Οι πολιτικές επιλογές του Ενιαίου Φόρου Ακινήτων.

Στους περισσότερους είναι γνωστός ο διάσημος ορισμός της οικονομικής επιστήμης που έδωσε ο Lionel Robbins (1898-1984 ) στο An Essay on the Nature and Significance of Economic Science σύμφωνα με τον οποίο τα οικονομικά είναι η επιστήμη που μελετά την ανθρώπινη συμπεριφορά ως μια σχέση κατανομής πόρων μεταξύ περιορισμένων πόρων και άπειρων αναγκών. Με άλλα λόγια, η οικονομική επιστήμη είναι μια επιστήμη επιλογών.

Αντίστοιχα, η οικονομική πολιτική είναι και αυτή μια πολιτική επιλογών. Ανεξαρτήτως θεωρίας, βασικό ερώτημα που ταλανίζει κάθε πολιτικό είναι το πώς θα κατανείμει δεδομένους οικονομικούς πόρους ανάμεσα σε διαφορετικές ανάγκες, ποιους θα επιβαρύνει και ποιους θα ελαφρύνει. Εξίσου, όμως, αποτελεί γνώρισμα της οικονομικής πολιτικής η προσπάθεια να αποκρυφτεί η φύση της επιλογής. Δηλαδή, να υποστηριχθεί ότι «δεν υπάρχει άλλος δρόμος, άλλη εναλλακτική». Έτσι, η επιλογή μετατρέπεται σε αντικειμενική επιταγή που επιβάλλεται από την ίδια την πραγματικότητα ενώ όποιος διαφωνεί απλά λέει πράγματα εκτός πραγματικότητας. Υπάρχουν όμως περιστατικά που αναδεικνύουν το στοιχείο της επιλογής. Το Ενιαίος Φόρος Ακίνητης Περιουσίας είναι ένα τέτοιο περιστατικό.

Σύμφωνα με τις αρχική συμφωνία Κυβέρνησης – Τρόικας, το ύψος των εσόδων από τον φόρο κατά το 2014 έπρεπε να είναι 2.900 εκ. €. Ωστόσο, σύμφωνα με τον πρόσφατα ψηφισμένο Προϋπολογισμό του 2014, τα έσοδα θα διαμορφωθούν σε 2.650 εκ. €, δηλαδή μειωμένα κατά 250 εκ. € σε σχέση με τη συμφωνία. Ωστόσο, η παραπάνω αλλαγή δεν είναι η μόνη. Μετά από πιέσεις των βουλευτών της επαρχίας η κυβέρνηση αποφάσισε να διατηρήσει τον ΦΑΠ προκειμένου να εισπράξει περίπου 400 εκ. € και να ελαφρύνει αντίστοιχα τη φορολογική επιβάρυνση των αγροτεμαχίων. Βάσει δημοσιευμάτων του Τύπου και διαρροών από το Υπ. Οικ. η μείωση της φορολόγησης των αγροτεμαχίων αγγίζει το 90% σε σχέση με το αρχικό σενάριο. Κατά συνέπεια, μέσα από διαδικασίες διαβούλευσης και διαπραγματεύσεων, υπήρξε μια ανακατανομή πόρων που αγγίζουν τα 650 εκ. €.

Το ερώτημα επομένως που τίθεται είναι το εξής: εάν από την αρχή γνωρίζαμε ότι μπορούμε να ανακατανείμουμε 650 εκ. € πως θα το κάναμε; Τι θα επιλέγαμε να κάνουμε και τι όχι; Χωρίς να μπλέξουμε με τεχνικές λεπτομέρειες, αλλά λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνικές επεξεργασίες της τρικομματικής επιτροπής που είχε συσταθεί πέρσι για τον φόρο ακίνητης περιουσίας, η δυνατότητα αναδιάταξης 650 εκ. € έδινε τη δυνατότητα θέσπισης αφορολόγητου ορίου τουλάχιστον ίσο με 40.000€ για την εντός σχεδίου πόλης ακίνητη περιουσία και 20.000€ για τα αγροτεμάχια. Ταυτόχρονα επέτρεπε την δυνατότητα φοροεξαιρέσεων συνολικής αξίας περίπου 200 εκ. ευρώ (σε άνεργους, φτωχούς κ.ο.κ.). Αυτό φυσικά θα σήμαινε ότι η ελάφρυνση για τα αγροτεμάχια δεν ήταν 90% (σε σχέση με τα αρχικά μεγέθη) αλλά περίπου 40%.

Την επιλογή αυτή έκανε η κυβέρνηση. Χρησιμοποίησε το πλεόνασμα προκειμένου (α) να εξαιρέσει ουσιαστικά τα αγροτεμάχια από τον φόρο και (β) να ελαφρύνει την πολύ μεγάλη ακίνητη περιουσία μέσω της φορολόγησης κάθε κτίσματος ξεχωριστά. Οι επιλογές βέβαια έχουν κόστος και στην προκειμένη το κόστος πέφτει στην πλάτη των αστικών πληθυσμών και των φτωχότερων στρωμάτων, δηλαδή στην πλάτη εκείνων που έχουν πληγεί περισσότερο από την ύφεση.