Η δίκη του Μεγαλέξανδρου

Την περασμένη βδομάδα η κυβέρνηση Γκρουέφσκι προχώρησε από τη θεωρητική άσκηση επί χάρτου στην έμπρακτη επιθετική παρέμβαση - παρέπεμψε την Ελλάδα στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης εγκαλώντας την ότι παραβιάζει την Ενδιάμεση Συμφωνία. Και φυσικά, η ΠΓΔΜ έχει δίκιο - η Αθήνα παρεμποδίζοντας την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ παραβίασε το άρθρο 11 που ορίζει ότι η χώρα μας δεν θα προβάλει ένσταση σε αίτηση ένταξης της ΠΓΔΜ σε διεθνείς, πολυμερείς και περιφερειακούς οργανισμούς. Και βεβαίως, η ΠΓΔΜ επικαλούμενη το άρθρο 21 που ορίζει ότι για "οποιαδήποτε διαφορά προκύπτει σχετικά με την ερμηνεία ή την εφαρμογή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας" μπορούν τα δύο μέρη να προσφύγουν στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης, ανακοίνωσε ότι προσφεύγει στη Χάγη. Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά και κυρίως, τι προδικάζουν;

Αναμφίβολα, η διαδικασία Νίμιτς ουσιαστικά περατούται. Η προσφυγή στη Χάγη ήταν η πράξη αναγνώρισης της αποτυχίας των διαπραγματεύσεων και αποφασίσθηκε, όταν η κυβέρνηση Γκρούεφσκι εκτίμησε πως η ελληνική κυβέρνηση σε τούτη τη φάση της ευάλωτης ισορροπίας δεν θα μπορούσε να επιφορτιστεί με το πολιτικό ρίσκο ενός συμβιβασμού. Με άλλα λόγια η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ έκρινε ότι ήρθε η στιγμή για μια κίνηση αναδιάταξης του σκηνικού, όταν βεβαιώθηκε πως η παράπλευρη συνέπεια (το πάγωμα της διαδικασίας Νίμιτς) στην πραγματικότητα είχε επισυμβεί. Εξάλλου, η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ απολαμβάνει με μεγάλη ευχαρίστηση την υψηλή δημοτικότητα που έχει κερδίσει με κινήσεις τακτικής και δημαγωγικές ρητορείες και επιδιώκει να την ρευστοποιήσει στις ερχόμενες προεδρικές εκλογές, προκειμένου να διαμορφώσει ένα κλειστό σύστημα εξουσίας - η συσπείρωση συνεπώς πέριξ ενός ευαίσθητου εθνικού στόχου είναι καλός αγωγός ψηφοθηρίας. Η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ τέλος έχει εκτιμήσει πως τόσο η ευρωπαϊκή της πορεία όσο και η πορεία της προς το ΝΑΤΟ θα έχουν τουλάχιστον διετή καθυστέρηση, αφενός λόγω του ελληνικού βέτο και αφετέρου λόγω των συνεπειών της οικονομικής κρίσης στη διεύρυνση.

Με αμερικανικές ευλογίες;

Αν εξάλλου εξετάσουμε ημερολογιακά τα γεγονότα, η επίσκεψη Γκρούεφσκι στην Ουάσιγκτον την περασμένη βδομάδα υπαγορεύει τη σκέψη πως η πρωτοβουλία προσφυγής στη Χάγη έλαβε την αμερικανική ευλογία - της απερχόμενης διοίκησης. Αυτές είναι οι ερμηνείες ως προς τα κίνητρα και τη στάση της εκείθεν πλευράς. Η ένθεν πλευρά με δυσκολία έκρυψε το μούδιασμά της, που ξεπεράστηκε στη σκέψη πως υπάρχει μια διετία-τριετία δικαστικής διαδικασίας. Σε κάθε περίπτωση η ελληνική επιχειρηματολογία ήταν έτοιμη από καιρό - το βέτο (λέει η κυβέρνηση) υπαγορεύθηκε από την εχθρική προπαγάνδα που άσκησε επανειλημμένως η ΠΓΔΜ, παραβιάζοντας τη δέσμευση που ανέλαβε με την Ενδιάμεση Συμφωνία για τήρηση καλών γειτονικών σχέσεων. Αν όμως η Αθήνα είχε τόσες πολλές ενδείξεις παραβατικής συμπεριφοράς της ΠΓΔΜ, γιατί δεν είχε προσφύγει η ίδια στη Χάγη;

Η επίκληση εξάλλου της έννοιας της "εχθρικής προπαγάνδας" δημιουργεί περιπλοκές, καθώς είναι βέβαιο πως από πλευράς δικαίου η τακτική μονοπώλησης της ιστορίας δεν μας ευνοεί. Πώς θα ορίσει η Αθήνα άλλωστε την "εχθρική προπαγάνδα"; Θα την προσδιορίσει μέσω των παραδειγμάτων της ονοματοδοσίας "Μέγας Αλέξανδρος" του αεροδρομίου των Σκοπίων, της παράθεσης αρχαιοελληνικών αγαλμάτων στα προαύλια των κυβερνητικών κτιρίων και της τιμητικής υποδοχής φυλάρχη από το Πακιστάν, ως απευθείας απογόνου του Μεγαλέξανδρου; Και γιατί είναι εκείνα δείγματα "αλυτρωτικής προπαγάνδας" και δεν είναι τούτα - οι απειλές για επεισόδια στο πανηγύρι της Μελίτης, η επιδεικτική άσκηση γυμνασίων του ελληνικού στρατού στα σύνορα με την ΠΓΔΜ, οι ιαχές των καταδρομέων "στους μακεδόνες ρέει αίμα ελληνικό κ.λπ. κ.λπ.";

Η μομφή που απευθύνει εξάλλου σήμερα η Αθήνα προς τα Σκόπια ότι υπονομεύει τη διαδικασία Νίμιτς προκαλεί θυμηδία, καθώς χρόνια τώρα οι δύο χώρες εναλλάξ υπονομεύουν τη διαδικασία Νίμιτς, σε μία θαυμάσια εναλλαγή ρόλων. Η διαδικασία Νίμιτς είναι άπνοη, όλοι το ξέρουν και σε όλους βολεύει να συντηρείται με τεχνητή αναπνοή. ΄Ομως, υπάρχει πάντα το κρίσιμο σημείο, εκείνο που αποτελεί την απαρχή ανατρεπτικών εξελίξεων. Η προσφυγή στη Χάγη δημιούργησε μιαν αναταραχή, ενώ υπάρχει πάντα και το ενδεχόμενο προσφυγής στο Συμβούλιο Ασφαλείας με παραπομπή στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ - όχι για την ευρατλαντική πορεία αυτή τη φορά, αλλά για το όνομα. Και ακριβώς γι’ αυτό η παρουσία του Αμερικανού διαμεσολαβητή ήταν (εκατέρωθεν) πολύτιμη - γιατί λειτουργεί ως αλεξικέραυνο.