ΜΑΘΗΜΑ ΠΟΡΕΙΑΣ ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ

Από μέρες λογάριαζα να καταθέσω ένα κείμενο στήριξης του συνδυασμού της Αττικής γης. Τη δική μου συμμετοχή σ’ αυτή την προσπάθεια ειλικρινά την αντιλαμβάνομαι σαν θέση εκούσιου εθελοντισμού και καθόλου σαν προσπάθεια επίτευξης προσωπικών στόχων.

Ως εκ τούτου το κυρίαρχο ερώτημα που τίθεται και σε μένα αλλά και σε πολλούς άλλους, έχει να κάνει με το γιατί να δώσουμε επιλογή ψήφου στον συγκεκριμένο συνδυασμό ανεξάρτητα με τον τομέα της Αττικής που ψηφίζει ο καθένας από μας και το ποιος μπορεί να εκλεγεί.

Σκεφτόμουνα πως το να μπω σε μια προσπάθεια απαρίθμησης των στερεότυπων … να, θα, πρέπει … μάλλον … δεν … μου καθότανε καλά.

Να υποστηρίξω πάλι πως δεν είμαστε μέρος ενός πολιτικού συστήματος σχεδόν απόλυτα απαξιωμένου στα μάτια της κοινωνίας, αλλά ακτιβιστές … rolling stones … ικανοί να ψελλίσουμε ένα παράφωνο ριμέικ του satisfaction, αυτό κι αν μου φάνηκε εντελώς … δεν.

Εκ των πραγμάτων λοιπόν το ερώτημα τι θέλει να πει ο ποιητής (η κεντρική ιδέα δηλαδή) παρέμενε. Πριν δώσω την απάντηση επιτρέψτε μου να αφηγηθώ μια μικρή ιστορία.

Νύχτα στη γέφυρα του πλοίου

Στα δώδεκα μου χρόνια λόγω πατέρα μου που ήτανε καπετάνιος, βρέθηκα βράδυ στη γέφυρα ενός εμπορικού καραβιού. Μου έκανε εντύπωση το απόλυτο σκοτάδι που επικρατούσε. Του μετέφερα την απορία μου γι’ αυτό, κι εκείνος μου απάντησε αφοπλιστικά: για να βλέπουμε.

Με φώτα αναμμένα συμπλήρωσε πάντα κάλμα και μπονάτσα θα έχουμε. Φάροι και στεριές δε θα φαίνονται. Τι καιρό έχει έξω δεν θα καταλαβαίνουμε. Ούτε τον κίνδυνο μιας πιθανής σύγκρουσης θα πάρουμε χαμπάρι.

Τότε κατάλαβα πόσο πολύτιμη είναι η άσκηση του να μπορείς να βλέπεις στο σκοτάδι αλλά και με ποιο τρόπο το έντονο φως πολλές φορές θαμπώνει την πραγματικότητα χωρίς να το καταλαβαίνουμε.

Και στην τέχνη έτσι δεν γίνεται; Στο θέατρο και το σινεμά με σβηστά φώτα δεν δίνονται οι παραστάσεις για να εστιαζόμαστε στο τι γίνεται πάνω στη σκηνή; Η ζωή μια αναπαράσταση χωρίς φως δεν είναι τελικά;

Όταν μερικά χρόνια αργότερα διάβασα το μάθημα πορείας νυχτερινό του Καββαδία δάκρυσα. Όχι μόνο γιατί θυμήθηκα εκείνη τη σκηνή, αλλά και γιατί ανακάλυψα την ανείπωτη αλλά και καρδιακή σχέση που συνδέει τους καραβίσιους ανθρώπους που … μεταλαβαίνανε με νερό θαλασσινό ...

Ο άλλος Καββαδίας

Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί ο Πειραιάς δεν ένοιωσε δικό του τον απόλυτο εραστή και εκφραστή του πόθου των ανθρώπων της θάλασσας, τιμώντας τον με τρόπο αντάξιο της προσωπικότητας του, παρά το γεγονός ότι στην πόλη του Πειραιά μεγάλωσε, ξεσκόλισε και μ’ αυτήν συνδέθηκε. Ο στίχος του ….

Άλλοτε απ’ τον ίδιο ουρανό
έπαιρνες τρεις μήνες στην αράδα
με του καπετάνιου τη μιγάδα
μάθημα πορείας νυχτερινό

… εκπέμπει σήμα και στίγμα πραγματικά ιδιαίτερο. Ποιος αμφιβάλλει πως με τέτοιο … μάθημα … θα μοιάζει η ρώτα της ζωής μας στο (για πόσο άραγε;) άμεσο μέλλον.

Σε συνθήκες ‘’πορείας νυχτερινής’’ για την καθημερινότητα της κοινωνίας τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. Εδώ κι αν ισχύει η φράση το μονοπάτι δείχνει το δρόμο.

Μεγάλοι στόχοι, πομπώδεις διακηρύξεις και υποσχέσεις που μοιάζουν ανεκπλήρωτες μόνο θυμηδία προκαλούν στις μέρες μας. Ευτυχώς που ο συνδυασμός της Αττικής γης με τον τρόπο που εκφράζει την άποψη του μέχρι τώρα, δεν έχει πέσει σ’ αυτή την παγίδα.

Μην ξεχνάμε πως ο Καββαδίας δεν ήτανε απλά μια εντελώς ξεχωριστή για τα λογοτεχνικά δεδομένα φυσιογνωμία. Παράλληλα υπάρχει κι ο πολιτικός Καββαδίας που χρημάτισε πρώτος γραμματέας του ΕΑΜ λογοτεχνών. Η εμπειρία του σαν μαρκόνης (ασυρματιστής), τον κάνει σηματοδότη συμβολισμών που ξεπερνάνε τα όρια της ποίησης.

Μάθημα πορείας νυχτερινό

Ποιος αμφιβάλλει πως είμαστε μέρος και μέλος μιας κοινωνίας που … σ’ άλλους παραλλήλους έχει μπει … έχοντας χάσει κυριολεκτικά τον μπούσουλα.

Αυτοί που προκάλεσαν την τεράστια κρίση που όλοι μας βιώνουμε, άρπαξαν από την κοινωνία ανάμεσα στ’ άλλα κεκτημένα δικαιώματα της, και τα όργανα ναυσιπλοϊας. Την πυξίδα (μπούσουλας) και την μιγάδα (εξάντας).

Χωρίς αυτά η κοινωνία δεν μπορεί να ξαναβρεί τον προσανατολισμό της, ούτε να συμπορευτεί με τα μεγάλα ‘’project’’ που της τάζουνε όσοι ενεργούν γι’ αυτήν χωρίς αυτήν.

Αν ξαναθυμηθούμε πως η επανάσταση προέρχεται από το ρήμα επανίσταμαι δηλαδή ξανασηκώνομαι, τότε ο ρόλος της αυτοδιοίκησης (μαζί και ο δικός μας) μπορεί και πρέπει να είναι καταλυτικός γι’ αυτό που καλούμαστε να επιτελέσουμε σε κοινωνικό επίπεδο.

Νυχτερινή πορεία δεν σημαίνει πάντως κάτι μονοσήμαντα δύσκολο, σκοτεινό και επικίνδυνο. Μπορεί και οφείλει να είναι ταυτόχρονα γοητευτικό.

Αν ατενίσεις νύχτα τον ουρανό από τη μέση της θάλασσας χωρίς το θάμπος των φώτων της πόλης, τότε το στερέωμα γίνεται μαγευτικό. Μπορείς ν’ αντικρίσεις τις άρκτους, τη γαλαξιακή ζώνη, ως και την κώμη της Βερενίκης της αρχαίας βασίλισσας που τα μαλλιά της οι θεοί τα κάνανε αστερισμό.

Επίλογος

Κεφαλλονίτης ο Καββαδίας γνώριζε σίγουρα εκείνο το στίχο του άλλου μεγάλου ποιητή του Καβάφη που λέει:

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη
να εύχεσαι να ‘ναι μακρύς ο δρόμος
γεμάτος περιπέτειες γεμάτος γνώσεις

Το ταξίδι που ξεκινάμε θα ‘ναι μακρύ και δύσκολο. Αλλά όπως λέει κι ο τίτλος από το ποίημα του Καββαδία που περιλαμβάνει το ‘’μάθημα πορείας νυχτερινό’’ σταυρός δεν σημαίνει μονάχα μαρτύριο αλλά κι αστερισμός που φωτίζει τις νύχτες όπως ο ‘’σταυρός του νότου’’ με τα στράλια.

Στράλια σαν κι αυτά που οδήγησαν τους μάγους μιας άλλης εποχής ν’ αναζητήσουν και να βρουν στην άλλη άκρη της γης, στη μέση του πουθενά κάτι νέο που γεννιόταν.

Κάτι νέο γεννιέται και την άλλη Κυριακή μέρα των αυτοδιοικητικών εκλογών. Μπορούμε να το στηρίξουμε δυναμικά.

Αττική γη και όπου βγει να ‘ναι η σκέψη μας γιατί αξίζει τον κόπο.

Δημήτρης Βεντούρης
υποψήφιος με την Αττική Γη στον Πειραιά