Η κρίση της τηλεόρασης
Αλέξης Παπαχελάς, Η Καθημερινή, Δημοσιευμένο: 2010-06-16
Εβλεπα πάλι προχθές μια τηλεοπτική συζήτηση, απ’ αυτές που κυριάρχησαν στην Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια. Το μέγεθος της κρίσης και των προβλημάτων που αντιμετωπίζει πλέον η χώρα καθιστά αυτές τις συζητήσεις απλά... αφόρητες. Παλαιότερα διασκεδάζαμε με τα περίφημα πάνελς, ψάχναμε όλοι να βρούμε ποιος είναι ο πιο γραφικός, αυθάδης, ανόητος καλεσμένος. Τώρα, όμως, αυτό το παρακμιακό θέαμα δεν αντέχεται. Ξέρουμε όλοι τι θα πει ποια «γλάστρα». Οι καυγάδες είναι προβλέψιμοι, όπως και τα ζευγάρια των τηλεοπτικών αντιπάλων. Οι συζητήσεις σπανίως υπεισέρχονται στην ουσία ενός προβλήματος, ενώ είναι πραγματικά εκπληκτικό το πώς ο ένας καλεσμένος μιλάει πάνω από τον άλλο γελοιοποιώντας εντελώς την ιδέα του διαλόγου. Ολοι μαζί δημιουργούν στον τηλεθεατή μια απαίσια αίσθηση οικειότητας, από εκείνη όμως που οδηγεί στην απέχθεια.
Και όμως αυτές οι εκπομπές ανέδειξαν βουλευτές, έφεραν πελάτες σε τριτοκλασάτους δικηγόρους, διέσωσαν πολιτικές καριέρες και μετέτρεψαν «νούμερα» σε πρωταγωνιστές της δημόσιας ζωής. Οι σοβαροί άνθρωποι εκτοπίσθηκαν από τον τηλεοπτικό διάλογο, γιατί δεν είχαν καμία πιθανότητα επιβίωσης σε αυτό το σκηνικό. Οι λίγοι που το τόλμησαν το έβαλαν μάλιστα στα πόδια όταν κατάλαβαν περί τίνος επρόκειτο.
Η ελληνική ιδιωτική τηλεόραση –στην πλειονότητά της– έχει συμβάλει πάρα πολύ στη σημερινή κατάσταση της χώρας. Δεν ασχολήθηκε ποτέ σοβαρά με τα κρίσιμα προβλήματα του τόπου. Οταν το έκανε δόξασε τον λαϊκισμό και έπνιξε τη λογική και τον τεχνοκρατικό λόγο. Σε καμιά άλλη χώρα δεν υπάρχει άλλωστε το φαινόμενο των τηλεμαϊντανών, οι οποίοι ειδικεύονται στα πάντα, από τα αεροπορικά δυστυχήματα έως τα spreads...
Σήμερα ο κόσμος καταλαβαίνει πως δεν είναι μόνο το πολιτικό προσωπικό της χώρας που δεν επαρκεί για τη διαχείριση της κρίσης. Τώρα πια καταλαβαίνει πως αυτό το τηλεκαφενείο με το οποίο γελούσε χθες, αποτελεί τη χιλιοστή επανάληψη μιας κακόγουστης τριτοκοσμικής επιθεώρησης. Γίνεται όλο και πιο φανερό ότι υπάρχει μια τάξη πολιτικών που κάνει για παράθυρα και εξυπνάδες, αλλά αναζητείται μια νέα τάξη πολιτικών που μπορεί να κυβερνήσει τον τόπο. Και αυτό απαιτεί και ένα νέο είδος δημοσιογραφίας, που θα ανεβάσει τον πήχυ και θα βάλει τέλος σε αυτό το νεοπλουτίστικο κιτς τηλεοπτικό πάρτυ της τελευταίας εικοσαετίας.
Και όμως αυτές οι εκπομπές ανέδειξαν βουλευτές, έφεραν πελάτες σε τριτοκλασάτους δικηγόρους, διέσωσαν πολιτικές καριέρες και μετέτρεψαν «νούμερα» σε πρωταγωνιστές της δημόσιας ζωής. Οι σοβαροί άνθρωποι εκτοπίσθηκαν από τον τηλεοπτικό διάλογο, γιατί δεν είχαν καμία πιθανότητα επιβίωσης σε αυτό το σκηνικό. Οι λίγοι που το τόλμησαν το έβαλαν μάλιστα στα πόδια όταν κατάλαβαν περί τίνος επρόκειτο.
Η ελληνική ιδιωτική τηλεόραση –στην πλειονότητά της– έχει συμβάλει πάρα πολύ στη σημερινή κατάσταση της χώρας. Δεν ασχολήθηκε ποτέ σοβαρά με τα κρίσιμα προβλήματα του τόπου. Οταν το έκανε δόξασε τον λαϊκισμό και έπνιξε τη λογική και τον τεχνοκρατικό λόγο. Σε καμιά άλλη χώρα δεν υπάρχει άλλωστε το φαινόμενο των τηλεμαϊντανών, οι οποίοι ειδικεύονται στα πάντα, από τα αεροπορικά δυστυχήματα έως τα spreads...
Σήμερα ο κόσμος καταλαβαίνει πως δεν είναι μόνο το πολιτικό προσωπικό της χώρας που δεν επαρκεί για τη διαχείριση της κρίσης. Τώρα πια καταλαβαίνει πως αυτό το τηλεκαφενείο με το οποίο γελούσε χθες, αποτελεί τη χιλιοστή επανάληψη μιας κακόγουστης τριτοκοσμικής επιθεώρησης. Γίνεται όλο και πιο φανερό ότι υπάρχει μια τάξη πολιτικών που κάνει για παράθυρα και εξυπνάδες, αλλά αναζητείται μια νέα τάξη πολιτικών που μπορεί να κυβερνήσει τον τόπο. Και αυτό απαιτεί και ένα νέο είδος δημοσιογραφίας, που θα ανεβάσει τον πήχυ και θα βάλει τέλος σε αυτό το νεοπλουτίστικο κιτς τηλεοπτικό πάρτυ της τελευταίας εικοσαετίας.
