Η βεβαιότητα για την αναγέννηση της σοσιαλδημοκρατίας ίσως είναι πρόωρη. Η οικονομική κρίση του 2008 και οι επιπτώσεις της (μεγάλη ανεργία, πτώση του βιοτικού επιπέδου, λιτότητα και περικοπές των δημόσιων δαπανών) σε συνδυασμό με πιο μακροπρόθεσμες τάσεις (παγκοσμιοποίηση, αυτοματοποίηση, μετανάστευση) διάβρωσαν την παραδοσιακή κεντροαριστερή στήριξη, ιδιαίτερα για τα κόμματα εκείνα που είχαν την ατυχία να βρεθούν στην κυβέρνηση.

Λαϊκιστικά ακροδεξιά κόμματα, εν τω μεταξύ, εκμεταλλεύτηκαν ακριβώς αυτές τις ανησυχίες, προσελκύοντας παραδοσιακούς κεντροαριστερούς ψηφοφόρους. Στην άλλη άκρη του πολιτικού φάσματος, μια νέα αντικαπιταλιστική Ακρα Αριστερά, που τάσσεται εναντίον της παγκοσμιοποίησης και του κατεστημένου, αποτελεί μια εξίσου μεγάλη απειλή. Εάν όμως αυτοί οι παράγοντες μας βοηθούν να εξηγήσουμε την πτώση της Κεντροαριστεράς τα προηγούμενα χρόνια, οι λόγοι για την επιστροφή - εάν αποδειχθεί ότι είναι τέτοια - είναι πολλοί και διφορούμενοι.

Επειτα από 16 χρόνια γερμανικών κυβερνήσεων στις οποίες ήταν επικεφαλής οι συντηρητικοί και οκτώ χρόνια στη Νορβηγία, η Κεντροαριστερά (αλλά και άλλα κόμματα) επωφελήθηκαν από την επιθυμία των ψηφοφόρων για αλλαγή. «Υπάρχει ρεύμα» σχολιάζει ο Ταρίκ Αμπού Τσάντι, πολιτικός επιστήμονας στα Πανεπιστήμια της Ζυρίχης και της Οξφόρδης. «Συμβαίνει». Συμβαίνει και εν μέσω ενός συνεχιζόμενου κατακερματισμού της πολιτικής σκηνής στην Ευρώπη, με μικρά κόμματα να ενισχύονται και τα μεγάλα, παραδοσιακά κόμματα εξουσίας - τα οποία κάποτε κέρδιζαν άνετα το 40% των ψήφων και σήμερα αγωνίζονται για το 20% - να συρρικνώνονται.

Με πολλά άλλα κόμματα να εισέρχονται σε κοινοβούλια, αρκούν σχετικά χαμηλά ποσοστά για να εξασφαλιστεί η νίκη - όμως γίνεται πολύ πιο δύσκολη η διακυβέρνηση. Στη Νορβηγία οι Εργατικοί ήρθαν πρώτοι, όπως και σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, όμως το πέτυχαν με το δεύτερο χειρότερο ποσοστό από το 1924. Στη Γερμανία το ποσοστό των Σοσιαλδημοκρατών ήταν το μισό από εκείνο που συνήθως εξασφάλιζε στις δεκαετίες του 1970, του 1980 και του 1990. Οι Σοσιαλδημοκράτες της Σουηδίας παρέμειναν στην εξουσία το 2018 με το χαμηλότερο ποσοστό από το 1908.

«Στην πραγματικότητα, χάνουν τα κόμματα της παραδοσιακής Δεξιάς σε αυτές τις χώρες» λέει ο Αμπού Τσάντι. «Τα κεντροαριστερά κερδίζουν, αλλά με ιστορικά χαμηλά ποσοστά. Η παραδοσιακή Δεξιά φαίνεται να αντιμετωπίζει μια δομική κρίση». Εν μέσω κατακερματισμού, προσθέτει, εκείνο που έχει σημασία είναι «ποιο από τα κόμματα της Αριστεράς γίνεται ο βασικός διεκδικητής. Αυτό δεν είναι κατʼ ανάγκη η Κεντροαριστερά. Στη Γερμανία, έως τον Ιούνιο, ήταν ξεκάθαρα οι Πράσινοι, όμως τα πράγματα άλλαξαν. Στην Ολλανδία αποδείχθηκε ότι ήταν το D66» - το προοδευτικό κοινωνικά φιλελεύθερο κόμμα ήταν εκείνο που τερμάτισε δεύτερο.

Κάποιοι κεντροαριστεροί πολιτικοί, μεταξύ των οποίων ο Ολαφ Σολτς του γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και οι ηγέτες των Εργατικών στη Νορβηγία, βλέπουν στην πανδημία ένα μοτίβο το οποίο θεωρούν ότι αύξησε την αίσθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης στους ψηφοφόρους. Η βελτίωση των μισθών και των συνθηκών για τους εργαζόμενους σε ουσιώδεις δουλειές, όχι ιδιαίτερα προβεβλημένες, αποτέλεσε κεντρικό σύνθημα για τις νικηφόρες προεκλογικές εκστρατείες της Κεντροαριστεράς και στις δύο χώρες.

Ανάλυση του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ των εκλογών σε τοπικό και εθνικό επίπεδο στις ΗΠΑ και στη Γαλλία δείχνει ότι η πανδημία ενίσχυσε τους υποψήφιους των παραδοσιακών κομμάτων έως και 15 ποσοστιαίες μονάδες, σε αυτό που οι ακαδημαϊκοί αποκαλούν «φυγή προς την ασφάλεια» σε καιρούς αναταραχής. Τα κεντροαριστερά κόμματα φαίνεται να έχουν περισσότερες πιθανότητες να ευνοηθούν από την επιθυμία των ψηφοφόρων για ισχυρούς κυβερνητικούς θεσμούς, δαπάνες στην υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική ενότητα.