Ένας επικήδειος

Λένε πως όσο γερνάει ο άνθρωπος, τόσο πιο ευσυγκίνητος γίνεται. Ίσως σ’ αυτό να οφείλεται ένας κόμπος, όταν διάβασα την επιστολή της Ελληνοκύπριας φίλης μου Κορίνας Δημητρίου με το συνημμένο σ’ αυτήν. Ίσως στο απόθεμα ψυχής του τολμητία ομιλητή της νεκρολογίας. Παραθέτω και τα δυο κείμενα χωρίς άλλα σχόλια.

Η επιστολή

Στις 27 Ιουλίου έγινε η κηδεία του πατέρα του στενού μου φίλου Σπύρου Χατζηνικολάου. Ο πατέρας του, ο δικαστής Χρίστος (Τάκης) Χατζηνικολάου, κατά τα πέτρινα χρόνια της ιστορίας μας βοήθησε και γλίτωσε πολλούς Τουρκοκύπριους από τα νύχια της ΕΟΚΑ Β΄. Για ειρωνεία της τύχης, δολοφονήθηκε από Τούρκους εξτρεμιστές το 1974 και θάφτηκε στον ομαδικό τάφο, στο χωριό Γαλάτεια (Μεχμετζίκ).

Μόλις πρόσφατα έγινε η ταυτοποίηση των λειψάνων του με τη μέθοδο του DNA. Έχουν αρχίσει να γίνονται αρκετές τέτοιες κηδείες, αφού οι ταυτοποιήσεις προχωρούν με γρήγορους ρυθμούς. Όπως καταλαβαίνεις, όλος ο κόσμος είναι ανάστατος. Όμως, κανείς δεν κάνει λόγο και για τους Τ/Κ που σφαγιάστηκαν. Βέβαια, δεν τολμούν πια και να αμφισβητήσουν το γεγονός, όπως έκανε το 2004 ο Τάσσος. Απλώς τώρα μας αγνοούν και ελπίζουν ότι θα βαρεθούμε να τα λέμε. Σου επισυνάπτω τη νεκρολογία του Σπύρου. Προηγήθηκαν επτά ομιλίες από διάφορους «Συλλόγους αγνοουμένων» κλπ. Η εκκλησία ήταν κατάμεστη και παρευρέθηκαν όλες οι πολιτικές προσωπικότητες.

Όπως καταλαβαίνεις, η ομιλία του Σπύρου άφησε πολλούς άφωνους και κατακόκκινους. Κάποιοι άλλοι όμως ξέσπασαν σε αυθόρμητο χειροκρότημα, όπως έκαναν και όταν ο Χουσεΐν Ακανσόι (που η οικογένειά του βρέθηκε κατακρεουργημένη το 1974 σε σκουπιδότοπο, ίσως εκείνον της φωτογραφίας του άρθρου σου της περασμένης εβδομάδας), κατάθεσε στεφάνι. Στη στέλλω με την ελπίδα ότι ίσως μπορέσεις να την αξιοποιήσεις.

Η επικήδεια ομιλία του Σπύρου

Η οικογένεια μου και εγώ θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλους εκείνους οι οποίοι μας στήριξαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στην μακρά πορεία τα 33 αυτά χρόνια.

[...] Μόλις πριν λίγα χρόνια, και μετά την μερική χαλάρωση της διακίνησης στα οδοφράγματα του Αττίλα, η οικογένεια μου έμαθε, με έκπληξη ότι, εκτός από Ελληνοκύπριους, υπάρχουν και Τουρκοκύπριοι αγνοούμενοι. Για μας αυτό έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία. Κανείς ποτέ στην πλευρά μας, επίσημος ή μη, δεν ανέφερε το θέμα.

Σιγά σιγά πλησιάσαμε κάποιους από εκείνους. Μας μίλησαν. Μας εξιστόρησαν το δράμα της κάθε οικογένειας. Τόσες πολλές ομοιότητες με την οικογενειακή μας περίπτωση: «Τους πήραν κάποιοι άντρες... Κάποιοι με πολιτικά κάποιοι με στολή... Άκουσαν πυροβολισμούς κατόπιν... Κάποιος κάτι άκουσε... Κάποιος είδε κάποιον που του έμοιαζε... Κάποιος μάλλον νομίζει ότι τους είδε σε ένα γήπεδο μαζεμένους μέρες μετά».

Κι άλλη ιστορία, κι άλλη, κι άλλη. Πανομοιότυπη. Άλλαζε μόνο η εθνικότητα των ονομάτων των θυμάτων και φυσικά των δολοφόνων τους.

Με τον καιρό, δίπλα στα ονόματα του Ευαγόρα και της Αγνής, του Γιώργου και του Πανίκου, του Ηλία και της Μάχης, ονόματα στα οποία κάθε αναφορά μας προκαλούσε σφίξιμο στο στομάχι και αμηχανία, ήρθαν να προστεθούν ονόματα όπως της Λεϊλά Κιράλπ από την Τόχνη και του Φεβζί από την Αλαμινό.

Τις προάλλες μιλώντας με τον Τ/Κ γιατρό Κο Ρουστέμ, του οποίου η μητέρα, οι δύο αδερφές, τα δύο μικρά αδερφάκια, η γιαγιά του και άλλοι 15 συγγενείς του σφαγιάστηκαν από δικούς μας στην Μάραθα, στον Σανταλάρη και στην Αλόα το 1974, μου έλεγε ότι δεν τρέφει πια μίσος για τους δολοφόνους της οικογένειάς του. Το ίδιο πάντα μας έλεγε και η Μυροφόρα Λοϊζου, αρκεί να μάθαινε που βρίσκεται ο Χριστάκης της. Θα ακουστεί παράδοξο και βλάσφημο για τον χώρο που βρισκόμαστε, αλλά η δικιά μου οικογένεια δεν έχει καταφέρει να μαλακώσει τα αισθήματά της προς τους αυτουργούς δολοφόνους της Γαλάτειας και του Αγίου Ανδρονίκου, παρά τα 33 χρόνια που πέρασαν.

Στην ατυχία μας, η οικογένεια μας υπήρξε από τις τυχερές. Μάθαμε από τους πρώτους. Τελειώσαμε από τους πρώτους. Καλή δύναμη τώρα σε όλους τους επόμενους. [...] Θα είμαστε όλοι και σε αυτόν τον ύστατο αποχαιρετισμό.

Είμαστε οι πρώτοι και ακολουθάνε αναστημένοι χίλιοι νεκροί.