Καλά, η εκπαίδευση που παρέχουμε στον τόπο αυτόν σίγουρα πάσχει∙ δεν θα βρείτε δάσκαλο που να μην το βλέπει (και να μην το νιώθει στο πετσί του, αν έχει λίγο φιλότιμο). Κι όχι μονάχα η τριτοβάθμια, παρά όλες οι βαθμίδες - υπάρχει κανένας Νεοέλληνας που να έμαθε μια ξένη γλώσσα στο σχολείο; (Αυτό είναι νομίζω το καλύτερο παράδειγμα, καθώς τη φυσική ή τα μαθηματικά μπορεί να τα ξεχάσαμε με τα χρόνια αν δεν μας χρειάζονταν, τα αγγλικά όμως;) Καλή η διαπίστωση∙ μα δεν αρκεί, κάποτε πρέπει να εντοπίσουμε και το γιατί. Δεν το επιχειρούμε, όμως - προτιμούμε τις καταγγελίες.

Το νομοσχέδιο που κατέθεσε το υπουργείο Παιδείας, Δια βίου μάθησης και Θρησκευμάτων για τα ΑΕΙ, δεν υπηρετεί την αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου και την αυτοδιοικητική του λειτουργία. Διατηρεί ακέραια όλες τις ρυθμίσεις που έχουν κριθεί από την πανεπιστημιακή κοινότητα και από άλλες πλευρές προβληματικές και απορριπτέες. Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας επέδειξε πολιτική αδιαλλαξία. Η Δημοκρατική Αριστερά με τις δημόσιες τοποθετήσεις της, τις συγκεκριμένες προτάσεις της και τις τροπολογίες που κατέθεσε στη βουλή επιχείρησε να συμβάλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση του νέου θεσμικού πλαισίου. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου προχώρησε στο δικό της μονόδρομο. Η Δημοκρατική Αριστερά θα καταψηφίσει το σχέδιο νόμου στη βουλή.

Η επικέντρωση των συζητήσεων γύρω από το πρόβλημα της διοίκησης των πανεπιστημίων, με αφορμή το πρόσφατο σχέδιο νόμου, μόνο κακό κάνει στην υπόθεση της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Και αυτό γιατί, παραμερίζει το πρόβλημα των σπουδών, την ουσία δηλαδή της εκπαίδευσης. Με ή χωρίς συγκεντρωτική διοίκηση, με ή χωρίς άμεσα εκλεγμένα, από το σύνολο του ΔΕΠ, όργανα, το πανεπιστήμιο θα διοικηθεί με κάποιο τρόπο και θα λειτουργήσει. Το ζήτημα είναι αν θα λειτουργήσει προς όφελος των ανθρώπων της εργασίας, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.

Επί ένα χρόνο συζητείται το θέμα της μεταρρύθμισης του ελληνικού πανεπιστημίου και, δυστυχώς, ο διάλογος που αναπτύχθηκε πρέπει να παραδεχτούμε ότι ήταν φτωχός. Οχι γιατί δεν υπήρξε ο απαιτούμενος χρόνος όπως υποστηρίζουν μερικοί πολέμιοι της μεταρρύθμισης, αλλά γιατί θα έπρεπε κανείς πρώτα να ξεμπερδέψει με τα λάθη, την άγνοια, την εσκεμμένη παραπληροφόρηση και την ιδεολογική εμμονή για να μπορέσει να θίξει τα ουσιώδη, δηλαδή τον χαρακτήρα του πανεπιστημίου σήμερα, και ειδικά του μαζικού πανεπιστημίου, τη σχέση του με την αγορά, τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουν τα ελληνικά ιδρύματα.

Ολοκληρώθηκε την περασμένη εβδομάδα η συζήτηση του νομοσχεδίου για την Ανώτατη Εκπαίδευση στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Κορυφαία στιγμή, η δήλωση του Αδ. Γεωργιάδη ότι ο ΛΑΟΣ θα το υπερψηφίσει γιατί είναι σαφώς δεξιότερο από τον Νόμο Γιαννάκου. Επί της ουσίας, πάντως, η υπουργός απέφυγε να τοποθετηθεί ως προς τις πολυάριθμες εναλλακτικές προτάσεις που διατυπώθηκαν. Απλώς δεσμεύτηκε να παρουσιάσει στις 18 Αυγούστου το τελικό κείμενο με τις ενδεχόμενες επιμέρους αλλαγές, ενόψει της συζήτησης στην Ολομέλεια στις 22 Αυγούστου.

Κοντεύουμε να κλείσουμε τρία χρόνια από τότε που τα πανεπιστήμια πέρασαν από τη φάση συνεχών καταλήψεων και βιαιοτήτων σε μια ήρεμη και κανονική λειτουργία, προσπαθώντας να επουλώσουν τις πληγές τους.
Πέρασαν σχεδόν έξι χρόνια που τα πανεπιστήμια δεν έλαβαν ούτε ένα ευρώ για έρευνα και ερευνητικά προγράμματα και όμως σύμφωνα με τη μελέτη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης η πνευματική παραγωγή των ελληνικών πανεπιστημίων είναι σε πολύ καλή σχέση με αυτή των υπολοίπων ευρωπαϊκών.

Καταρχήν θα ήθελα να συγχαρώ γενικώς τους πανεπιστημιακούς συναδέλφους, που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην κυβέρνηση: βεβαίως, ως Πανεπιστημιακοί Ιδρυμάτων δεύτερης επιλογής, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, μάλλον αυτοί ευθύνονται για την έλλειψη αποτελεσματικότητας στο έργο της κυβέρνησης τα δυο τελευταία χρόνια. Ωστόσο, αδιαμαρτύρητα κάνουν ό,τι μπορούν για το καλό της χώρας και αποδεικνύουν ότι οι Πανεπιστημιακοί δεν είναι συντεχνία, μειώνοντας πρώτοι και καλύτεροι τους μισθούς μας!

Οι βουλευτές της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ, Θανάσης Λεβέντης και Νίκος Τσούκαλης, εν όψει της δεύτερης ανάγνωσης στην ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ του Νομοσχεδίου για τα ΑΕΙ «Δομή, λειτουργία, διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών και διεθνοποίηση των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων» κατέθεσαν στην Πρόεδρο της Επιτροπής τις αναλυτικές προτάσεις της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ για το εν λόγω νομοσχέδιο, τόσο επί της αρχής όσο και επί των άρθρων.

Το πλήρες κείμενο των προτάσεων έχει ως ακολούθως:

O Κ. Τσουκαλάς, πρόθυμος υποστηρικτής στο παρελθόν εκσυγχρονιστικών ιδεών, ψέγει σε άρθρο του στο «Βήμα» τής 24/7 όσους υποστηρίζουν σήμερα τη μεταρρύθμιση στην ανώτατη εκπαίδευση και τους αποκαλεί ειρωνικά «συμμαχία αυτόκλητων αγνών, ανιδιοτελών και αντικειμενικών προθύμων». Ωστόσο η πλειονότητα όσων σήμερα υποστηρίζουν τη μεταρρύθμιση είχαν το σθένος ήδη από το 2006, όταν καθηγητές προπηλακίζονταν, χτίζονταν στα γραφεία τους και συκοφαντούνταν, να δηλώσουν δημόσια ότι τα πανεπιστήμια χρειάζονται αλλαγή, τις βασικές αρχές της οποίας περιέγραψαν.

Ας αρχίσω από τα αυτονόητα. Κανένας στοιχειωδώς εχέφρων άνθρωπος δεν μπορεί να έχει αντίρρηση στην αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών, στον περιορισμό των «νοσηρών» φαινομένων της συναλλαγής, της διαπλοκής, της διαφθοράς και του νεποτισμού και στη θέσπιση διάφανων διαδικασιών λήψης αποφάσεων. Κοντά στον νου και η γνώση. Καλύτερη η τιμιότητα, η αξιοκρατία και η αποτελεσματικότητα παρά η ανεντιμότητα, η κομπίνα και η αλισιτέλεια. Καλύτερη η υγεία από την ασθένεια, καλύτερη η πρόοδος από την ακινησία, καλύτερο το καλό από το κακό.

Χρειάζονται μεταρρυθμίσεις τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά καταφατική. Από τις αρχές του 2006, προτού ακόμη μιλήσουν οι κυβερνήσεις και οι υπουργοί, παρέες πανεπιστημιακών συζητούσαν ανοικτά την αναγκαιότητα σοβαρών θεσμικών μεταρρυθμίσεων με στόχο να αντιμετωπιστούν οι παθογένειες των ελληνικών πανεπιστημίων, οι αθέλητες συνέπειες του θεσμικού πλαισίου που διαμορφώθηκε το 1982, οι εκτροπές από τους δημοκρατικούς κανόνες.

...Δεν είναι λίγοι οι Ελληνες πανεπιστημιακοί που, παρά τις γνωστές αντιξοότητες, δημιούργησαν θυλάκους ποιότητας στο πανεπιστήμιο του νόμου του 1982. Θα ήταν κρίμα αν, για τις ανάγκες μιας ισοπεδωτικής (και γι’ αυτό άδικης) κριτικής οι θύλακοι αυτοί αγνοούνταν. Εξ ίσου όμως άδικο θα ήταν τα λιγοστά αυτά παραδείγματα να τα επικαλούμαστε για να δικαιολογούμε τα αδικαιολόγητα και για να εξιδανικεύουμε μια πραγματικότητα, που, είτε το θέλουμε είτε όχι, είναι γκρίζα. Γι’ αυτό, ας κατεβάσουμε λίγο τους τόνους και, με αφορμή την τελευταία αυτή προσπάθεια, ας αναστοχαστούμε τον ρόλο μας.