ΔΕΝ ΕΧΩ ΟΞΥΓΟΝΟ

 Το μεσημέρι άφησα αυτή την τεράστια συγκέντρωση κόσμου να με καταπιεί. Περιπλανιόμουν ανάμεσα σε στενές διόδους στο πλήθος για να καταλάβω το μέγεθός της, την πυκνότητά της, τη σύνθεσή και την υφή της. Κρυφάκουγα κουβέντες, παρατηρούσα πρόσωπα, προσπαθούσαν να μαντέψω συναισθήματα. Με μαγεύουν οι μεγάλες συγκεντρώσεις, και νομίζω ότι υπήρξε σταθμός στη ζωή μου η εμπειρία της πλατείας Ταχρίρ στην Αίγυπτο, στην Αραβική Άνοιξη, τέτοια εποχή το 2011. Και νομίζω ότι η τούτη η σημερινή είναι ίσως η μεγαλύτερη που έχω δει στην Αθήνα -ίσως μεγαλύτερη και από τις μεταπολιτευτικές και τις συγκεντρώσεις της κρίσης. Αυτή καθαυτή ήταν αναμφίβολα ένα ιστορικό γεγονός. Αλλά και μια ιστορική εμπειρία. Τα ιστορικά γεγονότα μπορούν να συμβούν και χωρίς εμάς, και εξαρτώνται από την επίδραση και τις ερμηνείες μέσω των οποίων θα τα καταλάβουμε. Η ιστορική εμπειρία όμως αφορά το υποκείμενο και είναι ιστορική όταν δεν αφορά ένα ή λίγα υποκείμενα, αλλά μυριάδες, εκατοντάδες χιλιάδες υποκείμενα όπως συνέβη σήμερα και στην Αθήνα και σε κάθε πόλη της χώρας. Η ιστορική εμπειρία έχει αμεσότητα και συναισθήματα. Οι σημερινές διαμαρτυρίες με τη μαζικότητά τους, η υπόθεση Τέμπη, έχει τα χαρακτηριστικά μιας ιστορικής εμπειρίας, η οποία για τις νεότερες γενιές, για τα παιδιά που μεγάλωσαν στην κρίση είναι μάλιστα διαμορφωτική, και για μας τους παλιότερους μια εμπειρία σταθμός που προστίθεται και συνοδεύει παλιότερες. Για μένα πάντως που έζησα την κηδεία του Λαμπράκη το ‘63, τα Ιουλιανά το ‘65, τη Δικτατορία 67-74 και τη Μεταπολίτευση, τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008, την κρίση του 2010-2018, είναι μια σημαντική (και με την έννοια ότι σημαίνει αλλά και είναι σπουδαία) ιστορική εμπειρία. Το ζήτημα δεν είναι βέβαια να σκεφτούμε τη ζωή μας μέσα από τις ιστορικές εμπειρίες, και πώς μας διαμόρφωσαν, αλλά να σκεφτούμε την ιστορία τούτης της χώρας μέσα από αυτές τις ιστορικές εμπειρίες.