Κάθε μέρα που περνάει με τα πολεμικά πλοία της Τουρκίας, της Ελλάδας και των συμμάχων των δύο χωρών -ενίοτε κοινών- να συνωστίζονται στην ανατολική Μεσόγειο κάνοντας ασκήσεις με αληθινά πυρά, κάθε μέρα που περνάει με τα τουρκικά ερευνητικά σκάφη να παραβιάζουν είτε την κυπριακή ΑΟΖ είτε την περιοχή πάνω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα είτε και τα δύο, κάθε μέρα που περνάει με αερομαχίες πάνω από το Αιγαίο κάνει την κατάσταση στην περιοχή εξαιρετικά επικίνδυνη.

Την άνοιξη του 2002 ξεκίνησαν διερευνητικές επαφές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, που μετά το 2004 ατόνησαν. Συχνά, και ιδίως σε περιόδους έντασης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, όπως σήμερα, διατυπώνονται ερωτήματα για το πού οδήγησε η διαδικασία εκείνη, αν πέτυχε, αν δημιούργησε προβλήματα, αν είχαν τεθεί «κόκκινες γραμμές», αν είχαν επέλθει συμβιβασμοί σε κάποια ζητήματα, ποιες διαφορές συζητήθηκαν, ποιες περιοχές αφορούσαν οι συζητήσεις και, γενικώς, ερωτήματα που καλύπτουν όλο το φάσμα των γνωστών θεματικών και προβληματισμών.

Τελικά το παρελθόν είναι επίμονο. Αλλιώς πώς να εξηγήσεις τον θόρυβο που ξεσηκώθηκε από δύο «εκδρομές» στον Γράμμο; Η πρώτη αφορά την αρχικώς προαναγγελθείσα συμμετοχή του υφυπουργού Εθνικής Αμυνας Αλκ. Στεφανή ως εκπροσώπου του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης σε επετειακό μνημόσυνο της Ενωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού «υπέρ πεσόντων του Ελληνικού Στρατού». Η δεύτερη σχετίζεται με το κάμπινγκ που οργάνωσε στον Γράμμο η Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ.

Η έκθεση Πισσαρίδη δεν είναι άλλη μια έκθεση-φωτοβολίδα. Διαφέρει διότι βλέπει την ανάπτυξη αλλιώς. Οχι σαν ανάπτυξη-ασανσέρ, άκοπη μεγέθυνση, ούτε και σαν επιβράβευση πράξεων ηρωικών επενδυτών. Αντιθέτως, η ανάπτυξη προκύπτει από αλλαγές στη συμπεριφορά και στις επιλογές. Ανάπτυξη-ξεβόλεμα.

Ο πρωθυπουργός απέσυρε τον υφυπουργό Αμυνας από τις γιορτές μίσους στον Γράμμο, αφήνοντας εκτεθειμένους τους όψιμους... κομμουνιστοφάγους οπαδούς του.

Γίνεται κάτι που πριν από δύο χρόνια ήταν περίπου εθνική προδοσία να μετατρέπεται σε εθνικό θρίαμβο που μεγαλώνει τη χώρα και κάνει, για να θυμηθούμε τον αγαπημένο του Ελληνα πρωθυπουργού Ελευθέριο Βενιζέλο, «την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών»; Γίνεται και παραγίνεται, αν είσαι η Δεξιά. Το 2018 η σκέψη της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα στο Ιόνιο στα 12 μίλια δέχθηκε σκληρή κριτική από την τότε αξιωματική αντιπολίτευση.

Στις αρχές του εικοστού αιώνα, η καταπιεζόμενη εργατική τάξη ήταν πιο συνεκτική και οργανωμένη και θεωρούνταν φορέας της κοινωνικής χειραφέτησης. Σήμερα οι καταπιεζόμενοι έχουν πολλαπλασιαστεί, αλλά είναι λιγότερο ορατοί και σίγουρα πολύ λιγότερο οργανωμένοι. Είναι τα οικονομικά ευάλωτα πρόσωπα, με προσωρινή και επισφαλή εργασία, με χαμηλές αμοιβές και περιορισμένη πρόσβαση στις υπηρεσίες του κράτους πρόνοιας. Μόνον ένα φιλόδοξο μεταρρυθμιστικό σχέδιο, που θα οδηγεί σε ένα νέο μοντέλο κοινωνίας, μπορεί να ανταποκριθεί στα αιτήματα και τις ανάγκες για προστασία και δικαιοσύνη που προβάλλει αυτή η νέα «πέμπτη τάξη».

Η επικρατούσα τουρκική άποψη είναι ότι η Ελλάδα (και όχι η Τουρκία) είναι αναθεωρητική στο Αιγαίο. Ως προς αυτό η γείτων είναι απολύτως πεπεισμένη, και όχι μόνο η σημερινή, μετά το 2016 Τουρκία, του μεγαλομανούς Ερντογάν. Κατά την Αγκυρα, η Αθήνα επιζητεί εδώ και δεκαετίες να αλλάξει το υπάρχον status quo στο Αιγαίο υπέρ της και σε βάρος της Τουρκίας.

Όπως εξήγγειλε χθες ο Πρωθυπουργός, η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα (αιγιαλίτιδα ζώνη) στο Ιόνιο στα δώδεκα ναυτικά μίλια. Είναι η πρώτη φορά μετά το 1936, όταν η Ελλάδα επέκτεινε τα χωρικά της ύδατα στα έξι μίλια από τρία, που η χώρα διευρύνει, διπλασιάζει τα χωρικά της ύδατα στο όριο (12 ν.μ.) που προβλέπει (άρθρο 3) η Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS - 1982).

«ΤΗ ΔΙΕΝΕΞΗ, ΤΗΝ ΚΑΘΕ ΔΙΕΝΕΞΗ, μπορεί να τη δημιουργήσει οποιοσδήποτε διαφωνών μαζί σας, αμφισβητών το δίκιο σας. [...] Από τη στιγμή αυτή δημιουργείται πρόβλημα το οποίο δεν μπορείτε να αγνοήσετε. Είστε υποχρεωμένος να το αντιμετωπίσετε». Αυτά έλεγε στις 16 Μαρτίου 1978 ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής σε κοινοβουλευτικό διαξιφισμό του με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ανδρέα Παπανδρέου. Ο τελευταίος επέμενε στη γνωστή θέση, βάσει της οποίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας υπάρχει μόνο μία διαφορά, η υφαλοκρηπίδα, και πως όλα τα άλλα είναι τουρκικές προκλήσεις.

«Είσαι μάγκας» ήταν το συγχαρητήριο μήνυμα, με «υψηλό συμβολισμό» (και υψηλό πολιτιστικό επίπεδο), του υπουργού Αμυνας προς τον κυβερνήτη της φρεγάτας «Λήμνος» για το επεισόδιο «επακούμβησης» με τουρκικό πολεμικό. Την επομένη τα ΜΜΕ πλημμύρισαν με μια φωτογραφία που δημοσιοποίησε το ΥΕΘΑ και δείχνει τη ρωγμή 3 ή 7 μέτρων που υπέστη το «Κεμάλ Ρέις», το οποίο χρειαζόταν επειγόντως μείζονα επισκευή. Λίγο αργότερα εμφάνισαν και οι Τούρκοι φωτογραφία με τη φρεγάτα τους, χωρίς ούτε γρατζουνιά, να συνοδεύει το σεισμογραφικό.

Η ένταση των σχέσεων με την Τουρκία έχει νέα στοιχεία που δείχνουν ότι έχουμε πλησιάσει σε ιστορικό σημείο στροφής και γιʼ αυτό η πολιτική της ακινησίας και της αδράνειας μπορεί να αποβεί μοιραία. Υπάρχουν δύο ταυτόχρονες και αλληλένδετες συνθήκες ώστε η στροφή να μην είναι επί τα χείρω αλλά επωφελής για την Ελλάδα. Αφενός η κυβέρνηση να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων τολμώντας να πάρει πρωτοβουλίες, αφετέρου η ελληνική κοινή γνώμη να ευνοήσει τη στροφή ξεπερνώντας αγκυλωτικά στερεότυπα.