Στη σκιά των δραματικών εξελίξεων στις ΗΠΑ η εορταστική επετειακή φαντασμαγορία του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη πέρασε σε δεύτερο πλάνο. Η προσευχή στην Αγια-Σοφιά μαζί με την αμφισβήτηση και απαξίωση της Συνθήκης της Λωζάννης έχουν αναδειχτεί τα τελευταία χρόνια στην Τουρκία ως το κατεξοχήν προνομιακό πεδίο απομυθοποίησης του Κεμάλ Ατατούρκ.

Με τη γνωστή τουρκική αντίληψη ότι «όλοι έχουν άδικο εκτός από εμένα», η Αγκυρα νουθέτησε, μέσω του υπουργού της των Εξωτερικών, την Ευρωπαϊκή Ενωση «να ενεργεί ως έντιμος μεσολαβητής στο θέμα της οριοθέτησης των ΑΟΖ στη Μεσόγειο».

Προσπαθεί ο κ. Τσαβούσογλου να προσθέσει στοιχεία στην κατʼ αυτόν «επιχειρηματολογία» περί αδικούμενης Τουρκίας. Απτόητη η τουρκική διοίκηση ως προς τις διεκδικήσεις της έναντι όλων σχεδόν των γειτόνων της ρίχνει το βάρος και στην Ανατολική Μεσόγειο επιχειρώντας να αποκτήσει μια σειρά σημείων στήριξης στον χώρο που καλύπτει το ιδεολόγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Ενα κατασκεύασμα που είναι προφανές ότι δεν στοιχειοθετήθηκε για ενίσχυση των σύμφωνων με το διεθνές δίκαιο δικαιωμάτων της Τουρκίας αλλά για την εξασφάλιση των επεκτατικών προθέσεών της πολύ πιο πέρα από τα όρια που της παρέχουν οι διεθνείς κανόνες και πρακτική.

Ο κ. Σημίτης θυμάται τη Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι το 1999 όπου έγινε το πρώτο βήμα για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ και κατηγορεί τον πρώην πρωθυπουργό και τη ΝΔ για τις μετέπειτα εξελίξεις. Ειδικά για τους χειρισμούς στη Σύνοδο Κορυφής του 2004

Αίσθηση και έντονες συζητήσεις προκάλεσε το άρθρο – παρέμβαση του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη, μέσα από τις σελίδες των «ΝΕΩΝ» του Σαββατοκύριακου.

Η νέα ενέργεια της Τουρκίας να υπογράψει μνημόνιο με τη Λιβύη έρχεται να προστεθεί στις συνεχείς και επαναλαμβανόμενες προκλήσεις της του τελευταίου καιρού, που ως αποτέλεσμα έχουν φέρει την Ελλάδα στη δύσκολη θέση να προσπαθεί να επιχειρηματολογήσει για τα αυτονόητα. Σε αυτή την πρόσφατη κίνηση έρχεται να προστεθεί και ο χάρτης που παρουσίασε ο πρέσβης κ. Τσαγατάι Ερτζίγες, φυσικά με την πλήρη συναίνεση της πολιτικής ηγεσίας, και ο οποίος επεκτείνει τα όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στο ήμισυ της Ανατολικής Μεσογείου, που σημαίνει ότι ούτε η Ελλάδα ούτε η Κύπρος δικαιούνται αντίστοιχο μερίδιο αυτής της θαλάσσιας ζώνης. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι η μεν Ελλάδα έχει νησιά στην περιοχή, η δε Κύπρος, ως νησιωτικό κράτος, έχει αυξημένη επιρροή στο θέμα της υφαλοκρηπίδας.

Η Τουρκία κλιμακώνει επικίνδυνα, στα όρια της σύγκρουσης, τη συμπεριφορά της στην περιοχή (Αν. Μεσόγειο, Αιγαίο) με ενέργειες που παραβιάζουν βάναυσα το Διεθνές Δίκαιο (ειδικότερα τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας – 1982) αλλά και τη γεωγραφία και την κοινή λογική. Οπως λ.χ. το διαβόητο μνημόνιο για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, χωρών που δεν έχουν θαλάσσια σύνορα μεταξύ τους, καθώς ούτε παρακείμενες ούτε απέναντι χώρες (adjacent or opposite) είναι για να κάνουν οριοθέτηση όπως ορίζει το Δίκαιο της Θάλασσας. Αλλά και η προσπάθεια να οικειοποιηθεί πλήρως την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) μεταξύ 28ου και 32ου μεσημβρινού, μεταξύ δηλαδή της Ρόδου και των ανατολικών ακτών της Κύπρου, αγνοώντας το σύμπλεγμα του Καστελλόριζου, κ.λπ. Ολα αυτά είναι απεριφράστως καταδικαστέα. Η Τουρκία παρανομεί. Συμφωνούμε σε αυτό. Και ότι πρέπει να υπερασπιστούμε την κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα με σθεναρό τρόπο επίσης συμφωνούμε.

Στον απόηχο της καταδικαστέας τουρκικής εισβολής στη Βόρεια Συρία και των τουρκικών ενεργειών στην Κύπρο στο πλαίσιο της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ (που είναι κατάφωρα παράνομες με βάση το διεθνές δίκαιο, που απαγορεύει τέτοιες ενέργειες όταν δεν έχει προηγουμένως λάβει χώρα οριοθέτηση της ΑΟΖ ή της υφαλοκρηπίδας μεταξύ των δύο εμπλεκόμενων χωρών) που έχουν προκαλέσει σάλο στην ελληνική κοινή γνώμη, ας προσπαθήσουμε να δούμε μια άλλη βασική πτυχή της τουρκικής στάσης, στη λογική ότι πρέπει να γνωρίζεις τον αντίπαλο και τι τον «πονάει» για να μπορείς να ασκήσεις νηφάλια εξωτερική πολιτική. Θα εστιάσω την προσοχή μου στα τουρκικά «εθνικά θέματα», βασικό κίνητρο και πυλώνα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και της εκάστοτε τουρκικής ηγεσίας.

Η de facto συνεργασία Τουρκίας - Συρίας στο Κουρδικό, η οποία διαμορφώθηκε με μεσολαβητή τον Πούτιν, είναι το επίκεντρο μιας ευρύτερης περιφερειακής δυναμικής. Μιας δυναμικής η οποία στην εξέλιξή της θα συμπεριλάβει το Ιράν και το Ιράκ και η οποία αν εκτυλιχτεί χωρίς εμπόδια θα αποκαταστήσει τις σταθερές των περιφερειακών ισορροπιών της περιόδου 1946-58.

Η επέμβαση στη Συρία δημιούργησε προς στιγμή την εντύπωση ότι η Τουρκία μπορεί να χαλαρώσει την πίεση στην Κυπριακή ΑΟΖ. Δεν πρόκειται. Η Τουρκία παρανομεί βάναυσα επιχειρώντας γεωτρήσεις στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) και μάλιστα μέσα στο οικόπεδο επτά που έχει ήδη αδειοδοτηθεί. Αλλά είναι εμφανές ότι, παρά τις αντιδράσεις τόσο από Κύπρο και Ελλάδα αλλά και κυρίως από διεθνείς συντελεστές (ΗΠΑ , Ευρωπαϊκή Ένωση-ΕΕ), η Τουρκία δεν ακούει και δεν υποχωρεί . Συνεχίζει ακάθεκτη τις έκνομες ενέργειές της.