«Να αναστρέψουμε το κλίμα, να δείξουμε αποφασιστικότητα για την επίλυση»

Ο Α. Κυπριανού εκφράζει αμφιβολίες αν θα αποδώσουν οποιεσδήποτε κυρώσεις για να αλλάξει η Τουρκία στάση, προτάσσει την ανάγκη για ελληνοτουρκικό διάλογο και επιστροφή των Κυπρίων στο τραπέζι του ΟΗΕ και προειδοποιεί: «Ούτε καν μισή πατρίδα δεν θα μας μείνει. Γιατί μοιραία όταν η Τουρκία πετύχει τη διχοτόμηση, σταδιακά θα θελήσει να επεκταθεί…». .

Η κατάσταση στην Κύπρο θα εκραγεί αν φτάσουμε σε οριστική διχοτόμηση, με τον διαχωρισμό να γίνεται μόνιμο σύνορο των Ελληνοκυπρίων με την Τουρκία, προειδοποιεί ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ Αντρος Κυπριανού.

Σε αποκλειστική συνέντευξη για την «Εφ.Συν.» από τη Λευκωσία, ο Α. Κυπριανού ασκεί κριτική στον πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη «για όσα δεν έκανε» για τρία χρόνια μετά το Κραν Μοντανά και υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη για αναστροφή του κλίματος, προετοιμασία για διαπραγματεύσεις και επεξήγηση στην κοινή γνώμη τού τι συμφωνήθηκε για κατάληξη σε αμοιβαία αποδεκτή λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.

• Το Κυπριακό βρίσκεται σε βαθύ αδιέξοδο και ο ΟΗΕ προειδοποιεί ότι το στάτους κβο δεν είναι βιώσιμο. Συνήθεις Κασσάνδρες ή κάτι άλλο;

Το ότι το στάτους κβο δεν είναι βιώσιμο δεν χρειάζεται να μας το υποδείξει κάποιος, γιατί το ζούμε καθημερινά. Συμβιώνουμε σε μια μικρή πατρίδα μαζί με ένα μόρφωμα που εξοπλίζεται και εποικίζεται ανεξέλεγκτα. Οταν έχουμε σύνορα με την Τουρκία μέσα στην ίδια μας την πατρίδα, σε κάποια φάση η κατάσταση θα εκραγεί.

• Το τοπίο σήμερα είναι ήδη χαοτικό. Ποια είναι η βαθύτερη αιτία της στασιμότητας τριών χρόνων και γιατί δεν υπήρξε καμία θετική κινητικότητα;

Είναι γεγονός αναντίλεκτο ότι η Τουρκία προκαλεί συνεχώς προβλήματα στην περιοχή με την επιθετική στάση και τις ενέργειές της και είναι διαχρονική η αδιαλλαξία της σε ό,τι αφορά πτυχές του κυπριακού προβλήματος. Με αυτό ως δεδομένο η ελληνοκυπριακή πλευρά πρέπει να πείθει διεθνώς ότι η ίδια είναι έτοιμη να συζητήσει με ειλικρίνεια. Να πιέζει για επανέναρξη των συνομιλιών. Πολύ φοβάμαι ότι αυτό δεν συμβαίνει. Δυστυχώς όχι με όσα έκανε ο κ. Αναστασιάδης, αλλά με όσα δεν έκανε, προκαλούνται ερωτήματα για τις πραγματικές μας προθέσεις και χάνεται το διεθνές ενδιαφέρον για την επίλυση του προβλήματος.

• Πέρασαν τρία και πλέον χρόνια από την τελευταία προσπάθεια του ΟΗΕ. Τι ξέρετε για το μοιραίο βράδυ στο Κραν Μοντανά; Tελικά, τι πραγματικά έγινε και τινάχτηκαν όλα στον αέρα;

Το θέμα δεν είναι τι λέει ο καθένας. Είναι από τη μια το αφήγημα του κ. Αναστασιάδη, που δεν συμμερίζεται κανένας άλλος, και από την άλλη τα όσα καταγράφονται στην έκθεση του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, που ανάμεσα σε άλλα πιστώνει την Τουρκία για «θετική στάση». Την οποία ο κ. Αναστασιάδης ούτε φανερά αλλά ούτε παρασκηνιακά τόλμησε να αμφισβητήσει.

• Γιατί λείπει η θέληση για «το τελευταίο μίλι»; Πώς θα βγει η Κύπρος από τον φαύλο κύκλο;

Το ΑΚΕΛ επιμένει ότι αυτό που προέχει είναι η επανέναρξη των συνομιλιών στο Κυπριακό από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά, στη βάση της Κοινής Διακήρυξης του 2014, των συγκλίσεων που είχαν επιτευχθεί μέχρι το Κραν Μοντανά και του Πλαισίου Γκουτέρες της 30ής Ιουνίου. Ως ΑΚΕΛ επιμέναμε ότι το άτυπο έγγραφο για την εφαρμογή της συμφωνίας θα έπρεπε να ήταν επίσης μέρος της βάσης διεξαγωγής των διαπραγματεύσεων.

Μπορεί πράγματι μέχρι τις εκλογές στα κατεχόμενα τον Οκτώβριο να μην μπορούν να προχωρήσουν τα πράγματα, αλλά σύμφωνα με τις εκκλήσεις του γ.γ. του ΟΗΕ που επαναλήφθηκαν πρόσφατα, ο χρόνος που μεσολαβεί δεν είναι για χάσιμο. Αυτό το διάστημα θα έπρεπε να αξιοποιηθεί για να προετοιμαστούν οι διαπραγματεύσεις και για να βελτιωθεί η ατμόσφαιρα.

Να αναληφθούν πρωτοβουλίες ώστε να παρουσιαστούν στους πολίτες τα πλεονεκτήματα της επανένωσης. Να αναλυθούν τα συμφωνηθέντα και οι πρόνοιες της επιδιωκόμενης λύσης. Αυτά ούτως ή άλλως έπρεπε να είχαν γίνει από καιρό. Στη δεδομένη φάση όμως είναι ακόμα πιο επιτακτικά προκειμένου να αναστρέψουμε το κλίμα και να εκφράσουμε την αποφασιστικότητά μας να προχωρήσουμε προς τη λύση.

Η λύση δεν μπορεί παρά να προνοεί ότι η Τουρκία -τα στρατεύματα και οι εγγυήσεις της- θα φύγει από το νησί μας και ελεύθεροι θα διαφεντεύουμε την πατρίδα μας. Δεν μπορεί να είναι άλλη από τη λύση, στη βάση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, με μία κυριαρχία, ιθαγένεια, διεθνή προσωπικότητα και με πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων, όπως καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ. Η λύση πρέπει να οδηγεί σε ενωμένο κράτος-συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η λύση είναι η μόνη οδός ώστε Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι να μπορούν να αισιοδοξούν για το μέλλον τους και το μέλλον των παιδιών τους.

• Θεωρητικά η ελληνοκυπριακή ηγεσία και οι άλλοι ενδιαφερόμενοι είναι δεσμευμένοι με τη ΔΔΟ. Αλλο λόγια, άλλο πράξεις όμως έτσι. Ποιοι φλερτάρουν με τη διχοτόμηση και πόσο απηχούν την κοινή γνώμη στις δύο κοινότητες;

Η επίσημη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι η λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Υπάρχουν πολιτικά κόμματα που έχουν αποκηρύξει αυτή τη θέση. Στη δική μας αντίληψη το δίλημμα είναι ομοσπονδία ή διχοτόμηση. Η ομοσπονδία θα δώσει στον λαό μας την προοπτική να βάλει τέλος στις συνέπειες της εισβολής και της κατοχής και να κοιτάξει στο μέλλον, να χτίσει από κοινού το μέλλον του σε μια πατρίδα ειρηνική, να εργαστεί για την πρόοδο και την ευημερία. Στον αντίποδα, διχοτόμηση σημαίνει απαρχή νέων δεινών και καταστροφών.

• Πόσο έγκυρη και επίκαιρη είναι μια ομοσπονδιακή επανένωση; Ορισμένοι λένε καλύτερα η ελληνοκυπριακή αλλά αναγνωρισμένη Δημοκρατία έστω και μισή, παρά να γίνουμε μία από τις δύο κοινότητες και μοίρασμα εξουσίας.

Αυτό που δεν καταλαβαίνουν είναι ότι ούτε καν μισή πατρίδα δεν θα μας μείνει. Γιατί μοιραία όταν η Τουρκία πετύχει τη διχοτόμηση, σταδιακά θα θελήσει να επεκταθεί. Πού θα επεκταθεί; Στις ελεύθερες περιοχές. Είναι επικίνδυνες αυτές οι λογικές. Απλώς θα εξυπηρετήσουν τον στόχο της εισβολής.

• Υπάρχει μια κινητικότητα, πρόσφατα ήρθε στην Κύπρο ο ΥΠΕΞ της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ…

Η επίσκεψη του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών επιβεβαίωσε τις θέσεις αρχών που διατηρεί η Ρωσική Ομοσπονδία για το Κυπριακό. Θέσεις που στηρίζουν τον αγώνα του κυπριακού λαού για λύση και επανένωση. Επαναβεβαιώθηκε επίσης η στήριξη της Ρωσίας και σε άλλους τομείς όπως η οικονομία. Με την ευκαιρία της επίσκεψης αυτής καλέσαμε ξανά την κυβέρνηση Αναστασιάδη να συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί να βάζει όλα τα αυγά μας σε ένα καλάθι, θέτοντας σε κίνδυνο τις παραδοσιακά φιλικές μας σχέσεις με τη Ρωσία και με άλλες σημαντικές για την υπόθεση της Κύπρου χώρες, προκειμένου να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των ΗΠΑ.

• Από τους Ευρωπαίους τι περιμένετε εν όψει συνόδου κορυφής για την Τουρκία;

Ο ίδιος ο Νίκος Αναστασιάδης μιλά για την ανάγκη ουσιαστικών κυρώσεων. Η εκτίμησή μας είναι ότι δεν μπορούν να υπάρξουν τέτοιες κυρώσεις που να είναι αποτελεσματικές. Η Ε.Ε. επιβάλλει στη Ρωσία κυρώσεις εδώ και δεκαετίες, αλλά δεν είδαμε να αλλάζει τίποτε. Είδαμε να αλλάζει οτιδήποτε από την πλευρά της Τουρκίας; Μόνο ικανοποιούν το περί δικαίου αίσθημα των πολιτών, δεν φέρνουν ουσιαστικό αποτέλεσμα. Γι’ αυτό εμείς θεωρούμε ότι η προτεραιότητα είναι η αποκλιμάκωση και η δημιουργία προϋποθέσεων ουσιαστικού διαλόγου για τα προβλήματα που προκαλεί η Τουρκία στην Ελλάδα, αλλά και η επανάληψη των συνομιλιών για το Κυπριακό, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

• Γιατί δεν λειτουργεί κανένας καταλύτης για λύση και επανένωση στην Κύπρο;

Γιατί δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής οι προϋποθέσεις να διανυθεί «το τελευταίο μίλι». Να διεξάγονται δηλαδή συνομιλίες με καλή πίστη και να προχωρήσουμε.

• Φταίνε η Ευρώπη και η ένταξη, φταίει ο υποθαλάσσιος πλούτος που έγινε κατάρα;

Τεράστιο εμπόδιο είναι διαχρονικά η τουρκική αδιαλλαξία. Ολα αυτά που αναφέρετε είναι παράγοντες που πρέπει να αξιοποιήσει η δική μας πλευρά για να φτάσουμε σε λύση. Δυστυχώς το επιδιώκει με λάθος τρόπο, προκαλώντας περαιτέρω ένταση.

• Πώς βλέπετε το πολεμικό κλίμα των ημερών; Είναι μπλόφα εν όψει διαπραγμάτευσης ή οδεύουμε σε σύγκρουση;

Η ένταση που κλιμακώνεται σημαίνει κίνδυνο. Οσο δεν λύεται το Κυπριακό ο κίνδυνος θα είναι πάντα υπαρκτός.

• Υπάρχουν λύσεις με την Τουρκία του Ερντογάν ή είμαστε καταδικασμένοι ως προαιώνιοι εχθροί και προετοιμαζόμαστε για τα χειρότερα;

Δεν υπάρχει άλλη επιλογή, άλλος δρόμος εκτός από το να πάμε σε συνομιλίες για λύση του Κυπριακού. Δεν είναι η Σουηδία ούτε ο Καναδάς που κατέχουν τη μισή μας πατρίδα. Είναι η Τουρκία, άρα με αυτούς πρέπει να συνομιλήσουμε. Αν δεν συνομιλήσουμε απλώς θα πάμε στη διχοτόμηση.

Εκλογές 2021-2023

• Μπαίνουμε σε εκλογικά έτη στην Κύπρο. Πώς θα εξελιχθούν μέχρι τις προεδρικές του 2023;

Μας ενδιαφέρει πρωτίστως το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών που θα γίνουν τον Μάιο του 2021. Θα επιδιώξουμε να εξέλθει το ΑΚΕΛ όσο πιο ισχυρό για να αποτελέσει τον πόλο συσπείρωσης για την προοδευτική αλλαγή στον τόπο στις προεδρικές το 2023.

Το φαινόμενο της διαφθοράς στην Κύπρο

• Οι διεθνείς δείκτες διαφάνειας πήραν τον κατήφορο τα τελευταία χρόνια. Ποια είναι η εικόνα που διεθνώς εκπέμπει η Κύπρος;

Στη βάση των επικαιροποιημένων στοιχείων της Παγκόσμιας Τράπεζας τα οποία καταγράφουν τους δείκτες διακυβέρνησης της κάθε χώρας, η Κύπρος παρουσίασε την πενταετία 2013 με 2018 τη μεγαλύτερη αύξηση σε επίπεδα διαφθοράς εντός της Ε.Ε. Αυτή είναι η εικόνα που εκπέμπει η χώρα μας διεθνώς, δυστυχώς.

• Ποια είναι η θέση σας για τα «χρυσά διαβατήρια»; Γιατί δεν ελέγξατε ως αντιπολίτευση τόσο καιρό την κυβέρνηση;

Εχουμε τοποθετηθεί πολλές φορές ότι δεν είμαστε εναντίον του προγράμματος. Είμαστε εναντίον της κατάχρησης του προγράμματος, του ξεχειλώματός του, της πρακτικής να δίνουμε αδιακρίτως διαβατήριο σε όποιον μπορεί να πληρώσει, δίχως να εξετάζουμε προσεκτικά το ποιος είναι. Κάπως έτσι καταλήξαμε να δίνουμε σε διεθνείς καταζητούμενους διαβατήριο. Ολα αυτά παραπέμπουν σε διαπλοκή και διαφθορά. Ως αντιπολίτευση εγείρουμε το θέμα εντός και εκτός Βουλής εδώ και σχεδόν τέσσερα χρόνια.

• Πώς μπορεί η Κύπρος να ανασκευάσει τη διεθνή και ευρωπαϊκή κριτική που δέχεται;

Είναι στο χέρι της κυβέρνησης να παραδεχθεί τα λάθη που έγιναν, να αναλάβει την ευθύνη και να ενεργήσει με τρόπο που να αίρει τις σκιές γύρω από το ζήτημα του αθέμιτου πλουτισμού ημετέρων, της σύγκρουσης συμφερόντων και της αδιαφάνειας με την οποία χειρίζεται το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων αλλά και άλλα ζητήματα μέχρι στιγμής.

• Πού ήταν τόσο καιρό ο γενικός εισαγγελέας, οι ανεξάρτητες αρχές; Μπορεί το σύστημα δικαιοσύνης της Κύπρου να ξεκαθαρίσει το τοπίο;

Εχει ήδη εξαγγελθεί ο διορισμός επιτροπής για να διερευνήσει το θέμα. Να δούμε ποια θα είναι τα αποτελέσματα της έρευνάς της και να επανέλθουμε.

Η επαναπροσέγγιση με τους Τουρκοκυπρίους

• Τα σημεία διέλευσης και επικοινωνίας σήμερα στην Κύπρο είναι στην ουσία νεκρά. Τι άλλο εκτός από διχοτόμηση δεν εκπέμπει σήμερα η Κύπρος;

Οσο υπάρχουν συρματοπλέγματα και οδοφράγματα θα εκπέμπουμε διαίρεση και μοιραία διχοτόμηση. Δικός μας αμετάθετος στόχος είναι να πέσουν τα συρματοπλέγματα και τα οδοφράγματα.

• Ποιος δεν θέλει την εμπιστοσύνη και τη συνεργασία; Γιατί τόσα χρόνια δεν αξιοποιήθηκαν για να χτιστούν σχέσεις;

Ο εθνικισμός και ο σοβινισμός από τη μια και από την άλλη πλευρά του συρματοπλέγματος. Στον αντίποδα, το ΑΚΕΛ, το κίνημα της επαναπροσέγγισης έκαναν βήματα όλες αυτές τις δεκαετίες και πέτυχαν πολλά, πάρα πολλά και μάλιστα σε χρόνια δύσκολα.

• Ποια σημασία αποδίδετε στο αποτέλεσμα της ψηφοφορίας που θα γίνει στα κατεχόμενα στις 11 Οκτωβρίου;

Εχει τεράστια σημασία να συνομιλούμε με ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας που αποδέχεται στα λόγια και στην πράξη τη λύση του Κυπριακού, την ομοσπονδιακή λύση του Κυπριακού.

• Τι λέτε σε αυτούς που υποστηρίζουν «τι Ακιντζί, τι Τατάρ»;

Είναι γνωστές οι αρνητικές θέσεις του κ. Τατάρ, οι οποίες τον διακρίνουν από τον κ. Ακιντζί. Οπως δεν είμαστε όλοι ίδιοι στην ελληνοκυπριακή κοινότητα, δεν είναι ούτε στην τουρκοκυπριακή κοινότητα.