Αγια-Σοφιά και Λωζάννη

Στη σκιά των δραματικών εξελίξεων στις ΗΠΑ η εορταστική επετειακή φαντασμαγορία του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη πέρασε σε δεύτερο πλάνο. Η προσευχή στην Αγια-Σοφιά μαζί με την αμφισβήτηση και απαξίωση της Συνθήκης της Λωζάννης έχουν αναδειχτεί τα τελευταία χρόνια στην Τουρκία ως το κατεξοχήν προνομιακό πεδίο απομυθοποίησης του Κεμάλ Ατατούρκ.

Οταν ο Ερντογάν απαξιώνει τη μετατροπή της Αγια-Σοφιάς από τζαμί σε μουσείο, αμφισβητεί ευθέως τη σχετική απόφαση που υπέγραψε ο Κεμάλ το 1934 σε μια κίνηση κατοχύρωσης ως αποκλειστικά κοσμικής της τουρκικής εθνικής ταυτότητας.

Οταν ο Ερντογάν απαξιώνει ως επιβλαβή για τα ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας τη Συνθήκη της Λωζάνης επί της ουσίας μέμφεται ως μειοδότες τον Κεμάλ και τον Ινονού που τη διαπραγματεύτηκαν.

Ο εθνοϊσλαμισμός-νεοθωμανισμός του Ερντογάν με άλλα λόγια διαμηνύει στους κεμαλιστές ότι δεν δικαιούνται διά να ομιλούν.

Αυτό που ξεχνά σκοπίμως ο Ερντογάν είναι ότι η Τουρκία δεν προσήλθε στη Λωζάννη ως νικήτρια χώρα για να επιβάλει τις επιδιώξεις της, αλλά για να μετριάσει, να ελαφρύνει την ήττα της όπως αυτή είχε καταγραφεί στη Συνθήκη των Σεβρών.

Σε αντίθεση με τον Ερντογάν, που έχει εμπλέξει τη χώρα του σε μια σειρά από περιφερειακές συγκρούσεις, ο Κεμάλ θεωρούσε ασύμβατη την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της Τουρκίας με την εμπλοκή σε περιπέτειες εκτός συνόρων.

Το κεμαλικό αυτό παραπάνω δόγμα συμπυκνώνεται στη φράση του ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας «ειρήνη στη χώρα, ειρήνη στον κόσμο».

Σήμερα φαντασμαγορίες σαν αυτές που οργανώθηκαν την Παρασκευή 29/5 για την 567η επέτειο της άλωσης της Κωνσταντινούπολης δεν μπορούν να καλύψουν τη νευρικότητα και ανασφάλεια του Ερντογάν, ο οποίος φέρεται να σχεδιάζει σαρωτικό ανασχηματισμό αλλά και πρόωρες εκλογές.

Θα στηρίξουν την Τουρκία με πιστωτική γραμμή η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και ενδεχομένως οι Κεντρικές Τράπεζες της Βρετανίας και της Ιαπωνίας ή θα υποχρεωθεί ο Ερντογάν να ζητήσει τη στήριξη του ΔΝΤ υπογράφοντας τη δική του ταπεινωτική «Λωζάννη»;