Επιτρέπεται η κριτική;
Ιουλία Σκουνάκη, Αυγή, Δημοσιευμένο: 2005-11-10
Προοίμιο: Ζήτω η ενότητα της Αριστεράς! Ζήτω η ανανεωτική και μη κουκουέδικη Αριστερά! Ζήτω η συνεργασία με ριζοσπαστικές δυνάμεις! Ζήτω ο Συνασπισμός της οικολογίας! Ζήτω ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός! Κάτω η ευρωλαγνεία! Κάτω η εξουσία! Κάτω στον Πειραιά στα Καμίνια...
Και τώρα, αφού έκανα ό,τι μπορούσα για να μην εκληφθεί η άποψή μου ως κακοπροαίρετη προπαγάνδα της μιας ή της άλλη τάσης του Συνασπισμού, έχουμε και λέμε: ΣΥΡΙΖΑ. Ειλικρινά, έχω μπερδευτεί όσον αφορά την ταυτότητα, το ρόλο και το μέλλον αυτού του πράγματος. Από την πρώτη στιγμή οι δυνάμεις που συγκρότησαν το ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλησαν να βάλουν όρια στο εγχείρημα. Άφησαν την Ιστορία να πει την τελική κουβέντα. Την είπε, δεν την είπε, δεν ξέρω. Αλλά αν κρίνω εκ του αποτελέσματος, θα ’λεγα ότι καλό είναι οι πρωτοβουλίες που συνοδεύονται από βαρύγδουπες δηλώσεις να προϋποθέτουν την εκπόνηση ενός στρατηγικού σχεδίου, το οποίο να μην περιγράφεται με δυο λέξεις ώστε να καταλήγει να ταυτίζεται με το γενικό όραμα. Η ενότητα της Αριστεράς είναι ένα ευσεβής πόθος (για τον οποίο η Ιστορία δεν μας έχει κάνει τη χάρη να πει μια καλή κουβέντα), το πώς θα φτάσουμε εκεί είναι ένα ζήτημα κάπως πιο περίπλοκο και χρειάζεται στρατηγικό σχέδιο. Κάνουμε δυο βήματα, μετά σταματάμε να δούμε τι κάναμε, επικροτούμε, κριτικάρουμε, επανακαθορίζουμε κ.ο.κ.
Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ όλα είναι φλου: ξεκίνησε ως εκλογική συμμαχία ενόψει των βουλευτικών εκλογών. Ακόμα και τότε όμως ο καθένας φανταζόταν διαφορετικά πράγματα για την επόμενη μέρα, για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι, κάθε φορά που δεν τα βρίσκανε οι πολιτικές συνιστώσες και κατεβαίνανε σε διαφορετικό ψηφοδέλτιο ή έβγαζαν χωριστή ανακοίνωση για το τάδε ζήτημα, φοράγαμε τα μαύρα. Λες και η ενότητα είναι υπόθεση μιας μέρας. Άσε που για όλα έφταιγε ένας κακός δάκτυλος, που έμπαινε στη μέση και χάλαγε τις καρδιές μας. Και από όλους ακούγαμε και ακούμε ότι πρέπει, λέει, να επαναλειτουργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Μα, αφού λειτουργεί ήδη! Μαζεύεται η κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν καταλαβαίνω ως τι άλλο πρέπει να λειτουργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, εκλογική συνεργασία είναι. Και για να είμαι πιο σαφής: όσο ορισμένοι θα συνεχίσουν να του εκχωρούν νέες αρμοδιότητες, έτσι και ως έτυχε, πολύ σύντομα θα είναι πολλοί αυτοί που θ’ ακούνε "ΣΥΡΙΖΑ" και θα τους σηκώνεται η τρίχα. Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει δομές και διαδικασίες τέτοιες, ώστε να δικαιολογείται ο νέος ρόλος που του προσδίδουν ορισμένοι. Ο διορισμένος του ΣΥΝ συζητά με τον διορισμένο της ΑΚΟΑ: θεμιτή διαδικασία, όταν έχουμε να κάνουμε με συμμαχία πολιτικών οργανώσεων βάσει μιας γνωστής και συνομολογημένης πολιτικής ατζέντας (λέμε τώρα...). Δεν γίνεται όμως ο Συνασπισμός για κάθε ζήτημα που προκύπτει να ζητά εκ των προτέρων τη γνώμη των εκπροσώπων των συμμάχων, και όταν έρχεται η ώρα να κουβεντιάσουν τα μέλη του, να τη χρησιμοποιεί για να ασκεί τρομοκρατική πίεση. "Ξέρετε, οι σύμμαχοι διαφωνούν, και είπαμε να αλλάξουμε γνώμη". Και τα μέλη του ΣΥΝ, της ΑΚΟΑ, της ΔΕΑ που έχουν διαφορετική άποψη, πού θα την παλέψουν; Ή, μάλλον, όταν την καταθέτουν, θα τους φτύνουμε ως πράκτορες της ανθενωτικής αριστεράς; Τώρα που το σκέφτομαι, θα ήταν καλύτερα όσοι διαφωνούν και θέλουν να επηρεάζουν τις εξελίξεις να πάνε στην ΚΕΔΑ που είναι λίγοι ή να φτιάξουν μια νέα αριστερή γκρούπα. Μία ψήφο όλος ο ΣΥΝ, μία η ΑΚΟΑ, μία η ΚΕΔΑ, μία και η γκρούπα! (Φανταστείτε στον ΣΥΝ να έπαιρναν αποφάσεις οι τάσεις διά αυτής της διαδικασίας). Εν προκειμένω δεν κινδυνεύουν οι σύμμαχοι από το καπέλωμα του ΣΥΝ, όπως διάβασα κάπου. Εν προκειμένω έχουμε ξεχάσει τι σημαίνει "δημοκρατικές διαδικασίες".
Δεν προτείνω να το διαλύσουμε το μαγαζί. Προτείνω να κάνουμε κάποτε μια σοβαρή αξιολόγηση του εγχειρήματος, για να δούμε πού βρισκόμαστε και πού πάμε. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ένας διευρυμένος ΣΥΝ, και δεν ξέρω αν είναι η κατάλληλη στιγμή για να γίνει (να αποκτήσει, δηλαδή, δομές πολιτικού κόμματος: οργανώσεις βάσης, τάσεις, ποσοστώσεις, δευτεροβάθμια όργανα κ.λπ.). Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ρόλο~ να του βρούμε και νέο, αν θέλετε, αλλά να μελετήσουμε και τον τρόπο που θα λαμβάνονται οι όποιες αποφάσεις. Όσοι πιστεύουν ότι η ενότητα της Αριστεράς επιτυγχάνεται δια της διολισθήσεως, του αυτόματου πιλότου, του κουκουλώματος των διαφορετικών απόψεων, του "όλοι μαζί και ό,τι βρέξει ας κατεβάσει", κάνουν λάθος.
Και τώρα, αφού έκανα ό,τι μπορούσα για να μην εκληφθεί η άποψή μου ως κακοπροαίρετη προπαγάνδα της μιας ή της άλλη τάσης του Συνασπισμού, έχουμε και λέμε: ΣΥΡΙΖΑ. Ειλικρινά, έχω μπερδευτεί όσον αφορά την ταυτότητα, το ρόλο και το μέλλον αυτού του πράγματος. Από την πρώτη στιγμή οι δυνάμεις που συγκρότησαν το ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλησαν να βάλουν όρια στο εγχείρημα. Άφησαν την Ιστορία να πει την τελική κουβέντα. Την είπε, δεν την είπε, δεν ξέρω. Αλλά αν κρίνω εκ του αποτελέσματος, θα ’λεγα ότι καλό είναι οι πρωτοβουλίες που συνοδεύονται από βαρύγδουπες δηλώσεις να προϋποθέτουν την εκπόνηση ενός στρατηγικού σχεδίου, το οποίο να μην περιγράφεται με δυο λέξεις ώστε να καταλήγει να ταυτίζεται με το γενικό όραμα. Η ενότητα της Αριστεράς είναι ένα ευσεβής πόθος (για τον οποίο η Ιστορία δεν μας έχει κάνει τη χάρη να πει μια καλή κουβέντα), το πώς θα φτάσουμε εκεί είναι ένα ζήτημα κάπως πιο περίπλοκο και χρειάζεται στρατηγικό σχέδιο. Κάνουμε δυο βήματα, μετά σταματάμε να δούμε τι κάναμε, επικροτούμε, κριτικάρουμε, επανακαθορίζουμε κ.ο.κ.
Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ όλα είναι φλου: ξεκίνησε ως εκλογική συμμαχία ενόψει των βουλευτικών εκλογών. Ακόμα και τότε όμως ο καθένας φανταζόταν διαφορετικά πράγματα για την επόμενη μέρα, για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι, κάθε φορά που δεν τα βρίσκανε οι πολιτικές συνιστώσες και κατεβαίνανε σε διαφορετικό ψηφοδέλτιο ή έβγαζαν χωριστή ανακοίνωση για το τάδε ζήτημα, φοράγαμε τα μαύρα. Λες και η ενότητα είναι υπόθεση μιας μέρας. Άσε που για όλα έφταιγε ένας κακός δάκτυλος, που έμπαινε στη μέση και χάλαγε τις καρδιές μας. Και από όλους ακούγαμε και ακούμε ότι πρέπει, λέει, να επαναλειτουργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Μα, αφού λειτουργεί ήδη! Μαζεύεται η κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν καταλαβαίνω ως τι άλλο πρέπει να λειτουργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, εκλογική συνεργασία είναι. Και για να είμαι πιο σαφής: όσο ορισμένοι θα συνεχίσουν να του εκχωρούν νέες αρμοδιότητες, έτσι και ως έτυχε, πολύ σύντομα θα είναι πολλοί αυτοί που θ’ ακούνε "ΣΥΡΙΖΑ" και θα τους σηκώνεται η τρίχα. Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει δομές και διαδικασίες τέτοιες, ώστε να δικαιολογείται ο νέος ρόλος που του προσδίδουν ορισμένοι. Ο διορισμένος του ΣΥΝ συζητά με τον διορισμένο της ΑΚΟΑ: θεμιτή διαδικασία, όταν έχουμε να κάνουμε με συμμαχία πολιτικών οργανώσεων βάσει μιας γνωστής και συνομολογημένης πολιτικής ατζέντας (λέμε τώρα...). Δεν γίνεται όμως ο Συνασπισμός για κάθε ζήτημα που προκύπτει να ζητά εκ των προτέρων τη γνώμη των εκπροσώπων των συμμάχων, και όταν έρχεται η ώρα να κουβεντιάσουν τα μέλη του, να τη χρησιμοποιεί για να ασκεί τρομοκρατική πίεση. "Ξέρετε, οι σύμμαχοι διαφωνούν, και είπαμε να αλλάξουμε γνώμη". Και τα μέλη του ΣΥΝ, της ΑΚΟΑ, της ΔΕΑ που έχουν διαφορετική άποψη, πού θα την παλέψουν; Ή, μάλλον, όταν την καταθέτουν, θα τους φτύνουμε ως πράκτορες της ανθενωτικής αριστεράς; Τώρα που το σκέφτομαι, θα ήταν καλύτερα όσοι διαφωνούν και θέλουν να επηρεάζουν τις εξελίξεις να πάνε στην ΚΕΔΑ που είναι λίγοι ή να φτιάξουν μια νέα αριστερή γκρούπα. Μία ψήφο όλος ο ΣΥΝ, μία η ΑΚΟΑ, μία η ΚΕΔΑ, μία και η γκρούπα! (Φανταστείτε στον ΣΥΝ να έπαιρναν αποφάσεις οι τάσεις διά αυτής της διαδικασίας). Εν προκειμένω δεν κινδυνεύουν οι σύμμαχοι από το καπέλωμα του ΣΥΝ, όπως διάβασα κάπου. Εν προκειμένω έχουμε ξεχάσει τι σημαίνει "δημοκρατικές διαδικασίες".
Δεν προτείνω να το διαλύσουμε το μαγαζί. Προτείνω να κάνουμε κάποτε μια σοβαρή αξιολόγηση του εγχειρήματος, για να δούμε πού βρισκόμαστε και πού πάμε. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ένας διευρυμένος ΣΥΝ, και δεν ξέρω αν είναι η κατάλληλη στιγμή για να γίνει (να αποκτήσει, δηλαδή, δομές πολιτικού κόμματος: οργανώσεις βάσης, τάσεις, ποσοστώσεις, δευτεροβάθμια όργανα κ.λπ.). Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ρόλο~ να του βρούμε και νέο, αν θέλετε, αλλά να μελετήσουμε και τον τρόπο που θα λαμβάνονται οι όποιες αποφάσεις. Όσοι πιστεύουν ότι η ενότητα της Αριστεράς επιτυγχάνεται δια της διολισθήσεως, του αυτόματου πιλότου, του κουκουλώματος των διαφορετικών απόψεων, του "όλοι μαζί και ό,τι βρέξει ας κατεβάσει", κάνουν λάθος.