...Δεν έχω τίποτε εναντίον των ιδιωτικών πανεπιστημίων, αδυνατώ όμως να καταλάβω πως θα βελτιωθεί το επίπεδο της Ανώτατης Παιδείας με την είσοδο ξένων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Στην ουσία πρόκειται για μία προσπάθεια να αποφευχθεί η κατά μέτωπο αντιμετώπιση του προβλήματος της Ανώτατης Παιδείας, η οποία θα εξακολουθεί να πορεύεται χωρίς στρατηγική και απαιτήσεις, επιδεινώνοντας τους δείκτες κοινωνικής δικαιοσύνης.

Ένας ακμαίος πολιτισμός αντιλαμβάνεται έγκαιρα τα προβλήματά του και βρίσκει τις λύσεις τους. Ενας παρακμασμένος τ’ αντιλαμβάνεται, αλλά δεν μπορεί να τα λύσει. Ενας καθυστερημένος ούτε τα λύνει ούτε τα αντιλαμβάνεται. Στην Ελλάδα σχεδόν όλοι μιλούν σαν ν’ ανήκουν στην πρώτη περίπτωση, σκέφτονται σαν ν’ ανήκουν στη δεύτερη και συμπεριφέρονται σαν ν’ ανήκουν στην τρίτη». Αυτόν τον αφορισμό χρησιμοποιεί ο κριτικός Δημοσθένης Κούρτοβικ στο περίφημο «Αντιλεξικό νεοελληνικής χρηστομάθειας» (εκδόσεις Τραμάκια) για να δείξει τη «δηθενιά» και την υποκρισία όχι μόνο των κυβερνώντων, αλλά και και ημών των υπολοίπων οι οποίοι βαυκαλιζόμαστε ότι είμαστε προβληματισμένοι.

Αρθρο του Μάρκο Ρεβέλι που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα La Stampa

Το βιβλίο του Νορμπέρτο Μπόμπιο «Δεξιά και Αριστερά» κοντεύει να συμπληρώσει τα τριάντα χρόνια. Η νέα έκδοσή του είναι πράγματι η «έκδοση της τριακονταετίας» αυτού του πολύτιμου έργου, που έχει σπάσει όλα τα εκδοτικά ρεκόρ: μεταφρασμένο σε 27 γλώσσες, πούλησε 10.000 αντίτυπα στην πρώτη μέρα της έκδοσής του, 100.000 στον πρώτο μήνα και 300.000 στον πρώτο χρόνο, συνεχίζοντας έπειτα να κατακτάει αναγνώστες επί όλα τα 29 μεταγενέστερα χρόνια και παραμένοντας όλο και πιο επίκαιρο ακόμα και σήμερα.

Ο Ελύτης έγραψε κάποτε ότι ο Σολωμός είναι «ένας από τους πέντε ή δέκα μεγαλύτερους ποιητές σ’ όλο τον κόσμο και σ’ όλους τους αιώνες». Τι μας λέει αυτή η δήλωση για τον ίδιο κι όχι τον Σολωμό;

Κατ’ αρχάς, δικαίωμά του να τον αποτιμήσει με τα δικά του κριτήρια, αλλά πώς μπορεί να τον συγκρίνει με όλους τους ποιητές από κτήσεως κόσμου, τους οποίους σίγουρα ο Ελύτης δεν είχε διαβάσει; Γιατί δεν αρκέστηκε στο να πει ότι ο Σολωμός ήταν όντως ένας πολύ μεγάλος ποιητής; Εξήγηση υπάρχει: ένα βασικό χαρακτηριστικό του δημόσιου λόγου στην Ελλάδα είναι η υπερβολή.

Υπάρχει τα τελευταία χρόνια διάχυτη σε κύκλους της Κεντροαριστεράς η αντίληψη πως η σοσιαλδημοκρατία δεν είναι τίποτα περισσότερο από ήπιος καπιταλισμός μέσω ρυθμισμένης αγοράς με περισσότερη ή λιγότερη κοινωνική πολιτική.

Τέτοιες απόψεις ενδημούν κυρίως σε νεότερους που ήρθαν σε επαφή με τον χώρο μετά το ξέσπασμα της κρίσης, χωρίς εμπειρία της ιστορικής πορείας του φορέα της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας, αλλά και σε παλαιότερους - κάποιους τέως οπαδούς της σχεδιασμένης οικονομίας, κάποιους πεπεισμένους ότι από την κεντρο-αριστερά πρέπει να αφαιρεθεί το δεύτερο συνθετικό.

Υπάρχει μια υπόθεση που έχει γαγγραινιάσει εκεί στη Θεσσαλονίκη, αλλά δυστυχώς την παρακολουθούμε όλοι από απόσταση, σαν να μη μας αφορά. Πρόκειται για την υπόθεση Χρυσοχόου. Ποιος ήταν αυτός; Ενας στρατηγός που ήταν στρατιωτικός διοικητής Θεσσαλονίκης επί Κατοχής.

Ναι μεν τη διοικούσε τη Θεσσαλονίκη ο γερμανικός στρατός, αλλά υπήρχαν και σκιώδεις και οι παλιές κρατικές δομές.

Ζούμε στην εποχή της εντύπωσης. Ολα στην υπηρεσία του φευγαλέου. Να ενσταλάξουν τη λέξη, με την οποία θα κοιμηθούν και θα ξυπνήσουν οι πολίτες. Μια λέξη, που σκιαγραφεί εφιάλτες. Που θα στραγγίσει τη λογική και τη μετριοπάθεια. Μια λέξη που προκαλεί πανικό και ίλιγγο.

«Νομίζω ότι χάσαμε μια σημαντική επιστήμη: την ηθική. Ο κόσμος θαυμάζει το ψέμα». Αυτά, ανάμεσα σε άλλα, διαπιστώνει ο Αργεντινός συγγραφέας Μπόρχες, σε συνέντευξή του που αναδημοσιεύτηκε και στην Ελλάδα (περιοδικό Δέκατα, 67, 2021).

Η συζήτηση που γίνεται στη χώρα μας από πλευράς ορισμένων νεήλυδων στον φιλελευθερισμό, πρώην σταλινικοί οι περισσότεροι, για την απαγόρευση του κόμματος Κασιδιάρη δεν έχει καμία σχέση με τον φιλελευθερισμό. Αυτοί επιμένουν πως στις δημοκρατίες απαγορεύονται μόνο οι πράξεις και όχι οι ιδέες. Και νομίζουν οι έρμοι πως λένε κάτι φιλελεύθερο. Ας δούμε τι λέει η Ιστορία, όχι γιατί αυτή επαναλαμβάνεται, αλλά γιατί διδάσκει.

Τι χωρίζει τον ΣΥΡΙΖΑ από τη Νέα Δημοκρατία; Αβυσσος, λένε με μια φωνή ο Μητσοτάκης και ο Τσίπρας. Τρίχες κατσαρές απαντούν το ΚΚΕ και η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά και περιγράφουν τα δύο κόμματα ως συστημικές δυνάμεις με επουσιώδεις διαφορές. Τι χωρίζει τη Νέα Δημοκρατία από το ΠΑΣΟΚ; Εκτός από το σκάνδαλο των υποκλοπών (θύτης, θύμα) υπάρχουν σοβαρές διαφωνίες και σε άλλα πεδία. Με ποιο κόμμα θέλουν η Νέα Δημοκρατία και ο ΣΥΡΙΖΑ συνεργασία μετά τις εκλογές;

Αρθρο του κορυφαίου πολιτικού φιλοσόφου της εποχής μας καλεί τη Δύση να υπερασπιστεί το κεκτημένο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που αντικατέστησε την πολεμική βία με τον νόμο ως τον μοναδικό τρόπο επίλυσης των συγκρούσεων μεταξύ των κρατών.

Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα έχουν ανάγκη από εσωτερικούς εχθρούς για να δικαιολογούν τις πολιτικές τους. Στοχοποιούν εθνοτικές ομάδες, ιδεολογίες, τις αιρετικές φωνές πάσης φύσεως και γενικώς ό,τι δεν ταιριάζει με το αφήγημά τους. Χρεώνουν σ’ αυτές τα στραβά και τα ανάποδα και κυνηγούν μέχρις εξοντώσεως τους φορείς τους. Διαμορφώνουν κλίμα ανοχής, ενίοτε και συναίνεσης στην κοινωνία, αφού οι αντίθετες γνώμες δεν βρίσκουν χώρο για να εκφραστούν και όσοι αποπειρώνται να παραβιάσουν τους κανόνες, πληρώνουν πανάκριβα την αποκοτιά τους. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται, αλλά με μικρότερη ένταση και πιο περίτεχνες μεθοδεύσεις, και ορισμένες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες.

Το 2018, ο Στίβεν Λεβίτσκι και ο Ντάνιελ Ζίμπλατ, καθηγητές στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, εξέδωσαν ένα εξαιρετικό βιβλίο με τον εξόχως ανησυχητικό τίτλο «Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες», που προκάλεσε ζωηρές συζητήσεις διεθνώς.

Οι δύο συγγραφείς, επί χρόνια μελετητές δικτατοριών αλλά και νέων μορφών αυταρχισμού παγκοσμίως, επισημαίνουν πως κατά τον Ψυχρό Πόλεμο τα στρατιωτικά καθεστώτα ήταν συχνό φαινόμενο. Η Λατινική Αμερική ήταν γεμάτη από δικτατορίες που είχαν προκύψει από στρατιωτικά πραξικοπήματα, όπως και η Αφρική και η Ασία.