Οι μηχανισμοί
Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2017-11-04
Πλησιάζει η στιγμή που θα μάθουμε ποιος ή ποιο θα ηγηθεί της λεγόμενης «Κεντροαριστεράς», ενώ, για να μάθουμε τι σημαίνει στην πράξη ο συγκεκριμένος όρος, μάλλον πρέπει να περιμένουμε κάμποσο ακόμα. Σε αυτή τη φάση έχουμε μόνο προγραμματικές δηλώσεις (κάτι σαν εκθέσεις ιδεών που αμφιβάλλω αν τις διαβάζει ή τις πιστεύει κανείς), ολίγους μάλλον υποτονικούς διαξιφισμούς, μερικές μπηχτές, σχόλια δημοσιολογούντων και φυσικά τις τηλεμαχίες.
Από όλα αυτά, εγώ τουλάχιστον, δεν είμαι σε θέση να προβλέψω με απόλυτη σιγουριά τον νικητή, αλλά κάποιες γενικότερες σκέψεις δεν θα ήταν άτοπες. Για παράδειγμα, πιστεύω ότι το πόσοι τελικά θα συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία έχει τεράστια σημασία και θεωρώ λάθος –ή μια έξυπνη κίνηση από ορισμένους– να μην επιτραπεί η εξ αποστάσεως ψήφος.
Οχι μόνο επειδή μια αθρόα προσέλευση στις κάλπες θα υποδήλωνε σαφώς ενδιαφέρον για το εγχείρημα, αλλά κυρίως γιατί όσο περισσότεροι απλοί πολίτες ψηφίσουν τόσο λιγότερο θα μετρούσε ο ρόλος των μηχανισμών, ή αλλιώς των οργανωμένων στελεχών του παλιού ΠΑΣΟΚ που παρέμειναν στον χώρο.
Περί μηχανισμών, λοιπόν, ο λόγος. Για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, τα οργανωμένα στελέχη θα μπορούσαν να αντιτάξουν ορισμένα εύλογα επιχειρήματα. Είναι εκείνοι που επί χρόνια τράβηξαν κουπί, δηλαδή έτρεξαν, εργάστηκαν για το κίνημα στελεχώνοντας τις διάφορες τοπικές και κλαδικές οργανώσεις, έπεισαν τον κόσμο να ψηφίσει ΠΑΣΟΚ, υπερασπίστηκαν το κόμμα στα καφενεία και τους χώρους δουλειάς κ.ο.κ.
Την ίδια στιγμή, όμως, τα στελέχη του παλιού ΠΑΣΟΚ, όχι όλοι φυσικά, αλλά πάρα πολλοί, έχουν ταυτιστεί με τις γνωστές πρακτικές του ολέθριου παρελθόντος. Γεγονός πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Μπορεί κι αυτό να είναι κατά μία έννοια άδικο, αν σκεφτούμε ότι τα αντίστοιχα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας δεν πλήρωσαν το μάρμαρο.
Ο Προκόπης Παυλόπουλος που δεν εξυγίανε το Δημόσιο, για να το πω διπλωματικά, ανήλθε στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο δε Κώστας Καραμανλής, στη διακυβέρνηση του οποίου έγιναν τέρατα και σημεία, έχει αποσυρθεί στη Ραφίνα, ενώ στις ατέρμονες συζητήσεις για το πώς φτάσαμε στον γκρεμό, συνήθως δεν αναφέρεται ούτε καν το όνομά του (με κύριο ένοχο τον ΣΥΡΙΖΑ γιʼ αυτή την κραυγαλέα παράλειψη). Αλλά, ως γνωστόν, ο ντουνιάς είναι άδικος, όπως λέει και το τραγούδι.
Δεν έχει να κάνει όμως μόνο με τα παλιά. Γιατί τελευταία, αν δούμε τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο, θα διαπιστώσουμε ότι εμφανίστηκε και επικρατεί μια νέα τάση: οι ψηφοφόροι να επιλέγουν πολιτικούς που δεν είχαν άμεση σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, είτε είναι δεξιοί είτε είναι αριστεροί. Συνέβη στις ΗΠΑ με τον Τραμπ, συνέβη στη Γαλλία με τον Μακρόν, συμβαίνει στη Βρετανία με τον Κόρμπιν. Αν κάποιος μου έλεγε πριν από έναν χρόνο ότι ο μέχρι προσφάτως παντελώς άγνωστος και σαφέστατα αριστερός βουλευτής των Εργατικών θα είναι κατά πάσα πιθανότητα ο επόμενος ένοικος της Downing Street, θα του συνιστούσα να τον κοιτάξει γιατρός.
Οι πιθανότητες είναι ελάχιστες –ας μη γελιόμαστε– αλλά δεν αποκλείεται κάτι παρόμοιο, αν και όχι σε τέτοια κλίμακα, να συμβεί και στην Ελλάδα. Τώρα, μάλιστα, που ο ΣΥΡΙΖΑ και το ηθικό του πλεονέκτημα απομυθοποιήθηκε, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας αποδεικνύεται τόσο «λίγος».
Ισως, λοιπόν, κάποιο καινούργιο πρόσωπο, σοβαρός και μετρημένος, που δεν παραπέμπει στο παλιό ΠΑΣΟΚ, ούτε ανακαλεί συνειρμικά τους καιρούς που δανειζόμασταν σαν να μην υπήρχε αύριο για να δέσουμε τα σκυλιά με τα λουκάνικα, θα μπορούσε να γίνει η χαραμάδα για να περάσει μια κάποια ελπίδα. Οσο για το επιχείρημα ότι η φθορά της κυβέρνησης θα σημάνει τον επαναπατρισμό των Πασόκων που στεγάστηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ, εμένα δεν με πείθει. Μπορεί να προσθέσουν δυο τρεις μονάδες στα ποσοστά της Κεντροαριστεράς, αλλά, τελικά, είναι κι αυτό μια απελπισμένη προσπάθεια να γυρίσουμε το ρολόι πίσω. Κι όπως έλεγε ο Ροΐδης, άλλο η «ανάστασις νεκρών» και άλλο η «ανόρθωσις πτωμάτων».
Υστερόγραφο (άσχετο): επί δεκαετίες ολόκληρες, στην Αριστερά κυκλοφορούσε η εξής ερμηνεία για το γνωστό πρόβλημα με τα Εξάρχεια και τα παιδιά που τους αρέσει να τα σπάνε: ότι πρόκειται για προβοκάτσια των μπάτσων ή (εναλλακτικά και επιβοηθητικά) ότι η αστυνομία τούς ξέρει, αλλά επίτηδες τους αφήνει να αλωνίζουν.
Τίθεται συνεπώς το ερώτημα: τώρα που δεν κυβερνούν τα αστικά κόμματα αλλά η Αριστερά, εξακολουθεί να ισχύει αυτό; Μήπως ο κ. Τόσκας δεν ελέγχει τους αστυνομικούς προβοκάτορες, άρα οφείλει να παραιτηθεί; Μήπως τελικά όντως δεν ξέρει, όπως ισχυρίζονταν οι προκάτοχοί του, ποιοι είναι οι μπαχαλάκηδες; Ή μήπως τους αφήνει κι αυτός να αλωνίζουν;
Από όλα αυτά, εγώ τουλάχιστον, δεν είμαι σε θέση να προβλέψω με απόλυτη σιγουριά τον νικητή, αλλά κάποιες γενικότερες σκέψεις δεν θα ήταν άτοπες. Για παράδειγμα, πιστεύω ότι το πόσοι τελικά θα συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία έχει τεράστια σημασία και θεωρώ λάθος –ή μια έξυπνη κίνηση από ορισμένους– να μην επιτραπεί η εξ αποστάσεως ψήφος.
Οχι μόνο επειδή μια αθρόα προσέλευση στις κάλπες θα υποδήλωνε σαφώς ενδιαφέρον για το εγχείρημα, αλλά κυρίως γιατί όσο περισσότεροι απλοί πολίτες ψηφίσουν τόσο λιγότερο θα μετρούσε ο ρόλος των μηχανισμών, ή αλλιώς των οργανωμένων στελεχών του παλιού ΠΑΣΟΚ που παρέμειναν στον χώρο.
Περί μηχανισμών, λοιπόν, ο λόγος. Για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, τα οργανωμένα στελέχη θα μπορούσαν να αντιτάξουν ορισμένα εύλογα επιχειρήματα. Είναι εκείνοι που επί χρόνια τράβηξαν κουπί, δηλαδή έτρεξαν, εργάστηκαν για το κίνημα στελεχώνοντας τις διάφορες τοπικές και κλαδικές οργανώσεις, έπεισαν τον κόσμο να ψηφίσει ΠΑΣΟΚ, υπερασπίστηκαν το κόμμα στα καφενεία και τους χώρους δουλειάς κ.ο.κ.
Την ίδια στιγμή, όμως, τα στελέχη του παλιού ΠΑΣΟΚ, όχι όλοι φυσικά, αλλά πάρα πολλοί, έχουν ταυτιστεί με τις γνωστές πρακτικές του ολέθριου παρελθόντος. Γεγονός πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Μπορεί κι αυτό να είναι κατά μία έννοια άδικο, αν σκεφτούμε ότι τα αντίστοιχα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας δεν πλήρωσαν το μάρμαρο.
Ο Προκόπης Παυλόπουλος που δεν εξυγίανε το Δημόσιο, για να το πω διπλωματικά, ανήλθε στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο δε Κώστας Καραμανλής, στη διακυβέρνηση του οποίου έγιναν τέρατα και σημεία, έχει αποσυρθεί στη Ραφίνα, ενώ στις ατέρμονες συζητήσεις για το πώς φτάσαμε στον γκρεμό, συνήθως δεν αναφέρεται ούτε καν το όνομά του (με κύριο ένοχο τον ΣΥΡΙΖΑ γιʼ αυτή την κραυγαλέα παράλειψη). Αλλά, ως γνωστόν, ο ντουνιάς είναι άδικος, όπως λέει και το τραγούδι.
Δεν έχει να κάνει όμως μόνο με τα παλιά. Γιατί τελευταία, αν δούμε τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο, θα διαπιστώσουμε ότι εμφανίστηκε και επικρατεί μια νέα τάση: οι ψηφοφόροι να επιλέγουν πολιτικούς που δεν είχαν άμεση σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, είτε είναι δεξιοί είτε είναι αριστεροί. Συνέβη στις ΗΠΑ με τον Τραμπ, συνέβη στη Γαλλία με τον Μακρόν, συμβαίνει στη Βρετανία με τον Κόρμπιν. Αν κάποιος μου έλεγε πριν από έναν χρόνο ότι ο μέχρι προσφάτως παντελώς άγνωστος και σαφέστατα αριστερός βουλευτής των Εργατικών θα είναι κατά πάσα πιθανότητα ο επόμενος ένοικος της Downing Street, θα του συνιστούσα να τον κοιτάξει γιατρός.
Οι πιθανότητες είναι ελάχιστες –ας μη γελιόμαστε– αλλά δεν αποκλείεται κάτι παρόμοιο, αν και όχι σε τέτοια κλίμακα, να συμβεί και στην Ελλάδα. Τώρα, μάλιστα, που ο ΣΥΡΙΖΑ και το ηθικό του πλεονέκτημα απομυθοποιήθηκε, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας αποδεικνύεται τόσο «λίγος».
Ισως, λοιπόν, κάποιο καινούργιο πρόσωπο, σοβαρός και μετρημένος, που δεν παραπέμπει στο παλιό ΠΑΣΟΚ, ούτε ανακαλεί συνειρμικά τους καιρούς που δανειζόμασταν σαν να μην υπήρχε αύριο για να δέσουμε τα σκυλιά με τα λουκάνικα, θα μπορούσε να γίνει η χαραμάδα για να περάσει μια κάποια ελπίδα. Οσο για το επιχείρημα ότι η φθορά της κυβέρνησης θα σημάνει τον επαναπατρισμό των Πασόκων που στεγάστηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ, εμένα δεν με πείθει. Μπορεί να προσθέσουν δυο τρεις μονάδες στα ποσοστά της Κεντροαριστεράς, αλλά, τελικά, είναι κι αυτό μια απελπισμένη προσπάθεια να γυρίσουμε το ρολόι πίσω. Κι όπως έλεγε ο Ροΐδης, άλλο η «ανάστασις νεκρών» και άλλο η «ανόρθωσις πτωμάτων».
Υστερόγραφο (άσχετο): επί δεκαετίες ολόκληρες, στην Αριστερά κυκλοφορούσε η εξής ερμηνεία για το γνωστό πρόβλημα με τα Εξάρχεια και τα παιδιά που τους αρέσει να τα σπάνε: ότι πρόκειται για προβοκάτσια των μπάτσων ή (εναλλακτικά και επιβοηθητικά) ότι η αστυνομία τούς ξέρει, αλλά επίτηδες τους αφήνει να αλωνίζουν.
Τίθεται συνεπώς το ερώτημα: τώρα που δεν κυβερνούν τα αστικά κόμματα αλλά η Αριστερά, εξακολουθεί να ισχύει αυτό; Μήπως ο κ. Τόσκας δεν ελέγχει τους αστυνομικούς προβοκάτορες, άρα οφείλει να παραιτηθεί; Μήπως τελικά όντως δεν ξέρει, όπως ισχυρίζονταν οι προκάτοχοί του, ποιοι είναι οι μπαχαλάκηδες; Ή μήπως τους αφήνει κι αυτός να αλωνίζουν;
