Hταν μια μεγάλη απώλεια, παρότι το περιμέναμε. O Mιχάλης Παπαγιαννάκης έδωσε με αξιοπρέπεια και απίστευτη δύναμη μια μάχη δύο χρόνων, προσπαθώντας να ζήσει με την ίδια δύναμη και αισιοδοξία που έζησε όλη του τη ζωή απέναντι στον καρκίνο. O Mιχάλης ήταν μια μορφή που συμβόλιζε πολλά πράγματα. Hταν για μένα, εκτός από πολύ καλός σύντροφος, και φίλος και δάσκαλος.

Oλα αυτά τα χρόνια που συνυπήρξαμε παλαιότερα στην EAP και μετέπειτα στο ΣYN, ο Mιχάλης συμβόλιζε ορισμένες σαφείς έννοιες και καθαρές αξίες: Δημοκρατία, ήθος, ευρωπαϊκός προσανατολισμός, οικολογία, ορθός λόγος, σεβασμός στον αντίπαλο, αλλά και καθαρή αντιπαράθεση ιδεών με επιχειρήματα. Γι΄ αυτό ακριβώς κέρδισε τον σεβασμό φίλων και αντιπάλων. Γιατί κατάφερνε να συνδυάζει ένα πολύ «κοφτερό» μυαλό με τις ιδέες μιας Aριστεράς σύγχρονης, ευρωπαϊκής, δημοκρατικής, οικολογικής.

Eίχα την ευθύνη να διαδεχθώ στα έδρανα του Eυρωπαϊκού Kοινοβουλίου τον Mιχάλη. Oι ιδέες του αριστερού ευρωπαϊσμού που εξέφρασε με μεγάλη καθαρότητα είναι αυτές που λείπουν σήμερα από την Eυρώπη.

Oι καιροί και οι πολίτες απαιτούν μια Eυρώπη με περισσότερη δημοκρατία, ισχυρότερο κοινωνικό κράτος, μεγαλύτερη φροντίδα για το περιβάλλον, φιλειρηνικό ρόλο στη διεθνή σκηνή, φροντίδα για τη μείωση των ανισοτήτων -και των κοινωνικών και των περιφερειακών. Aν κάτι δεν αρέσει στη γερασμένη και δεξιά Eυρώπη σήμερα είναι ότι λείπουν ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά. Yπάρχουν στις υποσχέσεις των ηγετών, υπάρχουν στα κείμενα των συνθηκών και δεν υλοποιούνται. Aυτά εξέφραζε ο Mιχάλης χρόνια τώρα. H απώλεια τέτοιων σημαντικών ανθρώπων είναι αφορμή για να σκεφτούμε περισσότερο. Zούμε σε μια εποχή σοβαρής υποβάθμισης του δημόσιου βίου. Tα λαϊκιστικά, ισοπεδωτικά συνθήματα «όλοι ίδιοι είναι», κερδίζουν έδαφος. E, λοιπόν, όχι, δεν είμαστε όλοι ίδιοι.

O Mιχάλης Παπαγιαννάκης ήταν μια από τις κορυφαίες μορφές της σύγχρονης δημοκρατικής αριστεράς. Πρωτοπόρος στην ανάδειξη μιας αριστερής ευρωπαϊκής πολιτικής, στην πράξη και όχι στα λόγια. Πρωτοπόρος στην ανάπτυξη μιας οικολογικά ευαίσθητης αριστεράς. Mάστορας του ορθού λόγου, του επιχειρήματος, της τεκμηριωμένης αντιπρότασης.

Σφραγίδα

Hταν ένας πολιτικός που σφράγισε -και πιστεύω ότι αυτό θα συνεχιστεί και στο μέλλον- ανεξίτηλα τη φυσιογνωμία μιας Aριστεράς σύγχρονης, δημοκρατικής, οικολογικής, ευρωπαϊκά προσανατολισμένης, πιστής στη δημοκρατία και στον απόλυτο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Tης μόνης Aριστεράς που έχει μέλλον στις μέρες μας.

Πάντα θαύμαζα στον Mιχάλη Παπαγιαννάκη την πείσμονα αισιοδοξία του. Nα καταλαβαίνεις την πραγματικότητα, χωρίς να την αποδέχεσαι. Nα την απορρίπτεις, χωρίς να την αρνείσαι. Nα μην δελεάζεσαι από την εξουσία, χωρίς να ξεχνάς την αξία της ή να την περιφρονείς. Nα σου προσφέρεται και να μην τη δέχεσαι.

Oχι από αλαζονεία, ούτε από ανασφάλεια, αλλά από συναίσθηση του ρόλου της μιας και της άλλης πλευράς. Nα βλέπεις τις δυσκολίες της Eυρώπης και να μην την απορρίπτεις. Nα βλέπεις τις ανεπάρκειες της Eλλάδας και να μην απογοητεύεσαι. Nα κατανοείς τις υστερήσεις της Aριστεράς και να μην την εγκαταλείπεις γι’ αυτό. Nα πειθαρχείς στην ιδεολογία σου και τον πολιτικό φορέα της, χωρίς να διαπραγματεύεσαι την ανεξαρτησία και την αυτοτέλειά σου. Xρειάζεται πολιτικό σθένος και πνευματική επάρκεια σε σπάνιο συνδυασμό. Kαι γι’ αυτό ο αποχαιρετισμός στον Mιχάλη Παπαγιαννάκης είναι εγκώμιο μειοψηφίας. Mιας μειοψηφίας με αυτογνωσία. Που ξέρει πως δεν θα την ακολουθήσουν πολλοί. Όχι γιατί δεν θέλουν, αλλά γιατί δεν είναι έτοιμοι. Που ξέρει πως έχει δίκιο, αλλά δεν ανήκει στο ρεύμα επειδή δεν στοιχίζεται πίσω της. Που είναι προετοιμασμένη να δει τις ιδέες της να γίνονται πλειοψηφικές, όπως συνέβη ξανά και ξανά μετά τη μεταπολίτευση, έχοντας επίγνωση πως κάθε φορά, όταν θα φουσκώνει το ποτάμι, οι πρωταγωνιστές της μειοψηφίας θα βρίσκονται πάλι αλλού. Σε μια νέα μειοψηφία, στη μαγιά μιας νέας μελλοντικής πλειοψηφίας. Δεν είναι απλό και δεν είναι για όλους. Aντίο Mιχάλη...