Παράδειγμα ευθύνης, ένα κυβερνητικό προνόμιο

Δεν χωρεί καμία αμφιβολία ότι το συμφέρον της Ελλάδας είναι να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση έγκαιρα, άμεσα. Το λογικό θα ήταν, λοιπόν, η μεν κυβέρνηση να κάνει όλα όσα πρέπει για να το πετύχει, η δε αντιπολίτευση να βάλει πλάτη και να τη βοηθήσει να το πετύχει – αντί μονότονα να ρητορεύει «εδώ και τώρα εκλογές».

Γιατί, όπως επανειλημμένως έχει αποδειχθεί, μια αξιολόγηση που δεν κλείνει έγκαιρα, παγίως οδηγεί σε δυσανάλογα μεγαλύτερες θυσίες, καθώς κλείνει την τελευταία στιγμή, τότε που η χώρα και η (εκάστοτε) κυβέρνηση βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο – ήτοι, χωρίς ευρώ στο ταμείο. Να κάνεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά, προσδοκώντας ότι θα ’χεις διαφορετικό αποτέλεσμα, είναι ο πασίγνωστος ορισμός της ανοησίας.

Οσον αφορά ειδικά το δικό μας θέμα, τη συνήθη αναβλητικότητα και βασανιστική παράταση των διαπραγματεύσεων, δεν χρειάζεται να είσαι Αϊνστάιν για να το καταλάβεις: Επτά χρόνια επαναλαμβάνεται η ίδια πρακτική (με κορύφωση το πρώτο 6μηνο του 2015) με τα ίδια, αρνητικά έως ακραία αρνητικά αποτελέσματα.

Είναι θετικό, λοιπόν, ότι εφόσον επιβεβαιωθεί σύγκλιση Γερμανίας και ΔΝΤ (ήτοι, αρθεί το κύριο εμπόδιο στην ολοκλήρωση αυτής, της τρέχουσας αξιολόγησης…), τα πράγματα θα επισπευστούν και η αξιολόγηση ίσως μπορέσει να κλείσει εντός του Φεβρουαρίου. Η κυβερνητική ηγεσία δείχνει ότι το επιθυμεί. Αν δεν έχει αντίρρηση ούτε κάποιο από τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, εκτιμώ ότι θα το πετύχει...

Η επιτυχία θα είναι ιδιαίτερα σημαντική, γιατί η ολοκλήρωση αυτής της αξιολόγησης θα επιτρέψει να διεκδικήσουμε την ένταξή μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, με διπλό αποτέλεσμα: (α) Να κερδίσουμε μια σφραγίδα εμπιστοσύνης, προκειμένου να αρχίσουμε να βγαίνουμε σταδιακά στις αγορές μέσα στο πρώτο 6μηνο φέτος, έτσι ώστε πράγματι να είμαστε σε θέση από τον Ιούλιο 2018 να δοκιμάσουμε να αντλούμε από αυτές το σύνολο της χρηματοδότησης που θα χρειαζόμαστε. (β) Να μειωθούν γενικά τα επιτόκια, ώστε μια υγιής επιχείρηση να μπορεί να δανειστεί, χωρίς το ρίσκο να καταστεί προβληματική λόγω του υψηλού κόστους του δανεισμού.

Οι επόμενοι λίγοι 4-5 μήνες είναι κρίσιμοι για την όλη έκβαση του Προγράμματος και την τύχη της χώρας. Θα τα καταφέρουμε;

Το πολιτικό προσωπικό δεν φαίνεται να συνειδητοποιεί την κρισιμότητα των καιρών. Ούτε η αξιωματική αντιπολίτευση. Ούτε, όμως, η κυβέρνηση.

Τον Νοέμβριο είχε κάνει κυβερνητικό ανασχηματισμό και, με αυτόν, ο πρωθυπουργός είχε στείλει ένα θετικό μήνυμα – μέσα και έξω. Γιατί είχε δείξει ότι ήθελε να σχηματίσει μια νέα κυβέρνηση, με κριτήριο την αποτελεσματικότητα, για να ολοκληρώσει τάχιστα το Γ΄ Μνημόνιο.

Μάλιστα, μιλώντας στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο, περίπου δέκα φορές είχε καταδικάσει κάθε χρονοτριβή στην υλοποίηση του Προγράμματος και άλλες τόσες είχε τονίσει την ανάγκη να επιταχυνθεί η υλοποίησή του, προσδιορίζοντας ως εθνικό στόχο τη μείωση της ανεργίας στον μέσο ευρωπαϊκό όρο το 2021 και, μετά, στο 10%. Τι απέγιναν αυτά;...

Η προσπάθεια του restart ήταν βραχύβια. Από τις 5 Νοεμβρίου έως σήμερα, λίγα ίχνη έχουν μείνει να θυμίζουν εκείνο το μήνυμα. Μέσα σε 75 ημέρες, η νέα κυβέρνηση δείχνει πρόωρα να γέρασε.

Δύσκολα θα ανιχνευθεί κάποιο πεδίο στο οποίο να έχει χαράξει ξεκάθαρη πολιτική γραμμή με σαφή και συγκεκριμένη στόχευση. Σε πολλά πεδία εμφανίζεται έλλειψη κατεύθυνσης, θολούρα επιδιώξεων, σύγχυση αρμοδιοτήτων, ασάφεια ευθυνών. Βεβαίως, πυκνώνουν οι καθεστωτικές συμπεριφορές. Και εκλείπουν οι σαφείς προτεραιότητες, ενώ, στην πράξη, κατά κανόνα επικρατούν οι προτεραιότητες της επικοινωνίας (προπαγάνδας) σε βάρος των προτεραιοτήτων ουσίας, ο εντυπωσιασμός της «ατάκας» σε βάρος του πολιτικού λόγου και της λογικής (ενίοτε και της στοιχειώδους ευπρέπειας...), οι τακτικισμοί σε βάρος της στρατηγικής. Και τον τόνο δίνουν στη δημόσια σκηνή, άνωθεν εμπνευσμένες καταιγίδες «βουλευτικών» τροπολογιών, σε βάρος της αξιοκρατίας και της διαφάνειας, απόπειρες τεχνητού διχασμού και πόλωσης, σε βάρος της αναγκαίας προσπάθειας για μια εθνική συνεννόηση. Χρειάζεται φρένο σε αυτά και αλλαγή ρότας.

Το τελευταίο που χρειάζεται σήμερα η χώρα, είναι ένας νέος κύκλος αστάθειας, αβεβαιότητας, ακυβερνησίας. Αυτό εκτιμά η Moody’s, αυτό επαναλαμβάνει ο πρόεδρος του ΣΕΒ, αυτό τονίζει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, αυτό ξεχώρισε και ο πρόεδρος του Eurogroup, κ. Ντάισελμπλουμ, στην «Κ» την περασμένη Κυριακή. Ο τόπος χρειάζεται σταθερότητα – για να μην πάνε χαμένες οι θυσίες επτά ετών, αν μη τι άλλο για να διατηρηθεί ζωντανή η ρεαλιστική προσδοκία δικαίωσής τους. Γι’ αυτό, χρειαζόμαστε την αποκατάσταση ενός πνεύματος εθνικής συνεννόησης, σύνεση και σταθερή γραμμή πλεύσης. Είναι η ώρα της ανακωχής και της ευθύνης. Για όλα τα άλλα, υπάρχει καιρός – αργότερα.

Και, βεβαίως, το παράδειγμα της ευθύνης και η πρωτοβουλία της συνεννόησης είναι ένα κυβερνητικό προνόμιο.