Το δημοψήφισμα στην Ιρλανδία αποτέλεσε τυπικό χρονικό ενός προαναγγελθέντος αποτελέσματος. Στους ευρωπαϊκούς κύκλους απλώς εξορκίζονταν. Η επανάληψη του 2001 φαίνονταν καθαρά. Αφ΄ ής στιγμής δρομολογήθηκε, το ΟΧΙ θα ήταν το …αναμενόμενο.
Το ερώτημα που τίθεται είναι μείζον: όπου θα αποφαίνονται οι λαοί με δημοψήφισμα για οποιοδήποτε πολιτικό σχέδιο συγκρότησης της Ευρώπης, που οι ευρωπαίοι ηγέτες θα προτείνουν, το ΟΧΙ θα αναμένεται περίπου ως φυσική συνέπεια;
Οι ευρωπαίοι ηγέτες κατά συνέπεια, και αναφέρομαι πρωταρχικά-όχι αποκλειστικά- στους σοσιαλδημοκράτες, θα πρέπει να αρνούνται την προσφυγή στη στοιχειώδη συμμετοχική δημοκρατία του δημοψηφίσματος και να προστρέχουν στα κοινοβούλια;
Δηλαδή θα θεωρούμε περίπου ως δεδομένο ότι οι λαοί της Ευρώπης δεν μπορούν να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και μόνο οι πολιτικοί ηγέτες τους δύνανται;
Μήπως πρέπει να δούμε ακριβώς αντίστροφα τα πράγματα;
Είναι δυνατόν σχέδιο που να μην καλύπτει προσδοκίες στον οικονομικό, κοινωνικό, οικολογικό και ανθρωπίνων δικαιωμάτων τομέα, ανοικτό σε βελτιώσεις, να προτείνεται σήμερα στους ευρωπαϊκούς λαούς;
Όταν καμιά πολιτική ηγεσία δεν αναλαμβάνει το κόστος να υποστηρίξει μέτρα, πολιτικές που ψηφίζει σε ευρωπαϊκά όργανα, όταν τα «δύσκολα» χρεώνονται στις Βρυξέλλες, όταν κανένα ευρωπαϊκό όραμα, κανένα πολιτικό σχέδιο δεν παρουσιάζεται να υποστηριχθεί με έμπνευση, τότε η κάθε προσφυγή στο λαό θα προκαλεί την απόρριψη. Η άρνηση θα επικεντρώνεται όχι στο καθεαυτό ερώτημα του δημοψηφίσματος αλλά σε πτυχές κάποιας/ων εσωτερικής/ων πολιτικής/ων ή και ιδεολογικής/ών αντίθεσης/εων, που θα βρίσκονται στην επικαιρότητα τη δεδομένη στιγμή. Είναι τυχαίο ότι ο Θαπατέρο στις αρχές της πρώτης θητείας του καθώς και ο Γιούνκερ, με όραμα για μια συγκεκριμένη Ευρώπη, οδήγησαν στα μόνα ΝΑΙ με δημοψήφισμα για την Ευρωσυνθήκη;
Σε διαφορετική περίπτωση, στο δημόσιο διάλογο θα τίθενται λάθος ερωτήματα του τύπου: «πολιτική ευρωπαϊκή πορεία ή δημοψήφισμα;». Άρα θα προτείνονται και λαθεμένες λύσεις…