Η νομιμοποίηση των μεταναστών

Μια βδομάδα μετά την καθιερωμένη πρωθυπουργική ομιλία της Θεσσαλονίκης για την οικονομία, η κυβέρνηση διόλου δεν έχει αποσαφηνίσει την πολιτική που θα ακολουθήσει. Αντίθετα, υπουργοί ενεπλάκησαν σε έναν τραγέλαφο αντιφατικών δηλώσεων, αρχικά για τις δυνατότητες περικοπής των εξοπλιστικών δαπανών, και κατόπιν, ιδίως, για το ασφαλιστικό. Ενώ όμως εδώ επικρατούσε όλη αυτή η σύγχυση, στη Μαδρίτη η (ηλικίας έξι μηνών, σαν τη δική μας) κυβέρνηση Θαπατέρο αναλάμβανε μια πρωτοβουλία για τη νομιμοποίηση των μεταναστών που εργάζονται "χωρίς χαρτιά", η οποία συνδέεται άμεσα με την κοινωνική ασφάλιση. Η συζήτηση που άνοιξε στην Ισπανία παρουσιάζει οπωσδήποτε ενδιαφέρον και για την Ελλάδα.

Και στα δύο ζητήματα που προκάλεσαν τόση αναταραχή τις τελευταίες μέρες αναφέρθηκε στη συμπερασματική της τοποθέτηση η αποστολή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ολοκληρώνοντας τη Δευτέρα την επίσκεψή της στην Ελλάδα.
Το πρώτο, που αποπειράθηκε να εκμεταλλευθεί η αντιπολίτευση του ΠΑΣΟΚ, αμφισβητώντας την εξαγγελία του κ. \Καραμανλή\ για την περικοπή 400 εκατομμυρίων ευρώ από το εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας, με ερωτήματα για το αν υπάρχει, και τΙ είδους, αμοιβαία σχετική συμφωνία με την Τουρκία, φάνηκε ευτυχώς να κλείνει γρήγορα. Η μείωση των εξαιρετικά υψηλών αμυντικών δαπανών είναι πλέον ζήτημα στοιχειώδους λογικής, το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση είχε εργασθεί γι’ αυτήν, και η αναφορά του ΔΝΤ στα σημαντικά περιθώρια για περικοπές που αφήνει η χαλάρωση των εντάσεων στην περιοχή είναι ίσως η πιο ρεαλιστική πολιτικά από τις υποδείξεις του για τη δημοσιονομική προσαρμογή. Πληροφορίες και εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι εδώ μπορεί να υπάρξει πρόοδος.
Το αφαλιστικό όμως φέρνει την κυβέρνηση αντιμέτωπη με την εσωτερική της αντίφαση:
* Αφενός να δεσμεύεται διαρκώς ότι δεν θα το αγγίξει, καθώς φοβάται τις εκρηκτικές αντιδράσεις που θα πυροδοτούσε ακόμα και μια απόπειρα συζήτησης για την περιγραφή των παραμέτρων του (της δημογραφικής προοπτικής και της προοπτικής του δημοσιονομικού κόστους με τις ισχύουσες ρυθμίσεις για τη συνταξιοδότηση), όπως ζήτησε την Τετάρτη ο ΣΕΒ, παίρνοντας αφορμή από τις σχετικές υποδείξεις του ΔΝΤ.
* Και αφετέρου να αντιλαμβάνεται, ή τουλάχιστον κάποια κυβερνητικά στελέχη να αντιλαμβάνονται, ότι το πρόβλημα, σε συνδυασμό μάλιστα με τη σοβαρή τωρινή δημοσιονομική επιδείνωση, είναι πραγματικό, και ότι μια προετοιμασία για την αντιμετώπισή του είναι αναγκαία. Και παίρνουν κάπως στα σοβαρά τις προβλέψεις του ΔΝΤ για μεγάλη αύξηση του κόστους των συντάξεων και της περίθαλψης μετά το 2010, μεγαλύτερη από κάθε άλλη χώρα της Ε.Ε., και την προειδοποίηση ότι, αν το πρόβλημα δεν επιλυθεί εγκαίρως, όλες οι συντάξεις τελικά θα κινδυνεύσουν, και τις ανάλογες πάγιες συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Εκφραστής - και θύμα - αυτής της αντίφασης εμφανίσθηκε ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών \Γιώργος Αλογοσκούφης\, ο οποίος αναγκάσθηκε να βάλει "κύκλους του υπουργείου" του να διαψεύδουν δήλωση που είχε κάνει ο ίδιος από μικροφώνου (στον 9,84), όπου απλώς είχε πει ότι χρειάζεται να γίνει μια συζήτηση, χωρίς να παραλείψει ότι προϋπόθεση για τη λήψη οποιωνδήποτε μέτρων είναι η κοινωνική συναίνεση...
Ενόψει του προϋπολογισμού με υποχρεωτικά δραστική μείωση του ελλείμματος, αλλά με ήδη αυξανόμενες δαπάνες για τη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης, που πρέπει να καταρτίσει, ο κ. Αλογοσκούφης είχε κάθε λόγο να θέλει να ανοίξει αυτή τη συζήτηση, αλλά έχει αντιληφθεί ότι πολιτικά - επικοινωνιακά η κυβέρνηση δεν το αντέχει. Κλείνει επομένως το ζήτημα η κυβέρνηση με μια φυγή προς τα εμπρός: Την αντίκρουση όλων των αναλογιστών, δημογράφων, ερευνητών, της Κομισιόν, του ΔΝΤ, των βιομηχάνων, και όποιων άλλων αμφισβητούν τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, με το επιχείρημα της διεύρυνσης της απασχόλησης που θα φέρει η ανάπτυξη, της πάταξης της εισφοροδιαφυγής, της ένταξης στο ασφαλιστικό σύστημα των μεταναστών που δουλεύουν στην παραοικονομία. Σχετικές αναφορές έκανε ο πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη, έχει κάνει ο υπουργός Εργασίας \Πάνος Παναγιωτόπουλος\, αλλά και ο ίδιος ο κ. Αλογοσκούφης.

Ιδού η Ρόδος...

Αλλά, αν αυτό το επιχείρημα δεν προορίζεται μόνο για επικοινωνιακή κατανάλωση και συνιστά πραγματική πολιτική πρόταση, το πρώτο που θα όφειλε να κάνει η κυβέρνηση είναι να ξεκινήσει διαδικασίες για τη νομιμοποίηση των πολλών χιλιάδων μεταναστών που δουλεύουν ανασφάλιστοι, χωρίς καμία προστασία και, φυσικά, χωρίς να πληρώνουν ούτε αυτοί ούτε οι εργοδότες τους εισφορές. Πρόκειται για όλους εκείνους που άφησαν απ’ έξω οι δύο μεγάλες "αμνηστίες", του 1998 και του 2001, ή που μπήκαν παράνομα στη χώρα μας αργότερα και δεν έχουν καμία δυνατότητα να αποκτήσουν άδειες παραμονής και εργασίας.
Και, βέβαια, να αλλάξει τον εντελώς ανεφάρμοστο νόμο 2910/2001, που προβλέπει τόσο δύσκολες προϋποθέσεις ώστε να μην έχει εκδοθεί ούτε μία άδεια εργασίας με τις διατάξεις του, και επίσης τόσο αυστηρές ποινές για όποιον απασχολεί, στεγάζει ή καν βοηθάει έναν παράνομο μετανάστη, ώστε και αυτές, ευτυχώς, να έχουν μείνει στα χαρτιά. Ενα τέτοιο νομικό καθεστώς προφανώς ενθαρρύνει την παρανομία και κάθε ασυδοσία, ενώ αποκλείει την προώθηση συγκροτημένης πολιτικής.
Αντιμετωπίζοντας αντίστοιχα εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες "χωρίς χαρτιά", στην Ισπανία η κυβέρνηση προτείνει, όσοι βρίσκονται αρκετόν καιρό στη χώρα και μπορούν να αποδείξουν ότι εργάζονται, έχουν σύμβαση εργασίας τουλάχιστον ετήσιας διάρκειας με τον εργοδότη τους και καταβάλλουν εισφορές στην κοινωνική ασφάλιση, να αποκτούν προσωρινή άδεια εργασίας για όσο διάστημα διαρκεί η εργασιακή τους σχέση. Την πρόταση παρουσίασε τη Δευτέρα στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή ο υπουργός Εργασίας \Χεσούς Καλντέρα\, τονίζοντας ότι την υποβάλλει σε διάλογο. Αφησε έτσι θέματα ανοικτά, όπως τον προαπαιτούμενο χρόνο παραμονής του μετανάστη στη χώρα για να ενταχθεί στη ρύθμιση ή το αν θα απαιτηθούν αναδρομικές ασφαλιστικές εισφορές για την περίοδο που εργαζόταν χωρίς άδεια.
Προσεκτικός, καθώς το Λαϊκό Κόμμα, αξιωματική αντιπολίτευση σήμερα και κυβέρνηση την προηγούμενη οκταετία, έχει σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική, ο Καλντέρα επέμεινε ότι η ρύθμιση θα είναι επιλεκτική και προσωποποιημένη, μόνο για όσους θα έχουν δουλειά για ένα χρόνο και στηρίχθηκε στην εισήγηση του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου, όπου μετέχουν επιχειρηματίες και συνδικάτα (σαν τη δική μας ΟΚΕ). Προσέθεσε όμως ότι θα δίνει στο μη νόμιμο μετανάστη το δικαίωμα να καταγγείλει τον εργοδότη του εφόσον μπορεί να αποδείξει πειστικά ότι η εργασιακή του σχέση διαρκεί τουλάχιστον ένα χρόνο. Η κυβέρνηση θα του χορηγεί τότε άδεια εργασίας, ενώ ο επιχειρηματίας θα πρέπει να καλύψει αναδρομικά τις υποχρεώσεις του και θα του επιβάλλεται το ανάλογο πρόστιμο.
Ο ηγέτης του Λ.Κ. \Μ. Ραχόι\ καταφέρθηκε με δριμύτητα κατά της πρότασης, με αφορμή ιδίως την τελευταία πρόβλεψη.
Η ρύθμιση που προτείνει ο Καλντέρα εντάσσεται σε μια συνολική εθνική συμφωνία για τη μετανάστευση που επιδιώκει η κυβέρνηση Θαπατέρο.



Εκκληση για τη νόμιμη μετανάστευση

Η καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης έχει ως προϋποθέτει την αντιμετώπιση της κύριας αιτίας της, την παραοικονομία που την προσελκύει, τονίζει ο \Μιγκέλ Παχάρες\, υπεύθυνος μετανάστευσης στο κέντρο μελετών των Comisiones Obreras της Καταλωνίας. Οι μετανάστες δεν θα έρχονταν παράνομα αν δεν ήξεραν ότι θα βρουν εύκολα δουλειά στην παραοικονομία. Αλλά για να διαχειρισθούμε την εισροή μεταναστών πρέπει να συγκεντρώσουμε τις προσπάθειές μας στην οργάνωσή της και όχι στην αποτροπή της, προσθέτει.
Πρέπει να δεχθούμε ότι η Ισπανία είναι ήδη, και θα παραμείνει, χώρα υποδοχής μεταναστών και να αφιερώσουμε τους πόρους που απαιτούνται για αυτή τη διαχείριση, υποστηρίζει. Δίνοντας έμφαση στα προγράμματα κοινωνικής ενσωμάτωσης των μεταναστών, ιδίως στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο Παχάρες καταλήγει ότι μια εθνική συμφωνία για τη μετανάστευση θα πρέπει να δίνει μια σαφή προοπτική πολιτικών δικαιωμάτων στους μετανάστες, αναγγέλλοντας τις αναγκαίες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις. Οι νόμιμα εγκατεστημένοι στη χώρα θα πρέπει να αποκτήσουν δικαίωμα ψήφου, τουλάχιστον στις δημοτικές εκλογές.