Αρθογράφος: Γιώργος Γιαννουλόπουλος - Σελίδα: 1
Γιώργος Γιαννουλόπουλος
Οταν διαβάζουμε τα κείμενα των άλλων είναι σαν να βλέπουμε τον κόσμο με τα δικά τους μάτια. Κι αυτή η αίσθηση επιτείνεται όποτε συμβαίνει να ξέρουμε το αντικείμενο ή τουλάχιστον να το έχουμε ζήσει από πιο κοντά. Κάτι τέτοιες σκέψεις μού πέρασαν από το μυαλό με αφορμή το πώς σχολιάστηκε στην Ελλάδα η εντυπωσιακή εμφάνιση του Κόρμπιν στο ετήσιο συνέδριο των Βρετανών Εργατικών και η προοπτική να κερδίσουν τις επόμενες εκλογές.
Βάζοντας κατά μέρος λίγα σχόλια που προσπάθησαν να αναλύσουν ψύχραιμα το φαινόμενο Κόρμπιν, τα υπόλοιπα τα βρήκα από άστοχα μέχρι τερατώδη.
Γιώργος Γιαννουλόπουλος
Πριν από τη Σουηδία ήταν η Ιταλία, πιο πριν η Δανία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, και πάνω απ’ όλα οι ΗΠΑ. Κατά τα φαινόμενα, έπεται συνέχεια. Η ενίσχυση της Ακροδεξιάς σπέρνει τον τρόμο, αλλά δεν αποτελεί πλέον είδηση.
Τον τελευταίο καιρό έχω διαβάσει αναλύσεις επί αναλύσεων για το πώς φτάσαμε μέχρι εδώ. Η οικονομική κρίση που έφερε ανεργία και λιτότητα, η διάχυτη παραδοχή πως το ισχύον είναι μονόδρομος, η βαθμιαία παρακμή των παλιών ιδεολογικών παρατάξεων, η αίσθηση ότι δεν ελέγχουμε το τι μας συμβαίνει κ.ο.κ. Διαφορετικές, γόνιμες και συγκλίνουσες οπτικές γωνίες, πράγμα που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι καμία απ’ αυτές δεν είναι από μόνη της η ορθή διάγνωση.
Αν θελήσουμε να βάλουμε σε τάξη όσα –ων ουκ έστιν αριθμός– έγιναν, γράφτηκαν ή ακούστηκαν τα χρόνια της κρίσης, πρέπει να επιλέξουμε μια οπτική γωνία. Νομίζω λοιπόν ότι όλοι σχεδόν θα συμφωνήσουμε πως η κόντρα ανάμεσα στο δημόσιο/κρατικό και το (νεο)φιλελεύθερο/ιδιωτικό είναι ίσως η πιο καίρια. Κι επειδή η επιλογή μεταξύ των δύο έχει ένα σαφές ιδεολογικό υπόστρωμα, θα πρέπει επίσης να τηρήσουμε τη διάκριση ανάμεσα στο αρχικό και αφηρημένο περιεχόμενο μιας ιδεολογίας και το πoιες συγκεκριμένες πράξεις έχουν γίνει στο όνομά της.
Οταν διάβασα τα σχόλια των αντι-ΣΥΡΙΖΑ με στόχο (στα δώδεκα μέτρα) την Αγγελική Σπανού, μου έκανε εντύπωση το εξής: στα περισσότερα, το κύριο επιχείρημά τους ήταν ένας μακρύς κατάλογος των δεινών που έχει επισωρεύσει στη χώρα η διακυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. (Διευκρινίζω ότι ως προς τούτο συνυπογράφω και με τα δύο χέρια.)
Ας δούμε όμως τα συμπεράσματα: το πρώτο, το οποίο συχνά δεν διατυπώνεται ρητά αλλά σαφώς εξυπακούεται, είναι πως γι’ αυτό πρέπει «να τους τελειώσουμε πριν μας τελειώσουν».
Και το δεύτερο, πιο υπόγειο, ότι όσοι δεν συμμερίζονται το αντιπολιτευτικό τους μένος καθίστανται αλληλέγγυοι με τον ΣΥΡΙΖΑ και συνυπεύθυνοι.
Μια φορά κι έναν καιρό το ιδεολογικό υπόβαθρο της ελληνικής Αριστεράς ήταν ο μαρξισμός. Το δήλωνε υπερήφανα η ίδια, της το καταλόγιζαν οι εχθροί της. Εκτοτε πολλά άλλαξαν. Αν εξαιρέσουμε το ΚΚΕ και κάποια γκρουπούσκουλα, ο μαρξισμός μπορεί μεν να παραμένει εν ζωή εφόσον οι αριστεροί δεν μιλούν για τον θάνατό του, αλλά λειτουργεί σαν τίτλος ευγενείας σε χώρα που τους έχει καταργήσει. Για να είμαστε ωστόσο ακριβοδίκαιοι, αυτό οφείλεται εν μέρει και στο ότι κάποιες βασικές μαρξιστικές έννοιες, όπως λ.χ. η έννοια της τάξης όχι ως φυσιολογικό γεγονός αλλά ως προϊόν της κοινωνικής ανισότητας, από επίμαχες θεωρητικές καινοτομίες που ανέδειξε ο μαρξισμός θεωρούνται σήμερα σχεδόν αυτονόητες.
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως πάντα, διάβασα το κείμενο του Κύρκου Δοξιάδη με τίτλο «"Λαϊκισμός" και Αριστερά» που δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» πριν από μερικές εβδομάδες. Και ξανά όπως πάντα, δεν μπόρεσα παρά να συμφωνήσω με κάποια βασικά πράγματα που λέει. Για παράδειγμα, ορθώς επισημαίνει ότι ο όρος «λαϊκισμός» έγινε της μόδας, για λάθος λόγους θα πρόσθετα.
Μ’ αυτό εννοώ ότι κάποιες έννοιες έχουν καταντήσει σημαίες, αποθαρρύνοντας τις προσπάθειες να τις αναλύσουμε όσο πιο νηφάλια και γόνιμα μπορούμε, αντί να τις μετατρέπουμε σε ιδεολογικά ρόπαλα. Συμφωνώ επίσης ότι σε μια ατμόσφαιρα σκληρής αντιπαράθεσης η ακρίβεια των όρων που χρησιμοποιούμε γίνεται το πρώτο θύμα: ο λαϊκισμός –και σ’ αυτό έχει δίκιο ο Κ. Δοξιάδης– δεν σημαίνει απλά και μόνο δημαγωγία, όπως πολλοί πιστεύουν.
Από τότε που ο ΣΥΡΙΖΑ μπήκε στην τελική ευθεία προς το Μαξίμου χρησιμοποιώ έναν απλό τρόπο να μαντεύω, σχεδόν πάντα σωστά, το ιδεολογικό στίγμα κειμένων και ανθρώπων: η αναφορά στη διαπλοκή σήμαινε ΣΥΡΙΖΑ και η αναφορά στον εθνολαϊκισμό σήμαινε αντι-ΣΥΡΙΖΑ.
Τελευταία όμως τα πράγματα άλλαξαν. Ο περί διαπλοκής ντόρος έχει μάλλον κοπάσει, ίσως επειδή η κυβέρνηση απέκτησε τα δικά της ερείσματα.
Εκεί όμως που τα πράγματα ήρθαν τα πάνω κάτω ήταν με τον εθνολαϊκισμό. Η συμφωνία για το «ονοματολογικό» –απεχθάνομαι τον όρο γιατί ακούγεται σαν κλινική νοσοκομείου– απέδειξε ότι η κωλοτούμπα δεν αποτελεί ιδιάζον χαρακτηριστικό του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το εθνικό μας σπορ.
Παρακολουθώ τη συζήτηση που φούντωσε τελευταία για τη θρυλούμενη στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς τη σοσιαλδημοκρατία, κι αντί για συμπεράσματα στο μυαλό μου πληθαίνουν τα ερωτήματα.
Παραθέτω ενδεικτικά: όταν ο ιδεολογικός αντίπαλός σου πλησιάσει, ή έστω ισχυριστεί ότι πλησιάζει τις δικές σου θέσεις, εσύ, αντί να αισθανθείς δικαιωμένος, γιατί ανεβαίνεις στα κάγκελα να τον καταγγείλεις; Αν δεχτούμε ότι για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ το υπέρτατο ζητούμενο είναι η καρέκλα, υπάρχουν πράγματα τα οποία δεν μπορούν να κάνουν επειδή αντιβαίνουν στην αριστερή «φύση» τους; Οταν λέμε ΣΥΡΙΖΑ, ποιους εννοούμε; Ολοι εκείνοι που μιλούν για σοσιαλδημοκρατία πώς την ορίζουν;
Την πρώτη περίοδο της Μεταπολίτευσης δεν την έζησα στην Ελλάδα. Οι περιστάσεις με κράτησαν μακριά και οι μόνες εντυπώσεις μου ήταν οι εικόνες που αποκόμιζα κάθε φορά που επέστρεφα για λίγο στα πάτρια. Εικόνες ασυνέχειας και επανάληψης: από τη μια, η απότομη κατάρρευση του μετεμφυλιακού κράτους, η διάχυτη ηγεμονία του αριστερού λόγου, η μάλλον αφελής –όπως αποδείχθηκε– αισιοδοξία για το μέλλον. Κι από την άλλη, οι αντιδικίες της εποχής δεν εγκαινίασαν το εντελώς διαφορετικό· ήταν μάλλον προεκτάσεις σε νέα συμφραζόμενα απόψεων που είχαν ήδη απασχολήσει την Αριστερά στο παρελθόν.
Οταν η Σοβιετική Ενωση πήρε για τα καλά την κάτω βόλτα καθ’ οδόν προς την τελική κατάρρευση του ’89, κάποιοι που αναθάρρησαν και άρχισαν να επικρίνουν ανοιχτά το καθεστώς χαρακτηρίστηκαν ψυχολογικά διαταραγμένοι και κλείστηκαν σε ιδρύματα για τη σχετική θεραπεία.
Αυτό το εξωφρενικό και απάνθρωπο μέτρο μπορεί να μας σοκάρει, αλλά, τώρα που το ξανασκέφτομαι, αποτελεί πρόοδο. Γιατί αν έκαναν το ίδιο πριν μερικές δεκαετίες, είτε θα πήγαιναν στη Σιβηρία να σπάνε πέτρες ως αντικοινωνικά στοιχεία είτε θα τους φύτευσαν μια σφαίρα στο κεφάλι ως πράκτορες ξένων δυνάμεων που ήθελαν να ανατρέψουν το καθεστώς.
Οταν ανακοινώθηκε ότι η Kεντροαριστερά θα έκανε το πρώτο βήμα προς την ενοποίηση εκλέγοντας την ηγεσία της πριν αποκτήσει ένα ευδιάκριτο πολιτικό στίγμα, ετέθη εκ των πραγμάτων το ερώτημα: Ποιο θα είναι το στίγμα αυτό;
Ερώτημα εύλογο, το οποίο απασχολεί τόσο εκείνους που συμμετείχαν στην ψηφοφορία όσο και τους άλλους που έχουν επιλέξει τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη Νέα Δημοκρατία. Στην πολιτική, όμως, τα πράγματα σχεδόν ποτέ δεν είναι απλά. Γιατί το εν λόγω εύλογο ερώτημα μπορεί να τεθεί και εκ του πονηρού.
Εξηγούμαι: τα δύο μεγάλα κόμματα, και περισσότερο ο ΣΥΡΙΖΑ, αξίωσαν από την Κεντροαριστερά να διευκρινίσει τι ιδεολογικό καπνό φουμάρει, δηλώνοντας εκ των προτέρων ποιο από τα δύο θα υποστηρίξει.
Τώρα που κόπασε ο καβγάς για την άδεια που πήρε ο Δημήτρης Κουφοντίνας, όχι γιατί κάπου καταλήξαμε αλλά επειδή η βραχύβια προσοχή μας βρήκε άλλα να ασχοληθεί, θα άξιζε ίσως τον κόπο να ξαναδούμε το πρόβλημα, πιο ψύχραιμα αυτή τη φορά.
Εχω την εντύπωση ότι αμφότερες οι πλευρές κάποιο δίκιο το είχαν. Βάζοντας κατά μέρος αυτούς που έχασαν τους δικούς τους ανθρώπους από τον «φαρμακοχέρη» Κουφοντίνα και των οποίων η αντίδραση δεν κρίνεται, η επίκληση του νόμου από όσους δικαιολόγησαν την άδεια εξόδου είναι επιχείρημα ακαταμάχητο· το δε γεγονός ότι ο φονιάς της «17 Νοέμβρη» αρνείται να αποκηρύξει τις δολοφονικές πεποιθήσεις του δεν σημαίνει τίποτα, εφόσον η μεταμέλεια δεν αποτελεί κριτήριο για τη χορήγηση άδειας.
Σύνολο καταγραφών: 234
