Σκέψεις για την κρίση της Αριστεράς με αφορμή τις εκλογές στην Κύπρο
Νίκος Μπίστης, iEidiseis, Δημοσιευμένο: 2021-06-04
Αν η αναγνώριση της κρίσης είναι σημαντική και όρος sine gua non, εξ ίσου σημαντική είναι η διαδρομή μέχρι την συγκρότηση ενός πειστικού σχεδίου. Δεν ισχυρίζομαι ότι είναι εύκολη υπόθεση και είμαι βέβαιος ότι απαιτεί πνευματικό μόχθο.
Το ΑΚΕΛ είναι ο μεγάλος ηττημένος των κυπριακών εκλογών. Είναι όμως τοπικό φαινόμενο ή φωτογραφία της στιγμής; Αν δεν αναγνωρίσεις και μιλήσεις με ειλικρίνεια για ένα δυσμενές αποτέλεσμα δεν θα μπορέσεις να το αντιμετωπίσεις. Αν μάλιστα έχουμε πολλά αποτελέσματα αρνητικά σε ευρύτερη γεωγραφική περιοχή και σε μεγάλη χρονική διάρκεια ( το ΑΚΕΛ για παράδειγμα χάνει σταδιακά εκλογική επιρροή την τελευταία δεκαετία) , τότε βρισκόμαστε μπροστά σε μια γενικότερη κρίση και κάθε ολιγωρία στην αναγνώριση της θα δυσχεράνει την ανάκαμψη. Και η πραγματικότητα είναι ότι σε όλη την Ευρώπη , στα Βαλκάνια ( συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας) στην Ανατολική Μεσόγειο (συμπεριλαμβανομένων του Ισραήλ και των αραβικών χωρών και του μουσουλμανικού κόσμου) η Αριστερά χειμάζεται. Όχι ομοιόμορφα, όχι με τους ίδιους ρυθμούς αλλά η γενική εικόνα υποχώρησης δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Εν μέσω πανδημίας, οικονομικών προβλημάτων , πολιτικών και οικονομικών σκανδάλων , έξαρσης του εθνικισμού και του ρατσισμού η Αριστερά παρουσιάζει παντού - αλλού λιγότερο αλλού περισσότερο - μια εξαιρετικά προβληματική εικόνα. Και αυτή δεν περιορίζεται σε μια εκδοχή της , αγκαλιάζει ασφυκτικά όλη την πληθυντικής Αριστερά. Η εξαίρεση των Πράσινων στην Γερμανία ( στην Κύπρο οι Οικολόγοι υποχώρησαν παρά τις προβλέψεις) ας μην μας αποπροσανατολίσει δημιουργώντας ψευδαισθήσεις.
Ο λόγος της υποχώρησης δεν είναι η επιτυχία των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, όπως εδώ και καιρό και ιδιαίτερα στην χώρα μας , ισχυρίζονται οι ποικίλοι απολογητές της κυβέρνησης της ΝΔ. Αυτή η ψευδής εικόνα της « επιτυχίας» θα καταρρεύσει οσονούπω , χωρίς όμως αυτό από μόνο του να εγγυάται αυτόματη ανάκαμψη της Αριστεράς. Στην Κύπρο ο Νίκος Αναστασιάδης και ο ΔΗΣΥ βυθίστηκαν στα σκάνδαλα, την διαφθορά ,την συναλλαγή με ύποπτη οικονομική ολιγαρχία, και την Εκκλησία , βύθισαν την επίλυση του Κυπριακού και παρά ταύτα επιβίωσαν χωρίς να επωφεληθεί το ΑΚΕΛ. Ο βασικός λόγος είναι ότι και η δική του κυβερνητική θητεία είχε προβληματικές στιγμές και ότι δεν έπεισε ότι μπορεί να επανέλθει ως υγιής εναλλακτική πρόταση. Όταν κυριαρχήσει σε πλατιά λαϊκά στρώματα η αντίληψη ότι όλοι ίδιοι είναι τότε είναι νόμος ότι συμβαίνουν δυο πράγματα. Υποχωρεί το ενδιαφέρον για την πολιτική και την δυνατότητα της να αλλάξει την ζωή των ανθρώπων και επωφελούνται η δεξιά και η Ακροδεξιά.
Σε αυτή την κατάσταση βρίσκεται σήμερα η Αριστερά. Έχει πρόβλημα στρατηγικής και όχι οργανωτικό. Δεν χρειάζεται γενικά νέες ιδέες, νέα πρόσωπα, ή δοκιμασμένα παλιά. Όλα αυτά έχουν την σημασία τους αλλά έπονται μιας αναλυτικής συζήτησης που θα πάει πίσω στο 89 που σφράγισε όλη την Αριστερά και θα καταλήξει σε μια νέα στρατηγική ικανή να εμπνεύσει και πάλι στις νέες συνθήκες τον κόσμο της εργασίας και του πολιτισμού , τις γυναίκες , τους νέους, τις κάθε φύσεως μειονότητες. Δεν αρκεί η αναγκαία καθημερινή αντιπολίτευση στα κακώς κείμενα, χρειάζεται πειστική εναλλακτική πρόταση, εμπιστοσύνη για να γίνει αυτό το μαγικό κλικ στο μυαλό και την ψυχή των ανθρώπων και να πάρουν εμπρός. Μόνο έτσι συγκροτείται πλειοψηφικό ρεύμα ανατροπής μέσα από την κάλπη και δίπλα σε αυτήν.
Το πρώτο λοιπόν που έχει να κάνει η πληθυντική Αριστερά είναι να δει κατάματα το πρόβλημα, να συνειδητοποιήσει την έκταση και το βάθος της δικής της κρίσης. Αν δεν το κάνει και πολύ περισσότερο αν πιστέψει ότι τα προβλήματα του αντιπάλου κάποια στιγμή θα την φέρουν σε θέση ισχύος , το πιο πιθανό είναι να απογοητεύσει και να απογοητευθεί, να διερωτάται όπως το ΑΚΕΛ γιατί σε αυτό το περιβάλλον εκφυλισμού στην Κύπρο , ο ηθικός -και όχι μόνο- αυτουργός δεν καταρρέει αλλά επιβιώνει.
Αν η αναγνώριση της κρίσης είναι σημαντική και όρος sine gua non , εξ ίσου σημαντική είναι η διαδρομή μέχρι την συγκρότηση ενός πειστικού σχεδίου. Δεν ισχυρίζομαι ότι είναι εύκολη υπόθεση και είμαι βέβαιος ότι απαιτεί πνευματικό μόχθο. Οι ιδρυτικές αξίες της Αριστεράς για ισότητα, δικαιοσύνη, ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο για τους πολλούς της γης, κολασμένους και μη, ξεθώριασαν από τον υπαρκτό σοσιαλισμό και τα αξιοπρόσεκτα ποικίλα πειράματα που ακολούθησαν δεν μπόρεσαν να τους προσδώσουν νέα λάμψη και ελκτική δύναμη . Κοντολογίς δεν φτάνουν οι ιδρυτικές αξίες μας, απαιτείται σύγχρονη ιδεολογική και πολιτική ανανέωση, ένα νέο σχέδιο. Από τα έτοιμα, παλαιά και πρόσφατα, ας κρατήσουμε ότι πράγματι αξίξει, τα άλλα ας τα προσπεράσουμε αποφασιστικά. Μακάρι να υπήρχαν μαγικές λύσεις, λυτρωτικές στροφές προς τα αριστερά ή προς τα δεξιά. Θα γλιτώναμε από κόπο αλλά ευτυχώς δεν γίνεται. Ούτε η επιστροφή σε ριζοσπαστικές λύσεις ούτε η μετατροπή σε ένα πιο light κεντρώο κόμμα θα δώσει διέξοδο. Αποτελούν λόγια χωρίς αντίκρυσμα. Τα πάντα θα κριθούν από την αποτελεσματικότητα ενός πειστικού σχεδίου και όχι από τα επίθετα που θα το συνοδεύουν. Στην Ελλάδα και στην Κύπρο έχουμε μια καλή αφετηρία. Και ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία και το ΑΚΕΛ εκκινούν από ποσοστά που θα τα ζηλεύει σήμερα ένα ιστορικό κόμμα όπως το SPD. Στην Ελλάδα επείγει να πείσουμε και να εμπνεύσουμε εκείνους τους δημοκρατικούς πολίτες που πεισματικά αρνούνται να μας εμπιστευτούν. Αυτό απαιτεί σχέδιο και αυτοκριτική. Μαζί πάνε.