Η καταιγίδα έχει όνομα, λέγεται ανεργία. Και θα είναι σφοδρή. Ενώ χρειάστηκαν έξι χρόνια για να βρεθεί πέρυσι 10 μονάδες χαμηλότερα, ίσως αυξηθεί περισσότερο από 10 μονάδες σε μόλις έξι μήνες. Αν δεν αντιδράσουμε γρήγορα, με σχέδιο, αποτελεσματικά, για να περιορίσουμε την καταστροφή θέσεων εργασίας και να προστατεύσουμε τη μισθωτή εργασία, αύριο δεν θα μιλάμε για μια χαμένη 10ετία, με ντροπή θα μιλάμε για μια χαμένη, κατεστραμμένη, γενιά. Η ταχύρρυθμη υλοποίηση ενός σοβαρού προγράμματος επενδύσεων σε υποδομές (με κριτήρια αναπτυξιακά και διαφάνεια, όχι για τοπικά ρουσφέτια) είναι ένα σπουδαίο εργαλείο.

Η τωρινή κρίση της πανδημίας, και η οικονομική που σέρνει πίσω της, ακολουθούν τη σχεδόν δεκαετή οικονομική κρίση που γονάτισε τη χώρα. Αν δούμε, όμως, την ελληνική Ιστορία στον παρόντα αιώνα, εκείνο που παρατηρούμε είναι μια πορεία μέσα από κρίσεις, μια πορεία που καθορίζεται ως απάντηση στις κρίσεις. Κρίσεις που έπληξαν τη χώρα, κρίσεις που έπληξαν μέρος της χώρας, κρίσεις οι οποίες περιέλαβαν τη χώρα. Κρίσεις οξείες, με είσοδο, κορύφωση και έξοδο, κρίσεις χρόνιες και υφέρπουσες, κρίσεις βαθμιαία επιδεινούμενες.

Ο νόμος ψηφίστηκε το 2010. Προέβλεπε ότι οι επενδύσεις που θα χαρακτηρίζονταν στρατηγικές θα υπάγονταν σε καθεστώς ταχείας αδειοδότησης (fast track), προκειμένου να μην μπλοκάρονται στα γρανάζια μιας κακής γραφειοκρατίας επί πολλά έτη. Σε εφαρμογή του νόμου 3984/10, συστάθηκε η Γενική Διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων, ως η κεντρική αδειοδοτική αρχή. Αυτή, δηλαδή, θα παραλάμβανε τους επενδυτικούς φακέλους και θα «καθάριζε» με τις άλλες δημόσιες υπηρεσίες, για να επιταχύνει τις διαδικασίες έγκρισης. Δικαιώθηκαν οι μεγάλες προσδοκίες;

Οι Βρυξέλλες δεν θέλησαν να χρεωθούν την ευθύνη μιας κρίσης στις σχέσεις τους με την Ελλάδα παραμονές ευρωεκλογών – θα έμενε μετέωρο το επιχείρημα ισχυρών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ότι η σημερινή Ελλάδα είναι η απτή απόδειξη της επιτυχούς πολιτικής τους για την επίλυση του «ελληνικού προβλήματος», με εκλογικό κόστος γι’ αυτές. Η Αθήνα δεν ήθελε να δοθεί η εικόνα στις αγορές ότι ξανάγινε το «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης ούτε να ξετυλίξει μια νέα αλυσίδα συγκρούσεων με τους δανειστές, που θα μπορούσε να αναθερμάνει τη φιλολογία εάν βγήκαμε ή όχι από τα μνημόνια ή/και να συρθεί υποχρεωτικά σε πρόωρες εκλογές τον Μάιο – απλά, γιατί η χώρα δεν θα άντεχε να είναι σε παρατεταμένο πόλεμο με τα ευρωπαϊκά κέντρα ώς το φθινόπωρο.

Αναφέρομαι στις ρυθμίσεις για την προστασία πρώτης κατοικίας και ρωτώ: Πιστεύετε ότι, αν η σχετική πλατφόρμα μείνει ανοικτή για 5 χρόνια κατ’ εξαίρεση, ειδικά και αποκλειστικά για να συμπεριλάβει δανειολήπτες που μπορεί να μείνουν άνεργοι ή να υποστούν κάποια αναπηρία μέσα σε αυτά τα χρόνια, υπάρχει κίνδυνος αυτή η πρόβλεψη να λειτουργήσει ως κίνητρο για να παρακινηθεί κάποιος να μείνει άνεργος; Ή, ακόμη χειρότερα, ως κίνητρο για να παρακινηθεί κάποιος να μείνει ανάπηρος, να ενταχθεί στα άτομα με ειδικές ανάγκες, αποσκοπώντας να έχει ευνοϊκή ρύθμιση το δάνειό του;..

Υπάρχει μια συχνά επαναλαμβανόμενη αλλά λαθεμένη εκτίμηση ότι η Ευρώπη τρέχει και εμείς, η Ελλάδα, μένουμε πίσω. Μπορεί να εξυπηρετεί τις ανάγκες μιας εύκολης αντιπολίτευσης στην εκάστοτε κυβέρνηση, αλλά δεν αντανακλά την πραγματικότητα στη μεγάλη εικόνα της. Δυστυχώς – ισχυρίζομαι. Γιατί αν η Ευρώπη, πράγματι, έτρεχε στις ράγες της ανάπτυξης, θα μπορούσαμε να νιώσουμε μια σχετική ανακούφιση, υπό το πρίσμα ότι μια εύρωστη και δυναμική ευρωπαϊκή οικονομία θα μπορούσε να παρασύρει στην άνοδό της και μια μικρή χώρα που δεν αντιπροσωπεύει παρά μόνο το 2% του ευρωπαϊκού ακαθάριστου προϊόντος – αρκεί αυτή η χώρα να μην πέφτει σε τραγικά λάθη. Δυστυχώς, όμως, η Ευρώπη δεν τρέχει.

Η αντίφαση είναι φανερή: Την ώρα που ο υπουργός Οικονομικών τονίζει ότι τα πλεονάσματα 3,5% είναι ανάγκη να περιοριστούν, η κυβέρνηση «πετυχαίνει» να παράγει ακόμη μεγαλύτερα από τα απαιτούμενα. Είναι εντυπωσιακό ότι την τελευταία τριετία, αντί για πλεόνασμα 0,5% ή 1,75% ή 3,5% του ΑΕΠ, τα υπερπλεονάσματα έφταναν το 3,9% ετησίως. Πρόκειται για εντυπωσιακή αστοχία, με απτές συνέπειες στην οικονομική μεγέθυνση. Το καλό (αν μπορεί κανείς να το πει…) είναι ότι, πάντως, αυτά τα υπερπλεονάσματα δεν σπαταλήθηκαν. Τα 10 δισ. από τα συνολικά 13 δισ. ευρώ (το 85% περίπου...) παραμένουν στα κρατικά ταμεία. Ούτε κοινωνικό μέρισμα έγιναν ούτε, πολύ περισσότερο, καπνός.