Ο Μάης των εξεγέρσεων

"Χιονοστιβάδα" επετείων-γεγονότων που συγκλόνισαν τον κόσμο και τον τόπο μας τις μέρες του Μάη: Παρισινή Κομμούνα, αιματοβαμμένη Πρωτομαγιά στο Σικάγο το 1886, εργατική εξέγερση το ’36 στη Θεσσαλονίκη, αντιφασιστική νίκη το 1945, γαλλικός Μάης του ’68, νίκη της Βιετναμέζικης Επανάστασης το 1975, εξέγερση στην Τιεν Αν Μεν του Πεκίνου το 1989... Δολοφονία -"πρόβα τζενεράλε" της χούντας- του Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963, δολοφονία του Γιώργη Τσαρουχά το 1968.

Γεγονότα - πρόκληση "για στοχασμό και συσπείρωση της σκεπτόμενης και βασανισμένης ανθρωπότητας", έγραφε το 1843 ο Μαρξ στον Α. Ρούγκε, τονίζοντας ότι "για να εργαστούμε θετικά για τη διαμόρφωση του καινούργιου κόσμου, πρέπει να ρίξουμε άπλετο φως στον παλιό".

Ένα κόκκινο νήμα διαπερνά αυτά τα σημεία-καμπές της σύγχρονης ιστορίας: πόλεμος και επανάσταση, σε διαρκή διαλεκτική διαπλοκή και μετάβαση, δίνουν την ταυτότητα στο ιστορικό προτσές των δύο τελευταίων αιώνων.

Οι μετασεισμοί της Οκτωβριανής Επανάστασης στον Μεσοπόλεμο δεν έφεραν τον "παγκόσμιο Οκτώβρη". Η εργατική τάξη δεν κατέλαβε την εξουσία από ανωριμότητα ή από τραγικά λάθη των ηγετών της. Στη Θεσσαλονίκη το Μάη του ’36 - που, κατά την "Ακρόπολη", εμφάνιζε "όψιν που μπορούν να φαντασθούν μόνον όσοι εδιάβασαν περιγραφάς των γεγονότων της Ισπανίας", οι δύο -τότε- ΓΣΕΕ, η "Ενωτική" (ΚΚΕ) και η "ρεφορμιστική" (Κόμμα Φιλελευθέρων), παραμέρισαν την Κεντρική Απεργιακή Επιτροπή, τη φυσική ηγεσία της λαϊκής εξέγερσης, και την οδήγησαν στην εκτόνωση. Έτσι τη γενική απεργία που κήρυξαν οι δύο ΓΣΕΕ για τις 5 Αυγούστου, την πρόλαβε η δικτατορία του Μεταξά.

Η παγκόσμια έκρηξη του ’68 -που αγκάλιασε Ανατολή και Δύση, με κορυφαίες εκφράσεις την "άνοιξη της Πράγας", το αντιπολεμικό φοιτητικό κίνημα, το κίνημα των μαύρων στις ΗΠΑ, και ιδιαίτερα τον γαλλικό Μάη- τίναξε στον αέρα τους μύθους της μεταπολεμικής "άνθησης του καπιταλισμού" και της "κοινωνίας της αφθονίας". Έγινε το μεγάλο σχολείο των κινημάτων και της "δημοκρατίας των μαζών". Των μαζών που δεν συμμορφώνονται προς την τεχνητή πειθαρχία, το νόμο του ισχυρότερου και την κατεστημένη ηθική.

Το διαχρονικό μήνυμα του "Μάη των εξεγέρσεων", αλλά και κάθε εξέγερσης, είναι ότι "οι άνθρωποι δεν πρέπει απλώς να ζητούν σεβασμό της ποδοπατημένης αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων τους, αλλά να τα παίρνουν μόνοι τους, να τα κάνουν δικά τους", έγραφε ο Χέγκελ.