Το τέλος μιας αντιπαράθεσης

Μετα τις πρόσφατες εξελίξεις και ιδιαίτερα την πολλαπλών συμβολισμών συναντηση του Πρωθυπουργού με την Γερμανίδα καγκελάριο, η βαθύτατα ζημιογόνος αντιπαράθεση μνημονιακών – αντιμνημονιακών φθάνει στο οριστικό τέλος της. Η αντιπαράθεση γίνεται πολιτική. Ταυτόχρονα εγκαταλείπεται και η απλουστευτική λογική σύμφωνα με την οποία δεν ήταν η κρίση που οδήγησε στο μνημόνιο αλλά το αντίθετο, το μνημόνιο… δημιούργησε την κρίση. Αναμφίβολα το μνημόνιο, το πρόγραμμα δηλαδή των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής είχε επώδυνες κοινωνικές παρενέργειες με την οικονομική ύφεση, την αύξηση της ανεργίας, τη δραστική μείωση εισοδημάτων, τη φτωχοποίηση σημαντικών τμημάτων του πληθυσμού, κ.λπ. Και ακόμη, όπως πιστοποιεί πρόσφατη μελέτη των καθηγητών Τ. Γιαννίτση και Στ. Ζωγραφάκη, το κόστος της δημοσιονομικής προσαρμογής το έφεραν κυρίως τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα. Αλλά, το μνημόνιο δεν δημιούργησε την κρίση. Υπήρξε το αποτέλεσμα της κρίσης η οποία υπήρξε «κρίση made in Greece” – «ελληνικής παραγωγής» – αντίθετα με τις περιπτώσεις άλλων χωρών όπου η κρίση προκλήθηκε εξωγενώς. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η Ελληνική κρίση δεν έχει μια ισχυρή Ευρωπαϊκή διάσταση. Έχει, όπως έχει και τις αυτονόητες συνέπειες για το Ευρωπαϊκό σύστημα, γι’αυτό και η ευθύνη της Ευρώπης να συμβάλει στην αντιμετώπισή της. Αλλά πρωήν αντιμνημονιακοί και μνημονιακοί μπορούν να συμφωνήσουν τώρα οτι η Ελλάδα όπως είναι δομημένη οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά και εμπλαισιωμένη πολιτιστικά παράγει κρίσεις και αδιέξοδα που εκδηλώνονται σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα. Να συμφωνήουν οτι η Ευρώπη δεν προσφέρει αλληλεγγύη παρά μόνο όταν συνοδεύεται με ευθύνη, κάτι που σημαίνει ότι δεν δίνονται χρηματοδοτικές ενισχύσεις παρά μόνο με αιρεσιμότητα (conditionality), δηλαδή με πρόγραμμα όρων και προϋποθέσεων ανεξάρτητα από τον τίτλο που θα φέρει στο εξώφυλλο. Αλλωστε και αυτοί που είδαν το μνημόνιο ως το αναπόφευκτο πρόγραμμα προσαρμογής και προϋπόθεση για την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη, ανέδειξαν ως κεντρική προτεραιότητα το αίτημα των ριζικών μεταρρυθμίσεων προκειμένου η χώρα να ξεφύγει οριστικά από τη δίνη των κρίσεων και τη συνακόλουθη ανάγκη εξωτερικής στήριξης. Ανέδειξαν επίσης την ανάγκη για την αλλαγή του ευρωπαϊκού συστήματος.

Ακόμη, με το τέλος της αντιπαράθεσης ελπιζεται ότι θα εξαφανισθεί και η κατηγορία όλων εκείνων που είδαν την αντιμνημονιακή ρητορική περίπου ως επέγγελμα. Είναι όσοι άσκησαν τις ικανότητες τους στην κατασκευή ρηχών μύθων λαϊκής κατανάλωσης και καταχθόνιων συνωμοσιών πρωτίστως γιά ιδιοτελείς λόγους.