Δέκα βήματα προς το μέλλον

Jeremy Rifkin, UNITA, Δημοσιευμένο: 2008-10-12

Πρόκειται για μια περίληψη(«Ουνιτά 13-09-08») από την εισήγηση του Jeremy Rifkin – προέδρου της Foundation on Economic trends, με έδρα στην Washington και καθηγητού στην Πανεπιστήμιο της Pensylvania- στην θερινή πολιτική σχολή του Δ.Κ « GlobaleLocale = ΣφαιρικόTοπικό». Ανεξάρτητα από τις διαφοροποιήσεις που μπορεί να έχει κάποιος με σημεία της πρότασης του J.Rifkin, μπορεί να θεωρηθεί σημαντικά ενδιαφέρουσα γιατί:

-1. εκτιμάει ότι η προστασία του φυσικού και ανθρώπινου περιβάλλοντος μαζί με τη διάχυση του εναλλακτικού ενεργειακού συστήματος είναι βασικοί πυλώνες ενός καινούργιου κοινωνικού συμβιβασμού στην Ε.Ε

-2. κάνει μια έντονη προσπάθεια διασύνδεσης του βασικού κοινωνικού προβλήματος της εργασίας - στις διάφορες εκφράσεις της όπως η ποιοτητά της- με την προστασία του ανθρώπινου και φυσικού περιβάλλοντος και με την διάχυση στο χώρο του εναλλακτικού ενεργειακού συστήματος, που συμβάλλλει στον επηρεασμό του κρατούντος παραγωγικού συστήματος με στοιχεία εκδημοκρατισμού.

-3. οι πολιτικές αυτές μπορεί να συμβάλλουν στην ολοκλήρωση της Ε.Ε που είναι απαραίτητο στοιχείο για την επέκταση του καινούργιου κοινωνικo συμβιβασμού πέρα από τα στενά ευρωπαϊκά όρια.

Στάθης Λουκάς


Δέκα βήματα προς το μέλλον

Η τρίτη επιστημονική επανάσταση κάνει δυνατή μια νέα κοινωνική Ευρώπη για τον εικοστό πρώτο αιώνα. Το ευρωπαΐκό όνειρο είναι είναι ο άξονας της νέας κοινωνικής Ευρώπης. Η πλειοψηφία των ευρωπαίων πολιτών ελπίζουν προ παντός σε μια καινούργια κοινωνική Ευρώπη που θα βασίζεται στη «ποιότητα της ζωής». Το ευρωπαΐκό όνειρο υποστηρίζει τα κοινωνικά και ανθρώπινα δικαιώματα σε ένα πλαίσιο ισορροπίας μεταξύ κονωνικών μοντέλων και αγοράς και σε μιά προοπτική κατάσταση συνεργασίας και ειρήνης.

Το όνειρο μιας κοινωνικής Ευρώπης απειλείται προς στιγμήν από την αύξηση των τιμών του πετρελαίου και φυσικού αερίου και από τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών στις κοινωνίες και στα οικοσυστήματα της ηπείρου.

Προϋπόθεσης όλων αυτών είναι η τρίτη βιομηχανική επανάσταση, χωρίς την οποία είναι αδύνατη μια καινούργια κοινωνική Ευρώπη. Η Τρίτη βιομηχανική επανάσταση και η καινούργια κοινωνική Ευρώπη θα εξασφαλίσουν στην Ευρώπη πενήντα χρόνια ολοκλήρωσης.

Τώρα είναι αναγκαία μια ξεκάθαρη πολιτική αντζέντα που θα επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεχίσει στην πραγματοποίηση του ευρωπαϊκού σχεδίου. Η καινούργια κοινωνική Ευρώπη ακουμπάει σε δέκα πυλώνες καθ’ ένας από τους οποίους έχει σαν προϋπόθεση την Τρίτη βιομηχανική επανάσταση:

1.Ένα επίπεδο βιώσιμης ζωής: η αύξηση επί μακρόν χρονικό διάστημα των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και οι αυξανόμενες επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών σε εμπορικούς τομείς που πηγαίνουν από την γεωργία στον τουρισμό, ήδη προκαλούν πολύ σοβαρές επιπτώσεις στο επίπεδο της ζωής εκατομυρίων ευρωπαίων. Οι τιμές των διατροφικών προϊόντων ευρίσκονται σε συνεχή άνοδο και το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για τις υπηρεσίες και τα προίόντα πλατιάς κατανάλωσης. Στα χρόνια που έρχονται η κατάσταση δεν μπορεί παρά να χειροτερεύσει βάζοντας σε κίνδυνο το όνειρο μιας καινούργιας κοινωνικής Ευρώπης. Οι κυβερνήσεις, ο κόσμος της οικονομίας και οι επιχειρηματίες και η κοινωνία των πολιτών πρέπει να κινητοποιηθούν για να περάσουν σε καινούργιες μορφές ενέργειας.

2. Οι συνέπειες του οικονομικού πολαπλασιαστή: η μετάβαση προς την τρίτη βιομηχανική επανάσταση θα έχει σαν συνέπεια την συνολική αναδιάρθρωση των ευρωπαϊκών υποδομών με την δημιουργία εκατομμυρίων θέσεων εργασίας και νέων αγαθών και υπηρεσιών που θα έχουν σαν αποτέλεσμα την δημιουργία ενός οικονομικού πολλαπλασιαστή οι συνέπειες του οπίοου θα γίνονται συνεχώς αισθητές μέχρι τα μέσα του εικοστού πρώτου αιώνα. Θα είναι αναγκαίες τεράστιες επενδύσεις στις ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας), πρέπει να αναδιαρθρώσουμε εκατομμύρια κτίρια και να τα μετασχηματίσουμε σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας, να εγκαταλείψουμε την ξεπερασμένη τεχνολογία των αυτοκινήτων που κινούνται από κινητήρα εσωτερικής καύσης.

3. Καινούργιες εργασίες και επιχειρηματικά πρότυπα για τον εικοστό πρώτο αιώνα: η αναδιάρθρωση των ευρωπαϊκών υποδομών και ο εκσυγχρονισμός του βιομηχανικόυ συστήματος θα έχει σαν συνέπεια μια τεράστια διαδικασία της παραπέρα ειδίκευσης των ευρωπαίων εργαζομένων, όπως έγινε στην αρχή της πρώτης και της δεύτερης βιομηχανικής επανάστασης. Η εργατική δύναμη της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης πρέπει να έχει ειδικευθεί στις ΑΠΕ, στη πράσινη οικοδόμιση, στις τεχνολογίες της πληροφορικής, στις νανοτεχνολογίες, στην βιώσιμη χημεία, στην διαχείρηση ψηφιακών ενεργειακών πλαισίων, σε μεταφορικά μέσα που θα τροφοδοτούνται με ηλεκτρική ενέργεια και υδρογόνο και σε εκατοντάδες άλλες τεχνολογίες. Επιχειρηματίες και μάνατζερ πρέπει να γνωρίζουν καινούργια επιχειρηματικά πρότυπα μεταξύ των οποίων το εμπόριο open-source και networke, την έρευνα διανομής και συνεργασίας και τη στρατηγική της ανάπτυξης, την βιώσιμη λογιστική μεταφορώ με χαμηλή παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα και την διαχείρηση των αλυσίδων εφοδιασμού.

4. Να καλυτερεύσει η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης: Η Ευρώπη άρχισε να ασχολείτα με την ενεργειακή ασφάλεια με την δημιουργία της Ευρωπαίκής κοινότητας του Άνθρακα και του Χάλυβα και με την προσθήκη του σχεδίου της Euratom. Η Ευρώπη πρέπει να δημιουργήσει ένα αυταρκές σύστημα ΑΠΕ και με πλήρη διάχυση στο χώρο που θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει την ενεργειακή ανεξαρτησία. Ένα ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα θα επιτρέψει σε κάθε Χώρα της Ε.Ε να παράγει την ενέργεια που έχει ανάγκη και να διανέμει στις άλλες Χώρες της Ε.Ε το πλεόνασμα της παραγωγής της.

5. Να πραγματωθεί το πρωτόκολο της Λισαβώνας και να γίνει η πιό ανταγωνιστική οικονομία του κόσμου: η ευρωπαϊκή βιομηχανία διαθέτει ένα επιστημονικό, τεχνολογικό και οικονομικό know-how τέτοιο που να μπορεί να ανοίξει το δρόμο στις ΑΠΕ, στην πράσινη οικοδόμιση, στην οικονομία που βασίζεται στο υδρογόνο και να οδηγήσει τον κόσμο σε μια καινούργια οικονομική εποχή. Η αυτοκινηστική βιομηχανία, εκείνη η χημική, εκείνη της μεταποίησης, εκείνη της πληροφορικής και των επικοινωνιών, η τραπεζιτική και η ασφαλιστική βιομηχανία είναι σε θέση να δώσουν την ώθηση στην τρίτη βιομηχανική επανάσταση. Εκτός των άλλων η Ε.Ε είναι η πιο μεγάλη αγορά ηλιακής ενέργειας και είναι πρώτη στον κόσμο στην παραγωγή αιολικής ενέργειας. Πέφτει στην Ε.Ε το καθήκον να δημιουργήσει την ενιαία και ολοκληρωμένη αγορά της ενέργειας. Παρ’ όλο που είναι εν δυνάμει η πιο μεγάλη εσωτερική αγορά, με τα δικά της 500 εκατομμύρια καταναλωτών και άλλα 500 εκατομύρια καταναλωτών στις συνδεδεμένες περιοχές που αγγαλιάζουν την Μεσόγγειο και την Β. Αφρική, η Ε.Ε δεν δημιούργησε ακόμη αποτελεσματικές λογιστικές υποδομές με κοινά δίκτυα μεταφορών, επικοινωνιών και ενέργειας.

6. Να δωθεί περισσότερη εξουσία στους πολίτες και να προωθηθεί ένα δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ τους: η τρίτη ευρωπαϊκή τεχνολογική επανάσταση θα οδηγήσει σε μια καινούργια κοινωνική Ευρώπη στην οποία η εξουσία θα είναι διάχυτη με μεγάλη πυκνότητα με τρόπο που να ενθαρρύνει νέα επίπεδα συνεργασίας μεταξύ των 500 εκατομμυρίων πολιτών. Στην καινούργια εποχή, επιχειρήσεις, ΟΤΑ και ιδιοκτήτες κατοικιών θα γίνουν εκτός από καταναλωτές παραγωγοί ενέργειας, μιλάμε για την λεγόμενη «διαχυτη παραγωγή στο χώρο». Έτσι όπως στην περασμένη δεκαετία η επανάσταση της «διάχυτης επικοινωνίας» άνοιξε νέους ορίζοντες στη σκέψη και δημοκρατιοποίησε τις επικοινωνίες, η τρίτη βιομηχανική επανάσταση στοχεύει στην δημοκρατιοποίηση της ενέργειας. Η δημοκρατιοποίηση της ενέργειας θα γίνει ένα εστιακό σημείο της καινούργιας κοινωνικής Ευρώπης και η πρόσβαση στην ενέργεια θα γίνει ένα βασικό και αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα στην εποχή της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης. Σον εικοστό αιώνα γίναμε μάρτυρες της διεύρυνσης της πολιτικής συμμετοχής και σε μια πιο διάχυτη πρόσβαση στην εκπαίδευση και στην οικονομία για εκατομμύρια ευρωπαίους. Στον εικοστό πρώτο αιώνα ακόμη και η πρόσβαση στην ενέργεια θα γίνει ένα κοινωνικό και ανθρώπινο δικαίωμα.

7. Η εκπαίδευση του εικοστού πρώτου αιώνα: η πρώτη και η δεύτερη βιομηχανική επανάσταση συνοδεύτηκαν από βαθιούς μετασχηματισμούς των εκπαιδευτικών συστημάτων. Επίσης και η τρίτη βιομηχανική επανάσταση θα έχει σαν συνέπεια μια ριζική μεταρρύθμιση του σχολείου για να προετοιμάσει τις προσεχείς γενιές ώστε να μπορούν να δουλεύουν και να ζουν στον μετα ανθρακικό κόσμο. Τα σχολεία και τα πανεπιστήμια πρέπει να διδάσκουν κυρίως πληροφορική, βιο και νανοτεχνολογίες, επιστήμες της γής, θεωρία των συστημάτων, πρότυπα εκμάθησης open-source (ελεύθερης πρόσβασης) και κοινωνικό κεφάλαιο. Πρέπει να διαπαιδαγωγήσουμε τα παιδιά μας να σκέπτονται σαν πλανητικοί πολίτες και να τους προετοιμάσουμε να περάσουν από την γεωπολιτική παράδοση του εικοστού αιώνα στην πολιτική της πλανητικής βιοσφαίρας του εικοστού πρώτου αιώνα. Η εκπαίδευση θα στοχεύει στο καθήκον προστασίας της υγείας της βιοσφαίρας του πλανήτη και θα προωθεί την προστασία των περιφερειακών οικοσυστημάτων.

8. Μια ποιότητα της κοινωνίας της ανθρώπινης ζωής: στην καινούργια κοινωνική Ευρώπη του εικοστού πρώτου αιώνα οι οικονομικές ευκαιρίες για τον κάθε άνθρωπο θα ευρίσκονται στο πλαίσιο μιας ευρείας κοινωνικής θεώρησης που στοχεύει στην δημιουργία μιας ποιότητας της κοινωνίας της ανθρώπινης ζωής. Οι παραδοσιακοί οικονομικοί δείκτες του εικοστού αιώνα που υπογράμμιζαν το ΑΕΠ και το κατά κεφαλή εισόδημα θα συνοδευτούν από δείκτες, άλλο τόσο σημαντικούς, για την ποιότητα της ζωής, για τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα, για το επίπεδο της εκπαίδευσης, για την υγεία, για την ασφάλεια των κοινοτήτων, για την σωστή σχέση μεταξύ χρόνου εργασίας και ελεύθερου χρόνου και για την ποιότητα του περιβάλλοντος. Στην τρίτη βιομηχανική επανάσταση κινητήρες της ποιότητας της κοινωνίας της ποιότητας της ζωής, η ισχύς αναδιανομής και οι βιώσιμες κοινότητες.

9. Να ξανασευθούμε την παγκοσμιοποίηση απο τα κάτω: η μεταβατική περίοδος, που θα διαρκέσει μισό αιώνα, από την δεύτερη στην τρίτη βιομηχανική επανάσταση θα αλλάξει πολύ βαθιά τη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης. Τις συνέπειες αυτών των αλλαγών θα αισθανθούν ίσως πιό έντονα οι υπο ανάπτυξη χώρες. Μπορεί να φαίνεται απίστευτο αλλά επάνω από το μισό των κατοίκων αυτού του πλανήτη δεν έκαμε ποτέ ένα τηλέφωνο, το εν τρίτο δεν διαθέτει ηλεκτρική ενέργεια, γεγονός αυτό το τελευταίο που λειτουργεί σαν πολλαπλασιαστής της φτώχιας. Η πρόσβαση στην ενέργεια διασφαλίζει μεγαλύτερες οικονομικές ευκαιρίες. Εάν εκατομμύρια ατόμων και κοινότητες θα γινόνταν παραγωγοί της ενέργειας που καταναλώνουν, οι συνέπειες θα ήταν τεράστιες και θα άλλαζε ακόμη και η γεωγραφία της εξουσίας. Οι τοπικές κοινότητες θα ήταν λιγότερο εκτεθιμένες στην θέληση μακρυνών κέντρων εξουσίας. Οι κοινότητες θα μπορούσαν να παράγουν αγαθά και υπηρεσίες στο χώρο τους που θα μπορούσαν να πουλήσουν σε όλο τον κόσμο. Είναι αυτή η ουσία της βιώσιμης ανάπτυξης και μιας προσέγγισης της παγκοσμιοποίησης από τα κάτω.

10. Το κληροδότημα της Ευρώπης, ένας βιώσιμος πλανήτης: το 1960 ο πρόεδρος Κένεντυ κάλεσε την αμερικάνικη γενιά του baby boom να τον βοηθήσει να στείλει ένα άνθρωπο στη σελήνη μέσα σε δέκα χρόνια και να ερευνήσει το διάστημα. Στον εικοστό πρώτο αιώνα η Ευρώπη πρέπει να διαδραματίσει ένα ρόλο οδηγού για την σωτηρία της βιοσφαίρας του πλανήτη. Για να περάσουμε από την δεύτερη στην τρίτη βιομηχανική επανάσταση υπάρχει ανάγκη από ένα μακροχρόνιο πλάνο μετάβασης που πρέπει να μελετηθεί με μεγάλη προσοχή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση το ξέρει και δεσμεύτηκε να ακολούθήσει μια διαδικασία που στηρίζεται σε δύο πυλώνες:

1. να αυξήσει την ενεργειακή αποτελεσματικότητα κατά 20% και να μειώσει κατά 20% τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2020 και

2. να επιτύχει το στόχο του 20% ΑΠΕ και να θέσει τις βάσεις της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης μέσα στο πρώτο ήμιση του εικοστού πρώτου αιώνα.

Θέματα επικαιρότητας: Παγκοσμιοποίηση

Μπορούν να ελεγχθούν οι διεθνείς αγορές;

Ναπολέων Μαραβέγιας, 2011-01-16

Το ερώτημα που τίθεται από τους ευρωπαίους πολίτες, οι οποίοι...

Περισσότερα

Η απληστία γεννά την πείνα στον κόσμο

Afua Ηirsch, 2010-08-26

Ο καύσωνας, οι πυρκαγιές δασών και η ξηρασία που έπληξαν...

Περισσότερα

Η παγκόσμια αταξία στις αρχές του 21ου αιώνα

Έρικ Χομπσμπάουμ, 2010-06-13

Ο μεγάλος μαρξιστής ιστορικός μιλάει για τις ανατροπές...

Περισσότερα

Ας μην περιμένουμε ώσπου να γίνουν παγκόσμιες συμφωνίες για το κλίμα

Έλινορ Όστρομ, 2009-10-14

Η Έλινορ Όστρομ, που μόλις βραβεύτηκε με το Νόμπελ οικονομικών,...

Περισσότερα

BRIC: Ένα νέο, ισχυρό αντίβαρο στις ΗΠΑ

Κάκη Μπαλλή, 2009-06-21

Πριν από μερικούς μήνες περιμένοντας την αναγγελία της...

Περισσότερα

Η παγκοσμιοποίηση και η γρίπη

David Brooks, 2009-05-06

Στις μεταψυχροπολεμικές ημέρες που ζούμε, δεν αντιμετωπίζουμε...

Περισσότερα
Ριχάρδος Σωμερίτης

Παγκόσμια διακυβέρνηση

Ριχάρδος Σωμερίτης, 2009-04-30

Η γρίπη των χοίρων μάς υπενθυμίζει κάτι που ξεχνάμε κι ας...

Περισσότερα

Όχι άλλη βοήθεια στην Αφρική!

Μιχάλης Μητσός, 2009-02-09

«Η καλύτερη στιγμή για να φυτέψεις ένα δέντρο είναι πριν...

Περισσότερα

Άρθρα/ Οικονομία-Εργασία

Κώστας Καλλίτσης

Ποιόν συμφέρει;

Κώστας Καλλίτσης, 2024-09-22

Οι τιμές τροφίμων και άλλων ειδών λαϊκής κατανάλωσης ήταν...

Κώστας Καλλίτσης

Μια καλή κρίση γρήγορα!

Κώστας Καλλίτσης, 2024-09-01

Ηαρχιτεκτονική του ανατρέπεται. Βασικές δομές του καταρρέουν....

Τιμές: μεταρρύθμιση ή κρατισμός;

2024-08-04

Με τι περιθώριο κέρδους δούλεψε η επιχείρησή σας στην τελευταία...

Κώστας Καλλίτσης

Αλλάζοντας για να μένει το ίδιο

Κώστας Καλλίτσης, 2024-07-28

Χάνεται και η ευκαιρία που αντιπροσώπευε το Ταμείο Ανάκαμψης...

Τουρισμός: Από ελπίδα, πρόβλημα

Σπύρος Σαγιάς, 2024-07-28

Στην αρχή της δεκαετίας του 1950 το Ελληνικό Δημόσιο με φορέα...

Κώστας Καλλίτσης

Με αφορμή την ενέργεια

Κώστας Καλλίτσης, 2024-07-21

Κάτι το ιδιαίτερο σε σχέση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες...

Κώστας Καλλίτσης

Φταίει το μοντέλο

Κώστας Καλλίτσης, 2024-07-14

Γιατί το δημόσιο έχει προχωρήσει σε αναστολή αρκετών πληρωμών;...

Κώστας Καλλίτσης

Πάμε σαν άλλοτε

Κώστας Καλλίτσης, 2024-07-07

Το υπουργείο Οικονομικών κατά κανόνα έχει -εκ της θέσεώς...

Κώστας Καλλίτσης

Ξεμένει το Δημόσιο;

Κώστας Καλλίτσης, 2024-06-23

Τον τελευταίο καιρό πολλές πληρωμές που όφειλε να κάνει...

Ψέματα στον ανεμιστήρα: πώς η μείωση των ΑΞΕ κατά -36% έγινε «έκρηξη επενδύσεων» +62%

Νίκος Ράπτης, 2024-05-09

Εκατοντάδες ΜΜΕ αναμάσησαν πρόσφατα το κυβερνητικό non paper...

Κώστας Καλλίτσης

Η καλή ακρίβεια

Κώστας Καλλίτσης, 2024-04-28

Ένας βασικός παράγοντας που υποδαυλίζει τον πληθωρισμό...

Κώστας Καλλίτσης

Η εθνική μας αφωνία

Κώστας Καλλίτσης, 2024-04-14

Βαδίζουμε προς τις ευρωεκλογές συζητώντας επί παντός επιστητού,...

×
×