Μετά την ψήφιση του "νόμου-πλαισίου"

Μια φάση έληξε με την ακύρωση της αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος και την ψήφιση του νόμου-πλαισίου μόνον από την κυβερνητική πλειοψηφία. Μια νέα φάση αρχίζει για τα πανεπιστήμια. Φάση μάχης μέσα στα πανεπιστημιακά όργανα και μέσα από τις δημοκρατικές διαδικασίες της πανεπιστημιακής κοινότητας, για την ουσιαστική τροποποίηση στην πράξη εκείνων των διατάξεων του νόμου που παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα στην εφαρμογή τους (βλ. προγραμματισμός) και για την αποφυγή έκδοσης τέτοιων προεδρικών διαταγμάτων που θα χειροτερέψουν την ήδη κακή κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Θέματα που πήραν μεγάλη δημοσιότητα, όπως το άσυλο και οι "αιώνιοι φοιτητές", είναι ευκολότερο να αντιμετωπιστούν. Το μεν άσυλο δεν φαίνεται καμία Σύγκλητος να μπορεί εύκολα να το "οριοθετήσει", οι δε "αιώνιοι φοιτητές", για τους γνωρίζοντες τα πανεπιστημιακά πράγματα, συνιστούν περισσότερο κυβερνητικό επικοινωνιακό "τρυκ", παρά πραγματικό πρόβλημα των πανεπιστημίων. Τα πραγματικά προβλήματα βρίσκονται αλλού.

Η επάνοδος στην ομαλότητα μέσα στα πανεπιστήμια δεν φαίνεται αυτήν τη στιγμή μια εύκολη υπόθεση. Η "ανυπακοή", που ακούγεται συχνά τις τελευταίες μέρες και φαίνεται να ασκεί ιδιαίτερη γοητεία στο φοιτητικό ακροατήριο (αν με τον όρο αυτό υπονοείται μια διαδικασία "μπαλώματος" όπως όπως του χαμένου χρόνου και ακύρωση στην πράξη, δηλαδή μη ενεργοποίηση, κάθε άλλης διαδικασίας αναγκαίας για τη λειτουργία του πανεπιστημίου) είναι προφανές πως θα οδηγήσει στην πλήρη απαξίωση, αν όχι διάλυση του δημόσιου πανεπιστημίου. Ένα από τα σοβαρά προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η κατάργηση κάθε έννοιας διαλόγου στα πανεπιστήμια και η εγκατάσταση της βίας, ως του κύριου μέσου "πειθούς και συμμόρφωσης". Οι ξυλοδαρμοί που βλέπουμε τελευταία σε αρκετές σχολές στις συνελεύσεις των φοιτητών μπορεί να μην σταματήσουν με τη λήξη των καταλήψεων και να γίνουμε μάρτυρες φαινομένων μεγαλύτερης βίας μεταξύ φοιτητών και διδασκόντων που έχουν διαφορετική άποψη. Δεν είναι άραγε πράξη βίας το χτίσιμο των γραφείων των καθηγητών που έχουν διαφορετικές απόψεις, όπως π.χ. ο Θ. Βερέμης; Όσοι από μας υποστηρίζουμε το δημόσιο πανεπιστήμιο, διατεινόμαστε ότι ένας από τους λόγους υποστήριξής του είναι γιατί διασφαλίζει την ελεύθερη διακίνηση και διαπάλη των ιδεών. Δεν ακούστηκε όμως ούτε μια ψύχραιμη φωνή από τους πανεπιστημιακούς που να καταδικάζει αυτές τις πράξεις και να διαβεβαιώνει για το αυτονόητο, ότι οι διαφορετικές απόψεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με επιχειρήματα. Υπάρχει μήπως έλλειψη;

Ένας ευρύς και διαρκής διάλογος μέσα στην πανεπιστημιακή κοινότητα είναι περισσότερο από αναγκαίος αυτή τη στιγμή. Ένας διάλογος που θα συσπειρώσει την πλειοψηφία των μελών της χωρίς εκ των προτέρων αποκλεισμούς. Σε αυτήν τη νέα φάση καλείται να δείξει ένα άλλο πρόσωπο και η ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ που προέκυψε από το τελευταίο συνέδριό της. Αν πραγματικά θέλει να αφουγκραστεί τη φωνή των συλλόγων, όπως οφείλει άλλωστε ως δευτεροβάθμιο όργανο, να ακούσει τις απόψεις και προτάσεις των συναδέλφων, να εκπροσωπεί πραγματικά την πλειοψηφία, οφείλει να εγκαταλείψει το δόγμα "όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας". Η ΠΟΣΔΕΠ οφείλει να συζητήσει με τους πανεπιστημιακούς και να προωθήσει θετικές προτάσεις για την έξοδο από την κρίση. Να τις θέσει στα κόμματα, στην κυβέρνηση, συνδικαλιστικό όργανο είναι εξάλλου -- φαίνεται ότι έχει ξεχαστεί αυτό--, και ως τέτοιο οφείλει να συζητήσει τις θέσεις της και να διαπραγματευτεί με το Υπουργείο Παιδείας. Η ΠΟΣΔΕΠ οφείλει (αν πραγματικά οι πανεπιστημιακοί θέλουμε το αίτημα της αύξησης της χρηματοδότησης να αποτελέσει και αίτημα της κοινωνίας), να επιχειρήσει και ένα άνοιγμα στην κοινωνία με θετικές προτάσεις . Ιδιαίτερα για θέματα που έχουν ήδη τεθεί στην ημερήσια διάταξη, όπως η αξιολόγηση και η διά βίου εκπαίδευση, πρέπει να μιλήσει με έναν λόγο κατανοητό από τους περισσότερους πολίτες και όχι μόνο από τους μυημένους στις διαδικασίες της Μπολόνια κλπ.

Είναι εύκολα τα παραπάνω; Όχι και τόσο γιατί η ΠΟΣΔΕΠ πρέπει να εγκαταλείψει μια πρακτική και ρητορική που θεωρεί πως η πολιτική της δικαιώθηκε από τα αποτελέσματα του τελευταίου συνεδρίου. Όλοι όμως ξέρουμε ότι η συμμετοχή των συναδέλφων στις συνελεύσεις των σχολών, εν μέσω κινητοποιήσεων μάλιστα, ήταν εξαιρετικά χαμηλή, ότι οι αποφάσεις για απεργία διαρκείας στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν ληφθεί από μικρό αριθμό συναδέλφων και όλοι ξέρουμε ότι αν δεν υπήρχαν οι καταλήψεις, τα ποσοστά συμμετοχής στην απεργία θα ήταν μάλλον προβληματικά.

Κάποιοι και κάποιες από μας αρκετά έγκαιρα, και παρά τα όσα έχουν γραφεί και στις στήλες της |Αυγής|, είχαν θέσει αυτά τα θέματα και επέμεναν στην προβολή θέσεων αντί του στείρου αρνητισμού. Το έκαναν και μέσα από τις γραμμές της "Αριστερής Μεταρρύθμισης" και στο συνέδριο της ΠΟΣΔΕΠ, όπου αντιμετωπίστηκαν με μεγάλη εχθρότητα. Μια νέα όμως φάση αρχίζει και οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε όλοι τις προκλήσεις --και είναι πολλές-- με υπευθυνότητα και νηφαλιότητα. Ο διάλογος για πραγματικές μεταρρυθμίσεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση θα συνεχιστεί, έστω και αν κάποιοι αντιδρούν, γιατί αποτελεί αίτημα των καιρών και θα γίνει με υπομονή, ψυχραιμία αλλά και πάθος.

|Η Σόνια Τσιτήλου διδάσκει στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και είναι μέλος της "Αριστερής Μεταρρύθμισης"|