Εξευτελισμός του ψηφοφόρου ή του υποψήφιου;

Μερικοί το παθαίνουν με τις γιορτές. Πολλοί όμως το παθαίνουν με τις εκλογές. Όποτε έρχονται μελαγχολούν. Βλέπουν, ακούν, διαβάζουν και αισθάνονται εξευτελισμένοι. Όχι ότι τις υπόλοιπες μέρες δεν υφίστανται τον καθημερινό εξευτελισμό. Για να αποφύγουν, ας πούμε, τα αφιλόξενα πεζοδρόμια υποχρεώνονται να περπατούν στο οδόστρωμα κινδυνεύοντας από τα αυτοκίνητα. Στα πεζοδρόμια καραδοκούν οι μάγκες με τις μοτοσυκλέτες. Αν τους επιτιμήσεις μπορεί και να χειροδικήσουν. Καμιά φορά κρατάς την τσάντα με το ένα χέρι και με το άλλο τη μύτη σου, από τη βρώμα των σκουπιδιών. Στη δουλειά εξευτελίζεσαι επίσης. Ο από πάνω σου συμπεριφέρεται σαν αφεντικό ή σαν πατέρας προς ανήλικο, πράγμα που είναι περίπου το ίδιο.

Ωστόσο, τις ημέρες των εκλογών ο εξευτελισμός γίνεται εντονότερος. Τότε είναι που νιώθεις το βαθμό της ασημαντότητάς σου και το μάταιο των αγώνων σου. Αισθάνεσαι να σε πιέζουν, να σε ζουλάνε. Αισθάνεσαι έναν όχλο να σε σπρώχνει με γέλια, φωνές και βρισιές προς την πυρά, ενώ ακούγεται το θλιβερό τραγούδι stride la vampa της τσιγγάνας Ατζουτσένας.

Ποτέ δεν έχουν γίνει οι εκλογές στο τέλος της τετραετίας, όπως προβλέπει το Σύνταγμα. Πάντα γίνονται πρώιμα, κατ’ εξαίρεση, για έκτακτους λόγους. Πάντα η χώρα βρίσκεται σε έκτακτη κατάσταση. Τώρα, ο έκτακτος λόγος ήταν η οικονομία. Όλοι το αποδέχτηκαν, αλλά ο έκτακτος λόγος ήταν απών από τις προεκλογικές συζητήσεις. Που σημαίνει ότι όλοι είναι συνένοχοι στην υποκρισία.

Τούτη τη φορά εμφανίστηκαν στα ψηφοδέλτια ακόμη περισσότερα λαμπερά πρόσωπα της σόου-μπιζ. Αλλά αυτό δεν φτάνει. Διάφοροι πολύφερνοι υποψήφιοι, αμφοτέρων των φύλων, είναι τόσο ηλίθιοι ώστε να σε περνούν πιο ηλίθιο απ’ αυτούς. Αίφνης, ο υποψήφιος σου γνωστοποιεί ηλεκτρονικά ότι αύριο θα πάει στην Ηλιούπολη να συζητήσει για την ανακούφιση των πυροπαθών και μεθαύριο θα βρίσκεται στην Καλλιθέα, στον αγιασμό του εκλογικού του κέντρου. Μα σε έχει ενημερώσει ποτέ για τις κινήσεις του όσο ήταν στη Βουλή; Τι τον έπιασε να το κάνει τώρα; Σε ποια κοινωνική σύμβαση ερείδεται; Ελπίζει ότι κάποιος από τους παραλήπτες της πρόσκλησής του είναι τόσο θαμπωμένος από την προσωπικότητά του, που θα προσέλθει να ακούσει το λόγο του, να προβληματιστεί για την προοπτική της χώρας και στις 16 του μηνός να τον ψηφίσει; Ίσως όμως να μην είναι τόσο ηλίθιος. Υποψιάζομαι πως απευθύνεται σ’ εκείνους που θα πάνε να του σφίξουν το χέρι για να τονίσουν την παρουσία τους, κλείνοντας το μάτι: «Μέμνησο. Εγώ σε στηρίζω τώρα για να με στηρίξεις εσύ αργότερα». Άλλος σε εξευτελίζει, ταχυδρομώντας σου ψηφοδέλτια με σταυρωμένο το όνομά του, σαν να ήσουν αγράμματος και να χρειάζεσαι τη βοήθεια του. Άλλος σου ρίχνει φυλλάδια ιλουστρασιόν που γράφουν τα κατορθώματά του και κάποιες χαζοχαρούμενες σκέψεις.

Και συ μελαγχολείς με τον εξευτελισμό που αισθάνεσαι. Όμως έχεις λάθος. Ο εξευτελισμός δεν είναι δικός σου. Είναι εκείνων που σπαταλούν το χρόνο και το χρήμα τους για τέτοια τερτίπια. Είναι εκείνων που φωνάζουν όλοι μαζί στα βραδινά παράθυρα, ποιος θα σκεπάσει τη φωνή του άλλου. Είναι και των δημοσιογράφων εκείνων που, αντί να προκαλούν πολιτική συζήτηση, σε βομβαρδίζουν με την οργή της αθλήτριας που δεν μπήκε σε εκλόγιμη θέση στη λίστα ή με το νομότυπο μιας άλλης πολύφερνης υποψήφιας που την έκοψε ο Άρειος Πάγος. Αυτοί είναι που εξευτελίζονται. Είναι συνηθισμένοι στον εξευτελισμό. Θα εξευτελίζονται ακόμα και μετά την εκλογή τους. Πρόβατα στη στάνη του τσοπάνη, τους χαρακτήρισε παλιότερα ο Ευάγγελος Αβέρωφ. Έρημους κι απρόσωπους ο Σαββόπουλος. Μέλη ενός κοινοβουλίου το οποίο εκλέγει μια κυβέρνηση, η οποία στη συνέχεια δεν το σέβεται. Πρόσφατη είναι η καταγγελία του ΤΕΕ (3/9/07): «θα υπενθυμίσουμε το ομόφωνο πόρισμα της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής (Μάιος 1993), που κατέληξε σε συγκεκριμένες υποδείξεις για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Πλην, όμως, ουδείς ενδιαφέρθηκε αυτή η σπάνια ομοφωνία, να μετουσιωθεί σε εθνική εκστρατεία». Του σεβασμού προς τις αποφάσεις του κοινοβουλίου προέχει η μέτρηση του πολιτικού κόστους ή, ακόμα χειρότερα, η αδράνεια – η βαρεμάρα.

Τι μέσα άμυνας διαθέτεις ψηφοφόρε; Αντί να μελαγχολείς, κλείσε την τηλεόραση και σκέψου: ποιοι βουλευτές κράτησαν την αξιοπρέπειά τους στη θητεία τους; Ποιος υποψήφιος δεν σε παρέσυρε σε λαϊκισμούς και τιποτολογίες; Δεν μπορεί, όλο και κάποιον ή κάποια θα βρεις. Υποστήριξέ τον, υποστήριξέ την, με πάθος. Και ακολούθησε την προτίμηση του Αμερικανού εργατικού ηγέτη Ευγένιου Ντεμπς

(Eugene Debs), «Προτιμώ να ψηφίσω για κάτι που επιθυμώ αλλά είναι απραγματοποίητο, παρά για κάτι πραγματοποιήσιμο που δεν επιθυμώ».