«Γλυκό τέρας Βρυξέλλες»*
Τάσος Παππάς, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2022-12-15
Είναι το Κατάρ-gate το μεγαλύτερο σκάνδαλο που έχει πλήξει την Ευρωπαϊκή Ενωση; Αν πιστέψουμε τα ξένα μέσα ενημέρωσης, τις δηλώσεις αξιωματούχων της Ε.Ε. και ευρωβουλευτών όλων των κοινοβουλευτικών ομάδων, όντως είναι. Αρα δεν είναι δυνατόν να δεχθούμε ότι η υπόθεση αφορά μια ευρωβουλευτίνα και αντιπρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου, δυο τρεις πρώην ευρωβουλευτές και μερικούς συνεργάτες τους. Πρέπει να υπάρχει πολύ βάθος. Πολλοί δημοσιογράφοι που παρακολουθούν από κοντά τις διαδικασίες στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο αλλά και στελέχη της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας υποστηρίζουν ότι μέχρι τώρα έχουμε δει μόνο την κορυφή του παγόβουνου και έπεται συνέχεια. Να είμαστε αισιόδοξοι ότι θα αποκαλυφθούν τα πάντα, ότι θα ξεκινήσει μια ουσιαστική διαδικασία αυτοκάθαρσης και θα επιχειρηθεί με οργανωμένο και διαφανή τρόπο να θωρακιστούν οι θεσμοί της Ε.Ε. από τους πειρασμούς ή να κρατάμε μικρό καλάθι, ξέροντας ότι οι εξουσίες, όταν στριμώχνονται από δυσάρεστα γεγονότα, κάνουν τα πάντα προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τις συνέπειες και να φασκιώσουν τις ευθύνες τους;
Θα λειτουργήσουν διαφορετικά τούτη τη φορά οι αρχές των Βρυξελλών ή θα θεωρήσουν ότι έχουν να κάνουν με μια θλιβερή εξαίρεση και δεν υπάρχει λόγος να χρησιμοποιούμε ανάρμοστη ρητορική για την Ευρώπη και να ασκούμε ισοπεδωτική κριτική στους θεσμούς της, καλώντας μας να υιοθετήσουμε μετριοπαθή στάση, να αποφύγουμε τις λαϊκιστικές υπερβολές, γιατί δεν πρέπει να κάνουμε το ολέθριο λάθος να κάψουμε τα χλωρά μαζί με τα ξερά; Και, βεβαίως, το… ακλόνητο επιχείρημα που θα καταθέσουν αν η κατάσταση ξεφύγει είναι γνωστό: Υπάρχει εναλλακτική; Δόλιο ερώτημα. Ακόμη κι αν συμφωνήσουμε ότι όντως δεν υπάρχει στην παρούσα φάση εναλλακτική λύση, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι η Ε.Ε. αυτή είναι και δεν μπορεί να αλλάξει. Ξέρει πολύ καλά η ηγεσία της Ε.Ε. ότι οι πολίτες εκφράζουν με διάφορους τρόπους τη δυσφορία τους για όσα συμβαίνουν στο προσκήνιο. Ξέρει πολύ καλά η ηγεσία της Ε.Ε. ότι οι πολίτες υποψιάζονται πως οι σημαντικές πολιτικές αποφάσεις λαμβάνονται στο παρασκήνιο, ερήμην των κοινωνιών, μερικές φορές και ερήμην των κυβερνήσεων, ιδιαίτερα εκείνων των χωρών με μικρό εκτόπισμα. Ξέρει πολύ καλά η ηγεσία της Ε.Ε ότι το ρεύμα του ευρωσκεπτικισμού δυναμώνει. Πρέπει να είσαι ή πολύ αφελής ή πολύ ιδιοτελής για να μη δίνεις σημασία στο γεγονός ότι το μέγεθος της αποχής μεγαλώνει.
Θα πράξει η ηγεσία της Ε.Ε. τα αυτονόητα; Θα βάλει φρένο στους λομπίστες, οι οποίοι, όπως λέει στο βιβλίο του «Γλυκό Τέρας Βρυξέλλες»* (Νεφέλη) ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπεργκερ «μπορούμε να υποθέσουμε, αλλά όχι να αποδείξουμε, ότι ασκούν στις αποφάσεις της Κομισιόν μεγαλύτερη επιρροή από όλους τους βουλευτές μαζί»; Θα καταργήσει το καθεστώς της περιστρεφόμενης πόρτας, ώστε να σταματήσει η… μετακόμιση από την πολιτική στην αγορά και αντιστρόφως, φαινόμενο που έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις και πλήττει το κύρος της Ε.Ε.; Από τη μια μεριά, αξιωματούχοι των Βρυξελλών μετά τη λήξη της θητείας τους, προσλαμβάνονται από εταιρείες έναντι παχυλής αμοιβής και «μεταφέρουν» στα αφεντικά τους την τεχνογνωσία τους, τις σχέσεις τους και τις επαφές τους.
Χτυπητό παράδειγμα, ο Μπαρόζο. Χθες πρόεδρος της Κομισιόν, σήμερα σύμβουλος και μη εκτελεστικός πρόεδρος των διεθνών δραστηριοτήτων της Goldman Sachs. Από την άλλη μεριά, πρώην τραπεζίτες και πρώην διευθυντικοί παράγοντες ισχυρών εταιρειών αναλαμβάνουν πρωταγωνιστικούς ρόλους στα όργανα της Ε.Ε. Θα απαγορευθούν διά ροπάλου τέτοιου τύπου μετακινήσεις και συναλλαγές;
Ανάγωγα
Νέα και ίσως η τελευταία γραμμή άμυνας από την κυβέρνηση για το σκάνδαλο των υποκλοπών. Από τα «δεν ξέρω», «δεν είδα», «δεν άκουσα» του πρωθυπουργού και από τις παχυλές ανοησίες ότι «μάλλον ιδιώτες έστησαν το κύκλωμα», «δεν αποκλείεται να έβαλαν το χεράκι τους Πούτιν και Ερντογάν», «κύκλοι συνωμοτούν για να μετατρέψουν την Ελλάδα σε μπανανία», τώρα γίνεται προσπάθεια να εμφανιστεί ο θύτης πρωθυπουργός ως θύμα των ρυπαρών δικτύων, που τάχα μου αυτονομήθηκαν. Θύμα ο δράστης; Θύμα ο καθοδηγητής; Αναποδογύρισμα της πραγματικότητας με διάτρητα επιχειρήματα από λερωμένους πολιτικούς.
Θα λειτουργήσουν διαφορετικά τούτη τη φορά οι αρχές των Βρυξελλών ή θα θεωρήσουν ότι έχουν να κάνουν με μια θλιβερή εξαίρεση και δεν υπάρχει λόγος να χρησιμοποιούμε ανάρμοστη ρητορική για την Ευρώπη και να ασκούμε ισοπεδωτική κριτική στους θεσμούς της, καλώντας μας να υιοθετήσουμε μετριοπαθή στάση, να αποφύγουμε τις λαϊκιστικές υπερβολές, γιατί δεν πρέπει να κάνουμε το ολέθριο λάθος να κάψουμε τα χλωρά μαζί με τα ξερά; Και, βεβαίως, το… ακλόνητο επιχείρημα που θα καταθέσουν αν η κατάσταση ξεφύγει είναι γνωστό: Υπάρχει εναλλακτική; Δόλιο ερώτημα. Ακόμη κι αν συμφωνήσουμε ότι όντως δεν υπάρχει στην παρούσα φάση εναλλακτική λύση, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι η Ε.Ε. αυτή είναι και δεν μπορεί να αλλάξει. Ξέρει πολύ καλά η ηγεσία της Ε.Ε. ότι οι πολίτες εκφράζουν με διάφορους τρόπους τη δυσφορία τους για όσα συμβαίνουν στο προσκήνιο. Ξέρει πολύ καλά η ηγεσία της Ε.Ε. ότι οι πολίτες υποψιάζονται πως οι σημαντικές πολιτικές αποφάσεις λαμβάνονται στο παρασκήνιο, ερήμην των κοινωνιών, μερικές φορές και ερήμην των κυβερνήσεων, ιδιαίτερα εκείνων των χωρών με μικρό εκτόπισμα. Ξέρει πολύ καλά η ηγεσία της Ε.Ε ότι το ρεύμα του ευρωσκεπτικισμού δυναμώνει. Πρέπει να είσαι ή πολύ αφελής ή πολύ ιδιοτελής για να μη δίνεις σημασία στο γεγονός ότι το μέγεθος της αποχής μεγαλώνει.
Θα πράξει η ηγεσία της Ε.Ε. τα αυτονόητα; Θα βάλει φρένο στους λομπίστες, οι οποίοι, όπως λέει στο βιβλίο του «Γλυκό Τέρας Βρυξέλλες»* (Νεφέλη) ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπεργκερ «μπορούμε να υποθέσουμε, αλλά όχι να αποδείξουμε, ότι ασκούν στις αποφάσεις της Κομισιόν μεγαλύτερη επιρροή από όλους τους βουλευτές μαζί»; Θα καταργήσει το καθεστώς της περιστρεφόμενης πόρτας, ώστε να σταματήσει η… μετακόμιση από την πολιτική στην αγορά και αντιστρόφως, φαινόμενο που έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις και πλήττει το κύρος της Ε.Ε.; Από τη μια μεριά, αξιωματούχοι των Βρυξελλών μετά τη λήξη της θητείας τους, προσλαμβάνονται από εταιρείες έναντι παχυλής αμοιβής και «μεταφέρουν» στα αφεντικά τους την τεχνογνωσία τους, τις σχέσεις τους και τις επαφές τους.
Χτυπητό παράδειγμα, ο Μπαρόζο. Χθες πρόεδρος της Κομισιόν, σήμερα σύμβουλος και μη εκτελεστικός πρόεδρος των διεθνών δραστηριοτήτων της Goldman Sachs. Από την άλλη μεριά, πρώην τραπεζίτες και πρώην διευθυντικοί παράγοντες ισχυρών εταιρειών αναλαμβάνουν πρωταγωνιστικούς ρόλους στα όργανα της Ε.Ε. Θα απαγορευθούν διά ροπάλου τέτοιου τύπου μετακινήσεις και συναλλαγές;
Ανάγωγα
Νέα και ίσως η τελευταία γραμμή άμυνας από την κυβέρνηση για το σκάνδαλο των υποκλοπών. Από τα «δεν ξέρω», «δεν είδα», «δεν άκουσα» του πρωθυπουργού και από τις παχυλές ανοησίες ότι «μάλλον ιδιώτες έστησαν το κύκλωμα», «δεν αποκλείεται να έβαλαν το χεράκι τους Πούτιν και Ερντογάν», «κύκλοι συνωμοτούν για να μετατρέψουν την Ελλάδα σε μπανανία», τώρα γίνεται προσπάθεια να εμφανιστεί ο θύτης πρωθυπουργός ως θύμα των ρυπαρών δικτύων, που τάχα μου αυτονομήθηκαν. Θύμα ο δράστης; Θύμα ο καθοδηγητής; Αναποδογύρισμα της πραγματικότητας με διάτρητα επιχειρήματα από λερωμένους πολιτικούς.
