Φρενάρει η κρατικοδίαιτη ανάπτυξη

Το απότομο φρενάρισμα του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) το τρίτο τρίμηνο ξάφνιασε. Στο χρυσό τρίμηνο της τουριστικής κίνησης, ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης έπεσε στο 2,8% από 7,9% που ήταν το πρώτο και 7,1% το δεύτερο τρίμηνο. Κατόπιν τούτου, ο ρυθμός μεγέθυνσης στο ενιάμηνο περιορίζεται στο 5,9%. Και καθώς το τέταρτο τρίμηνο αναμένεται αρνητική μεταβολή του ΑΕΠ (αυτό προοιωνίζονται οι πρόδρομοι δείκτες και οι διεθνείς εξελίξεις), η ετήσια μεγέθυνση θα είναι αισθητά πιο μικρή από το 5,6% που γράφτηκε στον Προϋπολογισμό. Πόσο μικρότερη; Αν το ΑΕΠ δεν μειωθεί το τελευταίο τρίμηνο αλλά παραμείνει όσο το τρίτο, η ετήσια μεγέθυνση θα κινηθεί στη ζώνη του 5%. Αν μειωθεί, ίσως γραφτεί 4 μπροστά από τα δεκαδικά ψηφία.

Αυτά, εφόσον οι υπολογισμοί της ΕΛΣΤΑΤ είναι σωστοί. Η ΕΛΣΤΑΤ ισχυρίστηκε ότι η πτώση του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης οφείλεται στην αφαίρεση των σημαντικά αυξημένων επιδοτήσεων στην ενέργεια. Καταρχήν, οι επιδοτήσεις πάντα αφαιρούνται. Αυτό, ωστόσο, που δεν είπε, είναι ότι οι επιδοτήσεις είχαν ήδη επιδράσει αυξητικά στο ΑΕΠ: Χωρίς αυτές, η κατανάλωση (η ατμομηχανή της μεγέθυνσης που επιτυγχάνεται από την πανδημία και μετά) θα ήταν μερικά δισ. μικρότερη και η αύξηση του ΑΕΠ θα ήταν μικρότερη από 2,8%. Από αυτά, πάλι, που είπε η ΕΛΣΤΑΤ, διακρίνω τρία στοιχεία και μια διαπίστωση ως πλέον σημαντικά.

Πρώτο στοιχείο, ενώ οι εισαγωγές τρέχουν με 5,2% σε πραγματικές τιμές, οι εξαγωγές είναι βαλτωμένες στο 0,5%. Δεύτερο, ενώ οι εξαγωγές σε πραγματικές τιμές είναι στάσιμες, σε τρέχουσες τιμές εκτινάχτηκαν στο 36,9%. Όπερ υποδηλώνει πως έγιναν τεράστιες ανατιμήσεις που επιδείνωσαν την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού μας προϊόντος -αν ισχύει, θα φανεί του χρόνου. Κι η διαπίστωση: Το απότομα φρενάρισμα του ρυθμού μεγέθυνσης υποδηλώνει ότι η κρατικοδίαιτη μεγέθυνση, οι κρατικές ενέσεις στο ΑΕΠ με πολλά δισ. ευρώ οριζόντιες επιδοτήσεις πελατειακού χαρακτήρα, εξαντλούν τη δυναμική τους. Το έργο τελειώνει.

Όχι πριν τις εκλογές. Έως τότε, προηγείται η ψηφοθηρία. Παραδείγματα: Το προεκλογικό επίδομα 600 ευρώ στα σώματα ασφαλείας, αντί για bonus σε αυτούς που υπηρετούν με αυταπάρνηση κι υψηλή απόδοση -επίδομα σε όλους, γιατί όλοι ψηφίζουν. Τα πρόσθετα οδοιπορικά σε όλο το στρατιωτικό/πολιτικό προσωπικό του υπουργείου Άμυνας. Πάνω απ’ όλα, το μέγα επίτευγμα της αξιολόγησης στο δημόσιο: Αρχίζει πανηγυρικά με 50 εκ. ευρώ, για να δοθούν bonus σε πάνω από 50.000 δημοσίους υπαλλήλους.

Το βέβαιο είναι ότι η επόμενη κυβέρνηση θα ζηλέψει την τύχη της σημερινής. Εκείνη θα πρέπει να αρχίσει να κόβει δαπάνες και να μαζέψει το δημοσιονομικό ξεχείλωμα στο οποίο επιδίδεται η σημερινή. Και θα πρέπει να το κάνει σε δύσκολες συνθήκες, μικρής αύξησης του ΑΕΠ (1,8% προβλέπει το υπουργείο Οικονομικών, 1% μας δίνει η Κομισιόν) έως πολύ μικρής. Αν δεν ήταν οδηγός των εξελίξεων η ψηφοθηρία, φέτος το υπουργείο Οικονομικών θα έπρεπε να είχε θέσει στόχο να επιτευχθεί ένα έστω μικρό πρωτογενές πλεόνασμα, της τάξης 0,5% έως 1,0% του ΑΕΠ.

Με μια συνετή διαχείριση, θα μπορούσε σχετικά εύκολα να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, πράγμα που θα ήταν πολύτιμη βοήθεια στη δύσκολη προσπάθεια που είναι μπροστά μας, το 2023. Σύνεση, όμως, δεν φαίνεται να απέμεινε στο καλάθι της κυβέρνησης, αναλώθηκε λες από το σκάνδαλο των υποκλοπών. Προκειμένου να συγκαλυφθεί αυτό, ο φορολογούμενος πολίτης πληρώνει «ό,τι πρέπει» στον πελάτη του πολιτικού συστήματος.