Κυπριακό: οι προοπτικές λύσης-ομοσπονδίας
Π.Κ. Ιωακειμίδης, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2019-11-29
Η τριμερής συνάντηση για το Κυπριακό στο Βερολίνο ( Αντ. Γκουτέρες ΓΓ ΟΗΕ, προέδρος Ν. Αναστασιάδη, τουρκοκύπριος ηγέτης Μ. Ακιντζί) κατέληξε σε ορισμένα αποτελέσματα για το πλαίσιο αναφορας που επιτέπουν να ανοίξει η διαδικασία-διάλογος για την οριστική διευθέτηση του ζητήματος που παραμένει άλυτο εδώ και σαρανταπέντε περίπου χρόνια. Απ’εδώ και πέρα εξαρτάται από τη διάθεση όλων των πλευρών, Ελληνοκυπριακής και Τουρκοκυπριακής, να επιδείξουν την αναγκαία ευελιξία και ρεαλισμό για να επιτευχθεί τελικά η πολυπόθητη διευθέτηση. Μια διευθέτηση βιώσιμη και δίκαιη στο πρότυπο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ) που θα ενώνει όλο το νησί ως απόλυτα κυρίαρχη οντότητα χωρίς παρωχημένες πρόνοιες και ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Πολλές φορές στο παρελθόν έχει αναφερθεί ότι η κάθε προσπάθεια επίλυσης – και υπήρξαν αρκετές προσπάθειες – αποτελούσε την τελευταία ευκαιρία. Αλλά κάθε φορά υπήρξε τελικά μια άλλη, νέα ευκαιρία για να διαψευσθεί κι αυτή και να ακολουθήσει μια ακόμη! Αυτή τη φορά όμως οι εκτιμήσεις είναι ότι όντως μπορεί να είναι η τελευταία ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί. Γιατί αν χαθεί δεν θα υπάρξει άλλη για πολλά χρόνια τουλάχιστον και ίσως να δρομολογηθούν διαδικασίες που να καταλήγουν “σε άλλα πρότυπα λύσης” έξω από την ΔΔΟ, κάτι που οπωσδήποτε θα συνιστούσε ήττα πρωτίστως για την Ελληνοκυπριακή πλερά .
Και υπάρχουν ορισμένες συνθήκες που ευνοούν τώρα περισσότερο από το παρελθόν την λύση-ομοσπονδία. Μια απ’ αυτές είναι το γεγονός ότι η Τουρκοκυπριακή κοινότητα δεν θέλει σε καμιά περίπτωση να αποτελέσει μια de facto ή de jure επαρχία της Τουρκίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε δικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες. Αντίθετα θέλει, και αυτό καταγράφεται σε διάφορες έρευνες, να είναι μέρος μιας ανεξάρτητης οντότητας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γιατί γνωρίζει ότι οποιοδήποτε άλλο “πρότυπο λύσης” θα τους άφηνε πρώτα και πάνω απ’ όλα εκτός ΕΕ. Στην ίδια λογική φαίνεται ότι κινείται και ο Μ. Ακιντζί ο οποίος έχει έλθει ήδη σε ανοιχτή σύγκρουση με την Άγκυρα και προσωπικά με τον πρόεδρο Ερντογάν ακόμη και σε ζητήματα έξω από το κυπριακό, όπως π.χ. για την εισβολή της Τουρκίας στο έδαφος της Συρίας. Και ως γνωστόν, η Άγκυρα προσπαθεί με κάθε τρόπο να υπονομεύσει τον Ακιντζί και τις προοπτικές επανεκλογής του στις εκλογές τον ερχόμενο Απρίλιο με την ανάδειξη στον “προεδρικό θώκο” κάποιου σκληροπυρηνικού όπως είναι ο νυν υπουργός Εξωτερικών του αυτοαποκαλούμενου Τουρκοκυπριακού κράτους Κ. Οζερσάι (αν και ο Ακιντζί φαίνεται να βελτιώνει τελευταία τις δημοσκοπικές του τουλάχιστον επιδόσεις). Από την άλλη πλευρά, οι έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) αλλά και κάποιες περιπλοκές που έχουν εμφανισθεί τελευταία στην αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων θα (πρέπει να) λειτουργήσουν επίσης ως πρόσθετο κίνητρο για την επίτευξη λύσης στο κυπριακό. Οι πάντες σχεδόν γνωρίζουν ότι χωρίς την προηγούμενη επίλυση θα είναι δύσκολο να υπάρξει απρόσκοπτη και αποτελεσματική αξιοποίηση ενεργειακών πόρων.
Αρκετοί είναι επιφυλακτικοί για τις προοπτικές λύσης δεδομένης και της διαμάχης που έχει ανακύψει από το ζήτημα της λεγόμενης “πολιτικής ισότητας” και της αποτελεσματικής συμμετοχής των Τουρκοκυπρίων στο νέο ομοσπονδιακό κράτος. Ωστόσο το ζήτημα αυτό φαίνεται να είχε εν πολλοίς επιλυθεί με το κεκτημένο και το πακέτο διακυβέρνησης που είχε συμφωνηθεί πριν δύο χρόνια (2017) στο Κραν Μοντανά (εκ περιτροπής προεδρία, Υπουργικό Συμβούλιο 7 – 4, μια ψήφος Τουρκοκυπρίων σε κεντρικούς θεσμούς, κλπ.). Εκτός εάν κάποια πλευρά περιλαμβανομένης και της Ελληνοκυπριακής έχει αλλάξει θέση κάνοντας πίσω από το πακέτο αυτό. Η πορεία θα δείξει…
Και υπάρχουν ορισμένες συνθήκες που ευνοούν τώρα περισσότερο από το παρελθόν την λύση-ομοσπονδία. Μια απ’ αυτές είναι το γεγονός ότι η Τουρκοκυπριακή κοινότητα δεν θέλει σε καμιά περίπτωση να αποτελέσει μια de facto ή de jure επαρχία της Τουρκίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε δικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες. Αντίθετα θέλει, και αυτό καταγράφεται σε διάφορες έρευνες, να είναι μέρος μιας ανεξάρτητης οντότητας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γιατί γνωρίζει ότι οποιοδήποτε άλλο “πρότυπο λύσης” θα τους άφηνε πρώτα και πάνω απ’ όλα εκτός ΕΕ. Στην ίδια λογική φαίνεται ότι κινείται και ο Μ. Ακιντζί ο οποίος έχει έλθει ήδη σε ανοιχτή σύγκρουση με την Άγκυρα και προσωπικά με τον πρόεδρο Ερντογάν ακόμη και σε ζητήματα έξω από το κυπριακό, όπως π.χ. για την εισβολή της Τουρκίας στο έδαφος της Συρίας. Και ως γνωστόν, η Άγκυρα προσπαθεί με κάθε τρόπο να υπονομεύσει τον Ακιντζί και τις προοπτικές επανεκλογής του στις εκλογές τον ερχόμενο Απρίλιο με την ανάδειξη στον “προεδρικό θώκο” κάποιου σκληροπυρηνικού όπως είναι ο νυν υπουργός Εξωτερικών του αυτοαποκαλούμενου Τουρκοκυπριακού κράτους Κ. Οζερσάι (αν και ο Ακιντζί φαίνεται να βελτιώνει τελευταία τις δημοσκοπικές του τουλάχιστον επιδόσεις). Από την άλλη πλευρά, οι έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) αλλά και κάποιες περιπλοκές που έχουν εμφανισθεί τελευταία στην αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων θα (πρέπει να) λειτουργήσουν επίσης ως πρόσθετο κίνητρο για την επίτευξη λύσης στο κυπριακό. Οι πάντες σχεδόν γνωρίζουν ότι χωρίς την προηγούμενη επίλυση θα είναι δύσκολο να υπάρξει απρόσκοπτη και αποτελεσματική αξιοποίηση ενεργειακών πόρων.
Αρκετοί είναι επιφυλακτικοί για τις προοπτικές λύσης δεδομένης και της διαμάχης που έχει ανακύψει από το ζήτημα της λεγόμενης “πολιτικής ισότητας” και της αποτελεσματικής συμμετοχής των Τουρκοκυπρίων στο νέο ομοσπονδιακό κράτος. Ωστόσο το ζήτημα αυτό φαίνεται να είχε εν πολλοίς επιλυθεί με το κεκτημένο και το πακέτο διακυβέρνησης που είχε συμφωνηθεί πριν δύο χρόνια (2017) στο Κραν Μοντανά (εκ περιτροπής προεδρία, Υπουργικό Συμβούλιο 7 – 4, μια ψήφος Τουρκοκυπρίων σε κεντρικούς θεσμούς, κλπ.). Εκτός εάν κάποια πλευρά περιλαμβανομένης και της Ελληνοκυπριακής έχει αλλάξει θέση κάνοντας πίσω από το πακέτο αυτό. Η πορεία θα δείξει…