ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ: όταν οι λέξεις χάνουν την έννοια τους.

Αποτελεί κοινό τόπο η διαπίστωση ότι, η ελληνική Δημόσια Διοίκηση, έχει αναπτυχθεί κατά τρόπο ανορθολογικό, κατά παράβαση των κανόνων της διοικητικής επιστήμης, παράγοντας ένα δυσλειτουργικό, αναχρονιστικό και εν πολλοίς αναποτελεσματικό διοικητικό μοντέλο.

Για τη δημιουργία αυτού του μοντέλου, υπεύθυνες είναι κατ’ αρχάς, αν όχι και αποκλειστικά, οι επίσης ανορθολογικές κυβερνητικές πολιτικές που αντιμετώπιζαν το κράτος ως προνομιακό πεδίο κομματικής δράσης τους και μικροκομματικού σχεδιασμού:

• η σύσταση Υπηρεσιών του στενού δημόσιου τομέα αλλά και, κυρίως, η σύσταση φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα δίχως ενιαίο διοικητικό και αναπτυξιακό σχεδιασμό, αλλά με γνώμονα την πολιτική προβολή των πολιτικών προϊσταμένων και τη διαχείριση των πελατειακών τους σχέσεων,

• η παράκαμψη αξιοκρατικών διαδικασιών επιλογής, όπως το ΑΣΕΠ, ειδικά στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, επίσης στο όνομα της διοικητικής ευελιξίας στη στελέχωσή τους, που καθιστούσε ομήρους των πολιτικών προϊσταμένων, τόσο τους αντικειμενικά ανεπαρκείς υπηρετούντες, όσο και προσοντούχα και αξιόλογα στελέχη,

• η έλλειψη κεντρικού πολιτικού σχεδιασμού και συνέχειας, κατ’ αρχάς της πολιτικής και της Διοίκησης,

• ο νομοπληθωρισμός και η κακονομία, που παρήγαγαν οι ανάγκες προβολής των πολιτικών προσώπων, με τη μορφή ευκαιριακής νομοθετικής πρωτοβουλίας, δίχως αίσθηση της κύριας ανάγκης απλούστευσης των διαδικασιών και περιορισμού των συναρμοδιοτήτων, προς όφελος του πολίτη αλλά και της λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης,

• η κακοδιαχείριση και οι ατασθαλίες των Διοικήσεων φορέων, δίχως δημοσιονομικό έλεγχο,

• οι σχέσεις διαπλοκής με προμηθευτές του Δημοσίου, συνήθως με προτροπή των πολιτικών διοικήσεων και για την εξυπηρέτηση ίδιων συμφερόντων,

• συχνά κι ο εκμαυλισμός στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης, με δεδομένη την έλλειψη κατευθύνσεων αλλά και ελέγχου

• η δημιουργία μισθολογικά προνομιακών φορέων της Διοίκησης και κατηγοριών εργαζομένων, κατά τρόπο άνισο και πελατειακό,

• η κομματοκρατία, που υπέθαλπαν τα έως σήμερα δύο μεγάλα κόμματα εξουσίας, ώστε να ελέγχουν τη λειτουργία της Διοίκησης, τοποθετώντας προσκείμενους σε θέσης ευθύνης διέρρηξαν την όποια σχέση εμπιστοσύνης του πολίτη με τη δημόσια διοίκηση και εν τέλει με το κράτος ως υγιή φορέα εξουσίας, απαξίωσαν τις ικανότητες και τις ευσυνείδητες προσπάθειες των πολλών ικανών και εντίμων στελεχών του και οδήγησαν σε συνολική απαξίωση της λειτουργίας του.

Η ανάγκη Διοικητικής Μεταρρύθμισης, οριζόντιας, ορθολογικής και με αναπτυξιακή κατεύθυνση προκύπτει ως αναγκαία και ανεξάρτητα από το γενικότερο δημοσιονομικό έλεγχο, υπό τον οποίο βρίσκεται η χώρα.

• Ο εξορθολογισμός του διοικητικού μοντέλου, η οριζόντια αξιολόγηση των δομών, η μεταρρύθμισή τους έτσι ώστε να δημιουργηθεί λιτό και «έξυπνο» επιτελικό κράτος, από το οποίο θα σχεδιάζεται και θα υλοποιείται η εκάστοτε κυβερνητική πολιτική,

• η δημιουργία και ενίσχυση εξυπηρετικών Υπηρεσιών μιας Στάσης, επί της ουσίας, αναβαθμισμένων κέντρων εξυπηρέτησης, για την πραγματικά άμεση εξυπηρέτηση του πολίτη και τη διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας,

• η συγχώνευση ή και κατάργηση φορέων, πάντα μετά από αξιολόγηση του έργου τους,

• η (επαν)αξιολόγηση και ανακατανομή του προσωπικού, έτσι ώστε να ενισχυθούν τόσο οι Υπηρεσίες πρώτης γραμμής, όσο και οι θεματικοί τομείς, αξιοποιώντας κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο το στελεχιακό δυναμικό και δημιουργώντας σταδιακά και θέσεις εργασίας για προσοντούχους νέους ανθρώπους,

• η χρήση εργαλείων όπως οι εθελούσιες έξοδοι, οι μαζικές και υποχρεωτικές πρόωρες συνταξιοδοτήσεις με μειωμένη σύνταξη, ειδικά μη προσοντούχων εργαζομένων και με βάση αναλογιστικές μελέτες, έτσι ώστε να προκύψει σημαντικό δημοσιονομικό όφελος,

• η εφαρμογή καλής νομοθέτησης, ο περιορισμός συναρμοδιοτήτων και εν τέλει, η απλούστευση των διαδικασιών,

• η άσκηση δημοσιονομικού ελέγχου, δίχως συγκαλύψεις δοτών Διοικήσεων,

• η καθιέρωση αξιοκρατικής διαδικασίας επιλογής διοικήσεων φορέων,

• ο εκσυγχρονισμός του δημοσιοϋπαλληλικού δικαίου, η αξιοκρατική επιλογή σε θέσεις ευθύνης, υπό τον έλεγχο του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ) και παράλληλα η εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιακών αλλά και των πειθαρχικών συμβουλίων,

• η εισαγωγή ορθολογικής στοχοθεσίας, συλλογικής και ατομικής και η επιμέτρησή της, με στόχο τη συνεχή βελτίωση,

• η κατάργηση των ειδικών προνομίων και η εισαγωγή ενιαίου αλλά και – δεδομένων των συνθηκών – αξιοπρεπούς μισθολογίου,

• η συναντίληψη για την ανεξάρτητη από κομματικές εμπλοκές και κατευθύνσεις λειτουργία της Διοίκησης,

θα μπορούσαν να πείσουν για την πρόθεση συνολικού στρατηγικού επανασχεδιασμού του κράτους και για την παραγωγή διοίκησης ποιότητας.

Θα μπορούσαν να πείσουν για τις καλές μεταρρυθμιστικές προθέσεις σε μια σοβαρή χώρα, που έχει τη δυνατότητα να μετατρέψει τη βαθιά οικονομική κρίση που βιώνει σε μοχλό ανάπτυξης, επενδύοντας στους ανθρώπινους πόρους της.

Θα μπορούσαν να πείσουν για την ικανότητα διαχείρισης αναπτυξιακών εργαλείων, για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Θα μπορούσαν ακόμη να πείσουν για την ωρίμανση των πολιτικών της χώρας και την εξυγίανση της πολιτικής.

Αντί όλων αυτών, επελέγη ως εύκολη πρακτική η ενίσχυση του κοινωνικού αυτοματισμού και η συνολική και άκριτη απαξίωση εργαζομένων, που αγγίζει όρια κοινωνικού μίσους, από ένα λαό που πράγματι υποφέρει κι αναζητά τρόπους εκτόνωσης. Η ενίσχυση της έλλειψης σεβασμού στους θεσμούς, ακόμη και από όσους τους υπηρετούν, οδήγησε στην απαξίωση των θεσμών, αντί της μεταρρύθμισής τους. Η ενίσχυση της υπεραπλούστευσης αντί της απλοποίησης, που οδηγεί τελικά στην ισοπέδωση.

Επελέγη ειδικότερα, η κατάργηση αξιοκρατικών εργαλείων, που τα αντικαθιστά η αόριστη και αυθαίρετη έννοια της «υπηρεσιακής φυσιογνωμίας» και σε προωθούμενη νομοθετική ρύθμιση, ο εξοστρακισμός της Ανεξάρτητης Αρχής από την επιλογή σε θέσεις ευθύνης. Επιλέγεται τέλος, στο όνομα της αξιοκρατίας αλλά και της επίτευξης δημοσιονομιών στόχων, η εισαγωγή ταχύρυθμων και με κομματικά κριτήρια επιλογών, αυτών που θα την πληρώσουν.

Με τη ρήση ότι όλες οι μεταρρυθμίσεις είναι επώδυνες για κάποιους, οργανώνονται απλώς εκκαθαρίσεις δίχως μεταρρυθμιστικό στίγμα, ενώ φαίνεται να έχει χαθεί η θεσμική ευρωπαϊκή μνήμη της διαβούλευσης και της συναίνεσης.

Με το πρόσχημα της βιασύνης, δεν εξετάζεται καν η χρήση άλλων εργαλείων, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω, που και σημαντικό δημοσιονομικό όφελος θα εξασφάλιζαν και ουσιαστική αλλά και συναινετική μεταρρύθμιση θα αποτελούσαν, αντίθετα εμποδίστηκαν όλες οι προς την κατεύθυνση αυτή προσπάθειες των στελεχών της ΔΗΜΑΡ, που συμμετείχαν στην κυβέρνηση.

Με τη λογική της αυτορρύθμισης και μιας στρεβλής άποψης περί μεταρρύθμισης, η χώρα και στον τομέα της Δημόσιας Διοίκησης, οδηγείται, δυστυχώς, σε αυταρχική αντιμεταρρύθμιση και σε απορρύθμιση του κράτους δικαίου.

,