Η πολιτική της ΠΟΣΔΕΠ
Χρήστος Κουρουνιώτης, Αυγή, Δημοσιευμένο: 2007-03-13
Στις "Συναντήσεις" στην "Αυγή"της 9ης Μαρτίου 2007, ο σ. Γ. Πρωτονοτάριος με κατηγόρησε ότι, μαζί με άλλους συντρόφους, "πολεμήσαμε λυσσαλέα τη διοίκηση της ΠΟΣΔΕΠ", επειδή δεν εγκρίναμε τον απολογισμό της Δ.Ε. Ορισμένα αποσπάσματα από την εισήγησή μου για τον απολογισμό, ως μέλους της απερχόμενης Ε.Γ., ίσως προωθήσουν τον διάλογο.
Η πολιτική της πλειοψηφίας στην ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ την τελευταία διετία βασίστηκε σε μία ανάλυση που αναδεικνύει ως τα κύρια προβλήματα της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα σήμερα τη διαδικασία της Bologna για τη δημιουργία Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και τις νεοφιλελεύθερες προτάσεις για την εμπορευματοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης. Αυτή η ανάλυση, η οποία έχει αναπτυχθεί σε κείμενα γνωστών συντρόφων, μπορεί να αποτελέσει μία χρήσιμη προσέγγιση για τη μελέτη ορισμένων προβλημάτων της ανώτατης εκπαίδευσης. Το πρόβλημα είναι ότι, την τελευταία διετία, η ΠΟΣΔΕΠ ανήγαγε αυτή την ανάλυση σε "επίσημη ιδεολογία" του κινήματος: όλα τα προβλήματα που αντιμετώπιζε το ελληνικό πανεπιστήμιο έπρεπε να αντιμετωπισθούν με αναφορά στη διαδικασία της Bologna και την προσπάθεια εμπορευματοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης και μόνον όσα προβλήματα μπορούσαν να προσεγγιστούν από αυτή την οπτική απασχολούσαν την Ομοσπονδία.
Αυτή η στάση, που μπορεί να ήταν εύλογη για μία πολιτική οργάνωση, για τον δευτεροβάθμιο φορέα των πανεπιστημιακών είχε σοβαρές αρνητικές συνέπειες. Η ΠΟΣΔΕΠ δεν προσέφερε κανένα επιχείρημα σε όσους δεν αποδέχονταν ολόκληρη την ανάλυση περί Bologna και εμπορευματοποίησης. Έτσι έχασε την πειστικότητά της προς μεγάλο μέρος των πανεπιστημιακών και της κοινωνίας και επέτρεψε στην κυβέρνηση να ισχυρίζεται ότι οι αποσπασματικές, αυταρχικές και γραφειοκρατικές παρεμβάσεις της αποτελούσαν σημαντική μεταρρύθμιση. Δεν ανέδειξε τη θλιβερή ανεπάρκεια της υπουργού και του περιβάλλοντός της, την αδυναμία της να προτείνει και να υλοποιήσει μέτρα για τη βελτίωση των σπουδών, την ενίσχυση της έρευνας, την αναβάθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου.
Η πλειοψηφία της ηγεσίας της ΠΟΣΔΕΠ, εγκλωβισμένη στη μονόπλευρη ανάλυση, δεν έλαβε υπ όψιν τις σημαντικές εξελίξεις στην ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα τα τελευταία 25 χρόνια. Την τεράστια αύξηση στον αριθμό των φοιτητών και φοιτητριών, τον αριθμό των προγραμμάτων σπουδών, των πανεπιστημίων και άλλων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Την αύξηση της ανεργίας μεταξύ των πτυχιούχων, συνέπεια της στρεβλής ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Τα προβλήματα που προέκυψαν είτε στην εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 1268 είτε λόγω μεταγενέστερων διατάξεων. Την ανάπτυξη των μεταπτυχιακών σπουδών και της έρευνας στα ελληνικά πανεπιστήμια.
Έτσι δεν κατέθεσε προτάσεις για αυτά τα ζητήματα, τα οποία όμως αποτελούν προτεραιότητα για την πλειονότητα των πανεπιστημιακών και για την ελληνική κοινωνία. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν, μετά από πολλές πιέσεις, η Δ.Ε. έβγαλε ένα φυλλάδιο με προτάσεις, η βασική διαπίστωση είναι ότι "τα προβλήματα δεν είναι παρά αρνητικά συμπτώματα του αδιεξόδου στο οποίο οδηγείται το δημόσιο πανεπιστήμιο από την πολιτική που ακολουθείται". Δεν γίνεται καμία αναφορά στις αλλαγές στον κοινωνικό ρόλο των ελληνικών πανεπιστημίων και την απαραίτητη προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου που τα διέπει.
Στην κοινωνία έχει επικρατήσει η άποψη οτι η συνδικαλιστική ηγεσία των πανεπιστημιακών δεν θέλει να αλλάξει τίποτα. Οι επιθέσεις της ηγεσίας της ΠΟΣΔΕΠ σε ομάδες πανεπιστημιακών που καταθέτουν προτάσεις για μια ουσιαστική προοδευτική μεταρρύθμιση στην ανώτατη εκπαίδευση τείνουν να επιβεβαιώσουν αυτή την άποψη.
Η θητεία της Δ.Ε. έληξε με μία σημαντική τακτική επιτυχία. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης υποχρεώθηκε να υπαναχωρήσει στο ζήτημα της αναθεώρησης του Συντάγματος. Ποιά είναι όμως η κατάσταση στους Συλλόγους και στα πανεπιστήμια; Είναι το κίνημα σε θέση να αντιμετωπίσει την νέα επίθεση της κυβέρνησης, να αντισταθεί στην επιβολή ενός ανεφάρμοστου νόμου; Πιστεύουμε ότι η κατάσταση είναι εξαιρετικά ανησυχητική, και ένα μέρος των ευθυνών αφορούν λανθασμένες επιλογές της πλειοψηφίας της ηγεσίας της ΠΟΣΔΕΠ. Η επισημοποίηση της συμμετοχής της ΔΗΠΑΚ σε αυτή την πλειοψηφία μετά το πρόσφατο Συνέδριο φαίνεται να δεσμεύει την ΠΟΣΔΕΠ στην ίδια κατεύθυνση και για το επόμενο διάστημα.
* Ο Χρήστος Κουρουνιώτης είναι επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και μέλος της Δ.Ε. της ΠΟΣΔΕΠ.
Η πολιτική της πλειοψηφίας στην ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ την τελευταία διετία βασίστηκε σε μία ανάλυση που αναδεικνύει ως τα κύρια προβλήματα της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα σήμερα τη διαδικασία της Bologna για τη δημιουργία Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και τις νεοφιλελεύθερες προτάσεις για την εμπορευματοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης. Αυτή η ανάλυση, η οποία έχει αναπτυχθεί σε κείμενα γνωστών συντρόφων, μπορεί να αποτελέσει μία χρήσιμη προσέγγιση για τη μελέτη ορισμένων προβλημάτων της ανώτατης εκπαίδευσης. Το πρόβλημα είναι ότι, την τελευταία διετία, η ΠΟΣΔΕΠ ανήγαγε αυτή την ανάλυση σε "επίσημη ιδεολογία" του κινήματος: όλα τα προβλήματα που αντιμετώπιζε το ελληνικό πανεπιστήμιο έπρεπε να αντιμετωπισθούν με αναφορά στη διαδικασία της Bologna και την προσπάθεια εμπορευματοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης και μόνον όσα προβλήματα μπορούσαν να προσεγγιστούν από αυτή την οπτική απασχολούσαν την Ομοσπονδία.
Αυτή η στάση, που μπορεί να ήταν εύλογη για μία πολιτική οργάνωση, για τον δευτεροβάθμιο φορέα των πανεπιστημιακών είχε σοβαρές αρνητικές συνέπειες. Η ΠΟΣΔΕΠ δεν προσέφερε κανένα επιχείρημα σε όσους δεν αποδέχονταν ολόκληρη την ανάλυση περί Bologna και εμπορευματοποίησης. Έτσι έχασε την πειστικότητά της προς μεγάλο μέρος των πανεπιστημιακών και της κοινωνίας και επέτρεψε στην κυβέρνηση να ισχυρίζεται ότι οι αποσπασματικές, αυταρχικές και γραφειοκρατικές παρεμβάσεις της αποτελούσαν σημαντική μεταρρύθμιση. Δεν ανέδειξε τη θλιβερή ανεπάρκεια της υπουργού και του περιβάλλοντός της, την αδυναμία της να προτείνει και να υλοποιήσει μέτρα για τη βελτίωση των σπουδών, την ενίσχυση της έρευνας, την αναβάθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου.
Η πλειοψηφία της ηγεσίας της ΠΟΣΔΕΠ, εγκλωβισμένη στη μονόπλευρη ανάλυση, δεν έλαβε υπ όψιν τις σημαντικές εξελίξεις στην ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα τα τελευταία 25 χρόνια. Την τεράστια αύξηση στον αριθμό των φοιτητών και φοιτητριών, τον αριθμό των προγραμμάτων σπουδών, των πανεπιστημίων και άλλων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Την αύξηση της ανεργίας μεταξύ των πτυχιούχων, συνέπεια της στρεβλής ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Τα προβλήματα που προέκυψαν είτε στην εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 1268 είτε λόγω μεταγενέστερων διατάξεων. Την ανάπτυξη των μεταπτυχιακών σπουδών και της έρευνας στα ελληνικά πανεπιστήμια.
Έτσι δεν κατέθεσε προτάσεις για αυτά τα ζητήματα, τα οποία όμως αποτελούν προτεραιότητα για την πλειονότητα των πανεπιστημιακών και για την ελληνική κοινωνία. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν, μετά από πολλές πιέσεις, η Δ.Ε. έβγαλε ένα φυλλάδιο με προτάσεις, η βασική διαπίστωση είναι ότι "τα προβλήματα δεν είναι παρά αρνητικά συμπτώματα του αδιεξόδου στο οποίο οδηγείται το δημόσιο πανεπιστήμιο από την πολιτική που ακολουθείται". Δεν γίνεται καμία αναφορά στις αλλαγές στον κοινωνικό ρόλο των ελληνικών πανεπιστημίων και την απαραίτητη προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου που τα διέπει.
Στην κοινωνία έχει επικρατήσει η άποψη οτι η συνδικαλιστική ηγεσία των πανεπιστημιακών δεν θέλει να αλλάξει τίποτα. Οι επιθέσεις της ηγεσίας της ΠΟΣΔΕΠ σε ομάδες πανεπιστημιακών που καταθέτουν προτάσεις για μια ουσιαστική προοδευτική μεταρρύθμιση στην ανώτατη εκπαίδευση τείνουν να επιβεβαιώσουν αυτή την άποψη.
Η θητεία της Δ.Ε. έληξε με μία σημαντική τακτική επιτυχία. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης υποχρεώθηκε να υπαναχωρήσει στο ζήτημα της αναθεώρησης του Συντάγματος. Ποιά είναι όμως η κατάσταση στους Συλλόγους και στα πανεπιστήμια; Είναι το κίνημα σε θέση να αντιμετωπίσει την νέα επίθεση της κυβέρνησης, να αντισταθεί στην επιβολή ενός ανεφάρμοστου νόμου; Πιστεύουμε ότι η κατάσταση είναι εξαιρετικά ανησυχητική, και ένα μέρος των ευθυνών αφορούν λανθασμένες επιλογές της πλειοψηφίας της ηγεσίας της ΠΟΣΔΕΠ. Η επισημοποίηση της συμμετοχής της ΔΗΠΑΚ σε αυτή την πλειοψηφία μετά το πρόσφατο Συνέδριο φαίνεται να δεσμεύει την ΠΟΣΔΕΠ στην ίδια κατεύθυνση και για το επόμενο διάστημα.
* Ο Χρήστος Κουρουνιώτης είναι επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και μέλος της Δ.Ε. της ΠΟΣΔΕΠ.
