Η Ουτοπία χρειάζεται πολιτικό κίνημα

Λίγο πριν τις αρχές του 21ου αιώνα ο Τζέρεμι Ρίφκιν αιφνιδιάζει με την «οικονομία του υδρογόνου». Ο αμερικανός διανοητής υποστήριξε ότι η παραγωγή υδρογόνου είναι αυτή που θα ανατρέψει τη βρώμικη τριάδα –κάρβουνο, πετρέλαιο,
φυσικό αέριο- παρέχοντας φθηνή, άφθονη και καθαρή ενέργεια.

Ο Ρίφκιν επεσήμανε ότι η, όποια, τεχνολογική δυνατότητα προϋποθέτει κάτι περισσότερο: Μια ανατροπή στην παραγωγή ενέργειας, δηλαδή την συνέργεια δεκάδων, εκατοντάδων, εκατομμυρίων μικρών παραγωγών στη θέση των μεγάλων
πολυεθνικών. Για άνθρωπος του αμερικανικού mainstream και σύμβουλος αμερικανών προέδρων αλλά και της Κομισιόν στη συνέχεια, οπωσδήποτε αυτή η θέση του συνιστούσε μια υπέρβαση.

Οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν είναι ανακάλυψη του 21ου αιώνα αλλά κληρονομιά του 20ού. Το ατύχημα στον πυρηνικό σταθμό του Three Mile Island των ΗΠΑ το 1979, οι πρώτες ενδείξεις για το
«φαινόμενο του Θερμοκηπίου» την ίδια εποχή, η μείωση της στιβάδας του όζοντος στην Ανταρκτική λίγα χρόνια μετά και τα ακραία καιρικά φαινόμενα στα τέλη των ‘80ς, έθεταν το ζήτημα: Ασφαλής και καθαρή ενέργεια.

Πολιτικά το φαινόμενο των Πρασίνων στη Γερμανία προειδοποιούσε ότι η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι μια πολιτικά ουδέτερη θέση, κάτι σαν ελεημοσύνη προς την Φύση, και δεν είναι τυχαίο ότι η όπου γης Αριστερά φρόντισε
να το συμπεριλάβει σχετικά γρήγορα στην ατζέντα της -αν και κάπως μυωπικά έως υποκριτικά, τουλάχιστον στην αρχή- ενώ η Δεξιά τότε πλειοδοτούσε αμήχανα σε μαθητικές δενδροφυτεύσεις.

Οι βάσεις της ανησυχίας της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας ετέθησαν οργανωμένα το 1992 στη Διάσκεψη του Ρίο ντε Τζανέιρο ενώ το 1997 στο Κιότο υπεγράφη το ομώνυμο πρωτόκολλο με τρεις σημαντικές παραμέτρους: Πρώτη φορά τίθεται θέμα μείωσης ρύπων (και μάλιστα σε ποσοστά για το 2002 και μετά), πρώτη φορά δημιουργείται ένα «χρηματιστήριο» ρύπων και πρώτη φορά βάζουν την
υπογραφή τους σ’ αυτό η πλειονότητα των κρατών -με εξαίρεση τις ΗΠΑ. Τι ίσχυσε τελικά; Η διάψευση των προσδοκιών.

Ακόμη και η εξαιρετικά επιτυχημένη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα το 2016 μάλλον οδηγείται για μία ακόμη φορά σε αδιέξοδο λόγω του χαμένου χρόνου.
Βλέπετε, ο τυφώνας Τραμπ δεν προβλεπόταν στις φυσικές καταστροφές.
Παρότι η προστασία έναντι της κλιματικής αλλαγής δείχνει να βρίσκεται ψηλά στην παγκόσμια ατζέντα και στις δημοσκοπήσεις, τελικά τείνει μάλλον να προσλαμβάνεται ως ένα απονευρωμένο και τεχνοκρατικό ζήτημα , αν και στο
μεδούλι του βρίσκεται ο ανασχεδιασμός του παγκόσμιου ενεργειακού χάρτη.

Δεν υπάρχει σήμερα πολιτικό κίνημα που θα θέσει την ουτοπία μιας νέας εποχής με αφορμή την προστασία από τα ακραία καιρικά φαινόμενα και πάντως όχι ανάλογο εκείνου για τα ανθρώπινα δικαιώματα –όπως χτίστηκε τις 10ετίες του ’60
και του ΄70.

Στα χρόνια από το 1992 μέχρι σήμερα το «φαινόμενο του θερμοκηπίου» μετονομάστηκε σε «κλιματική αλλαγή» και αυτή , μαζί με μερικά εκατομμύρια ηλεκτρικά ΙΧ και κάμποσες ατσούμπαλα επιδοτούμενες ανανεώσιμες πηγές είναι οι
αλλαγές των τελευταίων 40 χρόνων. Δεν είναι λίγες, αλλά ποιος θα αναλάβει το ρίσκο αν αποδειχτούν λιγότερες από τις αναγκαίες;

Για την ιστορία θυμίζω ότι περίπου δύο αιώνες νωρίτερα το υδρογόνο ως καύσιμο είχε χρησιμοποιηθεί από τον Ιούλιο Βερν στη «Μυστηριώδη Νήσο», την ίδια περίπου εποχή που ο Βίκτορ Ουγκό δήλωνε ότι «η ουτοπία του σήμερα είναι η
πραγματικότητα του αύριο».