Προς υπεράσπιση Μανιτάκη

Ο κύριος Μανιτάκης, προτού αναλάβει το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, το οποίο για μερικούς θα έπρεπε να ονομάζεται υπουργείο Οριζόντιων Απολύσεων και Καλλιέργειας Λογικών Κοινωνικού Αυτοματισμού, ήταν - και είναι - ένας διεθνούς φήμης και κύρους καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτή η φήμη του δεν ήταν αρκετή να τον προστατέψει από αήθεις επιθέσεις που έγιναν προς το πρόσωπό του. Πολύ φοβάμαι, όμως, ότι οι περισσότερες επιθέσεις εναντίον του έγιναν λόγω ακριβώς αυτής του της φήμης. Στη χώρα όπου βασιλεύει η μιντιομετριοκρατία, ο κύριος Μανιτάκης δεν θα μπορούσε να περιμένει κάτι καλύτερο.

Τι του προσάπτουν; Αν αφήσουμε στην άκρη ότι μερικοί τον μέμφθηκαν επειδή είναι επιστήμονας και οι επιστήμονες δεν μπορεί να είναι και πολιτικοί (βεβαίως οι άεργοι δικηγόροι, γιατροί, καθώς και οι ανεπάγγελτοι μπορούν), οι περισσότεροι τον κατηγόρησαν ότι την ίδια στιγμή που στον ιδιωτικό τομέα υπάρχουν 1,3 εκατ. άνεργοι δεν έκανε τίποτα για να κινηθεί η διαδικασία των απολύσεων στον δημόσιο τομέα.

Είναι αλήθεια όμως ότι στο Δημόσιο δεν έγινε τίποτε αυτά τα τρία χρόνια; Το μισθολογικό κόστος, σε απόλυτους αριθμούς, από τα 19.586 εκατ. ευρώ το 2011 αναμένεται να φθάσει τα 16.038 εκατ. ευρώ το 2013. Σε ποσοστά, μειώθηκε κατά 9,9% το 2012 και η μείωση το 2013 υπολογίζεται στο 9,6%. Το ότι την ίδια στιγμή το ποσοστό του μισθολογικού κόστους στο σύνολο των κρατικών δαπανών ανεβαίνει δεν είναι επιχείρημα υπέρ των απολύσεων. Αντιθέτως, δείχνει το μέγεθος της κατάρρευσης των υπόλοιπων δαπανών (συντήρηση νοσοκομείων, φαρμακευτική αγωγή, ιατρική περίθαλψη, συντήρηση σχολικών κτιρίων και πανεπιστημίων, έρευνα κ.ά.).

Αν τα έσοδα της χώρας συνεχίσουν να μειώνονται, καμία περαιτέρω μείωση του μισθολογικού κόστους (απολύσεις) δεν θα τη σώσει. Κανείς σώφρων δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ιδιαίτερα τη διετία 2007-2009 οι δημόσιες δαπάνες ξέφυγαν πέραν πάσης λογικής. Ελάχιστοι όμως είναι αυτοί, όπως ο Τάσος Γιαννίτσης (Η Ελλάδα στην κρίση, Πόλις), που υποστηρίζουν ότι επίσης μεγάλο πρόβλημα ήταν τα μειωμένα φορολογικά έσοδα. Αλλά ούτε αυτή η εξήγηση, συνεχίζει ο Γιαννίτσης, είναι επαρκής, αν δεν μιλήσουμε για ένα συγκεκριμένο πλέγμα ικανοποίησης ειδικών συμφερόντων (πολιτικών και επιχειρηματικών), τα οποία ευνοούνταν από τις υψηλές δαπάνες και από τη στενή φορολογική βάση. Συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα κέρδιζαν πάρα πολλά από τις υψηλές κρατικές δαπάνες.

Είναι, θεωρώ, αυτό το πλέγμα συμφερόντων που ευθύνεται για τις απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα και όχι ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων, που δεν ξεφεύγει από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Εχει δημιουργηθεί ένα κλίμα ότι γι’ αυτές τις απολύσεις φταίνε όλοι οι άλλοι εκτός από τους εργοδότες. Ναι, αυτοί που κρυπτόμενοι «πτωχεύουν» τις επιχειρήσεις τους, δεν απολύουν τους εργαζομένους τους και φυγοδικούν από ένα σύστημα «εργοδοτικής» δικαιοσύνης που τους το επιτρέπει. Η συνέπεια είναι οι εργαζόμενοι χωρίς το χαρτί της απόλυσης να μην παίρνουν καμία αποζημίωση και να μην μπαίνουν στο ταμείο ανεργίας. Οι ίδιοι βεβαίως εργοδότες με άρθρα τους στον «αυτοδιαχειριζόμενο» Τύπο χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για τους απολυμένους τους. Αυτοί που απολύουν πείθουν τους απολυμένους ότι για την ανεργία τους φταίει το Δημόσιο. Φταίει. Αλλά φταίει γιατί είναι μεγάλο, εκεί που πρέπει να είναι μικρό (διοικητικές υπηρεσίες) και μικρό εκεί που πρέπει να είναι μεγάλο (κοινωνικές υπηρεσίες).

Ο Μανιτάκης είπε ότι δεν πρέπει να ξεκινήσουμε από την ουρά (αριθμός δημοσίων υπαλλήλων), αλλά από το κεφάλι (διαφθορά, ανορθολογική διαχείριση, σπατάλες, ιδιοποίηση δημόσιου πλούτου και αγαθών από ειδικές συντεχνίες). Και αν είναι να ασχοληθούμε και με την ουρά, τότε πρέπει να φτιάξουμε σύστημα αξιολόγησης. Τα συστήματα αξιολόγησης όμως δεν τα φτιάχνουν οι υπουργοί, αλλά η Δημόσια Διοίκηση. Ο Μανιτάκης εναντιώθηκε στις οριζόντιες απολύσεις, που αφήνουν στο απυρόβλητο το σύστημα διαφθοράς και πελατειακών σχέσεων.

Τον κύριο Μανιτάκη είχα την ευκαιρία να τον δω μόνο μία φορά στη ζωή μου. Αρκούσε όμως για να καταλάβω ότι πέρα από επιστήμονας είναι και ένας άνθρωπος έμπλεος αστικού ήθους. Τέτοιοι άνθρωποι σαν αυτόν, και τον Γιαννίτση, άνθρωποι τόσο υψηλού επιπέδου, που όμως είναι τόσο σεμνοί ώστε να κοκκινίζουν όταν κάποιος τους απευθύνει τον λόγο, είναι αλήθεια ότι είναι «ακατάλληλοι» για ένα πολιτικομιντιακό σύστημα μαγκιάς και τραμπουκισμού. Στο χέρι των πολιτών είναι αυτό να αλλάξει.