Πριν από έναν χρόνο, περίπου, είδα κάτι που έπρεπε να με είχε οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι οι Τόρηδες του Τζόνσον αποκλείεται να μην κερδίσουν τις εκλογές. Ηταν μια εκπομπή στην τηλεόραση με θέμα: πώς θα επηρεαστούν οι Βρετανοί που ζουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ο δημοσιογράφος πήγε στην Costa del Sol στην Ισπανία όπου ζουν χιλιάδες Αγγλοι συνταξιούχοι εδώ και δεκαετίες, διατηρώντας όμως τα δικά τους ήθη και έθιμα. Ενας απ’ αυτούς απαρίθμησε τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν, με ιδιαίτερη έμφαση στα εξής δύο:

Οι πέντε πρώτοι μήνες διακυβέρνησης ήταν αρκετοί για να αποκαλυφθεί το νεοφιλελεύθερο, υπερσυντηρητικό κι αυταρχικό σχέδιο της Ν.Δ. Βρισκόμαστε πλέον μπροστά σε μια προσπάθεια παλινόρθωσης των πιο συντηρητικών απόψεων και των πρακτικών που μας οδήγησαν στην κρίση. Τους πέντε αυτούς μήνες, αλλά και στη συνέχεια, δεν δοκιμάζεται και δεν θα δοκιμαστεί μόνο η αντοχή της ελληνικής κοινωνίας σε νέες πολιτικές λιτότητας. Αλλά και η ανοχή της σε φαινόμενα παλαιοκομματισμού, στην αστυνομική αυθαιρεσία, στην ξενοφοβία και το ρατσισμό, στη συρρίκνωση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.

...Η πολιτική απεχθάνεται τα κενά, όπως και η φύση. Το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ παρέμεινε σε μονοψήφια ποσοστά και απέτυχε να ανατρέψει τους πολιτικούς συσχετισμούς, λόγω της ταύτισής του με τη ΝΔ σε κορυφαία ζητήματα πολιτικής, όπως η απλή αναλογική και η Συμφωνία των Πρεσπών. Εμείς από την πρώτη στιγμή είπαμε ότι το εγχείρημα της Προοδευτικής Συμμαχίας δεν έχει ευκαιριακά χαρακτηριστικά αλλά είναι μία στρατηγική επιλογή με στόχο την συσπείρωση ευρύτερων κοινωνικών και πολιτικών προοδευτικών δυνάμεων και την προώθηση προοδευτικών τομών και αλλαγών που τόσο έχει ανάγκη η χώρα. Στις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία έλαβε ποσοστό 32%, που τον κατέστησε αδιαμφισβήτητο εκφραστή της προοδευτικής παράταξης. Τώρα είναι η ώρα να γίνει πράξη η διαδικασία μετασχηματισμού σ’ ένα σύγχρονο και μαζικό κόμμα της αριστερής προοδευτικής παράταξης.

Ο Αλ. Τσίπρας, κατά την πρώτη συνεδρίαση του νέου Πολιτικού Συμβουλίου της Κεντρικής Επιτροπής Ανασυγκρότησης χαρακτήρισε τη συγκρότηση του ΠΣ ως «ένα μεγάλο βήμα στην πορεία διεύρυνσης και μετασχηματισμού του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα κόμμα μεγάλο, ανοιχτό και πολυσυλλεκτικό, με πολιτική ενότητα και δημοκρατικές λειτουργίες».Ο ίδιος τόνισε πως το πρώτο βήμα σε αυτή την πορεία ήταν η Διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, το δεύτερο η συγκρότηση της Κεντρικής Επιτροπής Ανασυγκρότησης και το τρίτο είναι σήμερα η σύγκληση του Πολιτικού Συμβουλίου.

Επιβεβαιώνεται ιστορικά: Ο καπιταλισμός ξεπερνούσε τις κρίσεις υπερχρέωσης με την έκδοση άφθονου νέου χρήματος, που τόνωνε την οικονομική δραστηριότητα και προκαλούσε πληθωρισμό, που «έτρωγε» μεγάλο μέρος του χρέους. Ο πληθωρισμός προκαλεί μια de facto αναδιάρθρωση, de facto «κούρεμα» του χρέους. Αυτό λοιπόν που συνέβαινε πάντα, όπως υποστήριξαν η C. Reinhart και ο K. Rogoff με τη γνωστή εργασία τους, που προκλητικά τιτλοφόρησαν «Αυτή τη φορά είναι διαφορετικά» (επιδιώκοντας να υπερτονίσουν το αντίθετο, ότι δεν είναι διαφορετικά, ότι μόνο με αυτόν τον τρόπο ξεπερνιέται μια κρίση χρέους...), αυτή τη φορά δεν συμβαίνει. Πρώτη φορά, ύστερα από βαθιά κρίση χρέους το παγκόσμιο χρέος αντί να μειώνεται αυξάνεται.

Ηταν το περιεχόμενο του άρθρου του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη ή ο τραβηγμένος από τα μαλλιά για λόγους εντυπωσιασμού τίτλος της εφημερίδας «Τα Νέα» η αιτία για τον θόρυβο που ξέσπασε; Νομίζω το δεύτερο. Αν υπήρχε άλλος τίτλος συμβατός με το άρθρο δεν θα είχαμε αυτή την ένταση.

Επιτέλους οι πλατείες μας ξαναγεμίζουν ασφυκτικά σαν... σαρδέλες με όλες αυτές τις “Σαρδέλες” που μας έδειξαν ότι η κουλτούρα του μίσους, του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και του φασισμού δεν είναι κυρίαρχες στη χώρα μας, γιατί υπάρχει μια άλλη Μπολόνια, μια άλλη Φλωρεντία, ένα άλλο Τορίνο, μια άλλη Ρώμη και μια άλλη Ιταλία, όπως υπάρχει και μια άλλη Ευρώπη, που περιμένουν την ευκαιρία για να εκφράσουν τη θέλησή τους για την υπεράσπιση της δημοκρατίας, του πολιτισμού και της ανθρωπιάς μας.

Γύρω από το θέμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων έχουν διατυπωθεί –μέχρι σήμερα– δύο βασικές γραμμές, με διαφορετική επιχειρηματολογία και εκτιμήσεις. Σε γενικές γραμμές, η πρώτη έχει ως αφετηρία τη θέση ότι η Τουρκία ενεργεί με όρους δύναμης και, αν της δοθεί ευκαιρία, δεν θα διστάσει να διεκδικήσει στόχους, ακόμα και υπερβαίνοντας ή παραβιάζοντας το πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου, ενδεχομένως και μια απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης (ΔΔΧ) που δεν θα της ήταν αρεστή. Σε μια τέτοια περίπτωση –σύμφωνα με τη συλλογιστική αυτή–, η Ελλάδα δεν θα κατοχυρωνόταν από μια απόφαση Διεθνούς Δικαστηρίου. Eνα δεύτερο σημείο είναι ότι σε μια διεθνή διαδικασία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, η Ελλάδα, πιθανότατα, θα αναγκαζόταν να συμφωνήσει στην παραπομπή ενός μεγαλύτερου φάσματος αμφισβητήσεων της Τουρκίας, με το ενδεχόμενο, μια τέτοια απόφαση να ανατρέψει το status quo σε θέματα που θα ενδιέφεραν την Ελλάδα. Η πρόταση είναι ότι Ελλάδα δεν πρέπει να δεσμευθεί σε διεθνείς θεσμικές διαδικασίες για οποιοδήποτε θέμα πλην της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και ούτε σε διμερείς διαπραγματεύσεις.

Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (διάσκεψη κορυφής ΕΕ) της περασμένης εβδομάδας για το διαβόητο μνημόνιο-συμφωνία Τουρκίας - Λιβύης είναι πολλαπλώς σημαντικά (αν και θα μπορούσαν να είναι και ακόμη ισχυρότερα). Δείχνουν ότι η Ελλάδα δεν είναι και τόσο μόνη όπως προσπαθούν να μας πείσουν ένας οιονεί λόχος αποστράτων (στρατηγοί, ναύαρχοι πτέραρχοι) και ορισμένοι άλλοι αναλυτές. Και δεν θα είμαστε μόνοι και σε περίπτωση εάν, ο μη γένοιτο, τα πράγματα ξεφύγουν από τον έλεγχο και κλιμακωθούν σε κάτι χειρότερο, σε θερμή σύγκρουση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όχι μόνο καταδίκασε την έκνομη συμπεριφορά Τουρκίας και Λιβύης, αλλά κήρυξε και το διαβόητο μνημόνιο ως παράνομο, μη σύννομο με το Δίκαιο της Θάλασσας.

Το βράδυ της 7ης Ιουλίου ο Αλέξης Τσίπρας κάλεσε σε μια ευρύτατη συστράτευση για το μετασχηματισμό του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ σε μια μεγάλη προοδευτική παράταξη με ευθύνη για το παρόν και το μέλλον του τόπου.

Τους μήνες που ακολούθησαν υπήρξε μεγάλη κινητικότητα και ανταπόκριση. Εκφράστηκε με τις αθρόες εγγραφές νέων μελών, με τις μαζικές συγκεντρώσεις ανά την περιφέρεια, με τη συγκέντρωση υπογραφών στήριξης του εγχειρήματος, με τη συγκρότηση της Κεντρικής Επιτροπής Ανασυγκρότησης (ΚΕΑ), που θα οδηγήσει την άνοιξη στο Συνέδριο του χώρου.

Και αν αντίστροφα από ό,τι συνήθως λέγεται, τώρα είναι η στιγμή; Η στιγμή να βγούμε από την πολύχρονη αδράνεια με την οποία αντιμετωπίζουμε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τις εντάσεις της Ανατολικής Μεσογείου; Η κυρίαρχη άποψη λέει το αντίθετο. Όταν σε πιέζουν δεν κάνεις διάλογο γιατί είναι σαν να υποχωρείς. Το ίδιο μότο επαναλήφθηκε ύστερα από τη νέα κίνηση της Τουρκίας να υπογράψει το γνωστό μνημόνιο με τον αμφισβητούμενο ηγέτη της Λιβύης. Όμως η διεθνής αποδοκιμασία του μνημονίου ήταν ιδιαιτέρως ηχηρή και σε αυτήν συμμετείχε και η Ρωσία πέραν των ευρωπαϊκών χωρών. Αντί να το υποτιμούμε, το γεγονός πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε. Μπορεί οι τελευταίες εξελίξεις να αποτελούν ευκαιρία αντί να συνιστούν μόνο σαν απειλή; Μήπως με άλλα λόγια η υπερεπέκταση της Τουρκίας σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο έβαλε πολλούς πλέον παίκτες στο παιχνίδι γεγονός που μας επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε τολμηρότερα τον πυρήνα των διαφορών μας με τη γείτονα ξεπερνώντας τους φόβους και τις αδράνειές μας;

Αν και η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις 40 πλουσιότερες χώρες του κόσμου, όσον αφορά τις επενδύσεις η κατάσταση δεν είναι κακή, είναι χειρότερη. Με κριτήριο τις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου ως ποσοστό του ΑΕΠ, η Ελλάδα δεν είναι μόνο ουραγός στην Ευρώπη (με 11,1% έναντι 21% μέσου όρου Ευρωζώνης...), είναι και από τις τελευταίες χώρες στον κόσμο – μαζί με αποτυχημένα κράτη, χώρες που κατέρρευσαν από πτώχευση ή αιματηρές συγκρούσεις. Αυτή, δυστυχώς, είναι η πραγματικότητα. Και αποτυπώνεται στα επίσημα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.