Προτάσεις για ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό δημόσιο σύστημα υγείας
Ηλίας Μόσιαλος, protothema.gr, Δημοσιευμένο: 2020-11-08
Προτάσεις για την αναδιοργάνωση του συστήματος υγείας και των νοσοκομειακών υπηρεσιών κατέθεσε ο ο καθηγητής της πολιτικής της υγείας και Διευθυντής του LSE, Ηλίας Μόσιαλος.
«Στην Αττική χρειάζεται στρατηγικός ανασχεδιασμός για τη δημιουργία σύγχρονου νοσοκομειακού συστήματος με προδιαγραφές που να ανταποκρίνονται στις επιστημονικές εξελίξεις του 21ου αιώνα» αναφέρει ο καθηγητής.
Η πανδημία ανέδειξε τα όρια και τις ανεπάρκειες του συστήματος κοινωνικής προστασίας και του συστήματος υγείας. Πρέπει πλέον να σχεδιάσουμε σοβαρά ένα σύγχρονο κοινωνικό κράτος και ένα αποτελεσματικό σύστημα υγείας. Ένα σύστημα που να βελτιώνει το επίπεδο υγείας του ελληνικού πληθυσμού, να εξασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες δημόσιας υγείας και πρόληψης και σε νοσηλευτικές υπηρεσίες. Αλλά, ταυτόχρονα να έχει ως συστατικά στοιχεία του DNA του την αξιοκρατία και την διαφάνεια.
Η αναδιάρθρωση του ΕΣΥ πρέπει να στηριχθεί σε 9 παρεμβάσεις:
Επαναπροσδιορισμός του ρόλου του υπουργείου: Το Υπουργείο Υγείας πρέπει να είναι υπουργείο χάραξης της στρατηγικής του δημοσίου συστήματος υγείας και να εποπτεύει τους οργανισμούς του υπουργείου στους οποίους πρέπει να αποκεντρωθούν σημαντικές αρμοδιότητες.
Ενίσχυση των υποκείμενων του υπουργείου οργανισμών: Οι οργανισμοί του υπουργείου (Π.χ. Ε.Ο.Φ, νέος οργανισμός για την ποιότητα, Ο.Κ.Α.Ν.Α.) πρέπει να αποκτήσουν μεγαλύτερη διοικητική επάρκεια. Οι διοικήσεις τους πρέπει να επιλέγονται με ανοιχτές διαδικασίες χωρίς κομματικά κριτήρια και με γνώμονα τη διοικητική επάρκεια και τις απαιτούμενες δεξιότητες.
Ψηφιοποίηση: Η λήψη αποφάσεων πρέπει να στηρίζεται στην τεκμηρίωση. Προέχει επομένως η άμεση ψηφιοποίηση του ΕΣΥ και η δημιουργία βάσεων δεδομένων για όλες τις δραστηριότητες εντός του ΕΣΥ.
Ριζική αναδιάρθρωση των προγραμμάτων εκπαίδευσης: Πρέπει να υπάρχουν ενιαίοι στόχοι και προγράμματα σπουδών και εκπαίδευσης, των γιατρών, νοσηλευτών, και όλων των κλάδων υγείας τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Επιβάλλεται να θεσπιστούν υψηλά ποιοτικά κριτήρια για την μέτρηση αποτελεσμάτων και συνεχής μεταφορά τεχνογνωσίας και δεξιοτήτων, τόσο μεταξύ των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων αλλά και των κέντρων κλινικής εκπαίδευσης.
Αξιοκρατικές προσλήψεις και τοποθετήσεις προσωπικού: Η επιλογή των γιατρών στα νοσοκομεία πρέπει να γίνεται με βασικό κριτήριο την κλινική τους επάρκεια και τις γνώσεις τους και όχι την προϋπηρεσία. Οι επιτροπές επιλογής δεν πρέπει να κυριαρχούνται από τοπικά στελέχη του συστήματος. Οι επιτροπές πρέπει να έχουν διευρυμένη σύνθεση με συμμετοχή αναγνωρισμένων κλινικών γιατρών από το ευρύτερο σύστημα υγείας.
Αναβάθμιση των υπηρεσιών πρόληψης και δημόσιας υγείας: Δεν αρκεί η χρηματοδότηση προληπτικών εξετάσεων. Χρειάζονται οργανωμένα προγράμματα ενημέρωσης, συλλογής στοιχείων και καταγραφής αποτελεσμάτων. Είναι ενδεικτικό ότι ενώ τα εμβόλια κατά του τραχήλου της μήτρας είναι δωρεάν, η συμμετοχή στους εμβολιασμούς είναι μικρή.
Αναβάθμιση των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας: Χρειάζεται άμεση δημιουργία δικτύων γιατρών πολλαπλών ειδικοτήτων, νοσηλευτών και άλλων επαγγελμάτων υγείας. Επιπλέον, απαιτείται ενίσχυση της τεχνολογικής και διαγνωστικής τους επάρκειας. Αν δεν γίνει αυτό γιατροί και νοσηλευτές θα έχουν απλά ρόλο τροχονόμων διακίνησης ασθενών στα νοσοκομεία.
Σταθερό στρατηγικό πλαίσιο για την φαρμακευτική πολιτική: Αυτό θα γίνει με ενίσχυση των διαδικασιών αξιολόγησης της βιοϊατρικής τεχνολογίας, με κίνητρα για τις κλινικές δοκιμές και ερευνητικές επενδύσεις στην Ελλάδα. Έτσι ο Ε.Ο.Φ από το ρόλο του φτωχού συγγενή, μετουσιώνεται σε βασικό και ισότιμο εταίρο στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων.
Αναδιοργάνωση του νοσοκομειακού συστήματος: Στις περιφέρειες της χώρας απαιτείται διασύνδεση των γενικών νοσοκομείων με τα γειτονικότερα πανεπιστημιακά νοσοκομεία για ενίσχυση της εκπαίδευσης και της μεταφοράς της τεχνογνωσίας. Σε επίπεδο νομού αν υπάρχουν 2 ή 3 νοσοκομεία, οφείλει να θεσπιστεί και να διασφαλιστεί ένα ενιαίο πλαίσιο αποφάσεων και συμπληρωματικές λειτουργίες.
Στην Αττική χρειάζεται στρατηγικός ανασχεδιασμός για τη δημιουργία σύγχρονου νοσοκομειακού συστήματος με προδιαγραφές που να ανταποκρίνονται στις επιστημονικές εξελίξεις του 21ου αιώνα.
• Επέκταση και ενίσχυση του Νοσοκομείου Άγιος Σάββας. Άμεσα μπορεί να δρομολογηθεί η επέκταση του Αγίου Σάββα συγχωνεύοντας τις υπηρεσίες του νοσοκομείου Ελπίς και του Σπηλιοπούλειου νοσοκομείου για τη δημιουργία υπηρεσιών μονάδων ανακουφιστικής φροντίδας και χημειοθεραπείας σε ευπρεπείς χώρους εκτός του κεντρικού νοσοκομείου. Παράλληλα να δρομολογηθεί σε όμορους χώρους η δημιουργία του Εθνικού ερευνητικού ινστιτούτου για τον καρκίνο.
• Δημιουργία ιατρικού και τεχνολογικού πάρκου: Παράλληλα να εστιάσουμε στη δημιουργία δύο υπερσύγχρονων νοσοκομείων στο χώρο όπου είναι το νοσοκομείο Σωτηρία, στα πλαίσια δημιουργίας ευρύτερου ιατρικού και τεχνολογικού πάρκου στην ίδια περιοχή, που θα περιλαμβάνει και τα δυο στρατιωτικά νοσοκομεία, το νοσοκομεία Γεννηματάς, ενώ το Σωτηρία θα ενσωματωθεί στα δύο νέα νοσοκομεία. Μέχρι την ολοκλήρωση των νέων νοσοκομείων να υπάρχει ενιαία διοίκηση και προγραμματισμός μεταξύ του Γεννηματάς και του Σωτηρία. Στο πάρκο ενσωματώνεται και το ίδρυμα ιατροβιολογικών ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ ενθαρρύνονται τεχνολογικές επενδύσεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα σε διασύνδεση με τα 5 νοσοκομεία.
• Επεκτάσεις σχολών επιστημών υγείας – Εκπαιδευτικό κέντρο- Δημιουργία μουσείου υγείας: Παράλληλα, μεταφέρονται στα δύο νέα νοσοκομεία, το σύνολο των υπηρεσιών των νοσοκομείων Λαϊκό, Ιπποκράτειο, Αρεταίειο και Αιγινήτειο. Έτσι άμεσα απελευθερώνονται χώροι για επέκταση της σχολής επιστημών υγείας, και χώροι για τη δημιουργία μουσείου υγείας αλλά και εκπαιδευτικού κέντρου στους χώρους των νοσοκομείων Αιγινήτειο και Αρεταίειο.
• Eνοποίηση των δύο νοσοκομείων Παίδων. Ας ξεκινήσει η συζήτηση για την λειτουργική ενοποίηση των δύο νοσοκομείων Παίδων με παράλληλη ενίσχυση της ερευνητικής τους δραστηριότητας.
• Συνέργειες των νοσοκομείων της Αττικής: Τα νοσοκομεία του λεκανοπεδίου εντάσσονταισε 4-5 ομάδες νοσοκομείων που αναπτύσσουν συνέργειες και συμπληρωματικές κλινικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
Νομικό Πλαίσιο και Χρηματοδότηση: Σίγουρα θα υπάρχουν ενστάσεις νομικού τύπου για τα κληροδοτήματα, αλλά όλα αυτά μπορούν νομικά να διευθετηθούν αν μείνουμε στην ουσία και όχι στην τυπολατρία. Η χρηματοδότη του εγχειρήματος μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής κοινοτικής στήριξης, με επιπρόσθετη χρηματοδότηση από την ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύσεων και επενδυτική αξιοποίηση του οικοπέδου του Ιπποκράτειου νοσοκομείου.
Το νοσοκομειακό σύστημα της Αθήνας δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες. Έχουμε δύο επιλογές τώρα:
• να συνεχίσουμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλο μας, πίσω από χιλιάδες δικαιολογίες, ή
• να κάνουμε τώρα τολμηρά και αποφασιστικά βήματα για να έχουμε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα υγείας.
«Στην Αττική χρειάζεται στρατηγικός ανασχεδιασμός για τη δημιουργία σύγχρονου νοσοκομειακού συστήματος με προδιαγραφές που να ανταποκρίνονται στις επιστημονικές εξελίξεις του 21ου αιώνα» αναφέρει ο καθηγητής.
Η πανδημία ανέδειξε τα όρια και τις ανεπάρκειες του συστήματος κοινωνικής προστασίας και του συστήματος υγείας. Πρέπει πλέον να σχεδιάσουμε σοβαρά ένα σύγχρονο κοινωνικό κράτος και ένα αποτελεσματικό σύστημα υγείας. Ένα σύστημα που να βελτιώνει το επίπεδο υγείας του ελληνικού πληθυσμού, να εξασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες δημόσιας υγείας και πρόληψης και σε νοσηλευτικές υπηρεσίες. Αλλά, ταυτόχρονα να έχει ως συστατικά στοιχεία του DNA του την αξιοκρατία και την διαφάνεια.
Η αναδιάρθρωση του ΕΣΥ πρέπει να στηριχθεί σε 9 παρεμβάσεις:
Επαναπροσδιορισμός του ρόλου του υπουργείου: Το Υπουργείο Υγείας πρέπει να είναι υπουργείο χάραξης της στρατηγικής του δημοσίου συστήματος υγείας και να εποπτεύει τους οργανισμούς του υπουργείου στους οποίους πρέπει να αποκεντρωθούν σημαντικές αρμοδιότητες.
Ενίσχυση των υποκείμενων του υπουργείου οργανισμών: Οι οργανισμοί του υπουργείου (Π.χ. Ε.Ο.Φ, νέος οργανισμός για την ποιότητα, Ο.Κ.Α.Ν.Α.) πρέπει να αποκτήσουν μεγαλύτερη διοικητική επάρκεια. Οι διοικήσεις τους πρέπει να επιλέγονται με ανοιχτές διαδικασίες χωρίς κομματικά κριτήρια και με γνώμονα τη διοικητική επάρκεια και τις απαιτούμενες δεξιότητες.
Ψηφιοποίηση: Η λήψη αποφάσεων πρέπει να στηρίζεται στην τεκμηρίωση. Προέχει επομένως η άμεση ψηφιοποίηση του ΕΣΥ και η δημιουργία βάσεων δεδομένων για όλες τις δραστηριότητες εντός του ΕΣΥ.
Ριζική αναδιάρθρωση των προγραμμάτων εκπαίδευσης: Πρέπει να υπάρχουν ενιαίοι στόχοι και προγράμματα σπουδών και εκπαίδευσης, των γιατρών, νοσηλευτών, και όλων των κλάδων υγείας τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Επιβάλλεται να θεσπιστούν υψηλά ποιοτικά κριτήρια για την μέτρηση αποτελεσμάτων και συνεχής μεταφορά τεχνογνωσίας και δεξιοτήτων, τόσο μεταξύ των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων αλλά και των κέντρων κλινικής εκπαίδευσης.
Αξιοκρατικές προσλήψεις και τοποθετήσεις προσωπικού: Η επιλογή των γιατρών στα νοσοκομεία πρέπει να γίνεται με βασικό κριτήριο την κλινική τους επάρκεια και τις γνώσεις τους και όχι την προϋπηρεσία. Οι επιτροπές επιλογής δεν πρέπει να κυριαρχούνται από τοπικά στελέχη του συστήματος. Οι επιτροπές πρέπει να έχουν διευρυμένη σύνθεση με συμμετοχή αναγνωρισμένων κλινικών γιατρών από το ευρύτερο σύστημα υγείας.
Αναβάθμιση των υπηρεσιών πρόληψης και δημόσιας υγείας: Δεν αρκεί η χρηματοδότηση προληπτικών εξετάσεων. Χρειάζονται οργανωμένα προγράμματα ενημέρωσης, συλλογής στοιχείων και καταγραφής αποτελεσμάτων. Είναι ενδεικτικό ότι ενώ τα εμβόλια κατά του τραχήλου της μήτρας είναι δωρεάν, η συμμετοχή στους εμβολιασμούς είναι μικρή.
Αναβάθμιση των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας: Χρειάζεται άμεση δημιουργία δικτύων γιατρών πολλαπλών ειδικοτήτων, νοσηλευτών και άλλων επαγγελμάτων υγείας. Επιπλέον, απαιτείται ενίσχυση της τεχνολογικής και διαγνωστικής τους επάρκειας. Αν δεν γίνει αυτό γιατροί και νοσηλευτές θα έχουν απλά ρόλο τροχονόμων διακίνησης ασθενών στα νοσοκομεία.
Σταθερό στρατηγικό πλαίσιο για την φαρμακευτική πολιτική: Αυτό θα γίνει με ενίσχυση των διαδικασιών αξιολόγησης της βιοϊατρικής τεχνολογίας, με κίνητρα για τις κλινικές δοκιμές και ερευνητικές επενδύσεις στην Ελλάδα. Έτσι ο Ε.Ο.Φ από το ρόλο του φτωχού συγγενή, μετουσιώνεται σε βασικό και ισότιμο εταίρο στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων.
Αναδιοργάνωση του νοσοκομειακού συστήματος: Στις περιφέρειες της χώρας απαιτείται διασύνδεση των γενικών νοσοκομείων με τα γειτονικότερα πανεπιστημιακά νοσοκομεία για ενίσχυση της εκπαίδευσης και της μεταφοράς της τεχνογνωσίας. Σε επίπεδο νομού αν υπάρχουν 2 ή 3 νοσοκομεία, οφείλει να θεσπιστεί και να διασφαλιστεί ένα ενιαίο πλαίσιο αποφάσεων και συμπληρωματικές λειτουργίες.
Στην Αττική χρειάζεται στρατηγικός ανασχεδιασμός για τη δημιουργία σύγχρονου νοσοκομειακού συστήματος με προδιαγραφές που να ανταποκρίνονται στις επιστημονικές εξελίξεις του 21ου αιώνα.
• Επέκταση και ενίσχυση του Νοσοκομείου Άγιος Σάββας. Άμεσα μπορεί να δρομολογηθεί η επέκταση του Αγίου Σάββα συγχωνεύοντας τις υπηρεσίες του νοσοκομείου Ελπίς και του Σπηλιοπούλειου νοσοκομείου για τη δημιουργία υπηρεσιών μονάδων ανακουφιστικής φροντίδας και χημειοθεραπείας σε ευπρεπείς χώρους εκτός του κεντρικού νοσοκομείου. Παράλληλα να δρομολογηθεί σε όμορους χώρους η δημιουργία του Εθνικού ερευνητικού ινστιτούτου για τον καρκίνο.
• Δημιουργία ιατρικού και τεχνολογικού πάρκου: Παράλληλα να εστιάσουμε στη δημιουργία δύο υπερσύγχρονων νοσοκομείων στο χώρο όπου είναι το νοσοκομείο Σωτηρία, στα πλαίσια δημιουργίας ευρύτερου ιατρικού και τεχνολογικού πάρκου στην ίδια περιοχή, που θα περιλαμβάνει και τα δυο στρατιωτικά νοσοκομεία, το νοσοκομεία Γεννηματάς, ενώ το Σωτηρία θα ενσωματωθεί στα δύο νέα νοσοκομεία. Μέχρι την ολοκλήρωση των νέων νοσοκομείων να υπάρχει ενιαία διοίκηση και προγραμματισμός μεταξύ του Γεννηματάς και του Σωτηρία. Στο πάρκο ενσωματώνεται και το ίδρυμα ιατροβιολογικών ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ ενθαρρύνονται τεχνολογικές επενδύσεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα σε διασύνδεση με τα 5 νοσοκομεία.
• Επεκτάσεις σχολών επιστημών υγείας – Εκπαιδευτικό κέντρο- Δημιουργία μουσείου υγείας: Παράλληλα, μεταφέρονται στα δύο νέα νοσοκομεία, το σύνολο των υπηρεσιών των νοσοκομείων Λαϊκό, Ιπποκράτειο, Αρεταίειο και Αιγινήτειο. Έτσι άμεσα απελευθερώνονται χώροι για επέκταση της σχολής επιστημών υγείας, και χώροι για τη δημιουργία μουσείου υγείας αλλά και εκπαιδευτικού κέντρου στους χώρους των νοσοκομείων Αιγινήτειο και Αρεταίειο.
• Eνοποίηση των δύο νοσοκομείων Παίδων. Ας ξεκινήσει η συζήτηση για την λειτουργική ενοποίηση των δύο νοσοκομείων Παίδων με παράλληλη ενίσχυση της ερευνητικής τους δραστηριότητας.
• Συνέργειες των νοσοκομείων της Αττικής: Τα νοσοκομεία του λεκανοπεδίου εντάσσονταισε 4-5 ομάδες νοσοκομείων που αναπτύσσουν συνέργειες και συμπληρωματικές κλινικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
Νομικό Πλαίσιο και Χρηματοδότηση: Σίγουρα θα υπάρχουν ενστάσεις νομικού τύπου για τα κληροδοτήματα, αλλά όλα αυτά μπορούν νομικά να διευθετηθούν αν μείνουμε στην ουσία και όχι στην τυπολατρία. Η χρηματοδότη του εγχειρήματος μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής κοινοτικής στήριξης, με επιπρόσθετη χρηματοδότηση από την ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύσεων και επενδυτική αξιοποίηση του οικοπέδου του Ιπποκράτειου νοσοκομείου.
Το νοσοκομειακό σύστημα της Αθήνας δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες. Έχουμε δύο επιλογές τώρα:
• να συνεχίσουμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλο μας, πίσω από χιλιάδες δικαιολογίες, ή
• να κάνουμε τώρα τολμηρά και αποφασιστικά βήματα για να έχουμε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα υγείας.
