Η κρίση στην Ευρώπη ως λύση

Μαριλένα Κοππά, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2013-08-16

Η κυρίαρχη αφήγηση λέει ότι «η διαπραγμάτευση» για την απομείωση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας θα έρθει την κατάλληλη στιγμή, δηλαδή μετά τις γερμανικές εκλογές, «εφόσον είμαστε συνεπείς με τις υποχρεώσεις μας». Τότε, υποτίθεται, μετά την απομάκρυνση από το ταμείο (της κάλπης), η κυβέρνηση του Βερολίνου θα κάνει το ακριβώς αντίθετο απ’ αυτό που σήμερα υποστηρίζει δημόσια.

Αυτό φυσικά είναι ψέμα για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή ένα πρόγραμμα είτε βγαίνει είτε δεν βγαίνει. Εάν βγαίνει υλοποιείται. Εάν δεν βγαίνει, θα μας προσφερθεί ένα «πακέτο διευκολύνσεων» σε αντάλλαγμα «τελευταίων μέτρων». Δεύτερον, επειδή η αλλαγή πολιτικής της Ευρώπης μπορεί να προέλθει μόνο από μια κρίση που ανατρέπει τα έως τώρα δεδομένα και άρα υπαγορεύει την εξέταση «ανορθόδοξων πολιτικών». Με άλλα λόγια, αφού η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Κύπρος δεν είναι σε θέση να «διαπραγματευτούν», πρέπει τα γεγονότα να επιφέρουν μια αναγκαστική επανεξέταση πολιτικών.

Δύο παρόμοιες κρίσεις μπορεί να προκύψουν στο άμεσο μέλλον.

Η πρώτη είναι η αποχώρηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από την Ευρώπη. Κατά παράδοξο τρόπο, η πίεση των ΗΠΑ που περιμένει ο κύριος Σαμαράς δεν θα προέλθει από τις συστάσεις των ΗΠΑ –τις οποίες το Βερολίνο αγνοεί επιδεικτικά– αλλά από την αποδέσμευση της Ουάσινγκτον από την Ευρώπη. Η απόφαση της Βραζιλίας να σταματήσει να υποστηρίζει το ελληνικό πρόγραμμα (31/7) είναι προάγγελος πολιτικών εξελίξεων. Το ΔΝΤ έδωσε στην Ευρώπη χρόνο να προετοιμαστεί, αλλά υπάρχουν ψηφοφόροι σ’ όλο τον κόσμο που είναι το ίδιο απαιτητικοί με τους Γερμανούς. Ο υπόλοιπος κόσμος δεν έχει κανένα κίνητρο να περιμένει πότε η Ευρώπη θα ενοποιηθεί πολιτικά. Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Βραζιλία είναι δύσκολο να πείσει κανείς τον μέσο φορολογούμενο ότι πρέπει η χώρα του ν’ αντιμετωπίσει τα οικονομικά προβλήματα της Ευρώπης (ή όχι ευκολότερο από το να πείσεις τον μέσο Γερμανό).

Εάν φύγει το ΔΝΤ, θα επέλθει μια «μικρή κρίση» στην Ευρώπη, αυτή της κάλυψης χρηματοδοτικών κενών στα υφιστάμενα προγράμματα. Ας υποθέσουμε ότι ξεπερνούμε αυτόν τον σκόπελο, αν και αυτό είναι πολύ πιο περίπλοκο απ’ όσο φαίνεται. Η «μεγάλη κρίση» θα είναι η αντιμετώπιση των ανισοτήτων μεταξύ κέντρου και περιφέρειας.

Αυτό μας οδηγεί στη δεύτερη και μεγαλύτερη κρίση, επειδή η διάκριση κέντρου και περιφέρειας δεν είναι πλέον προφανής: η Γαλλία μπαίνει στον φαύλο κύκλο της υποβάθμισης της πιστοληπτικής της ικανότητας, της ανόδου του κόστους δανεισμού, της περικοπής δημόσιων δαπανών, της ανόδου της ανεργίας κ.ο.κ. Η Ολλανδία έχει μεγαλύτερο έλλειμμα απ’ αυτό που απαιτούσε τόσα χρόνια. Οδηγείται συνεπώς σε σκληρά μέτρα, όπως την κατάργηση της φοροαπαλλαγής των δόσεων για δάνεια πρώτης κατοικίας: ακόμα μια φούσκα ετοιμάζεται να σκάσει.

Η πιο σοβαρή παράμετρος της μεγάλης αυτής πολιτικής κρίσης θα είναι η ανάγκη να ειπωθούν ορισμένες αλήθειες: το πρόγραμμα (ένα είναι, σε εθνικές εκδοχές) είτε βγαίνει είτε δεν βγαίνει. Ο κύριος Ρεν υποστηρίζει ότι βγαίνει και προτείνει στην Ισπανία ν’ ακολουθήσει το παράδειγμα της Λετονίας και της Ιρλανδίας, προκειμένου ν’ αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ανεργίας. Δηλαδή, να μειώσει μισθούς.

Στη Λετονία, το ποσοστό του πληθυσμού στα όρια της φτώχειας είναι 40%, η εσωτερική ζήτηση έχει μειωθεί κατά 27%, απολύθηκε το 30% των δημοσίων υπαλλήλων και όσοι απέμειναν αποδέχτηκαν μειώσεις 40%. Το δημόσιο χρέος διπλασιάστηκε, αλλά παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, επειδή είχε μηδενικό σημείο αφετηρίας. Η ανεργία παραμένει στα «ανεκτά» επίπεδα του 15%, αλλά σ’ αυτό βοήθησε και η μετανάστευση του 13% του πληθυσμού. Βέβαια, η ανάπτυξη έχει επανέλθει σε θετικούς ρυθμούς, ενώ η κυβέρνηση θέλει να μπει στο ευρώ το 2014, παρά την αντίθεση της κοινής γνώμης που φοβάται τις ανατιμήσεις. Λαμπρό παράδειγμα!

Στην Ιρλανδία, το κόστος εργασίας απλά δεν μειώθηκε. Το κόστος εργασίας παραμένει σταθερό από την αρχή της κρίσης, παρά την αύξηση της ανεργίας. Η ανάπτυξη παραμένει αναιμική και η μοναδική δικλίδα ασφαλείας, όπως και στη Λετονία, είναι η μαζική μετανάστευση.

Συνεπώς, η συνταγή του κυρίου Ρεν δεν δίνει «λύση στην κρίση», αλλά τη μετασχηματίζει από χρηματοπιστωτική σε κοινωνική και πολιτική. Σε μια χώρα 46 εκατομμυρίων, όπως η Ισπανία, πρέπει να υποθέσουμε ότι μια λετονική ή ιρλανδική «λύση στην κρίση» απαιτεί τη μετανάστευση μιας Ελλάδας. Και κάπου εδώ τελειώνουμε και με τις ψευδαισθήσεις του κυρίου Ρεν. Ο χρόνος τελειώνει. Εχουμε μπροστά μας μικρές και μεγάλες κρίσεις. Τους επόμενους μήνες η Ευρώπη θα κριθεί από την ικανότητά της να τις επιλύει, όχι απλά να αναβάλλει την αντιμετώπισή τους.

Θέματα επικαιρότητας: Οικονομική κρίση

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Περισσότερα
Φίλιππος Σαχινίδης

Προοδευτικές προτάσεις για την οικονομία σε συνθήκες permcrisis

Φίλιππος Σαχινίδης, 2022-11-21

H λέξη της χρονιάς για το 2022 σύμφωνα με το λεξικό Collins είναι...

Περισσότερα
Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Η αδιέξοδη οικονομική πολιτική θα φέρει λουκέτα και ανεργία

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2021-02-02

Η πανδημία του Covid19 άλλαξε ριζικά τα δεδομένα παγκοσμίως...

Περισσότερα
Γιάννης Βούλγαρης

Τι μαθαίνουμε από την τριπλή κρίση;

Γιάννης Βούλγαρης, 2020-09-12

Λίγες ήταν ευτυχώς οι φορές που η μεταπολιτευτική Ελλάδα...

Περισσότερα

Εικόνα δύσβατης πορείας

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2020-06-25

Είναι αλήθεια πως στην Ελληνική πραγματικότητα συχνά υπάρχει...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Από τη χαμένη 10ετία, μην πάμε στη χαμένη γενιά

Κώστας Καλλίτσης, 2020-05-10

Η καταιγίδα έχει όνομα, λέγεται ανεργία. Και θα είναι σφοδρή....

Περισσότερα
Αντώνης Λιάκος

Πλοήγηση μέσω κρίσεων

Αντώνης Λιάκος, 2020-05-03

Η τωρινή κρίση της πανδημίας, και η οικονομική που σέρνει...

Περισσότερα

Μειώστε τους φόρους στους μισθωτούς

Αντώνης Καρακούσης, 2019-10-20

Η μακρόχρονη κρίση και το πλήθος των μέτρων, μνημονιακών...

Περισσότερα

Άρθρα

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Γιώργος Σιακαντάρης

Ο Πάπας της νεωτερικότητας

Γιώργος Σιακαντάρης, 2025-04-22

Ο Πάπας Φραγκίσκος άφησε την επίγεια πόλη ίσως για την ουράνια,...

Δημήτρης Λιάκος

Η αντιμετώπιση της δημογραφικής πρόκλησης

Δημήτρης Λιάκος, 2025-05-07

Ο πληθυσμός της χώρας αναμένεται να μειωθεί έως το 2050 κατά...

Σταμάτης Μαλέλης

Τι φταίει στην Κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης, 2025-05-06

...Εάν τα βασικά κόμματα της Κεντροαριστεράς δεν εκσυγχρονιστούν...

Κώστας Καλλίτσης

Ο προπομπός

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-04

Η πολιτική ζωή σήμερα έχει δύο χαρακτηριστικά που ίσως...

Κώστας Ζαχαριάδης*

Γιατί η Αριστερά αγάπησε τον Πάπα;

Κώστας Ζαχαριάδης*, 2025-04-28

Τον Πάπα Φραγκίσκο δεν τον θρηνούν µόνο οι καθολικοί χριστιανοί...

Κώστας Καλλίτσης

Μειώσεις φόρων;

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-27

...Δεν χρειάζονται γενικά μειώσεις φόρων –και τί θα γίνει,...

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Κώστας Καλλίτσης

Δασμοί, συνέπειες και αντιδράσεις

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-13

Τα τύμπανα του δασμολογικού πολέμου δεν φαίνεται να σιγούν...

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

×
×