Το μετέωρο βήμα των δυτικών Βαλκανίων

Αύριο αναμένεται στη Βόρεια Μακεδονία ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ντάβιντ Σασόλι. Είναι η πρώτη επίσημη επίσκεψή του εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και στόχο έχει να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα. Να ανακτήσει έστω ένα μικρό μέρος από τη χαμένη αξιοπιστία της Ε.Ε. Ο Σασόλι δεν θα φανεί τσιγκούνης με τους επαίνους του στα Σκόπια. Θα παραδεχτεί ότι η χώρα έχει κάνει μεγάλες μεταρρυθμίσεις -και το τεράστιο βήμα να αλλάξει το όνομα και το σύνταγμά της και να τα βρει με τη γειτονική Ελλάδα- και θα ζητήσει συγγνώμη για το «ιστορικό λάθος» της τελευταίας συνόδου κορυφής να μη δώσει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Θα καλέσει τους πολίτες να ξεπεράσουν την απογοήτευσή τους και να μείνουν σε ευρωπαϊκή τροχιά και θα δεσμευτεί ότι η Ευρωβουλή θα αγωνιστεί για να δοθεί η ημερομηνία.

Δεν πρόκειται ακριβώς για το... σοφό «παρηγοριά στον άρρωστο μέχρι να βγει η ψυχή του», αλλά η επίσκεψη Σασόλι, πέρα από τον συμβολισμό της, λίγη σημασία έχει για τη Βόρεια Μακεδονία. Στα Σκόπια ξέρουν πια καλά ποιος είναι μαζί τους, ποιος είναι εναντίον τους και ποιος απλά παρακολουθεί τις εξελίξεις, όπως ξέρουν ότι δεν θα είναι καθόλου εύκολο να αλλάξει σύντομα γνώμη ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και να άρει το βέτο του στην επόμενη σύνοδο κορυφής υπό την πίεση της ιταλικής πρωτοβουλίας.

Το μέλλον της Συμφωνίας

Επιπλέον, η χώρα έχει μπει σε προεκλογική περίοδο και στον δρόμο προς τις κάλπες της 12ης Απριλίου η εθνικιστική αντιπολίτευση του VMRO, επίλεκτο μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, έχει βγάλει από το συρτάρι όλο το «μακεδονικό» αφήγημα που προσπάθησε να αλλάξει ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Μπορεί ο νυν πρόεδρος του VMRO Χρίστιαν Μίτσκοσκι να μην θεωρεί τον εαυτό του απόγονο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπως ο φυγόδικος Γκρούεφσκι, που έχει καταφύγει στην Ουγγαρία, αλλά δεν παραλείπει να υπογραμμίζει ότι «οι εκλογές θα κρίνουν την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, η οποία παρέχει πολλά δικαιώματα στην ελληνική πλευρά και είναι επιζήμια για μας». Η αλήθεια είναι, πως όπως και η Ν.Δ. προεκλογικά άφηνε να εννοηθεί στον έξω κόσμο, την ώρα που σήκωνε τη... σάρισα στο εσωτερικό, ότι θα σεβαστεί την «προδοτική» Συμφωνία, έτσι και τα επιφανή στελέχη του VMRO κλείνουν το μάτι και λένε το ίδιο στους ξένους συνομιλητές τους.

Άλλωστε, με το όνομα «Βόρεια Μακεδονία» έχει γίνει δεκτή η χώρα στο ΝΑΤΟ -κάτι λίγες επικυρώσεις απομένουν ακόμη για την επίσημη ένταξη-, «Βόρεια Μακεδονία» είναι πλέον το όνομά της στον ΟΗΕ. Και είναι πεπερασμένες οι εκκρεμότητες στην ολοκλήρωση της εφαρμογής του περιβόητου erga omnes που σχετίζονται με τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, όπως τόνισε την Παρασκευή ο Πρόεδρος της χώρας Στέβο Πενταρόφκσι: «Το όνομα του κράτους στις δημόσιες / κρατικές υπηρεσίες το έχουμε αλλάξει. Έξω από το γραφείο μου αναγράφεται το νέο όνομα και αυτό θα παραμείνει. Στη συμφωνία που κάναμε με την Ελλάδα προβλέπεται ότι στους επιμέρους τομείς, π.χ. οικολογία, ανθρώπινα δικαιώματα, θα υπάρξει σταδιακά αλλαγή του ονόματος όσο προχωράμε από κεφάλαιο σε κεφάλαιο».

Ωστόσο, μια πιθανή κυβέρνηση με κορμό το VMRO στη γειτονική χώρα μετά τις εκλογές δεν θα βιαστεί να εφαρμόσει τις σημαντικές για τη μακροπρόθεσμη καλή γειτονία λεπτομέρειες της Συμφωνίας. Δεν θα βιαστεί να αλλάξει τα βιβλία της Ιστορίας, για παράδειγμα, όπως δεν βιάστηκε να χρίσει τα δικά της μέλη στη σχετική επιτροπή και η κυβέρνηση της Ν.Δ. μετά τον Ιούλιο.

Να πρωτοστατήσουμε...

Αυτό το αντιλαμβάνονται κάποιοι εντός της Ν.Δ., κυρίως εκείνοι οι λίγοι που απέφυγαν να μιλήσουν περί «προδοσίας», να χαϊδέψουν τα αυτιά των νεομακεδονομάχων και θεωρούν «εργαλείο» τη Συμφωνία των Πρεσπών. Μετά την... αμέλεια του Κυριάκου Μητσοτάκη να παρέμβει ουσιαστικά στη σύνοδο κορυφής, όπως επέμενε η αξιωματική αντιπολίτευση, με αποτέλεσμα η χώρα να μην πατήσει πάνω στο κεκτημένο της Συμφωνίας και να κάνει ένα βήμα παραπάνω, αλλά να αφήσει την πρωτοβουλία για τη γειτονιά της στην Ιταλία, φαίνεται ότι τώρα τον πιέζουν να βάλει πάλι την Ελλάδα στο κάδρο. Χωρίς να είναι βέβαιο ότι θα εισακουστούν.

«Η Ελλάδα πρέπει να πρωτοστατήσει σ’ αυτή την ιστορία, διότι αν δεν πρωτοστατήσουμε και δεν συνταχθούμε δυναμικά με όλους αυτούς που θέλουν να ξαναέρθει προς συζήτηση το θέμα πάρα πολύ γρήγορα (σ.σ.: η χορήγηση ημερομηνίας ένταξης), θα καταλήξουμε έχοντας μια ωρολογιακή βόμβα στα χέρια μας» δήλωσε τις προάλλες η Ντόρα Μπακογιάννη.

Σε άλλες αγκαλιές...

Μπορεί η Μπακογιάννη να αναφερόταν στις διμερείς σχέσεις της χώρας με τη Βόρεια Μακεδονία, ωστόσο εκρηκτική μπορεί να γίνει η κατάσταση σε όλα τα δυτικά Βαλκάνια. Εκρηκτική και για την Ευρώπη - για όσους θυμούνται την πρόσφατη ιστορία της περιοχής. Την αθέτηση της υπόσχεσης στη σύνοδο κορυφής μπορεί να την εισέπραξε ως χαστούκι και προδοσία πρωτίστως η Βόρεια Μακεδονία, ως πιο έτοιμη από όλες τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων για τη διαδικασία ένταξης, αλλά το μήνυμα ελήφθη και από τις υπόλοιπες χώρες που περιμένουν στον προθάλαμο: η ευρωπαϊκή προοπτική είναι πολύ μακρινή, τι νόημα έχει λοιπόν να κάνουμε τις μεταρρυθμίσεις που μας ζητάνε; Η Αλβανία το παίζει ψύχραιμη, αλλά η Σερβία, για παράδειγμα -που υπό την πίεση Ευρωπαίων και Αμερικανών προσπάθησε να βρει έναν επώδυνο συμβιβασμό με το Κόσοβο-, εντείνει το φλερτ της με τη Μόσχα. Μέχρι και συμφωνία ελεύθερου εμπορίου έκλεισε την περασμένη εβδομάδα με την Ευρασιατική Ένωση - κίνηση δεδηλωμένα μη συμβατή με την Ε.Ε. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση που έκανε προχθές στην αυστριακή «Der Standard» ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς: «Το όχι στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις θα κάνει την Ε.Ε. στη Σερβία ακόμη λιγότερο δημοφιλή, θα την εμπιστευόμαστε ακόμη λιγότερο» είπε και πρόσθεσε: «Θα φροντίσουμε μόνοι μας για τη βελτίωση του βιοτικού μας επιπέδου. Κι έχουμε καλές σχέσεις με την Κίνα, τη Ρωσία, την Τουρκία». Ή αλλιώς, «έχει κι αλλού πορτοκαλιές...».