Τα εργαλεία της ΕΚΤ για την ύφεση μπορεί να αποδειχθούν ελαττωματικά

Με τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, αυξάνονται οι πιέσεις στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να κάνει «κάτι» ώστε να αποτρέψει τον κίνδυνο αποπληθωρισμού. Αυτό το «κάτι» εκλαμβάνεται ότι μπορεί να είναι η ποσοτική χαλάρωση. Μπορεί όμως κάτι τέτοιο να έχει αποτελέσματα;

Για την ευρωζώνη η ποσοτική χαλάρωση είμαι μια αμφισβητήσιμη απάντηση. Αυτό είναι ένα ειδικό εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται όταν βρίσκονται ήδη στο μηδέν τα βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα επιτόκια της Κεντρικής Τράπεζας η οποία θέλει να μειώσει και τα μακροπρόθεσμα επιτόκια. Αυτό σημαίνει ότι η ποσοτική χαλάρωση μπορεί να είναι αποτελεσματική μόνο σε οικονομίες όπου αλλαγές στα μακροπρόθεσμα επιτόκια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον ιδιωτικό τομέα.

Ομως αυτό δεν ισχύει στην Ευρώπη όπου οι περισσότερες επενδύσεις χρηματοδοτούνται από τραπεζικά δάνεια τα οποία κατά κανόνα δεν έχουν μακροπρόθεσμη λήξη, επειδή οι ίδιες οι τράπεζες έχουν μικρή μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση. Επομένως, στην ευρωζώνη, χαμηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια για κρατικά ομόλογα δεν αναμένεται να βελτιώσουν τις συνθήκες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων. Οι επιπτώσεις των χαμηλών επιτοκίων για τα νοικοκυριά φαίνονται στα στεγαστικά. Ομως το μεγαλύτερο μέρος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης έχει κυμαινόμενα επιτόκια. Διαφορές στις χρηματοοικονομικές δομές έχουν μεγάλη σημασία στην προσπάθεια να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος αποπληθωρισμού. Μπορεί η ποσοτική χαλάρωση να είναι αποτελεσματική σε μια οικονομία οφειλετών με ευέλικτο χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως είναι οι ΗΠΑ, αλλά μπορεί να μην λειτουργήσει σε μια οικονομία πιστωτών με πιο συντηρητικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αυτό είναι το βασικό επιχείρημα κατά της ποσοτικής χαλάρωσης στην ευρωζώνη, και όχι ο φόβος ότι η ΕΚΤ μπορεί να καταλήξει να αγοράσει κρατικά ομόλογα αφερέγγυων χωρών.