Σε αδιέξοδο και «επί ξύλου κρεμάμενες» βρίσκονται οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Κύπρου μπροστά στην κλιμακούμενη ένταση στην ανατολική Μεσόγειο. Ομως με κοπιώδη διπλωματική προσπάθεια, διαφορετική προσέγγιση και πολιτική βούληση σε τρία επίπεδα –Χάγη, Κυπριακό, Ευρωτουρκικά- μπορούν να ανακτήσουν την πρωτοβουλία, εκτιμά ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστος Ροζάκης.

Αποτελεί όντως η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ «ένα από τα σπουδαιότερα σημεία καμπής στην αμερικανική ιστορία», όπως δήλωσε ο Τζο Μπάιντεν; Μακάρι για τις Ηνωμένες Πολιτείες, μακάρι και για τον υπόλοιπο κόσμο, που ακόμα κι αν δεν είναι πολιτικός δορυφόρος των ΗΠΑ, είναι σίγουρα πολιτισμικός ακόλουθός τους. Και μακάρι βέβαια να είναι σημείο καμπής για τον ίδιο τον Μπάιντεν, αντίπαλο του Ντόναλντ Τραμπ, αυτής της ενσάρκωσης του Αδιανόητου.

Στις αρχές της πανδημίας παγώσαμε από τις αντιδράσεις στην Ευρώπη. Κάθε χώρα ακολουθούσε το δικό της πρωτόκολλο και στο ζήτημα των οικονομικών επιπτώσεων απερρίφθη η αμοιβαιότητα ανάληψης του κόστους. Προϊούσης της κρίσης, όμως, οι ευρωπαϊκές ηγεσίες, και η ισχυρότερη γερμανική, αντιλήφθηκαν ότι η αλληλεγγύη δεν είναι ηθικό αίτημα των αδυνάμων, των διανοουμένων ή της Αριστεράς, αλλά κοινό συμφέρον όλων. Ετσι ένα δόγμα που φάνταζε απαρασάλευτο το 2010 και το 2015, και το οποίο προκάλεσε στην Ελλάδα τόσες άσκοπες θυσίες, ανατράπηκε το 2020, δημιουργώντας μια γενικότερη ανακούφιση στην Ευρώπη.

Η εξασθένηση βασικών οικονομικών δεικτών ήταν ορατή στα τέλη του περασμένου έτους. Το τρίτο τρίμηνο του 2019 η μισθολογική δαπάνη σημείωσε μείωση (πρώτη φορά ύστερα από επτά τρίμηνα). Το τέταρτο τρίμηνο του 2019 το ΑΕΠ ήταν μειωμένο 0,7% συγκριτικά με το αμέσως προηγούμενο και αυξημένο μόνο 1 ποσοστιαία μονάδα συγκριτικά με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2018. Φέτος, το πρώτο δίμηνο τα φορολογικά έσοδα έφεραν εμφανή σημάδια κόπωσης, υστερούσαν έναντι των στόχων. Ενώ στο τρίμηνο το ΑΕΠ ήταν μειωμένο 0,9% συγκριτικά με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019 και (κάτι που είναι σημαντικό…) η βασική αιτία ήταν η μείωση των ακαθάριστων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου 6,4%. Με δυο λόγια, πριν ακόμη ξεσπάσει η κρίση (μέσα Μαρτίου) η δυναμική της ελληνικής οικονομίας ήταν ασθενική. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία. Πού οφείλεται; Στην απουσία μεγάλων, αναγκαίων μεταρρυθμίσεων.

Σε αδιέξοδο και «επί ξύλου κρεμάμενες» βρίσκονται οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Κύπρου μπροστά στην κλιμακούμενη ένταση στην ανατολική Μεσόγειο. Ομως με κοπιώδη διπλωματική προσπάθεια, διαφορετική προσέγγιση και πολιτική βούληση σε τρία επίπεδα –Χάγη, Κυπριακό, Ευρωτουρκικά- μπορούν να ανακτήσουν την πρωτοβουλία, εκτιμά ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστος Ροζάκης.

Οι τίτλοι της είδησης για τις πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Αμύνης της Τουρκίας, όπως παρουσιάστηκε από τα δικά μας ΜΜΕ, είχαν όλοι τους σχεδόν το ρήμα «προκαλεί». Φαίνεται ότι οι περισσότεροι από εμάς θεωρήσαμε ότι ο Ακάρ μάς προκαλεί, όταν υποστηρίζει ότι «δεν είναι μαθηματικά βολικό», για την Ελλάδα, να επιχειρήσει στρατιωτική αναμέτρηση με την Τουρκία. Καταλαβαίνω πολύ καλά την οδύνη αυτού του θυμού: είναι επειδή –δυστυχώς– ο Ακάρ έχει δίκιο και μέσα μας το ξέρουμε, ανεξαρτήτως του πατριωτισμού μας και των ευγενών προθέσεών μας για αυτοθυσία.

Οποτε γίνονται εκλογές το μόνο απολύτως σίγουρο είναι ότι στις δηλώσεις των ηττημένων θα υπάρχει το «σέβομαι το αποτέλεσμα» ή «σέβομαι τη λαϊκή ετυμηγορία». Τι σημαίνει αυτή η κοσνσερβαρισμένη φράση;

Η πρώτη, και συνταγματικά ορθή, ερμηνεία είναι ότι δεν αμφισβητείται το γεγονός της ήττας. Πράγμα που σήμερα θεωρείται αυτονόητο, αλλά δεν ήταν πάντα. Πριν από τη μεταπολίτευση υπήρχαν περιπτώσεις αλλοίωσης του αποτελέσματος λόγω πραγματικής «βίας και νοθείας», για να χρησιμοποιήσω την ορολογία της εποχής. Εκτοτε όμως το φαινόμενο ευτυχώς εξέλιπε.

Α. Οταν μετά τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ ο αρχιεπίσκοπος της Αμερικής Ελπιδοφόρος λαμβάνει μέρος σε μια μαζική διαδήλωση κρατώντας το πλακάτ «Black lives matter», όταν εκατομμύρια άνθρωποι στις περισσότερες πόλεις του δυτικού κόσμου (και στην Ελλάδα) διαμαρτύρονται εναντίον του ρατσισμού της κυβέρνησης Τραμπ, η Ιερά Σύνοδος ασχολείται με ήσσονος σημασίας ζητήματα. Πιο συγκεκριμένα, η εκκλησιαστική ιεραρχία αποκηρύσσει τη γιόγκα ως μη χριστιανική. Ως πρακτική ξένη στις παραδόσεις της ορθόδοξης εκκλησίας. Πώς είναι δυνατόν ο μεν αρχιεπίσκοπος Αμερικής να συμμετέχει ενεργά σε μια διαμαρτυρία με αντικείμενο το υπέρτατο δικαίωμα στη ζωή, ενώ η δική μας Ιερά Σύνοδος να ασχολείται με ανύπαρκτα προβλήματα; Πώς είναι δυνατόν ο επικεφαλής της ορθόδοξης εκκλησίας στην Αμερική να ασχολείται με την ουσία, με τον ανθρώπινο πόνο, με τη δίκαιη και ίση μεταχείριση των περιθωριοποιημένων και καταφρονεμένων και οι δικοί μας ιεράρχες να ασχολούνται με τη γιόγκα; Με μια πρακτική που ακολουθούν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο χωρίς να είναι βουδιστές, αφού αποδεδειγμένα βοηθάει στην υγεία και στο ευ ζην.

Ύστερα από 30 χρόνια, περίπου, από την εποχή που εμφανίστηκε στο θετικό δίκαιο η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), η Ελλάδα συνήψε συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, πάνω στο αποτύπωμα παλαιότερης συμφωνίας οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας (1977), ακολουθώντας πιστά τη χαραγμένη οριοθετική γραμμή της προϋπάρχουσας συμφωνίας με την Ιταλία. Η επιτυχία αυτή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής οφείλεται σε παραχωρήσεις που έκανε η ελληνική πλευρά στο ιταλικό αίτημα για την αλιεία της γαρίδας στις ελληνικές παράκτιες περιοχές.

Λίγο ο κορωνοϊός, λίγο κάποιες εσωτερικές αστοχίες, λίγο οι κακοθελητές που παραμονεύουν, η «Επιτροπή 2021» βρέθηκε στο επίκεντρο μιας παροδικής, ελπίζουμε, αρνητικής δημοσιότητας. Ως μέλη της Επιτροπής βρεθήκαμε αντιμέτωποι με προθέσεις που δεν είχαμε διανοηθεί - «να ξαναγράψουμε την εθνική μας Ιστορία» - ή με ελέγχους του εθνικού μας φρονήματος - «ουδετεροπατρία» - που ανακίνησε, σχεδόν νοσταλγικά, αναμνήσεις της νεότητάς μας όταν πράγματι ελέγχονταν τα πολιτικά μας φρονήματα. Η καλή πλευρά της μικρής αυτής αναταραχής ήταν ότι γράφτηκαν πολύ χρήσιμες κριτικές και υποδείξεις που ασφαλώς βοηθούν την Επιτροπή να προσανατολιστεί στο έργο της (αυτές που εγώ εντόπισα Ευ. Βενιζέλος, «Βήμα» 31/5/2020, Τ. Θεοδωρόπουλος, «Καθημερινή» 1/5 και 7/6/2020, Μ. Τσιντσίνης «Καθημερινή» 26/5/2020, Ν. Δήμου «Βήμα» 7/6/2020).

«Η ΝΔ έμεινε πολύ πίσω από τις προτάσεις των ομογάλακτων κεντροδεξιών κομμάτων».

Ο κ. Μπίστης εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει να καλύψει το κενό που τον χωρίζει με τη ΝΔ κι εκτίμησε ότι το σενάριο των πρόωρων εκλογών είναι ακόμα πάνω στο τραπέζι.

Είπε ακόμα ότι η ταυτότητα του νέου ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ούτε εκείνη της σοσιαλδημοκρατίας ούτε της ριζοσπαστικής Αριστεράς.

Τέλος, κάλεσε τη Φώφη Γεννηματά «να κάνει την δική της υπέρβαση υπερπηδώντας εμπόδια και κάμπτοντας αντιστάσεις που υπάρχουν στο κόμμα της», στην κατεύθυνση της συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Πόσες ανθρώπινες ζωές μπορούμε να θυσιάσουμε για να προστατέψουμε την οικονομία; Η απάντηση είναι εξαρτάται. Αν κάνατε την ερώτηση δύο μήνες πριν οι πιθανότητες είναι ότι θα σας έλεγαν κάτι στο ότι «η ζωή δεν αποτιμάται σε χρήμα», πρώτη μας προτεραιότητα είναι η προστασία της. Σήμερα η απάντηση θα ήταν λίγο διαφορετική, διότι «δεν μπορούμε να είμαστε συνεχώς σε καραντίνα». Προφανώς και οι δύο απαντήσεις είναι σωστές έστω και αν οι διατυπώσεις μπορεί να είναι αντιφατικές. Πριν δύο μήνες πήραμε τα μέτρα επειδή δεν θέλαμε να πάθουμε ότι έπαθε η Ιταλία, να έχουμε ασθενείς που θα πέθαιναν χωρίς βοήθεια. Σήμερα είμαστε πιο βέβαιοι ότι ναι, θα υπάρξουν περισσότερα κρούσματα άρα και περισσότεροι θάνατοι, αλλά θα είναι, ας μη μας σοκάρει η λέξη, διαχειρίσιμοι.