Οι ανοιχτές πληγές της χούντας
Σήφης Πολυμίλης, Το Βήμα της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2017-04-23
Μισός αιώνας είναι πολύ μεγάλο διάστημα για να διατηρείται ζωντανή η ιστορική μνήμη από την επτάχρονη δικτατορία. Ωστόσο οι πληγές της, όσο και να μην το συνειδητοποιούμε, έχουν αφήσει βαθιά τα σημάδια τους στο κοινωνικό σώμα. Δεν είναι μόνο ότι σταμάτησε την πνευματική άνοιξη της δεκαετίας του ’60, ότι αποξένωσε τους Ελληνες από τους δημοκρατικούς θεσμούς, καλλιέργησε τον εθνικιστικό απομονωτισμό και τον αντιδυτικισμό.
Δημιούργησε και ένα ιδεολογικό και πολιτικό υπόβαθρο αδιαφορίας από τη μια και βολέματος από την άλλη σε ευρύτατα κοινωνικά στρώματα.
Η Μεταπολίτευση, από την άλλη, λειτούργησε ως καθαρτήριο που έδωσε την ευκαιρία στη σιωπηλή πλειοψηφία να επανενδυθεί τον δημοκρατικό και αντιστασιακό μανδύα. Η έκρηξη ελευθερίας συνοδεύτηκε από μια παράλληλη έκρηξη λαϊκισμού και ιδεολογικής σύγχυσης, όπου τα πάντα επιτρέπονταν και οι πάντες ανακάλυψαν τις αξίες και τα ηθικά πλεονεκτήματα μιας θυματοποιημένης Αριστεράς.
Στο βάθος όμως ενδημούσε ο ιστορικός και πολιτικός αναλφαβητισμός. Τα επίπλαστα και κακοχωνεμένα αριστερά ιδεολογήματα έδωσαν γρήγορα τη θέση τους στις μάχες για προσωπικά βολέματα, στην κυριαρχία ενός λαϊφστάιλ ευμάρειας και καλοπέρασης.
Ηρθε όμως η κρίση για να αποκαλύψει το πρόσωπο που επιμελώς κρύβαμε. Εθνικολαϊκά παραληρήματα, απαξίωση της πολιτικής, αντιευρωπαϊσμός και όψιμοι αντιστασιακοί που ανακάλυψαν ελευθέρως και ανεμποδίστως στις πλατείες ότι η χούντα δεν τελείωσε το ’73...
Η δημοσκόπηση που δημοσιεύει σήμερα «Το Βήμα» είναι αποκαλυπτική τής ιδεολογικοπολιτικής σύγχυσης και του ελλείμματος ιστορικής μνήμης που κυριαρχούν. Παραδεχόμαστε μεν - πώς θα μπορούσε να γίνει και διαφορετικά... - ότι αποτύχαμε συλλογικά ως χώρα και ως κοινωνία, αλλά ατομικά ελάχιστοι αναγνωρίζουν την προσωπική τους ευθύνη. Πάντα οι ευθύνες για την κατάντια μας ανήκουν σε κάποιους άλλους. Τους ξένους δυνάστες, τους ανάλγητους Ευρωπαίους και τους πολιτικούς που οι ίδιοι εκλέγαμε και ψηφίζαμε κατά συρροή.
Επιμένουμε στα λαϊκιστικά σύνδρομα, στις δημαγωγικές ψευδαισθήσεις που εθιστήκαμε και στα εθνικιστικά στερεότυπα με τα οποία γαλουχηθήκαμε. Φτάσαμε να επιβραβεύουμε ακόμα και τα κατάλοιπα της χούντας, αναδεικνύοντάς τα σε τρίτο κόμμα στη Βουλή.
Δυστυχώς η συλλογική και η προσωπική αυτογνωσία παραμένουν είδη εν ανεπάρκεια για μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Παραμένουμε εγκλωβισμένοι σε έναν ιστορικό αναλφαβητισμό, δέσμιοι μιας πολιτικής και πολιτιστικής υποκουλτούρας, αδύναμοι να αντιληφθούμε ότι είμαστε και εμείς συνυπεύθυνοι για τον βάλτο που βρισκόμαστε.
Δημιούργησε και ένα ιδεολογικό και πολιτικό υπόβαθρο αδιαφορίας από τη μια και βολέματος από την άλλη σε ευρύτατα κοινωνικά στρώματα.
Η Μεταπολίτευση, από την άλλη, λειτούργησε ως καθαρτήριο που έδωσε την ευκαιρία στη σιωπηλή πλειοψηφία να επανενδυθεί τον δημοκρατικό και αντιστασιακό μανδύα. Η έκρηξη ελευθερίας συνοδεύτηκε από μια παράλληλη έκρηξη λαϊκισμού και ιδεολογικής σύγχυσης, όπου τα πάντα επιτρέπονταν και οι πάντες ανακάλυψαν τις αξίες και τα ηθικά πλεονεκτήματα μιας θυματοποιημένης Αριστεράς.
Στο βάθος όμως ενδημούσε ο ιστορικός και πολιτικός αναλφαβητισμός. Τα επίπλαστα και κακοχωνεμένα αριστερά ιδεολογήματα έδωσαν γρήγορα τη θέση τους στις μάχες για προσωπικά βολέματα, στην κυριαρχία ενός λαϊφστάιλ ευμάρειας και καλοπέρασης.
Ηρθε όμως η κρίση για να αποκαλύψει το πρόσωπο που επιμελώς κρύβαμε. Εθνικολαϊκά παραληρήματα, απαξίωση της πολιτικής, αντιευρωπαϊσμός και όψιμοι αντιστασιακοί που ανακάλυψαν ελευθέρως και ανεμποδίστως στις πλατείες ότι η χούντα δεν τελείωσε το ’73...
Η δημοσκόπηση που δημοσιεύει σήμερα «Το Βήμα» είναι αποκαλυπτική τής ιδεολογικοπολιτικής σύγχυσης και του ελλείμματος ιστορικής μνήμης που κυριαρχούν. Παραδεχόμαστε μεν - πώς θα μπορούσε να γίνει και διαφορετικά... - ότι αποτύχαμε συλλογικά ως χώρα και ως κοινωνία, αλλά ατομικά ελάχιστοι αναγνωρίζουν την προσωπική τους ευθύνη. Πάντα οι ευθύνες για την κατάντια μας ανήκουν σε κάποιους άλλους. Τους ξένους δυνάστες, τους ανάλγητους Ευρωπαίους και τους πολιτικούς που οι ίδιοι εκλέγαμε και ψηφίζαμε κατά συρροή.
Επιμένουμε στα λαϊκιστικά σύνδρομα, στις δημαγωγικές ψευδαισθήσεις που εθιστήκαμε και στα εθνικιστικά στερεότυπα με τα οποία γαλουχηθήκαμε. Φτάσαμε να επιβραβεύουμε ακόμα και τα κατάλοιπα της χούντας, αναδεικνύοντάς τα σε τρίτο κόμμα στη Βουλή.
Δυστυχώς η συλλογική και η προσωπική αυτογνωσία παραμένουν είδη εν ανεπάρκεια για μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Παραμένουμε εγκλωβισμένοι σε έναν ιστορικό αναλφαβητισμό, δέσμιοι μιας πολιτικής και πολιτιστικής υποκουλτούρας, αδύναμοι να αντιληφθούμε ότι είμαστε και εμείς συνυπεύθυνοι για τον βάλτο που βρισκόμαστε.
