Συζητώντας για πρόγραμμα

Αν η συζήτηση για το πρόγραμμα είναι πάντα επίκαιρη και αναγκαία σε ένα πολιτικό σχηματισμό της Αριστεράς, στην παρούσα περίοδο για τον ΣΥΝ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι κατεπείγουσα προτεραιότητα. Αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση (σε συνδυασμό με την κινηματική δράση), διατήρησης του κεντρικού αντιπολιτευτικού ρόλου και του ιδιαίτερου πολιτικού βάρους που έχει σήμερα στη δημόσια ζωή.

Η επί μακρόν, σταθερή καταγραφή ιστορικά υψηλών δημοσκοπικών ποσοστών, παρά τις επιμέρους αυξομειώσεις, επιβάλλουν την ουσιαστική εμβάθυνση, ιεράρχηση και συγκεκριμενοποίηση του προγραμματικού μας λόγου.

Έχοντας συναποφασίσει, ότι δεν εκπονούμε πρόγραμμα τελικού σκοπού, οφείλουμε να απαντήσουμε, ευκρινώς και τεκμηριωμένα, στις προκλήσεις που θέτει τόσο η εθνική, πολιτικοδιοικητική μας πραγματικότητα όσο και το υφιστάμενο ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Με δεδομένα, τη θέση της χώρας στον ανεπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο, την κυριαρχία των φιλελεύθερων δοξασιών- παρά τα συντριπτικά πλήγματα που δέχεται παγκόσμια η ακραία νεοφιλελεύθερη εκδοχή τους- στον ευρωπαϊκό χώρο και λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερα προβληματική, θεσμικά και οικονομικά, λειτουργία της χώρας, η απόπειρα κατάθεσης ενός προγραμματικού σχεδίου, ρεαλιστικού ως προς την δυνατότητα εφαρμογής αλλά και μη ενσωματώσιμου, στην αναπαραγωγή των κυρίαρχων πολιτικών και οικονομικών κατευθύνσεων, είναι υπερβολικά φιλόδοξη. Ταυτόχρονα ιδιαίτερα ελκυστική αν και «επικίνδυνη», στον εγκλωβισμό σε ένα στενά διαχειριστικό πλαίσιο.

Αξίζει να την αποπειραθούμε, έχοντας συνειδητοποιήσει -ως θιασώτες της «σπειροειδούς εξέλιξης της Ιστορίας» (K.Marx) και όχι της γραμμικής – ότι δεν υπήρξαν ούτε θα υπάρξουν στιγμές «μηδέν», στην πορεία της ανθρωπότητας, όπου πραγματοποιούνται, ολοκληρωτικά και ανεπίστρεπτα, ανατροπές και αλλαγές των κοινωνικών και οικονομικών, δομών και λειτουργιών. Το «παλιό» συνυπάρχει με το «νέο» για μεγάλα χρονικά διαστήματα, με όχι σταθερά μονοσήμαντη κατεύθυνση υπεροχής, με νίκες και υποχωρήσεις, θετικές και αρνητικές ανατροπές.

Διατυπώνοντας προτάσεις κοινωνικής δικαιοσύνης και ανακατανομής πλούτου, εκδημοκρατισμού, θεσμικού και λειτουργικού εκσυγχρονισμού της Δημόσιας διοίκησης, ολοκληρωμένων μέτρων περιβαλλοντικής προστασίας, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κεντρικός στόχος ενός ριζοσπαστικού, ρεαλιστικού προγράμματος, προοδευτικών μεταρρυθμίσεων της Αριστεράς είναι η αναπτυξιακή , οικολογικά και παραγωγικά, ανασυγκρότηση της χώρας . Ένα τέτοιο πρόγραμμα ,είναι ένα συνεκτικό πλαίσιο κατευθύνσεων και όχι το άθροισμα επιμέρους κοινωνικών διεκδικήσεων, οφείλει να επηρεάζει

 Την ποιότητα της ανάπτυξης και τις σχέσεις της με την κοινωνία και το περιβάλλον - πλήρης ,σταθερή και ποιοτική απασχόληση, ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη, υψηλοί δείκτες καινοτομίας και ολοκληρωμένη στήριξη των ΜΜΕ επιχειρήσεων , στοχευμένες κλαδικές πολιτικές αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας, βιώσιμου χωροταξικού σχεδιασμού, αειφόρου διαχείρισης ενεργειακών και φυσικών πόρων, προσπάθειας αλλαγής καταναλωτικών συμπεριφορών. Η δραματική κλιματική αποσταθεροποίηση και η λεηλασία των φυσικών πόρων, κάνουν επίκαιρη ,όσο ποτέ, την αναπτυξιακή και καταναλωτική πρόταση για «ηθική λιτότητα» (E. Berllinguer 1977)

 την πολιτική και λειτουργική δομή του Ελληνικού κράτους - αποκέντρωση με αυτοδιοίκηση , διαφάνεια, θεσμοθετημένους κοινωνικούς έλεγχους με λαική συμμετοχή , αναλογική και ισότιμη εκπροσώπηση των πολιτικών δυνάμεων, καταπολέμηση πελατειακών δομών και αντιλήψεων αλλά και την παγιωμένη δημοσιουπαλληλική αντίληψη χαμηλής απόδοσης. Τον διαχωρισμό Εκκλησίας και Κράτους, σχεδιασμένη ανάκτηση του δημόσιου ελέγχου σε στρατηγικής σημασίας τομείς (τηλεπικοινωνίες, ενέργεια, μεταφορές,).

 Την δημοσιονομική πολιτική - σχέση άμεσων και έμμεσων φόρων, σταθμισμένης φοροδοτικής ικανότητας, πράσινη φορολογία, αυξημένη φορολόγηση της άϋλης οικονομίας και των βραχυχρόνιων κινήσεων του κεφαλαίου, προοδευτικής υποφορολόγησης εισοδημάτων από μισθούς και παραγωγικές δραστηριότητες. Ανακατανομή δημόσιων πόρων και αλλαγή προτεραιοτήτων (άμυνα, ασφάλεια – παιδεία, έρευνα, κοινωνική προστασία), δραστικό εξορθολογισμό των δημόσιων δαπανών με φορολογική και διοικητική αποκέντρωση.

 Το χρηματοπιστωτικό πλαίσιο - όρια και όροι τραπεζικού δανεισμού φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων, έλεγχος επισφάλειας επενδυτικών επιλογών και διαχείρισης σύνθετων προϊόντων και παραγωγών, επάρκεια ρυθμιστικών εργαλείων και ελεγκτικών κανόνων των χρηματαγορών.

Ένα τέτοιο πρόγραμμα

 θα εγγυάται ένα ελάχιστο δίχτυ κοινωνικής προστασίας για όλους, μέσα από την θέσπιση του ελάχιστου εγγυημένου κοινωνικού εισοδήματος (συνδυασμός οικονομικών παροχών και κοινωνικών υπηρεσιών) και θα στοχεύει στην εξασφάλιση υψηλής ποιότητας δημοσίων κοινωνικών υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο ,σε όλους τους κατοίκους σε κάθε περιοχή της χώρας, ανεξάρτητα φύλου, φυλής, φυσικών ικανοτήτων

 Θα προδιαγράφει τις αναγκαίες αλλαγές στο εκπαιδευτικό και ερευνητικό σύστημα (αυτονομία Λυκείου, ελεύθερη πρόσβαση, επάρκεια πόρων, υποδομών, στελέχωσης και λειτουργικής υποστήριξης, διεθνή δικτύωση)

 Θα ιχνηλατεί την σχέση ηθικής και επιστημονικών επιτευγμάτων (βιοτεχνολογία, γενετική και βιοηθική)

 Θα ορίζει την σχέση με το ευρωπαϊκό περιβάλλον (Διεκδίκηση, θεσμικής, οικονομικής και κοινωνικής σύγκλισης με ένα άλλο Ευρωσύνταγμα, υψηλού Κοινοτικού Προϋπολογισμού, συλλογικού συστήματος ασφάλειας, αποτροπής της Ευρώπης – φρούριο,) αλλά και με το υπόλοιπο πλανητικό χωριό (εκδημοκρατισμό Παγκόσμιων οργανισμών- ΟΗΕ, ΔΝΤ, ΠΟΕ, Διεθνής Τράπεζα- επιβολή φόρου Tobbin, μείωση χρέους και σχεδιασμό ανάπτυξης του Τρίτου Κόσμου, Διαχείρισης των μεταναστευτικών ρευμάτων και της κλιματικής αποσταθεροποίησης ) με προτεραιότητα την διατήρηση της Ειρήνης.

 Θα αναζητά την διαμόρφωση πολυπολιτισμικής κουλτούρας, σεβασμού του «άλλου» και θα κατοχυρώνει την ελευθερία καλλιτεχνικής και θρησκευτικής έκφρασης, προσωπικών επιλογών και συμπεριφορών.

 Θα επιδιώκει, με τον Δημοσιογραφικό κόσμο, την συνδιαμόρφωση όρων και πλαισίων, ελέγχου της ασυδοσίας των Μ.Μ.Ε., υπέρβασης της κυριαρχίας του βιντεοπολιτικού λόγου, αποτροπής ολιγοπωλιακού ελέγχου των ραδιοτηλεοπτικών μέσων.

 Τέλος θα αποπειράται, κατά προτεραιότητα, να σχεδιάσει ολοκληρωμένα μέτρα στήριξης, όλων εκείνων των θεσμικών, κοινωνικών και οικονομικών φορέων (Αυτοδιοίκηση, ΜΚΟ, Κοινωνικές Επιχειρήσεις, Καταναλωτικοί Συνεταιρισμοί κλπ.) που έχουν στον πυρήνα τους, την ανάπτυξη της συλλογικής δράσης, την αυτοδιαχείριση των υποθέσεων τους, την κοινωνική προτεραιότητα των λειτουργιών τους, γιατί αυτοί και η μετεξέλιξη τους, θα αποτελέσουν υβρίδια, εναλλακτικών μορφών οργάνωσης, της κοινωνίας που προσδοκούμε.

Οι δυνατότητες υπάρχουν, η υπέρβαση εσωτερικών αγκυλώσεων και καχυποψιών, η ειλικρινής συζήτηση με την κοινωνία ,τους φορείς και τα κινήματα της, με τους εργαζόμενους, το επιστημονικό και καλλιτεχνικό δυναμικό, αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις. Η αποφυγή προκρούστειων λογικών και συμψηφιστικών ισορροπιών, ιδιαίτερα στα πλαίσια του ΣΥΡΙΖΑ, είναι κάτι περισσότερο από αναγκαία. Ο ΣΥΝ οφείλει να καταθέσει, ει δυνατόν, ολοκληρωμένα την πρόταση του. Η ενδεχόμενη κατάληξη της ,μόνο, σε ένα διεκδικητικό προγραμματικό πλαίσιο, στις διαδικασίες του συμμαχικού σχήματος, θα δηλώνει βέβαια τα σημερινά όρια του ΣΥΡΙΖΑ, σε καμία όμως περίπτωση δεν θα πρέπει να περιορίσει την διακριτή προγραμματική απεύθυνση μας -ως ιδιαίτερου πολιτικού σχηματισμού, στην ελληνική κοινωνία, τους κοινωνικούς και πολιτικούς φορείς της-, την διεκδίκηση να αποτελέσει την βάση συγκρότησης της νέας κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας.