Αβεβαιότητα και εκλογική συμπεριφορά

Οι επιλογές των πολιτών δεν εξαρτώνται μόνο από την πολιτική στάση των κομμάτων, από το διακηρυγμένο πρόγραμμα και τις προθέσεις τους, ούτε μόνο από ταξικές αναφορές. Σε αρκετούς κυριαρχεί το αίσθημα αυτοσυντήρησης ακόμα και σε περιόδους ανατροπών, χωρίς να είναι συντηρητικοί πολιτικά· απλώς νιώθουν ότι δεν πρέπει να βγουν έξω από τη ζώνη ασφάλειάς τους (comfort zone) καθώς δεν αντέχουν το όποιο ρίσκο, αναζητώντας την «ασφαλέστερη» οδό απέναντι στις προσπάθειες εκσυγχρονισμού. Μεγάλο ζήτημα λοιπόν για κάθε πολιτικό φορέα αλλαγής είναι να εμπνέει εμπιστοσύνη και να μπορεί να περιορίσει αυτή την αβεβαιότητα.

Ορισμένες «σκέψεις εργασίας»:

ΜΗΝΥΜΑ: Υπάρχει αναγκαιότητα για καθαρό και σαφές πολιτικό μήνυμα το οποίο δεν θα αυξάνει την αβεβαιότητα. Η απλή αναλογική π.χ. (θέμα αρχής για την Αριστερά) έγινε αντιληπτή από κομμάτι της κοινωνίας ως «παράγοντας αύξησης της αβεβαιότητας». Οσοι έλεγαν «Κάντε τις εκλογές να τελειώνουμε», φοβόντουσαν την απλή αναλογική, αδιαφορώντας για το ότι η πλειονότητα της Ευρώπης έχει κυβερνήσεις συνεργασίας (και μάλλον εκεί οι πολίτες ζουν καλύτερα απ’ ό,τι εμείς στην Ελλάδα)...

Η Ν.Δ. κατέφυγε σε προσωποποιημένα μέτρα στήριξης αντί για οριζόντια. Καθόλου τυχαίο. Η άρνηση για μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα και του ΕΦΚ στα καύσιμα και αντ’ αυτών η προσωπική στήριξη με κουπόνια, δημιουργεί την ψευδαίσθηση αποτελεσματικού σύγχρονου κράτους το οποίο «ενδιαφέρεται για εμένα»... Η κρατική επιδότηση στον προσωπικό λογαριασμό ρεύματος ή το market pass εξελήφθησαν από πολλούς ως προσωπική ασπίδα προστασίας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: Αντικρουόμενες δηλώσεις για την επιβολή ή όχι νέων φόρων στους ελεύθερους επαγγελματίες δημιούργησαν αβεβαιότητα ως προς την αξιοπιστία του συνόλου των προτάσεων.

ΚΟΜΙΣΤΗΣ: Αβεβαιότητα δημιουργείται εάν ο κομιστής του νέου μηνύματος είναι αυτός που στο παρελθόν εφάρμοσε μια πολιτική διαφορετική από αυτή που εξαγγέλλει τώρα, αμφισβητώντας άμεσα το μήνυμα. Προκύπτει ανάγκη εμφάνισης νέων προσώπων, τα οποία θα εγγυηθούν για σύγχρονες πολιτικές και δεν θα βαρύνονται από προηγούμενη κυβερνητική θητεία.

ΥΦΟΣ: Οταν στελέχη μιλάνε για ειδικά δικαστήρια και όχι για δικαστική διερεύνηση, όταν βγαίνουν λίστες προγραφών με δικαστές και δημοσιογράφους, αυξάνεται η αβεβαιότητα για περίοδο ρεβανσισμού και αστάθειας. Το γεγονός μάλιστα αθώωσης ή παραγραφής σκανδάλων σε πρόσφατες δίκες αυξάνει την καχυποψία περί αδυναμίας απόδοσης δικαιοσύνης, απαγγελίας καταγγελιών χωρίς τεκμηρίωση με στόχο τη δημιουργία εντυπώσεων, αμφισβητώντας την αξιοπιστία του προέδρου του κόμματος, της ηγετικής ομάδας και του ίδιου του προγράμματος.

ΗΓΕΣΙΑ: Η κοινωνία ακολουθεί έναν ηγέτη που έχει όραμα και νιώθει ότι είναι στιβαρός, προσηλωμένος και σαφής. Ενας ηγέτης με εγχώριο και διεθνές κύρος μπορεί να πείσει ότι επί της διακυβέρνησής του η χώρα οδηγείται σε ασφαλείς διεξόδους μακριά από αβεβαιότητες, ανούσιες περιπέτειες και πειραματισμούς. Εμπνέει σεβασμό σε φίλους και αντιπάλους, είναι προσηλωμένος στους στόχους και στη διαχείριση χωρίς παραβιάσεις της δημοκρατικής νομιμότητας και των κανόνων δικαίου.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. δεν δίνει στα θέματα της ανάπτυξης και λειτουργίας της οικονομίας τη βαρύτητα που θα έπρεπε. Οι πολίτες πιστεύουν ότι για την ανάπτυξη ενδιαφέρονται περισσότερο τα φιλελεύθερα κόμματα, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και η Αριστερά κρατάνε για τον εαυτό τους το θέμα των δικαιωμάτων (ανθρώπινων, εργασιακών κ.λπ.) και τη δίκαιη ανακατανομή των πόρων. Οι πολίτες πιστεύουν (λανθασμένα) ότι από το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. απουσιάζει η δημιουργία των πόρων γιατί «η Αριστερά αισθάνεται άβολα» όταν μιλάει για τη λειτουργία της οικονομίας, της αγοράς και (πολύ περισσότερο) την παραγωγή πλούτου.

Δεν πρέπει λοιπόν να προκαλεί κατάπληξη ότι οι άνεργοι και οι νέοι δεν στήριξαν το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., αφού για να απολαύσουν τα εργασιακά δικαιώματα πρέπει πρώτα να βρουν δουλειά και όσο δεν προβάλλεται επαρκώς η αριστερή αντίληψη περί επιχειρηματικότητας, τόσο αυξάνεται η αβεβαιότητα στα θέματα ανάπτυξης.

Η ραχοκοκαλιά της οικονομικής ζωής της χώρας (ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις) αντιμετωπίζονται αμήχανα, αφήνοντας σημαντικά πεδία (απόδοση δικαιοσύνης, λαθρεμπόριο, εξωστρέφεια, δίκαιη φορολόγηση, αθέμιτο ανταγωνισμό, προώθηση πωλήσεων, αναδιάρθρωση αγροτικής παραγωγής κ.λπ.) έξω από κάθε ουσιαστική συζήτηση. Διευκολύνουν έτσι την ιδεολογική κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού. Ομως οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη έναν σύμμαχο/αρωγό στην προσπάθεια για βελτίωση κερδοφορίας και απόδοσης, μείωσης δανεισμού, αύξησης απασχόλησης, εκσυγχρονισμού κ.λπ. Αυτό θα το εγγυώνται άφθαρτα νέα πρόσωπα με παραγωγικό αναπτυξιακό τεχνοκρατικό φιλολαϊκό όραμα.

Λίγο πριν από τις επόμενες εκλογές, πρώτιστο καθήκον είναι η συστράτευση για την επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στους στόχους που θέτει για την 25η Ιουνίου. Ποτέ όμως δεν είναι λάθος η στιγμή για να συζητήσουμε και ορισμένα βαθύτερα αίτια και τακτικές και να τα διορθώσουμε άμεσα, εφόσον συμφωνούμε!

* πρώην διευθύνων σύμβουλος ΕΛ.ΠΕ.