είναι η χωρίς έλεγχο διαχείριση των δημόσιων οικονομικών. Με αδύναμη Βουλή και ελέω πανδημίας, το δημόσιο χρέος αυξάνεται. Ο δανεισμός είναι μεν φτηνός, αλλά ποιος ασχολείται για τη διόγκωσή του, αφού θα αποπληρωθεί το 2045; Ο πειρασμός που βάζει το κυβερνητικό κόμμα στην αντιπολίτευση είναι μεγάλος. Θα κόψετε θέσεις εργασίας εν καιρώ κρίσης;
Ο Αβ. Νεοφύτου διείσδυσε στον κρατικό μηχανισμό και με μαεστρία κατευθύνει υπουργούς και υπηρεσιακούς σε καθημερινή βάση. Διαθέτει δικτύωση σε παγκύπρια βάση. Γνωρίζει τη ροή πάσης φύσεως διαδικασιών. Ενεργεί ως… «πρωθυπουργός». Τα πλείστα ζητήματα, όχι μόνο πολιτικά, περνούν από το γραφείο του προτού γίνουν εκτελεστικές αποφάσεις.
Με μια ομάδα επαγγελματικών στελεχών, φτιάχνει επίσης το προσωπικό του προφίλ. Εμφανίζεται όσο γίνεται πιο λαϊκός, προσιτός και ανθρώπινος. Μαζεύει κεράσια, πάει στις αγορές, περιοδεύει στους δήμους, επιθεωρεί έργα. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου είναι επίσης ικανός να χειρίζεται τη ροή των καθημερινών ειδήσεων, καθορίζοντας την ατζέντα. Εχει καθιερώσει για τον σκοπό αυτό έναν μηχανισμό επικοινωνίας που κινητοποιεί ταυτόχρονα υπουργούς, βουλευτές και φτάνει μέχρι τα ΜΜΕ για την άκριτη, σχεδόν διαφημιστική ανάδειξη του κυβερνητικού έργου.
Η πολιτική δεν είναι πάντοτε τόσο βολική για να απλώνει, όπως την κολοκυθιά. Μια κατ’ εξοχήν ιδεολογική αναμέτρηση επίκειται στην Κύπρο το 2023. Δεν θα κριθεί μόνο στον έλεγχο του κράτους, των μηχανισμών και του κομματικού παιχνιδιού. Οι πολίτες αναζητούν φορείς πολιτικής που έχουν αξιοπιστία, εννοούν όσα λένε, με σαφήνεια και χωρίς ταλαντεύσεις.
Ο ΔΗΣΥ έχει από καιρό απομακρυνθεί από την πολιτική κληρονομιά που του άφησε ο ιδρυτής του Γλαύκος Κληρίδης και έχει αποξενώσει ένα σημαντικό τμήμα του, βάζοντάς το στην αποχή. Δεν είναι εύκολο το πρωί να είσαι «κληριδικός» και το βράδυ «αναστασιαδικός». Το σύστημα διακυβέρνησης είναι απογοητευτικό. Μοιάζει σε ύφος και περιεχόμενο με μείγμα Σαλβίνι και Ορμπαν. Η δε συνολική εικόνα που εκπέμπει η διακυβέρνηση Αναστασιάδη και ο τρόπος που την υπηρετούν τυφλά τα πλείστα κομματικά στελέχη αναπόφευκτα επηρεάζουν το ακροατήριο του ΔΗΣΥ. Γίνεται πιο συντηρητικό, με τάσεις προς τον εθνικολαϊκισμό.
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου κερδίζει την ενδοκομματική διαπάλη και έχει το προβάδισμα για την προεδρική υποψηφιότητα. Τώρα, αισθάνεται έτοιμος να εκτεθεί στην κοινή γνώμη. Για όλα; Πολλά περιλαμβάνουν όσα βρίσκονται στο «μαύρο κουτί» της διακυβέρνησης, με τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ να είναι πίσω ή δίπλα στον Ν. Αναστασιάδη.
Στις προεδρικές του 2023, το Κυπριακό θα καταλάβει ξανά σημαντικό μέρος της ατζέντας λόγω της σοβαρής επιδείνωσής του. Η εβδομάδα που πέρασε δίνει δείγματα γραφής για τη σωρευτική ζημιά. Ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης, που κατά καιρούς επινοεί και υποβάλλει διάφορες «ιδέες» για τη μορφή επίλυσης, κατέθεσε τη δήθεν πρόταση προς τους Τουρκοκυπρίους για «επιστροφή στο Σύνταγμα του ‘60». Τόση σημασία δίνει ο ΟΗΕ στην πρόταση Αναστασιάδη, που ο γενικός γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες εξετάζει αν αξίζει τον κόπο να του δώσει λίγο χρόνο παραπάνω από το 20λεπτο που δικαιούται κάθε ξένος ηγέτης στη Γενική Συνέλευση τέλη Σεπτεμβρίου. Ο δε εθνικιστής Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ αισθάνεται πιο ανακουφισμένος να προβάλλει τη θέση του για «δύο κράτη», αντί της συμφωνημένης βάσης για ομοσπονδία.
Στην καταστροφική αυτή επινόηση, ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου (7/9) επέλεξε να δώσει κάλυψη στον Ν. Αναστασιάδη: «Με την πρότασή του για επιστροφή στο Σύνταγμα του 1960, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας επιδιώκει να σπάσει το αδιέξοδο στο Κυπριακό και όχι να αλλάξει τη βάση της λύσης του Κυπριακού…». Ομως, την επομένη (8/9), ο Αβέρωφ Νεοφύτου έκρινε σκόπιμο να περάσει τη διαχωριστική γραμμή για να συναντηθεί με τον Τουρκοκύπριο τέως ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί: «Επανέλαβα τη θέση μου ότι ο μόνος δρόμος για την επίλυση του Κυπριακού είναι τα ψηφίσματα του OHE και το συμφωνημένο πλαίσιο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας», έγραψε στο twitter.
Πέρασε καιρός αφότου ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ επιχείρησε να θέσει τη διαφωνία του για τους χειρισμούς Αναστασιάδη στο Κυπριακό: «Βλέπω το εθνικό τσουνάμι να έρχεται. Δεν μπορώ ούτε να σιωπήσω ούτε να μείνω με σταυρωμένα τα χέρια…» («Καθημερινή», 4/10/2018). Ο Ν. Αναστασιάδης μόλις είχε επανεκλεγεί πρόεδρος και του έκοψε τον… βήχα (6/10/2018): «Εχω κουραστεί να ακούω για τσουνάμια…».
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου σιώπησε και συνειδητά αποφάσισε να ακολουθήσει τη γραμμή της σιωπής μέχρι να φτάσει στον δικό του τελικό στόχο. Τώρα είναι πολύ κοντά στο να τον πετύχει. Στο χαοτικό κλίμα περί επιστροφής στο ‘60, ο Ν. Αναστασιάδης τού έδωσε το δαχτυλίδι (συνέντευξη «ΟΜΕΓΑ» 6/9) για τις προεδρικές: «Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ έχει προτεραιότητα. Το κόμμα θα αποφασίσει, αλλά και ο ίδιος ο πρόεδρος έχει λόγο και ρόλο εις το ποιος θα είναι ο υποψήφιος, είτε ο ίδιος είτε άλλος…».
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου μετρούσε όλον αυτόν τον καιρό τους συσχετισμούς εντός ΔΗΣΥ. Εκτίμησε ότι ο Ν. Αναστασιάδης, ενόσω είναι πρόεδρος της Δημοκρατίας, είναι ο μόνος που θα μπορούσε να ανατρέψει τα δικά του σχέδια, αν βρισκόταν απέναντί του. Ομως τα πράγματα δεν του έρχονται ομαλά. Ανήμερα της συνάντησής του με τον Μ. Ακιντζί, μια άλλη είδηση προκάλεσε σάλο διεθνώς και πονοκέφαλο στον ΔΗΣΥ. Ο υπουργός Παιδείας Πρόδρομος Προδρόμου, ο πλέον αποτυχημένος της κυβέρνησης Αναστασιάδη, έδωσε εντολή στους καθηγητές να σκίσουν σελίδα από βιβλίο αγγλικών Oxford Discover Futures για το Λύκειο.
Αιτία, η αναφορά στην ηγετική φυσιογνωμία του Κεμάλ Ατατούρκ για το τουρκικό έθνος. «Εκθειάζει τον Ατατούρκ», ανακοινώνει το υπουργείο και την επομένη συνεχίζει να επιμένει: «Το μάθημα των αγγλικών δεν προσφέρεται για κριτική σκέψη…». Το σκίσιμο της σελίδας έγινε διεθνής είδηση και προκαλεί ακόμα τις απαξιωτικές αντιδράσεις της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων για την κυπριακή κυβέρνηση. Εχει σημασία η επικοινωνιακή διαχείριση μιας ζημιάς, τι γίνεται όμως αν το πρόβλημα της Ακροδεξιάς είναι συστημικό στη διακυβέρνηση και τους υπουργούς της;
Η αντίστροφη μέτρηση όμως έχει αρχίσει! Στο 18μηνο που απομένει, ο Αβέρωφ Νεοφύτου θα κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα εδώ και καιρό και πιστεύει ότι έχει το πλεονέκτημα. Ο καλύτερος τρόπος να μεγιστοποιήσει το όφελος από την άσκηση της 10ετούς εξουσίας είναι να παίξει με την οικονομία, αλλά στην πράξη να συνεχίζει απρόσκοπτα την επέλαση στο Δημόσιο: ξεπάγωμα θέσεων, διορισμοί εκτάκτων, μετακίνηση συμβούλων, δημιουργία νέων θέσεων επιτρόπων, στελέχωση υπηρεσιών με κομματικά στελέχη, μοίρασμα διευθυντικών θέσεων με καριέρες 10ετίας. Μια στρατιά «ημετέρων» στήνεται στο Δημόσιο με διαδικασίες κατευθυνόμενες από το Προεδρικό και το κόμμα, χέρι χέρι.
Το δεύτερο εργαλείο στα χέρια του είναι η χωρίς έλεγχο διαχείριση των δημόσιων οικονομικών. Με αδύναμη Βουλή και ελέω πανδημίας, το δημόσιο χρέος αυξάνεται. Ο δανεισμός είναι μεν φτηνός, αλλά ποιος ασχολείται για τη διόγκωσή του, αφού θα αποπληρωθεί το 2045; Ο πειρασμός που βάζει το κυβερνητικό κόμμα στην αντιπολίτευση είναι μεγάλος. Θα κόψετε θέσεις εργασίας εν καιρώ κρίσης;
Ο Αβ. Νεοφύτου διείσδυσε στον κρατικό μηχανισμό και με μαεστρία κατευθύνει υπουργούς και υπηρεσιακούς σε καθημερινή βάση. Διαθέτει δικτύωση σε παγκύπρια βάση. Γνωρίζει τη ροή πάσης φύσεως διαδικασιών. Ενεργεί ως… «πρωθυπουργός». Τα πλείστα ζητήματα, όχι μόνο πολιτικά, περνούν από το γραφείο του προτού γίνουν εκτελεστικές αποφάσεις.
Με μια ομάδα επαγγελματικών στελεχών, φτιάχνει επίσης το προσωπικό του προφίλ. Εμφανίζεται όσο γίνεται πιο λαϊκός, προσιτός και ανθρώπινος. Μαζεύει κεράσια, πάει στις αγορές, περιοδεύει στους δήμους, επιθεωρεί έργα. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου είναι επίσης ικανός να χειρίζεται τη ροή των καθημερινών ειδήσεων, καθορίζοντας την ατζέντα. Εχει καθιερώσει για τον σκοπό αυτό έναν μηχανισμό επικοινωνίας που κινητοποιεί ταυτόχρονα υπουργούς, βουλευτές και φτάνει μέχρι τα ΜΜΕ για την άκριτη, σχεδόν διαφημιστική ανάδειξη του κυβερνητικού έργου.
Η πολιτική δεν είναι πάντοτε τόσο βολική για να απλώνει, όπως την κολοκυθιά. Μια κατ’ εξοχήν ιδεολογική αναμέτρηση επίκειται στην Κύπρο το 2023. Δεν θα κριθεί μόνο στον έλεγχο του κράτους, των μηχανισμών και του κομματικού παιχνιδιού. Οι πολίτες αναζητούν φορείς πολιτικής που έχουν αξιοπιστία, εννοούν όσα λένε, με σαφήνεια και χωρίς ταλαντεύσεις.
Ο ΔΗΣΥ έχει από καιρό απομακρυνθεί από την πολιτική κληρονομιά που του άφησε ο ιδρυτής του Γλαύκος Κληρίδης και έχει αποξενώσει ένα σημαντικό τμήμα του, βάζοντάς το στην αποχή. Δεν είναι εύκολο το πρωί να είσαι «κληριδικός» και το βράδυ «αναστασιαδικός». Το σύστημα διακυβέρνησης είναι απογοητευτικό. Μοιάζει σε ύφος και περιεχόμενο με μείγμα Σαλβίνι και Ορμπαν. Η δε συνολική εικόνα που εκπέμπει η διακυβέρνηση Αναστασιάδη και ο τρόπος που την υπηρετούν τυφλά τα πλείστα κομματικά στελέχη αναπόφευκτα επηρεάζουν το ακροατήριο του ΔΗΣΥ. Γίνεται πιο συντηρητικό, με τάσεις προς τον εθνικολαϊκισμό.
