Η πρωθυπουργία του Πέδρο Σάντσεθ στην Ισπανία με τη στήριξη των Ποδέμος υποχρεώνει, πρώτα και κυρίως τις δυνάμεις του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΑΛΛΑΓΗΣ σε ευρύτερο αναστοχασμό. Αναστοχασμό, δηλαδή, που αφορά στη στόχευσή και τα προτάγματα διακυβέρνησης κάθε χώρας ξεχωριστά, εντός της Ε.Ε. και την κατεύθυνση των πολιτικών συμμαχιών σε μεσοπρόθεσμη προοπτική στην Ελλάδα.

Πριν από λίγες μέρες, ένας πολιτικός της κεντρικής πολιτικής σκηνής που ανήκει στην Κεντροαριστερά με πλησίασε και μου είπε ευθέως ότι στο βιβλίο μου «Η Σοσιαλδημοκρατία σήμερα» (εκδ. Πόλις, 2017) αναφέρομαι σε ιδέες που έχουν πεθάνει. Αυτή δεν είναι μία μεμονωμένη άποψη κάποιων προσώπων, αλλά εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ρεύμα για το μέλλον των ιδεών που από τη σκοπιά της πολιτικής γεωγραφίας εντοπίζονται στον χώρο μεταξύ μετριοπαθούς Δεξιάς και ριζοσπαστικής Αριστεράς. Του απάντησα ότι ο θάνατος (ή η αυτοκτονία) της Σοσιαλδημοκρατίας έχει αναγγελθεί δεκάδες φορές τα τελευταία 50 χρόνια, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’60, και έχουν γραφεί ολόκληρες βιβλιοθήκες, αλλά αυτή παραμένει ολοζώντανη,

Στις αρχές του εικοστού αιώνα στην Ευρώπη, αρχή της μαζικοποίησης της πολιτικής, το Κόμμα αποτελούσε έκφραση εκπροσώπησης συγκεκριμένων ταξικών συμφερόντων στο πλαίσιο της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Βεβαίως ο θεσμός του κόμματος αμφισβητήθηκε από την αρχή.

Ο Ρόμπερτ Μίχελς – αρχικά σοσιαλδημοκράτης και στη συνέχεια θιασώτης της «θεωρίας των ελίτ» – σημείωνε από το 1911 ότι στα δημοκρατικά κόμματα οι μεγάλες διαφωνίες διευθετούνται ολοένα λιγότερο δυνάμει γενικών αρχών ή με τα όπλα της καθαρής θεωρίας και γι’ αυτό εκφυλίζονται γοργά σε προσωπικές έριδες. Σήμερα δε η ιδεολογική διαφωνία χαρακτηρίζεται παντού και πάντοτε ως γκρίνια ή εσωστρέφεια.

Οταν ανακοινώθηκε ότι η Kεντροαριστερά θα έκανε το πρώτο βήμα προς την ενοποίηση εκλέγοντας την ηγεσία της πριν αποκτήσει ένα ευδιάκριτο πολιτικό στίγμα, ετέθη εκ των πραγμάτων το ερώτημα: Ποιο θα είναι το στίγμα αυτό;

Ερώτημα εύλογο, το οποίο απασχολεί τόσο εκείνους που συμμετείχαν στην ψηφοφορία όσο και τους άλλους που έχουν επιλέξει τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη Νέα Δημοκρατία. Στην πολιτική, όμως, τα πράγματα σχεδόν ποτέ δεν είναι απλά. Γιατί το εν λόγω εύλογο ερώτημα μπορεί να τεθεί και εκ του πονηρού.

Εξηγούμαι: τα δύο μεγάλα κόμματα, και περισσότερο ο ΣΥΡΙΖΑ, αξίωσαν από την Κεντροαριστερά να διευκρινίσει τι ιδεολογικό καπνό φουμάρει, δηλώνοντας εκ των προτέρων ποιο από τα δύο θα υποστηρίξει.

Ο δρόμος για τον σχηματισμό κυβέρνησης μεγάλου συνασπισμού στη Γερμανία φαίνεται να είναι μακρύς. Τολμώ όμως να πω ότι σίγουρα θα σχηματιστεί αυτή η κυβέρνηση και με την έγκριση των μελών του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Σιγά την πρόβλεψη, θα πείτε. Και θα έχετε δίκιο. Αρκεί να δούμε την ιστορία του SPD και δεν χρειάζονται προφητείες.

...Σήμερα πλέον η Σοσιαλδημοκρατία σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο καλείται να συνδυάσει τους άξονες δράσης της στο πεδίο της αναδιανεμητικής πολιτικής με τις αναγκαίες αλλαγές στον κόσμο της παραγωγής και της εργασίας. Αυτό σημαίνει μετατόπισή της σε αυτό που κάποιοι ονομάζουν χώρο του social liberal ή απλά Προοδευτική Παράταξη; Οχι απαραίτητα και, κυρίως, όχι μόνο. Σημαίνει όμως αναζήτηση της Σοσιαλδημοκρατίας μετά τη Σοσιαλδημοκρατία.

Στον πολύ επίκαιρο διάλογο που εξελίσσεται για την Κεντροαριστερά έχω την εντύπωση ότι πολύ συχνά η έλλειψη επιχειρημάτων και δυνατότητας επανακαθορισμού των αξιακών σημείων αναφοράς του χώρου αυτού συγκαλύπτεται από μια φανατική αντι-ΣΥΡΙΖΑ συνθηματολογία (καταγγελία γενικώς και αορίστως εθνικολαϊκισμού-καθεστωτισμού) είτε σε μια στάση αποϊδεολογικοποιημένης ουδετερότητας που δεν κάνει άλλο παρά να αναπαράγει μια άνευρη κεντρώα εκδοχή του προοδευτικού-δημοκρατικού χώρου.
Για να καλυφθεί το πολιτικό κενό εντατικοποιείται η επίκληση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων που πρέπει να γίνουν στη χώρα.

Η συζήτηση για την σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη έχει φουντώσει. Χρειάζεται όμως να κάνουμε μερικές βασικές παραδοχές.

ΠΡΩΤΗ. Παρά τα λάθη και τις ελλείψεις το σοσιαλδημοκρατικό παράδειγμα παραμένει το καλύτερο παράδειγμα κοινωνικής οργάνωσης στο κόσμο. Το πιο φιλικό στα ανθρώπινα δικαιώματα, στη κοινωνική πρόνοια, στην κουλτούρα της «ανοιχτής κοινωνίας». Μιλάμε πάντα για την εφαρμοσμένη πολιτική συγκρίνοντας μάλιστα με άλλα μοντέλα. Αυτά που αφορούν το κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο σύστημα και την κομμουνιστική περίπτωση.

Ο Μακρόν και ο Κόρμπιν, οι πρωταγωνιστές δύο εκπλήξεων στο ευρωπαϊκό εκλογικό τοπίο της χρονιάς, δεν έχουν σχεδόν τίποτε κοινό. Ούτε ως προσωπικότητες, ούτε στις πολιτικές τους θέσεις. Μοιράζονται μόνον αυτό: ότι πρωταγωνίστησαν σε δύο αναπάντεχα εκλογικά αποτελέσματα. Και ότι οι εκλογικές τους επιδόσεις αναζωπύρωσαν τη μεγάλη συζήτηση για το μέλλον της ευρωπαϊκής Αριστεράς

H εκδήλωση του Πολιτικού Εργαστηρίου για την σύγχρονη Σοσιαλδημοκρατία με θέμα: Σοσιαλισμός και Φιλελευθερισμός πραγματοποιήθηκε σήμερα.

Μετά τις εισηγήσεις των Παν. Ιωακειμίδη, Θ. Μαργαρίτης, Χρ. Πρωτόπαπα και Φ. Σαχινίδη και με το συντονισμό της Σ. Τσιτήλου ακολούθησε ένας πολύ ενδιαφέρον διάλογος με το πολυπληθές ακροατήριο.

Εκεί, παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων από τη ΔΗΜΑΡ ο πρόεδρος Θανάσης Θεοχαρόπουλος ο γραμματέας της ΚΕ Γιώργος Μπουλμπασάκος, τα μέλη της ΕΕ της ΔΗΜΑΡ Εφη Παγκάλου, Γιώργος Σιακαντάρης, Δημήτρης Χαλαζωνίτης, τα μέλη της ΚΕ του κόμματος Σωκρ. Βατάλης, Γ. Γιάνναρος, Κ. Καρατέγος, Γαβρ. Λαμπάτος, Δ. Ναυπλιώτης, Κ. Πανδής, Χρ. Παπαδοπούλου, Ι. Ρελάκης, Χρ Σπίγγος, από το ΠΑΣΟΚ οι Γιάννης Μανιάτης, Μανώλης Όθωνας, Πάρις Κουκουλόπουλος, Κατερίνα Μπατζελή, Θάνος Μωραίτης. Aπό τις Κινήσεις Πολιτών οι Νίκος Διακουλάκης και Γιάννης Τούντας και από το ΚΙΔΗΣΟ ο συντονιστής Γιώργος Ελενόπουλος και ο Θ. Τσίκας.

Επίσης παραβρέθηκαν οι Νίκος Χριστοδουλάκης (πρώην υπουργός ΠΑΣΟΚ), Γιάννης Ραγκούσης (πρώην υπουργός ΠΑΣΟΚ), Νίκος Μπίστης (μέλος της οργανωτικής επιτροπής συνεδρίου της Δημοκρατικής Συμπαράταξης) και ο Γεράσιμος Γεωργάτος.

...Σήμερα για πολλούς η σχέση Σοσιαλδημοκρατίας και Πολιτικού Φιλελευθερισμού είναι αυτονόητη. Όμως η σοσιαλδημοκρατία -αν και όχι σε όλες τις εκδοχές της- κρατά μια στάση αντιπαλότητας απέναντι στον οικονομικό φιλελευθερισμό και στο πρόταγμα του για ελεύθερες και ανεξέλεγκτες αγορές.

Οι πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία οδηγούν σε ανανέωση του ενδιαφέροντος για τη σχέση αυτή και ο όρος σοσιαλφιλελευθερισμός χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις ιδέες της πολιτικής πλατφόρμας του νικητή των Προεδρικών εκλογών της Γαλλίας. Είναι δύσκολο να προδικάσει κανείς τι ακριβώς περιεχόμενο θα επιχειρήσει να προσδώσει ο Μακρόν στο Φιλελεύθερο Σοσιαλισμό.

Η αντιπαλότητα μας με τον λαϊκισμό των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, η δυσφορία ότι μια ορισμένη συνθηματολογία οδήγησε στο κύκλο της πολιτικής ψευδολογίας που σήμερα επικρατεί δεν μπορεί να μας οδηγήσει σε υπαναχώρηση, σε κάποιου είδους παραίτηση από τις προτεραιότητες μας. Η υπόθεση των κοινωνικών ανισοτήτων είναι και δική μας υπόθεση. Δεν θα την αφήσουμε στα χέρια του αριστερού λαϊκισμού να κακοπάθει και άλλο. Δεν την χαρίζουμε.. Επομένως η σύγκρουση με τις συντηρητικές πολιτικές που παράγουν τις ακραίες κοινωνικές ανισότητες είναι μέσα στους σχεδιασμούς της κεντροαριστεράς.