Η απάτη με το «10»
ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΗΣ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ
Ο ιός, Κυρ. Ελευθεροτυπία, 10/09/2006
Καρπός του μεγαλύτερου τεχνάσματος της προπαγάνδας της κυβέρνησης είναι ο τρόπος που διεξάγεται η συζήτηση για τον αποκλεισμό από τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ εκείνων που δεν έπιασαν τη βάση. Ακόμα κι αυτοί που διαφωνούν με το μέτρο δεν τολμούν να αντιπαρατεθούν στην ουσία του.
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΙ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΓΓΕΛΙΚΑ ΨΑΡΡΑ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ. ΙΟΣ e-mail
Τα αποτελέσματα των φετινών εισαγωγικών εξετάσεων για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και ο αποκλεισμός χιλιάδων υποψηφίων που δεν έπιασαν τη βάση εξακολουθούν να απασχολούν τα μέσα ενημέρωσης, τα κόμματα και τους δημοτικούς άρχοντες. Στο επίκεντρο των συζητήσεων και των αντιπαραθέσεων, οι κοινωνικές συνέπειες της νέας ρύθμισης. Δηλαδή, η επίδρασή της στους διαγωνιζόμενους αποφοίτους του λυκείου ή ακόμα και στις τοπικές κοινωνίες που στήριξαν, τα τελευταία χρόνια, την ανάπτυξή τους στην παρουσία του φοιτητικού πληθυσμού.
Ακόμα και οι πιο σφοδροί επικριτές του μέτρου αυτού της κυρίας Γιαννάκου δεν διανοούνται να αντιταχθούν στην ουσία του, δηλαδή στην καθιέρωση του μέτρου της «βάσης» ως αναγκαίας προϋπόθεσης για την εισαγωγή κάποιου στην ανώτατη εκπαίδευση.
Η ρύθμιση
Περιορίζονται στην απαρίθμηση των αρνητικών συνεπειών από την εφαρμογή του μέτρου και αρκούνται -στην καλύτερη περίπτωση- να προτείνουν τη σταδιακή εφαρμογή του μέτρου, την απάλυνση του ορίου «10» σε «9» ή «8» και την παράλληλη υιοθέτηση αντισταθμιστικών μέτρων που θα ανακουφίσουν όσους θίγονται άμεσα.
Πρόκειται για μια ρύθμιση η οποία με αριστοτεχνικό τρόπο επιτυγχάνει τον πραγματικό στόχο της κυβέρνησης, που δεν είναι άλλος από τη σημαντική μείωση του αριθμού των εισακτέων, και μάλιστα εις βάρος των οικονομικά ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων. Πολιτικό θάρρος για την ευθεία εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου ασφαλώς δεν υπάρχει. Επιρρίπτεται, λοιπόν, η ευθύνη στους «κακούς μαθητές», που δεν έπιασαν τη βάση, και ούτε γάτα ούτε ζημιά.
Η διακύμανση των ποσοστών κάτω από τη βάση ανά χρονιά και ανά μάθημα (Πηγή: Σ. Μαρίνης, Κέντρο Μελετών και Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ).
Η «τετράγωνη» λογική της ρύθμισης βασίζεται, όμως, σε μια απάτη: παραμερίζει εντελώς την ουσία του συστήματος εξετάσεων που ισχύει μέχρι σήμερα. Αυτό το σύστημα προβλέπει έναν συγκεκριμένο αριθμό εισακτέων ανά σχολή. Ο μοναδικός ρόλος των εξετάσεων είναι να κατατάξουν τους υποψηφίους σε μια σειρά, έτσι ώστε να εισαχθούν όσοι προβλέπονται. Το απολυτήριο του λυκείου εξασφαλίζει αυτό που υποτίθεται ότι απασχολεί την κυρία Γιαννάκου και τους θιασώτες του μέτρου, δηλαδή την ελάχιστη απαραίτητη μαθησιακή επάρκεια του υποψηφίου. Από κει και πέρα, οι εισαγωγικές εξετάσεις ήταν μόνο ο μηχανισμός σύγκρισης των υποψηφίων μεταξύ τους και κατάταξής τους σε σχολές. Γι αυτό τον λόγο δεν υπήρχε θέμα «βάσης» σ αυτές τις εξετάσεις.
Μέχρι σήμερα και κάτω από την κοινωνική πίεση των μαθητών και των οικογενειών τους (αλλά και των τοπικών κοινωνιών) υπήρχε διαρκής διεύρυνση του αριθμού των εισακτέων. Επί υπουργίας Γερ. Αρσένη εξαγγέλθηκε, μάλιστα, η πρόθεση να εξισωθεί ο αριθμός των προσφερόμενων θέσεων σε ΑΕΙ και ΤΕΙ με τη ζήτηση των τελειοφοίτων του λυκείου για μια θέση στην ανώτατη εκπαίδευση.
Η σημερινή κυβέρνηση οδηγείται στην ανατροπή αυτής της πολιτικής, κάτω από την ωμή πρόθεση να μειώσει τις κρατικές δαπάνες για την παιδεία, αλλά και να ενισχύσει την ιδιωτική εκπαίδευση και παραπαιδεία.
Το μέτρο αποφασίστηκε πέρυσι, με το επιχείρημα ότι δεν είναι δυνατόν να εισάγεται στην ανώτατη εκπαίδευση το 43% (δηλαδή 39.000 υποψήφιοι) με βαθμό κάτω από τη βάση. Αλλά ο αριθμός αυτός είναι απλό αποτέλεσμα της δυσκολίας των θεμάτων. Μόλις 5 χρόνια νωρίτερα, το 2000, τη χρονιά που ξεκίνησαν οι πανελλαδικές εξετάσεις, οι υποψήφιοι που έγραψαν κάτω από τη βάση ήταν μόλις 3.000, δηλαδή το 4,6% του συνόλου. Επειδή κανείς δεν μπορεί σοβαρά να ισχυριστεί ότι μέσα σε μια πενταετία κατέρρευσε το σχολικό σύστημα, η μοναδική εξήγηση στο φαινόμενο είναι η προφανής: ο βαθμός δυσκολίας των θεμάτων είναι αυτός που ρυθμίζει και τις βάσεις.
Η μεθόδευση
Το 2000 το τότε υπουργείο Παιδείας επέλεξε μέσω εύκολων θεμάτων να αποσπάσει τη συναίνεση για το νέο εξεταστικό σύστημα. Το 2005 τα δύσκολα θέματα ήταν απαραίτητα για να αποδοθεί στους ίδιους τους υποψηφίους η ειλημμένη απόφαση να μειωθεί δραστικά ο αριθμός των εισακτέων και να κλείσουν τμήματα και σχολές.
Για τη σημασία και τους πραγματικούς εμπνευστές του μέτρου των βάσεων πρέπει να πάμε δώδεκα μήνες πίσω. Πριν από έναν ακριβώς χρόνο, τις μέρες που δημοσιεύονταν τα αποτελέσματα των περσινών εξετάσεων, ξεκίνησε μια πρωτοφανής καμπάνια -και μάλιστα από τον μη κυβερνητικό τύπο- με στόχο την καταγγελία των εξετάσεων και των εξεταζομένων και την «αποκάλυψη» ότι γίνονται δεκτοί στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ υποψήφιοι με πολύ χαμηλούς βαθμούς.
Με τίτλο «Το σκάνδαλο των βάσεων» και υπότιτλο «Με 1,5 στα 20 μπήκε στο Πανεπιστήμιο» επέλεξε να παρουσιάσει τον κατάλογο των βάσεων το «Βήμα» (26/8/05). Το πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ άρχιζε με τις ακόλουθες φράσεις: «Διάπλατες και για τους αδιάβαστους ήταν και εφέτος οι πύλες των Πανεπιστημίων και των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων της χώρας, στα αμφιθέατρα των οποίων θα κάθονται από τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά φοιτητές και σπουδαστές με βαθμό... 1,5. Περισσότεροι από 15.000 υποψήφιοι, δηλαδή πάνω από το 1/5 των εισακτέων, πέρασαν με βαθμολογίες κάτω από τη βάση, αποκαλύπτοντας το σκάνδαλο του συστήματος εισαγωγής στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση».
Το κύριο άρθρο της εφημερίδας, με τον τίτλο «Ντροπή!» επαναλάμβανε ότι «η εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο υποψηφίου που έλαβε βαθμό 1,5 με άριστα το 20 δεν μπορεί φυσικά παρά να προκαλεί ανάμικτα αισθήματα από γέλια ως οργή. Αν έτσι θέλουμε τα πράγματα, ας καταργηθεί εντελώς η βαθμολογία και ας εισέρχεται στις Ανώτατες Σχολές όποιος θέλει ή όποιος προλάβει ανοιχτές τις πόρτες. Είναι προφανώς καιρός το Κράτος να σοβαρευθεί!»
Η υπουργός Παιδείας και ο γ.γ. του υπουργείου της ανακοινώνουν τον Αύγουστο του 2005 την εφαρμογή του νέου μέτρου για την καθιέρωση του «10».
Το «Κράτος», λοιπόν, (έτσι, με κεφαλαίο «Κ»), δηλαδή η κυρία Γιαννάκου, εκλήθη από το «Βήμα» να σοβαρευτεί. Αλλά η υπουργός Παιδείας είχε ήδη από τις αρχές του καλοκαιριού εξαγγείλει την πρόθεσή της να επιβάλει τη βάση 10 από το 2006. Αρα η εφημερίδα απλώς ήρθε να ενισχύσει με δήθεν αντιπολιτευτικό τόνο ένα ανακοινωμένο ήδη κυβερνητικό μέτρο.
Από κοντά και οι περισσότερες φιλοκυβερνητικές εφημερίδες. «Φοιτητές με λευκή κόλλα» ήταν ο τίτλος της «Απογευματινής», που κι αυτή παρουσίαζε ως ρεκόρ το γεγονός ότι «υποψήφιος μπήκε σε ΑΕΙ με 1,53» και ότι «μπήκαν 18.000 με βαθμούς κάτω από τη βάση». Παρόμοια πρωτοσέλιδα και από την «Καθημερινή» («Τελευταία πράξη μιας αποτυχίας»), την «Εστία» («Οι βάσεις της ισοπεδώσεως») και τη «Βραδυνή» («Στα ΑΕΙ με... 1,53»).
Το σκηνικό ολοκληρώθηκε με τηλεοπτικές εκπομπές που έδωσαν ακόμα πιο δραματική εικόνα για την κατάσταση της ελληνικής παιδείας και το «σκάνδαλο των βάσεων».
Τα περσινά πρωτοσέλιδα με το πανομοιότυπο μήνυμα που προετοίμασε την εφαρμογή του «δέκα».
Δυο μέρες μετά την πρωτοσέλιδη ομοβροντία κατά των εισακτέων που δεν συγκέντρωσαν τη βάση, η υπουργός Παιδείας παραχώρησε συνέντευξη στην εφημερίδα που πρωτοστάτησε στον θόρυβο («Βήμα της Κυριακής», 28/8/05). Η εφημερίδα εκθειάζει τις αλλαγές της κυρίας Γιαννάκου ως «σχέδιο Καποδίστρια» για την παιδεία, αλλά αποφεύγει να αναφερθεί στο επίμαχο ζήτημα των βάσεων.
Στη διπλανή (δεξιά) σελίδα φιλοξενείται ολοσέλιδη καταχώριση ιδιωτικού κολεγίου της Αθήνας. Το μήνυμα προφανές. Την επομένη, η απογευματινή εφημερίδα του ίδιου δημοσιογραφικού συγκροτήματος αφιερώνει το πρωτοσέλιδό της στις συνέπειες που είχε όλος αυτός ο προπαγανδιστικός οχετός: «Πανικό έφερε η "βάση 10" στις Πανελλήνιες. Εκρηξη εγγραφών στα φροντιστήρια» («Τα Νέα», 29/8/05).
Να, λοιπόν, η πραγματική συνέπεια της εξαγγελίας Γιαννάκου.
Με θαυμαστή ταχύτητα, κατατέθηκε από την κυβέρνηση το σχέδιο νόμου με τίτλο «Ρύθμιση θεμάτων Ανώτατης Πανεπιστημιακής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και λοιπές διατάξεις» (1/9/05). Στο άρθρο 13 περιλαμβανόταν η περίφημη ρύθμιση για τη βάση «10». Κατά τη συζήτηση στην ολομέλεια (21 και 22/9) το νομοσχέδιο υποστηρίχθηκε μόνο από την κυβέρνηση, αλλά ελάχιστοι βουλευτές της αντιπολίτευσης τόλμησαν να αντιπαρατεθούν ανοιχτά με το επίμαχο άρθρο 13.
Επηρεασμένοι κι αυτοί από τον προπαγανδιστικό ορυμαγδό, ψέλλισαν κάποιες διαφωνίες, αλλά χωρίς να τολμούν ευθεία αμφισβήτηση.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ακόμα και ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ (και καθηγητής) Γιώργος Χουρμουζιάδης αρκέστηκε να αμφισβητήσει τον τρόπο ορισμού της βάσης «10» (τον «αλγόριθμο», όπως είπε) και παγιδεύθηκε σε μια άχαρη κολοκυθιά με κυβερνητικούς βουλευτές αν έπρεπε η βάση να βρίσκεται στο 9,5 ή το 10.
Εκείνος που είχε εξαρχής σαφή τοποθέτηση για τη ρύθμιση αυτή ήταν ο εισηγητής εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ Μάρκος Μπόλαρης. Ο βουλευτής Σερρών αναφέρθηκε, μάλιστα, στην πίεση των μέσων ενημέρωσης που οδήγησε στην επίμαχη ρύθμιση.
Αλλά κι αυτός θα ένιωσε λίγο παράξενα όταν είδε να τον αδειάζουν οι σύντροφοί του με τα αποκλίνοντα επιχειρήματά τους. Πρώτα πρώτα η ειδικευμένη Συλβάνα Ράπτη, η οποία μπήκε κι αυτή στη λογική της κολοκυθιάς, αναφέροντας το ενδεχόμενο η βάση να είναι υψηλότερη του «10»!
Το τελειωτικό χτύπημα δόθηκε από τον Απόστολο Κακλαμάνη, ο οποίος ζήτησε να μην φτιαχτούν «προς Θεού» νέα πανεπιστημιακά τμήματα, δίνοντας έτσι το καλύτερο επιχείρημα στην κυβέρνηση, που ετοιμάζεται να τα κλείσει.
Τώρα πια, έναν χρόνο αργότερα, όλοι καταλαβαίνουν τι ακριβώς σήμαινε αυτή η ρύθμιση. Αλλά τώρα είναι πια αργά. Και με το δίκιο της η υπουργός Παιδείας τους ειρωνεύθηκε εμπράκτως πριν από λίγους μήνες, όταν ανακοίνωσε ότι φέτος θα αυξηθούν οι εισακτέοι! Επρόκειτο για δεύτερη απάτη. Στην πραγματικότητα μειώθηκαν οι θέσεις στις σχολές με μεγάλη ζήτηση (Ιατρική, Νομική) και αυξήθηκαν στα τμήματα που από τότε ήταν γνωστό ότι θα μείνουν (ελέω βάσεων) χωρίς φοιτητές και θα κλείσουν.
Ο γεν. γραμματέας του υπουργείου Ανδρέας Καραμάνος δήλωνε στις 2/3/06 ότι «οι εισακτέοι θα είναι φέτος 2.000 περισσότεροι από πέρυσι». Απέφυγε, βέβαια, να πει αυτό που γνώριζαν όλοι: ότι δηλαδή φέτος θα υπήρχαν και 20.000 «εξακτέοι».
Ακόμα και το «Βήμα» διαμαρτυρήθηκε σε πρωτοσέλιδο για το «Τρυκ της Μαριέττας» (3/3/06), αλλά όλοι θυμούνταν ότι απ αυτό είχε ξεκινήσει η εκστρατεία για την εφαρμογή του «10».
Οι συντεχνίες
Η προπαγάνδα για τις βάσεις δεν περιορίζεται μόνο στα επιχειρήματα που έχουν στόχο να ενοχοποιήσουν τη σχολική κοινότητα (τους μαθητές ως αγράμματους και τους εκπαιδευτικούς ως άχρηστους και ανίκανους), αλλά επεκτείνεται και στις τοπικές κοινωνίες και τους εκπροσώπους τους. Φυσικά πρόκειται για τον εύκολο στόχο.
Αλλά, όσο συντεχνιακές και πολιτικά άκομψες κι αν είναι οι διαμαρτυρίες τοπικών παραγόντων που είδαν το φως της δημοσιότητας, εκφράζουν ένα υπαρκτό και σοβαρό πρόβλημα της επαρχίας. Σε πολλά σημεία της χώρας η χωροθέτηση πανεπιστημιακών τμημάτων αποτέλεσε τα τελευταία χρόνια το μοναδικό στοιχείο πραγματικής οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης.
Από αυτή την άποψη η τόσο λοιδορούμενη διασπορά των σχολών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υπήρξε ένα από τα ελάχιστα μέτρα αποκέντρωσης, ανεξάρτητα από τις ενδεχομένως ταπεινές (δηλαδή ψηφοθηρικές) προθέσεις των εμπνευστών του.
Οσοι ειρωνεύονται με τόση ευκολία τις επαρχιακές «καφετέριες» και «γκαρσονιέρες» και τους ιδιοκτήτες τους ασφαλώς δεν έχουν ιδέα για την πραγματική ανανέωση που έφερε στις τοπικές κοινωνίες η ύπαρξη του φοιτητικού πληθυσμού. Ισως αναπολούν τις παλιές καλές μέρες που τον ίδιο ρόλο έπαιζαν για τις επαρχιακές κωμοπόλεις τα πολυπληθή στρατόπεδα.
Το σίγουρο είναι ότι οι τελευταίοι που ευθύνονται για τα συντεχνιακά αιτήματα των τοπικών κοινωνιών είναι οι ίδιοι οι υποψήφιοι φοιτητές που βρίσκουν σήμερα κλειστές τις πόρτες των ΑΕΙ και των ΤΕΙ, χάρη στον μαγικό αριθμό 10. Και βέβαια, δεν είδαμε όλους αυτούς που σήμερα μιλούν για συντεχνιακά αιτήματα να έχουν ξεσηκωθεί τόσα χρόνια που ελέω ελεύθερης οικονομίας τα νοίκια και το κόστος ζωής σ αυτές τις περιβόητες επαρχιακές γκαρσονιέρες μετατράπηκαν σε βραχνά για τις οικογένειες των μετακινούμενων φοιτητών.
Μια ταξική ρύθμιση
Στην προπαγανδιστική φαρέτρα του υπουργείου Παιδείας προστίθενται καθημερινά και νέα επιχειρήματα. Ορισμένα, μάλιστα, απ αυτά εκπλήσσουν, γιατί προέρχονται από μη αναμενόμενα μέσα και σχολιαστές.
Διαβάζουμε, π.χ. στην «Ε» πριν από λίγες μέρες: «Με ποια λογική, υποβολέα, πρέπει να επιβραβεύονται οι μαθητές κάτω του "10"; Μήπως πρόκειται για παιδιά πτωχών οικογενειών που εργάζονται και αδυνατούν να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις του σχολείου; Κατά τεκμήριον οι εργαζόμενοι μαθητές, καθώς και τα παιδιά των μεταναστών, τα πηγαίνουν καλά στο σχολείο» («Ο τύπος των ήλων», 31/8/06).
Αλλά οι εξαιρέσεις (γιατί περί αυτού πρόκειται) δεν αποτελούν «τεκμήριο». Οπως αποδεικνύει ο Χρήστος Κάτσικας, με βάση τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, οι ανισότητες πρόσβασης στα ΑΕΙ ζουν και βασιλεύουν.
«Είναι φανερό ότι το άνοιγμα των Πανεπιστημίων, με την αύξηση του αριθμού των εισακτέων, δεν μετρίασε τις ανισότητες πρόσβασης για εκείνους τους υποψήφιους οι οποίοι προέρχονται από τα αγροτικά και εργατικά στρώματα. Οι φοιτητές/τριες με πατέρα στην κατηγορία "Γεωργικά, Αλιευτικά, Δασικά επαγγέλματα κ.λπ" με 19,4% συμμετοχή στον πληθυσμό εκπροσωπούνται στο σύνολο των πρωτοετών φοιτητών ΑΕΙ με ποσοστό 4,9%! Παράλληλα οι φοιτητές/τριες με πατέρα στην επαγγελματική κατηγορία "Εργάτες, Τεχνίτες, Χειριστές κ.λπ." με 29,2% συμμετοχή στον πληθυσμό εκπροσωπούνται στο σύνολο των πρωτοετών φοιτητών ΑΕΙ με ποσοστό 17,9%.
»Οι φοιτητές αγροτικής καταγωγής δεν ξεπερνούν το 1-2,5% του συνόλου των φοιτητών της Ιατρικής ή του Πολυτεχνείου, φτάνουν και ξεπερνούν το 10% στο σύνολο των φοιτητών των ΤΕΙ ή διαφόρων τμημάτων ΑΕΙ χαμηλής επαγγελματικής προοπτικής. Επίσης, οι φοιτητές εργατικής καταγωγής, ενώ αποτελούν μόλις το 10-12% κατά μέσο όρο των περιζήτητων σχολών, στις σχολές χαμηλής ζήτησης ξεπερνούν το 25%. Αντίθετα οι φοιτητές με πατέρα στα "επιστημονικά-ελεύθερα επαγγέλματα" αποτελούν το 40-50% των σχολών πρώτης ζήτησης και μόλις το 1/10 των φοιτητών των ΤΕΙ».
Κατά συνέπεια, η ρύθμιση Γιαννάκου έχει έναν σαφή ταξικό χαρακτήρα. Η προβολή ορισμένων αριστούχων που κατάγονται από φτωχές οικογένειες ή μετανάστες δεν μπορεί να κρύψει τη μεγάλη μάζα των παιδιών που κατάγονται από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα και είναι αυτά που όχι μόνο δεν φτάνουν στο πανεπιστήμιο, αλλά δεν τελειώνουν καν το -υποτίθεται- υποχρεωτικό σχολείο.
Παιδεία και απορύθμιση
Αλλά υπάρχουν ακόμα πιο ωμά και κυνικά επιχειρήματα: «Δεν είναι δυνατόν χωρίς να έχεις πιάσει τη βάση να μπαίνεις στην Ιατρική» γράφει ο Δημήτρης Δανίκας στα «Νέα» (28/8/06). Λες και δεν ξέρει ότι στην Ιατρική έμπαιναν και εξακολουθούν να μπαίνουν μόνο αριστούχοι. Και επιμένει:
«Μπορεί ας πούμε να είσαι γεννημένος κομμωτής και να ταλαιπωρείσαι για να μπεις στην Αρχιτεκτονική». Μ αυτή τη λογική επανερχόμαστε πια σε προκαπιταλιστικές κοινωνικές μορφές οργάνωσης, όπου οι τάξεις και τα επαγγέλματα συνοδεύουν από τη γέννησή τους τα άτομα και είναι αδιανόητη κάθε κοινωνική κινητικότητα.
Ας μη διαμαρτύρονται, λοιπόν, όσοι βρήκαν φέτος κλειστές τις πόρτες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: είναι «γεννημένοι αγράμματοι». Ας ψέξουν την καταγωγή και τα γονίδιά τους.
Το μέτρο, λοιπόν, του «10» δεν είναι τίποτα άλλο παρά η εφαρμογή του περίφημου μοντέλου της «απορρύθμισης» στον χώρο της παιδείας. Οσοι εκλιπαρούν, σήμερα, την υπουργό Παιδείας να μετριάσει τις απάνθρωπες συνέπειες της κυβερνητικής αυτής απόφασης αδυνατούν να κατανοήσουν ότι ο αρχικός στόχος ήταν ακριβώς αυτός. Δηλαδή, η μείωση του αριθμού των εισακτέων, το κλείσιμο σχολών και τμημάτων και η εξοικονόμηση των κονδυλίων που θα απαιτούσε η διατήρηση των «μη δημοφιλών» τμημάτων.
Η φιλελεύθερη ιδεολογία της υπουργού Παιδείας και της κυβέρνησης απεχθάνεται οποιονδήποτε σχεδιασμό. Αναθέτει, λοιπόν, στο μηχανισμό των βάσεων να αποφασίσει ποια τμήματα και ποιες σχολές θα κλείσουν. Αντί να ενισχυθούν τα αδύναμα τμήματα και να αντικατασταθούν τα προβληματικά από άλλα, επιλέγεται η μέθοδος του στραγγαλισμού τους.
Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι στην πραγματικότητα μια αντιμεταρρύθμιση. Εδώ και πολλές δεκαετίες ο αριθμός των φοιτητών στην Ελλάδα ήταν ιδιαίτερα υψηλός σε σχέση με άλλες δυτικές χώρες, καθώς επίσης ήταν μεγάλος και ο βαθμός της κοινωνικής κινητικότητας που εξασφάλιζε (βλ. το ιστορικό άρθρο του Κωνσταντίνου Τσουκαλά «Η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα ως μηχανισμός κοινωνικής αναπαραγωγής», «Δευκαλίων», τ. 13, 1975). Η προσπάθεια της κυβέρνησης κατατείνει στη ραγδαία μείωση του φοιτητικού πληθυσμού και την παρεμπόδιση της κοινωνικής ανόδου μέσω του εκπαιδευτικού μηχανισμού.
Το κακό είναι ότι η αντιμεταρρύθμιση δεν περιορίζεται στο εξεταστικό. Ενα πνεύμα αντιδραστικής παλινδρόμησης πνέει στο υπουργείο Παιδείας. Αμφισβητούνται πλέον ανοιχτά ακόμα και τα απλά μέτρα της μεταρρύθμισης Ράλλη, ενώ αποδίδεται στο μονοτονικό σύστημα η -υποτιθέμενη- αδυναμία έκφρασης των μαθητών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: η πρώτη σελίδα του δικτυακού κόμβου του υπουργείου καλεί τον επισκέπτη να «κατεβάσει» πολυτονικές γραμματοσειρές!
Οι επιφανείς «αναλυτές» αδυνατούν να διαπιστώσουν αυτά τα φαινόμενα. Ομως τα έχουν ήδη διαγνώσει οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, οι φοιτητές, οι μαθητές και μεγάλο τμήμα της εκπαιδευτικής κοινότητας. Οι κινητοποιήσεις θα συνεχιστούν, γιατί έχουν πραγματική κοινωνική βάση. Οσο γρηγορότερα το καταλάβουν όσοι φλυαρούν για τις βάσεις και το «10» τόσο το καλύτερο γι αυτούς.
--------------------------------------------------------------------------------
Αχ αυτό το επίπεδο!
Το έσχατο επιχείρημα όσων υποστηρίζουν τον αποκλεισμό δεκάδων χιλιάδων υποψηφίων από τις ανώτατες και τεχνολογικές σχολές είναι ότι μ αυτό τον τρόπο «ανεβάζουμε το επίπεδο» των σπουδών, το οποίο έχει κατρακυλήσει επικίνδυνα. Δεν υπάρχει ούτε ένα σχετικό δημοσίευμα που να μη διεκτραγωδεί τα χάλια της παιδείας μας και να μην οικτίρει τους σημερινούς μαθητές.
Πρόκειται και πάλι για έναν μύθο. Ολοι οι πραγματικοί δείκτες που μετρούν το μορφωτικό επίπεδο και την ποιότητα της παρεχόμενης γνώσης είναι αυξητικοί. Από τους πιο απλούς (π.χ. ποσοστό αναλφάβητων, αριθμός πτυχιούχων, μέση διάρκεια σχολικής φοίτησης), έως τους πιο σύνθετους (περιεχόμενο μαθημάτων). Η τελευταία έκθεση της Eurostat επιβεβαιώνει αυτή τη διαπίστωση. Για παράδειγμα το ποσοστό των νέων (20-24 ετών) που έχει τουλάχιστον γυμνασιακή μόρφωση όχι μόνο αυξάνεται διαρκώς στην Ελλάδα (από 71,4% το 1994 σε 84% το 2005), αλλά είναι αισθητά μεγαλύτερος και από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (76,9% το 2005). Αλλά και στον υπόλοιπο πληθυσμό (25-64 ετών) ο ίδιος δείκτης μπορεί να υπολείπεται του μέσου ευρωπαϊκού (68,9% το 2005) αλλά παρουσιάζει μια σαφή βελτίωση (από 41,4% το 1994 σε 59,7% το 2005).
Ο μοναδικός δείκτης όπου η Ελλάδα υστερεί με σαφήνεια είναι οι δημόσιες δαπάνες για την παιδεία ως ποσοστό επί του ΑΕΠ. Ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 5,2% η Ελλάδα περιορίζεται στο 3,94%, μικρότερο από όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και εφάμιλλο μόνο του ποσοστού της Τουρκίας (3,74%).
Οσο για τη διαφορά «επιπέδου», τη διαπιστώνουν οι σημερινοί γονείς όταν επιχειρούν να «διαβάσουν» τα βλαστάρια τους και τα βρίσκουν μπαστούνια, ακόμα κι αν οι ίδιοι υπήρξαν ξεφτέρια στο σχολείο. Αντιγράφουμε από το σχόλιο μιας απελπισμένης μητέρας (της Ελενας Ακρίτα): «Για δοκιμάστε να αποστηθίσετε τη Βιολογία -για παράδειγμα. Να πάρουμε ένα -ένα και μόνον- κεφάλαιο στην τύχη; Εδώ τα παιδιά-ερείπια πρέπει να μάθουν: το κυτταρικό τοίχωμα, την κυτταρική μεμβράνη, το χυμοτόπιο, το κυτταρόπλασμα, τα μιτοχόνδρια, τον χλωροπλάστη, την πυρηνική μεμβράνη. Σε άλλο ένα και μόνον κεφάλαιο, στην αναπαραγωγή των φυτών, πρέπει να γνωρίζουν τα σπερματικά περιβλήματα, ενδοσπέρμιο, κοτυληδόνα, βλαστίδια, ριζίδια. Και μιλάμε για το εν χιλιοστόν της ύλης, κυρία Υπουργέ» («Τα Νέα», 28/5/05).
Ανεξάρτητα από τη χρησιμότητα αυτών των γνώσεων το μόνο σίγουρο είναι ότι τα σχολικά βιβλία του 2006 μοιάζουν πανεπιστημιακά εγχειρίδια μπροστά στα βιβλία που διδάχτηκε η αμέσως προηγούμενη γενιά στις ίδιες τάξεις.
Παρά τις εμπειρικές αυτές παρατηρήσεις όλοι είναι έτοιμοι να συμφωνήσουν ότι το «επίπεδο πέφτει». Αυτή η κινδυνολογία συνοδεύει τη σύγχρονη εκπαίδευση από τη στιγμή που άρχισε να γίνεται δυνατή η πρόσβαση των λαϊκών μαζών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ισως θα εκπλαγούν όσοι είναι σίγουροι γι αυτή τη διαπίστωση, όταν μάθουν ότι τα ίδια που λέμε σήμερα στην Ελλάδα τα έλεγαν στη χώρα που υποτίθεται ότι διαθέτει την καλύτερη εκπαιδευτική υποδομή, τις ΗΠΑ. Τον Απρίλιο του 1983 δημοσιεύτηκε η έκθεση της αρμόδιας Επιτροπής για την Εκπαίδευση με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ενα Εθνος σε κίνδυνο» (Α Nation at Risk), όπου διαπιστωνόταν ότι «τα εκπαιδευτικά θεμέλια της κοινωνίας μας υπονομεύονται από τη διάβρωση μιας πλημμυρίδας μετριότητας».
Οπως παρατηρούν οι δύο πιο διεισδυτικοί μελετητές της σύγχρονης καπιταλιστικής εκπαίδευσης, αυτό το περιβόητο επίπεδο «δεν είναι μόνο ούτε καν κατ αρχήν κάποιο ύψος το οποίο ορίζουμε. Το επίπεδο είναι ένας πληθυσμός τον οποίο περιχαρακώνουμε για να του διαφυλάξουμε τα προνόμια. Σ αυτό οφείλεται η παράδοξη αλλά σημαντική σχέση μεταξύ του επιπέδου και του αριθμού. Η πρώτη αντίδραση που προκαλεί η αριθμητική αύξηση των μαθητών που κατορθώνουν να αποκτήσουν κάποιο συγκεκριμένο σχολικό τίτλο δεν είναι ποτέ η ικανοποίηση. Συνήθως αρχίζουν να υποπτεύονται ότι αυτή η πρόσβαση των μαζών θα συνοδευτεί με κάποια παρακμή και κάποια απάτη» (Baudelot, Establet, «Le niveau monte», σ. 184).
--------------------------------------------------------------------------------
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Αννας Φραγκουδάκη
«Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης» (εκδ. «Παπαζήσης», 1985).
Εισαγωγή στις θεωρίες για την κοινωνική ανισότητα στο σχολείο, η οποία συνοδεύεται από ανθολόγιο κειμένων των Πάρσονς, Μπουρντιέ, Μπερνστίν κ.ά.
Χ. Κάτσικα, Γ. Κ. Καββαδία
«Η ανισότητα στην ελληνική εκπαίδευση. Η εξέλιξη των ευκαιριών πρόσβασης στην ελληνική εκπαίδευση (1960-1994)» (εκδ. «Gutenberg», 1994).
Η ανάλυση των ανισοτήτων που καλύπτονται πίσω από τον ισονομιστικό λόγο της σύγχρονης ελληνικής εκπαίδευσης.
Christian Baudelot, Roger Establet
«Le niveau monte» (εκδ. «Seuil», Παρίσι 1989).
Η κατάρριψη της θεωρίας που αναπτύσσεται εδώ και έναν αιώνα σε όλες τις χώρες της Δύσης ότι το «επίπεδο της εκπαίδευσης πέφτει».
C. Baudelot, R. Benoliel, Η. Cukrovicz, R. Establet
«Les etudiants, lemploi, la crise» (εκδ. «Maspero», Παρίσι, 1981).
Η κρίση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ο φόβος των κοινωνικών ελίτ μπροστά στις φοιτητικές μάζες. Χαρακτηριστική φράση του Λε Μπον πριν από έναν αιώνα: «Από τον όχλο των άνεργων διπλωματούχων στρατολογούνται οι πιο επικίνδυνοι οπαδοί του σοσιαλισμού και οι χειρότεροι αναρχικοί. Προσθέστε τη λεγεώνα των αποφοίτων, των δασκάλων και των καθηγητών και θα έχετε τον μεγαλύτερο κίνδυνο απέναντι στον οποίο θα πρέπει να αμυνθούν οι κοινωνίες» (Le Bon, «Psychologie du socialisme», Παρίσι, 1898).
--------------------------------------------------------------------------------
ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ
www.alfavita.gr
Διαδικτυακή πύλη για την εκπαίδευση με ενδιαφέρον υλικό για το εξεταστικό.
www.antitetradia.gr
Ο διαδικτυακός τόπος του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» με συχνές αναφορές στο εξεταστικό και τις συνέπειες εφαρμογής του μέτρου της βάσης «10».
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΙ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΓΓΕΛΙΚΑ ΨΑΡΡΑ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ. ΙΟΣ e-mail
Τα αποτελέσματα των φετινών εισαγωγικών εξετάσεων για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και ο αποκλεισμός χιλιάδων υποψηφίων που δεν έπιασαν τη βάση εξακολουθούν να απασχολούν τα μέσα ενημέρωσης, τα κόμματα και τους δημοτικούς άρχοντες. Στο επίκεντρο των συζητήσεων και των αντιπαραθέσεων, οι κοινωνικές συνέπειες της νέας ρύθμισης. Δηλαδή, η επίδρασή της στους διαγωνιζόμενους αποφοίτους του λυκείου ή ακόμα και στις τοπικές κοινωνίες που στήριξαν, τα τελευταία χρόνια, την ανάπτυξή τους στην παρουσία του φοιτητικού πληθυσμού.
Ακόμα και οι πιο σφοδροί επικριτές του μέτρου αυτού της κυρίας Γιαννάκου δεν διανοούνται να αντιταχθούν στην ουσία του, δηλαδή στην καθιέρωση του μέτρου της «βάσης» ως αναγκαίας προϋπόθεσης για την εισαγωγή κάποιου στην ανώτατη εκπαίδευση.
Η ρύθμιση
Περιορίζονται στην απαρίθμηση των αρνητικών συνεπειών από την εφαρμογή του μέτρου και αρκούνται -στην καλύτερη περίπτωση- να προτείνουν τη σταδιακή εφαρμογή του μέτρου, την απάλυνση του ορίου «10» σε «9» ή «8» και την παράλληλη υιοθέτηση αντισταθμιστικών μέτρων που θα ανακουφίσουν όσους θίγονται άμεσα.
Πρόκειται για μια ρύθμιση η οποία με αριστοτεχνικό τρόπο επιτυγχάνει τον πραγματικό στόχο της κυβέρνησης, που δεν είναι άλλος από τη σημαντική μείωση του αριθμού των εισακτέων, και μάλιστα εις βάρος των οικονομικά ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων. Πολιτικό θάρρος για την ευθεία εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου ασφαλώς δεν υπάρχει. Επιρρίπτεται, λοιπόν, η ευθύνη στους «κακούς μαθητές», που δεν έπιασαν τη βάση, και ούτε γάτα ούτε ζημιά.
Η διακύμανση των ποσοστών κάτω από τη βάση ανά χρονιά και ανά μάθημα (Πηγή: Σ. Μαρίνης, Κέντρο Μελετών και Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ).
Η «τετράγωνη» λογική της ρύθμισης βασίζεται, όμως, σε μια απάτη: παραμερίζει εντελώς την ουσία του συστήματος εξετάσεων που ισχύει μέχρι σήμερα. Αυτό το σύστημα προβλέπει έναν συγκεκριμένο αριθμό εισακτέων ανά σχολή. Ο μοναδικός ρόλος των εξετάσεων είναι να κατατάξουν τους υποψηφίους σε μια σειρά, έτσι ώστε να εισαχθούν όσοι προβλέπονται. Το απολυτήριο του λυκείου εξασφαλίζει αυτό που υποτίθεται ότι απασχολεί την κυρία Γιαννάκου και τους θιασώτες του μέτρου, δηλαδή την ελάχιστη απαραίτητη μαθησιακή επάρκεια του υποψηφίου. Από κει και πέρα, οι εισαγωγικές εξετάσεις ήταν μόνο ο μηχανισμός σύγκρισης των υποψηφίων μεταξύ τους και κατάταξής τους σε σχολές. Γι αυτό τον λόγο δεν υπήρχε θέμα «βάσης» σ αυτές τις εξετάσεις.
Μέχρι σήμερα και κάτω από την κοινωνική πίεση των μαθητών και των οικογενειών τους (αλλά και των τοπικών κοινωνιών) υπήρχε διαρκής διεύρυνση του αριθμού των εισακτέων. Επί υπουργίας Γερ. Αρσένη εξαγγέλθηκε, μάλιστα, η πρόθεση να εξισωθεί ο αριθμός των προσφερόμενων θέσεων σε ΑΕΙ και ΤΕΙ με τη ζήτηση των τελειοφοίτων του λυκείου για μια θέση στην ανώτατη εκπαίδευση.
Η σημερινή κυβέρνηση οδηγείται στην ανατροπή αυτής της πολιτικής, κάτω από την ωμή πρόθεση να μειώσει τις κρατικές δαπάνες για την παιδεία, αλλά και να ενισχύσει την ιδιωτική εκπαίδευση και παραπαιδεία.
Το μέτρο αποφασίστηκε πέρυσι, με το επιχείρημα ότι δεν είναι δυνατόν να εισάγεται στην ανώτατη εκπαίδευση το 43% (δηλαδή 39.000 υποψήφιοι) με βαθμό κάτω από τη βάση. Αλλά ο αριθμός αυτός είναι απλό αποτέλεσμα της δυσκολίας των θεμάτων. Μόλις 5 χρόνια νωρίτερα, το 2000, τη χρονιά που ξεκίνησαν οι πανελλαδικές εξετάσεις, οι υποψήφιοι που έγραψαν κάτω από τη βάση ήταν μόλις 3.000, δηλαδή το 4,6% του συνόλου. Επειδή κανείς δεν μπορεί σοβαρά να ισχυριστεί ότι μέσα σε μια πενταετία κατέρρευσε το σχολικό σύστημα, η μοναδική εξήγηση στο φαινόμενο είναι η προφανής: ο βαθμός δυσκολίας των θεμάτων είναι αυτός που ρυθμίζει και τις βάσεις.
Η μεθόδευση
Το 2000 το τότε υπουργείο Παιδείας επέλεξε μέσω εύκολων θεμάτων να αποσπάσει τη συναίνεση για το νέο εξεταστικό σύστημα. Το 2005 τα δύσκολα θέματα ήταν απαραίτητα για να αποδοθεί στους ίδιους τους υποψηφίους η ειλημμένη απόφαση να μειωθεί δραστικά ο αριθμός των εισακτέων και να κλείσουν τμήματα και σχολές.
Για τη σημασία και τους πραγματικούς εμπνευστές του μέτρου των βάσεων πρέπει να πάμε δώδεκα μήνες πίσω. Πριν από έναν ακριβώς χρόνο, τις μέρες που δημοσιεύονταν τα αποτελέσματα των περσινών εξετάσεων, ξεκίνησε μια πρωτοφανής καμπάνια -και μάλιστα από τον μη κυβερνητικό τύπο- με στόχο την καταγγελία των εξετάσεων και των εξεταζομένων και την «αποκάλυψη» ότι γίνονται δεκτοί στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ υποψήφιοι με πολύ χαμηλούς βαθμούς.
Με τίτλο «Το σκάνδαλο των βάσεων» και υπότιτλο «Με 1,5 στα 20 μπήκε στο Πανεπιστήμιο» επέλεξε να παρουσιάσει τον κατάλογο των βάσεων το «Βήμα» (26/8/05). Το πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ άρχιζε με τις ακόλουθες φράσεις: «Διάπλατες και για τους αδιάβαστους ήταν και εφέτος οι πύλες των Πανεπιστημίων και των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων της χώρας, στα αμφιθέατρα των οποίων θα κάθονται από τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά φοιτητές και σπουδαστές με βαθμό... 1,5. Περισσότεροι από 15.000 υποψήφιοι, δηλαδή πάνω από το 1/5 των εισακτέων, πέρασαν με βαθμολογίες κάτω από τη βάση, αποκαλύπτοντας το σκάνδαλο του συστήματος εισαγωγής στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση».
Το κύριο άρθρο της εφημερίδας, με τον τίτλο «Ντροπή!» επαναλάμβανε ότι «η εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο υποψηφίου που έλαβε βαθμό 1,5 με άριστα το 20 δεν μπορεί φυσικά παρά να προκαλεί ανάμικτα αισθήματα από γέλια ως οργή. Αν έτσι θέλουμε τα πράγματα, ας καταργηθεί εντελώς η βαθμολογία και ας εισέρχεται στις Ανώτατες Σχολές όποιος θέλει ή όποιος προλάβει ανοιχτές τις πόρτες. Είναι προφανώς καιρός το Κράτος να σοβαρευθεί!»
Η υπουργός Παιδείας και ο γ.γ. του υπουργείου της ανακοινώνουν τον Αύγουστο του 2005 την εφαρμογή του νέου μέτρου για την καθιέρωση του «10».
Το «Κράτος», λοιπόν, (έτσι, με κεφαλαίο «Κ»), δηλαδή η κυρία Γιαννάκου, εκλήθη από το «Βήμα» να σοβαρευτεί. Αλλά η υπουργός Παιδείας είχε ήδη από τις αρχές του καλοκαιριού εξαγγείλει την πρόθεσή της να επιβάλει τη βάση 10 από το 2006. Αρα η εφημερίδα απλώς ήρθε να ενισχύσει με δήθεν αντιπολιτευτικό τόνο ένα ανακοινωμένο ήδη κυβερνητικό μέτρο.
Από κοντά και οι περισσότερες φιλοκυβερνητικές εφημερίδες. «Φοιτητές με λευκή κόλλα» ήταν ο τίτλος της «Απογευματινής», που κι αυτή παρουσίαζε ως ρεκόρ το γεγονός ότι «υποψήφιος μπήκε σε ΑΕΙ με 1,53» και ότι «μπήκαν 18.000 με βαθμούς κάτω από τη βάση». Παρόμοια πρωτοσέλιδα και από την «Καθημερινή» («Τελευταία πράξη μιας αποτυχίας»), την «Εστία» («Οι βάσεις της ισοπεδώσεως») και τη «Βραδυνή» («Στα ΑΕΙ με... 1,53»).
Το σκηνικό ολοκληρώθηκε με τηλεοπτικές εκπομπές που έδωσαν ακόμα πιο δραματική εικόνα για την κατάσταση της ελληνικής παιδείας και το «σκάνδαλο των βάσεων».
Τα περσινά πρωτοσέλιδα με το πανομοιότυπο μήνυμα που προετοίμασε την εφαρμογή του «δέκα».
Δυο μέρες μετά την πρωτοσέλιδη ομοβροντία κατά των εισακτέων που δεν συγκέντρωσαν τη βάση, η υπουργός Παιδείας παραχώρησε συνέντευξη στην εφημερίδα που πρωτοστάτησε στον θόρυβο («Βήμα της Κυριακής», 28/8/05). Η εφημερίδα εκθειάζει τις αλλαγές της κυρίας Γιαννάκου ως «σχέδιο Καποδίστρια» για την παιδεία, αλλά αποφεύγει να αναφερθεί στο επίμαχο ζήτημα των βάσεων.
Στη διπλανή (δεξιά) σελίδα φιλοξενείται ολοσέλιδη καταχώριση ιδιωτικού κολεγίου της Αθήνας. Το μήνυμα προφανές. Την επομένη, η απογευματινή εφημερίδα του ίδιου δημοσιογραφικού συγκροτήματος αφιερώνει το πρωτοσέλιδό της στις συνέπειες που είχε όλος αυτός ο προπαγανδιστικός οχετός: «Πανικό έφερε η "βάση 10" στις Πανελλήνιες. Εκρηξη εγγραφών στα φροντιστήρια» («Τα Νέα», 29/8/05).
Να, λοιπόν, η πραγματική συνέπεια της εξαγγελίας Γιαννάκου.
Με θαυμαστή ταχύτητα, κατατέθηκε από την κυβέρνηση το σχέδιο νόμου με τίτλο «Ρύθμιση θεμάτων Ανώτατης Πανεπιστημιακής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και λοιπές διατάξεις» (1/9/05). Στο άρθρο 13 περιλαμβανόταν η περίφημη ρύθμιση για τη βάση «10». Κατά τη συζήτηση στην ολομέλεια (21 και 22/9) το νομοσχέδιο υποστηρίχθηκε μόνο από την κυβέρνηση, αλλά ελάχιστοι βουλευτές της αντιπολίτευσης τόλμησαν να αντιπαρατεθούν ανοιχτά με το επίμαχο άρθρο 13.
Επηρεασμένοι κι αυτοί από τον προπαγανδιστικό ορυμαγδό, ψέλλισαν κάποιες διαφωνίες, αλλά χωρίς να τολμούν ευθεία αμφισβήτηση.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ακόμα και ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ (και καθηγητής) Γιώργος Χουρμουζιάδης αρκέστηκε να αμφισβητήσει τον τρόπο ορισμού της βάσης «10» (τον «αλγόριθμο», όπως είπε) και παγιδεύθηκε σε μια άχαρη κολοκυθιά με κυβερνητικούς βουλευτές αν έπρεπε η βάση να βρίσκεται στο 9,5 ή το 10.
Εκείνος που είχε εξαρχής σαφή τοποθέτηση για τη ρύθμιση αυτή ήταν ο εισηγητής εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ Μάρκος Μπόλαρης. Ο βουλευτής Σερρών αναφέρθηκε, μάλιστα, στην πίεση των μέσων ενημέρωσης που οδήγησε στην επίμαχη ρύθμιση.
Αλλά κι αυτός θα ένιωσε λίγο παράξενα όταν είδε να τον αδειάζουν οι σύντροφοί του με τα αποκλίνοντα επιχειρήματά τους. Πρώτα πρώτα η ειδικευμένη Συλβάνα Ράπτη, η οποία μπήκε κι αυτή στη λογική της κολοκυθιάς, αναφέροντας το ενδεχόμενο η βάση να είναι υψηλότερη του «10»!
Το τελειωτικό χτύπημα δόθηκε από τον Απόστολο Κακλαμάνη, ο οποίος ζήτησε να μην φτιαχτούν «προς Θεού» νέα πανεπιστημιακά τμήματα, δίνοντας έτσι το καλύτερο επιχείρημα στην κυβέρνηση, που ετοιμάζεται να τα κλείσει.
Τώρα πια, έναν χρόνο αργότερα, όλοι καταλαβαίνουν τι ακριβώς σήμαινε αυτή η ρύθμιση. Αλλά τώρα είναι πια αργά. Και με το δίκιο της η υπουργός Παιδείας τους ειρωνεύθηκε εμπράκτως πριν από λίγους μήνες, όταν ανακοίνωσε ότι φέτος θα αυξηθούν οι εισακτέοι! Επρόκειτο για δεύτερη απάτη. Στην πραγματικότητα μειώθηκαν οι θέσεις στις σχολές με μεγάλη ζήτηση (Ιατρική, Νομική) και αυξήθηκαν στα τμήματα που από τότε ήταν γνωστό ότι θα μείνουν (ελέω βάσεων) χωρίς φοιτητές και θα κλείσουν.
Ο γεν. γραμματέας του υπουργείου Ανδρέας Καραμάνος δήλωνε στις 2/3/06 ότι «οι εισακτέοι θα είναι φέτος 2.000 περισσότεροι από πέρυσι». Απέφυγε, βέβαια, να πει αυτό που γνώριζαν όλοι: ότι δηλαδή φέτος θα υπήρχαν και 20.000 «εξακτέοι».
Ακόμα και το «Βήμα» διαμαρτυρήθηκε σε πρωτοσέλιδο για το «Τρυκ της Μαριέττας» (3/3/06), αλλά όλοι θυμούνταν ότι απ αυτό είχε ξεκινήσει η εκστρατεία για την εφαρμογή του «10».
Οι συντεχνίες
Η προπαγάνδα για τις βάσεις δεν περιορίζεται μόνο στα επιχειρήματα που έχουν στόχο να ενοχοποιήσουν τη σχολική κοινότητα (τους μαθητές ως αγράμματους και τους εκπαιδευτικούς ως άχρηστους και ανίκανους), αλλά επεκτείνεται και στις τοπικές κοινωνίες και τους εκπροσώπους τους. Φυσικά πρόκειται για τον εύκολο στόχο.
Αλλά, όσο συντεχνιακές και πολιτικά άκομψες κι αν είναι οι διαμαρτυρίες τοπικών παραγόντων που είδαν το φως της δημοσιότητας, εκφράζουν ένα υπαρκτό και σοβαρό πρόβλημα της επαρχίας. Σε πολλά σημεία της χώρας η χωροθέτηση πανεπιστημιακών τμημάτων αποτέλεσε τα τελευταία χρόνια το μοναδικό στοιχείο πραγματικής οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης.
Από αυτή την άποψη η τόσο λοιδορούμενη διασπορά των σχολών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υπήρξε ένα από τα ελάχιστα μέτρα αποκέντρωσης, ανεξάρτητα από τις ενδεχομένως ταπεινές (δηλαδή ψηφοθηρικές) προθέσεις των εμπνευστών του.
Οσοι ειρωνεύονται με τόση ευκολία τις επαρχιακές «καφετέριες» και «γκαρσονιέρες» και τους ιδιοκτήτες τους ασφαλώς δεν έχουν ιδέα για την πραγματική ανανέωση που έφερε στις τοπικές κοινωνίες η ύπαρξη του φοιτητικού πληθυσμού. Ισως αναπολούν τις παλιές καλές μέρες που τον ίδιο ρόλο έπαιζαν για τις επαρχιακές κωμοπόλεις τα πολυπληθή στρατόπεδα.
Το σίγουρο είναι ότι οι τελευταίοι που ευθύνονται για τα συντεχνιακά αιτήματα των τοπικών κοινωνιών είναι οι ίδιοι οι υποψήφιοι φοιτητές που βρίσκουν σήμερα κλειστές τις πόρτες των ΑΕΙ και των ΤΕΙ, χάρη στον μαγικό αριθμό 10. Και βέβαια, δεν είδαμε όλους αυτούς που σήμερα μιλούν για συντεχνιακά αιτήματα να έχουν ξεσηκωθεί τόσα χρόνια που ελέω ελεύθερης οικονομίας τα νοίκια και το κόστος ζωής σ αυτές τις περιβόητες επαρχιακές γκαρσονιέρες μετατράπηκαν σε βραχνά για τις οικογένειες των μετακινούμενων φοιτητών.
Μια ταξική ρύθμιση
Στην προπαγανδιστική φαρέτρα του υπουργείου Παιδείας προστίθενται καθημερινά και νέα επιχειρήματα. Ορισμένα, μάλιστα, απ αυτά εκπλήσσουν, γιατί προέρχονται από μη αναμενόμενα μέσα και σχολιαστές.
Διαβάζουμε, π.χ. στην «Ε» πριν από λίγες μέρες: «Με ποια λογική, υποβολέα, πρέπει να επιβραβεύονται οι μαθητές κάτω του "10"; Μήπως πρόκειται για παιδιά πτωχών οικογενειών που εργάζονται και αδυνατούν να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις του σχολείου; Κατά τεκμήριον οι εργαζόμενοι μαθητές, καθώς και τα παιδιά των μεταναστών, τα πηγαίνουν καλά στο σχολείο» («Ο τύπος των ήλων», 31/8/06).
Αλλά οι εξαιρέσεις (γιατί περί αυτού πρόκειται) δεν αποτελούν «τεκμήριο». Οπως αποδεικνύει ο Χρήστος Κάτσικας, με βάση τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, οι ανισότητες πρόσβασης στα ΑΕΙ ζουν και βασιλεύουν.
«Είναι φανερό ότι το άνοιγμα των Πανεπιστημίων, με την αύξηση του αριθμού των εισακτέων, δεν μετρίασε τις ανισότητες πρόσβασης για εκείνους τους υποψήφιους οι οποίοι προέρχονται από τα αγροτικά και εργατικά στρώματα. Οι φοιτητές/τριες με πατέρα στην κατηγορία "Γεωργικά, Αλιευτικά, Δασικά επαγγέλματα κ.λπ" με 19,4% συμμετοχή στον πληθυσμό εκπροσωπούνται στο σύνολο των πρωτοετών φοιτητών ΑΕΙ με ποσοστό 4,9%! Παράλληλα οι φοιτητές/τριες με πατέρα στην επαγγελματική κατηγορία "Εργάτες, Τεχνίτες, Χειριστές κ.λπ." με 29,2% συμμετοχή στον πληθυσμό εκπροσωπούνται στο σύνολο των πρωτοετών φοιτητών ΑΕΙ με ποσοστό 17,9%.
»Οι φοιτητές αγροτικής καταγωγής δεν ξεπερνούν το 1-2,5% του συνόλου των φοιτητών της Ιατρικής ή του Πολυτεχνείου, φτάνουν και ξεπερνούν το 10% στο σύνολο των φοιτητών των ΤΕΙ ή διαφόρων τμημάτων ΑΕΙ χαμηλής επαγγελματικής προοπτικής. Επίσης, οι φοιτητές εργατικής καταγωγής, ενώ αποτελούν μόλις το 10-12% κατά μέσο όρο των περιζήτητων σχολών, στις σχολές χαμηλής ζήτησης ξεπερνούν το 25%. Αντίθετα οι φοιτητές με πατέρα στα "επιστημονικά-ελεύθερα επαγγέλματα" αποτελούν το 40-50% των σχολών πρώτης ζήτησης και μόλις το 1/10 των φοιτητών των ΤΕΙ».
Κατά συνέπεια, η ρύθμιση Γιαννάκου έχει έναν σαφή ταξικό χαρακτήρα. Η προβολή ορισμένων αριστούχων που κατάγονται από φτωχές οικογένειες ή μετανάστες δεν μπορεί να κρύψει τη μεγάλη μάζα των παιδιών που κατάγονται από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα και είναι αυτά που όχι μόνο δεν φτάνουν στο πανεπιστήμιο, αλλά δεν τελειώνουν καν το -υποτίθεται- υποχρεωτικό σχολείο.
Παιδεία και απορύθμιση
Αλλά υπάρχουν ακόμα πιο ωμά και κυνικά επιχειρήματα: «Δεν είναι δυνατόν χωρίς να έχεις πιάσει τη βάση να μπαίνεις στην Ιατρική» γράφει ο Δημήτρης Δανίκας στα «Νέα» (28/8/06). Λες και δεν ξέρει ότι στην Ιατρική έμπαιναν και εξακολουθούν να μπαίνουν μόνο αριστούχοι. Και επιμένει:
«Μπορεί ας πούμε να είσαι γεννημένος κομμωτής και να ταλαιπωρείσαι για να μπεις στην Αρχιτεκτονική». Μ αυτή τη λογική επανερχόμαστε πια σε προκαπιταλιστικές κοινωνικές μορφές οργάνωσης, όπου οι τάξεις και τα επαγγέλματα συνοδεύουν από τη γέννησή τους τα άτομα και είναι αδιανόητη κάθε κοινωνική κινητικότητα.
Ας μη διαμαρτύρονται, λοιπόν, όσοι βρήκαν φέτος κλειστές τις πόρτες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: είναι «γεννημένοι αγράμματοι». Ας ψέξουν την καταγωγή και τα γονίδιά τους.
Το μέτρο, λοιπόν, του «10» δεν είναι τίποτα άλλο παρά η εφαρμογή του περίφημου μοντέλου της «απορρύθμισης» στον χώρο της παιδείας. Οσοι εκλιπαρούν, σήμερα, την υπουργό Παιδείας να μετριάσει τις απάνθρωπες συνέπειες της κυβερνητικής αυτής απόφασης αδυνατούν να κατανοήσουν ότι ο αρχικός στόχος ήταν ακριβώς αυτός. Δηλαδή, η μείωση του αριθμού των εισακτέων, το κλείσιμο σχολών και τμημάτων και η εξοικονόμηση των κονδυλίων που θα απαιτούσε η διατήρηση των «μη δημοφιλών» τμημάτων.
Η φιλελεύθερη ιδεολογία της υπουργού Παιδείας και της κυβέρνησης απεχθάνεται οποιονδήποτε σχεδιασμό. Αναθέτει, λοιπόν, στο μηχανισμό των βάσεων να αποφασίσει ποια τμήματα και ποιες σχολές θα κλείσουν. Αντί να ενισχυθούν τα αδύναμα τμήματα και να αντικατασταθούν τα προβληματικά από άλλα, επιλέγεται η μέθοδος του στραγγαλισμού τους.
Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι στην πραγματικότητα μια αντιμεταρρύθμιση. Εδώ και πολλές δεκαετίες ο αριθμός των φοιτητών στην Ελλάδα ήταν ιδιαίτερα υψηλός σε σχέση με άλλες δυτικές χώρες, καθώς επίσης ήταν μεγάλος και ο βαθμός της κοινωνικής κινητικότητας που εξασφάλιζε (βλ. το ιστορικό άρθρο του Κωνσταντίνου Τσουκαλά «Η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα ως μηχανισμός κοινωνικής αναπαραγωγής», «Δευκαλίων», τ. 13, 1975). Η προσπάθεια της κυβέρνησης κατατείνει στη ραγδαία μείωση του φοιτητικού πληθυσμού και την παρεμπόδιση της κοινωνικής ανόδου μέσω του εκπαιδευτικού μηχανισμού.
Το κακό είναι ότι η αντιμεταρρύθμιση δεν περιορίζεται στο εξεταστικό. Ενα πνεύμα αντιδραστικής παλινδρόμησης πνέει στο υπουργείο Παιδείας. Αμφισβητούνται πλέον ανοιχτά ακόμα και τα απλά μέτρα της μεταρρύθμισης Ράλλη, ενώ αποδίδεται στο μονοτονικό σύστημα η -υποτιθέμενη- αδυναμία έκφρασης των μαθητών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: η πρώτη σελίδα του δικτυακού κόμβου του υπουργείου καλεί τον επισκέπτη να «κατεβάσει» πολυτονικές γραμματοσειρές!
Οι επιφανείς «αναλυτές» αδυνατούν να διαπιστώσουν αυτά τα φαινόμενα. Ομως τα έχουν ήδη διαγνώσει οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, οι φοιτητές, οι μαθητές και μεγάλο τμήμα της εκπαιδευτικής κοινότητας. Οι κινητοποιήσεις θα συνεχιστούν, γιατί έχουν πραγματική κοινωνική βάση. Οσο γρηγορότερα το καταλάβουν όσοι φλυαρούν για τις βάσεις και το «10» τόσο το καλύτερο γι αυτούς.
--------------------------------------------------------------------------------
Αχ αυτό το επίπεδο!
Το έσχατο επιχείρημα όσων υποστηρίζουν τον αποκλεισμό δεκάδων χιλιάδων υποψηφίων από τις ανώτατες και τεχνολογικές σχολές είναι ότι μ αυτό τον τρόπο «ανεβάζουμε το επίπεδο» των σπουδών, το οποίο έχει κατρακυλήσει επικίνδυνα. Δεν υπάρχει ούτε ένα σχετικό δημοσίευμα που να μη διεκτραγωδεί τα χάλια της παιδείας μας και να μην οικτίρει τους σημερινούς μαθητές.
Πρόκειται και πάλι για έναν μύθο. Ολοι οι πραγματικοί δείκτες που μετρούν το μορφωτικό επίπεδο και την ποιότητα της παρεχόμενης γνώσης είναι αυξητικοί. Από τους πιο απλούς (π.χ. ποσοστό αναλφάβητων, αριθμός πτυχιούχων, μέση διάρκεια σχολικής φοίτησης), έως τους πιο σύνθετους (περιεχόμενο μαθημάτων). Η τελευταία έκθεση της Eurostat επιβεβαιώνει αυτή τη διαπίστωση. Για παράδειγμα το ποσοστό των νέων (20-24 ετών) που έχει τουλάχιστον γυμνασιακή μόρφωση όχι μόνο αυξάνεται διαρκώς στην Ελλάδα (από 71,4% το 1994 σε 84% το 2005), αλλά είναι αισθητά μεγαλύτερος και από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (76,9% το 2005). Αλλά και στον υπόλοιπο πληθυσμό (25-64 ετών) ο ίδιος δείκτης μπορεί να υπολείπεται του μέσου ευρωπαϊκού (68,9% το 2005) αλλά παρουσιάζει μια σαφή βελτίωση (από 41,4% το 1994 σε 59,7% το 2005).
Ο μοναδικός δείκτης όπου η Ελλάδα υστερεί με σαφήνεια είναι οι δημόσιες δαπάνες για την παιδεία ως ποσοστό επί του ΑΕΠ. Ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 5,2% η Ελλάδα περιορίζεται στο 3,94%, μικρότερο από όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και εφάμιλλο μόνο του ποσοστού της Τουρκίας (3,74%).
Οσο για τη διαφορά «επιπέδου», τη διαπιστώνουν οι σημερινοί γονείς όταν επιχειρούν να «διαβάσουν» τα βλαστάρια τους και τα βρίσκουν μπαστούνια, ακόμα κι αν οι ίδιοι υπήρξαν ξεφτέρια στο σχολείο. Αντιγράφουμε από το σχόλιο μιας απελπισμένης μητέρας (της Ελενας Ακρίτα): «Για δοκιμάστε να αποστηθίσετε τη Βιολογία -για παράδειγμα. Να πάρουμε ένα -ένα και μόνον- κεφάλαιο στην τύχη; Εδώ τα παιδιά-ερείπια πρέπει να μάθουν: το κυτταρικό τοίχωμα, την κυτταρική μεμβράνη, το χυμοτόπιο, το κυτταρόπλασμα, τα μιτοχόνδρια, τον χλωροπλάστη, την πυρηνική μεμβράνη. Σε άλλο ένα και μόνον κεφάλαιο, στην αναπαραγωγή των φυτών, πρέπει να γνωρίζουν τα σπερματικά περιβλήματα, ενδοσπέρμιο, κοτυληδόνα, βλαστίδια, ριζίδια. Και μιλάμε για το εν χιλιοστόν της ύλης, κυρία Υπουργέ» («Τα Νέα», 28/5/05).
Ανεξάρτητα από τη χρησιμότητα αυτών των γνώσεων το μόνο σίγουρο είναι ότι τα σχολικά βιβλία του 2006 μοιάζουν πανεπιστημιακά εγχειρίδια μπροστά στα βιβλία που διδάχτηκε η αμέσως προηγούμενη γενιά στις ίδιες τάξεις.
Παρά τις εμπειρικές αυτές παρατηρήσεις όλοι είναι έτοιμοι να συμφωνήσουν ότι το «επίπεδο πέφτει». Αυτή η κινδυνολογία συνοδεύει τη σύγχρονη εκπαίδευση από τη στιγμή που άρχισε να γίνεται δυνατή η πρόσβαση των λαϊκών μαζών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ισως θα εκπλαγούν όσοι είναι σίγουροι γι αυτή τη διαπίστωση, όταν μάθουν ότι τα ίδια που λέμε σήμερα στην Ελλάδα τα έλεγαν στη χώρα που υποτίθεται ότι διαθέτει την καλύτερη εκπαιδευτική υποδομή, τις ΗΠΑ. Τον Απρίλιο του 1983 δημοσιεύτηκε η έκθεση της αρμόδιας Επιτροπής για την Εκπαίδευση με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ενα Εθνος σε κίνδυνο» (Α Nation at Risk), όπου διαπιστωνόταν ότι «τα εκπαιδευτικά θεμέλια της κοινωνίας μας υπονομεύονται από τη διάβρωση μιας πλημμυρίδας μετριότητας».
Οπως παρατηρούν οι δύο πιο διεισδυτικοί μελετητές της σύγχρονης καπιταλιστικής εκπαίδευσης, αυτό το περιβόητο επίπεδο «δεν είναι μόνο ούτε καν κατ αρχήν κάποιο ύψος το οποίο ορίζουμε. Το επίπεδο είναι ένας πληθυσμός τον οποίο περιχαρακώνουμε για να του διαφυλάξουμε τα προνόμια. Σ αυτό οφείλεται η παράδοξη αλλά σημαντική σχέση μεταξύ του επιπέδου και του αριθμού. Η πρώτη αντίδραση που προκαλεί η αριθμητική αύξηση των μαθητών που κατορθώνουν να αποκτήσουν κάποιο συγκεκριμένο σχολικό τίτλο δεν είναι ποτέ η ικανοποίηση. Συνήθως αρχίζουν να υποπτεύονται ότι αυτή η πρόσβαση των μαζών θα συνοδευτεί με κάποια παρακμή και κάποια απάτη» (Baudelot, Establet, «Le niveau monte», σ. 184).
--------------------------------------------------------------------------------
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Αννας Φραγκουδάκη
«Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης» (εκδ. «Παπαζήσης», 1985).
Εισαγωγή στις θεωρίες για την κοινωνική ανισότητα στο σχολείο, η οποία συνοδεύεται από ανθολόγιο κειμένων των Πάρσονς, Μπουρντιέ, Μπερνστίν κ.ά.
Χ. Κάτσικα, Γ. Κ. Καββαδία
«Η ανισότητα στην ελληνική εκπαίδευση. Η εξέλιξη των ευκαιριών πρόσβασης στην ελληνική εκπαίδευση (1960-1994)» (εκδ. «Gutenberg», 1994).
Η ανάλυση των ανισοτήτων που καλύπτονται πίσω από τον ισονομιστικό λόγο της σύγχρονης ελληνικής εκπαίδευσης.
Christian Baudelot, Roger Establet
«Le niveau monte» (εκδ. «Seuil», Παρίσι 1989).
Η κατάρριψη της θεωρίας που αναπτύσσεται εδώ και έναν αιώνα σε όλες τις χώρες της Δύσης ότι το «επίπεδο της εκπαίδευσης πέφτει».
C. Baudelot, R. Benoliel, Η. Cukrovicz, R. Establet
«Les etudiants, lemploi, la crise» (εκδ. «Maspero», Παρίσι, 1981).
Η κρίση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ο φόβος των κοινωνικών ελίτ μπροστά στις φοιτητικές μάζες. Χαρακτηριστική φράση του Λε Μπον πριν από έναν αιώνα: «Από τον όχλο των άνεργων διπλωματούχων στρατολογούνται οι πιο επικίνδυνοι οπαδοί του σοσιαλισμού και οι χειρότεροι αναρχικοί. Προσθέστε τη λεγεώνα των αποφοίτων, των δασκάλων και των καθηγητών και θα έχετε τον μεγαλύτερο κίνδυνο απέναντι στον οποίο θα πρέπει να αμυνθούν οι κοινωνίες» (Le Bon, «Psychologie du socialisme», Παρίσι, 1898).
--------------------------------------------------------------------------------
ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ
www.alfavita.gr
Διαδικτυακή πύλη για την εκπαίδευση με ενδιαφέρον υλικό για το εξεταστικό.
www.antitetradia.gr
Ο διαδικτυακός τόπος του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» με συχνές αναφορές στο εξεταστικό και τις συνέπειες εφαρμογής του μέτρου της βάσης «10».
Θέμα επικαιρότητας:
Πετρελαϊκή κρίση
- ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ: Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει... Γιάννης Μπασιάκος, 12/09/2006, Αυγή
- Η απάτη με το «10» 10/09/2006, Κυρ. Ελευθεροτυπία
- Δεν (θα έπρεπε να) θέλουμε φθηνότερο πετρέλαιο αλλά μια διαφορετική ανάπτυξη... Μιχάλης Παπαγιαννάκης, 04/09/2005, Αυγή της Κυριακής
- Eνας πλανήτης σε πετρελαϊκή ανασφάλεια Ελίζα Παπαδάκη, 23/05/2004, Η Καθημερινή
Σύνολο: 3 Κείμενα
Πρόσφατα κείμενα
- Άρθρα
- Ειδήσεις
- Απόψεις
- Πολιτική Αλλαγή ή Οικονομική ΚαταστροφήΘανάσης Θεοχαρόπουλος, 26/07/2022
- 48 χρόνια μετά.Δημήτρης Χατζησωκράτης, 24/07/2022
- Θέλουμε πράσινη ενέργεια;Κώστας Καλλίτσης, 24/07/2022
- Τι μας διδάσκει η πτώση του Μπόρις ΤζόνσονΓιώργος Γιαννουλόπουλος, 23/07/2022
- ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ KREPORT:Θα ασχοληθούμε, επιτέλους, σοβαρά με τις ανισότητες;28/07/2022
- Θα συμπαρασύρει η Ιταλία την Ευρώπη;Π.Κ. Ιωακειμίδης, 25/07/2022
- Εξαντλείται το «πολιτικό κεφάλαιο» της κυβέρνησηςΑνδρέας Ξάνθος, 25/07/2022
- Πέντε μήνες πολέμουΓιώργος Καπόπουλος, 24/07/2022
- Με «ήσυχη συνείδηση» στη διχοτόμηση;Κυριάκος Πιερίδης, 23/07/2022
- ΥπνοβάτεςΠαύλος Τσίμας, 23/07/2022
- Η αλεπού με την κομμένη ουράΑλέκος Κρητικός, 23/07/2022
- Πώς αλλάζει η Πολιτική στην Ευρώπη;Γιάννης Βούλγαρης, 23/07/2022
- Η υπόθεση δεν είναι καλλιτεχνική, είναι κοινωνική και πολιτικήΜάνια Παπαδημητρίου, 21/07/2022
- Επιταχυντής χειραφέτησης;Γιώργος Καπόπουλος, 19/07/2022
- Οι ανανήψαντεςΑντώνης Λιάκος, 19/07/2022
- «Δεν έχουμε τελειώσει με την πανδημία, εκπέμπει λάθος μηνύματα η κυβέρνηση»Τάκης Παναγιωτόπουλος, 17/07/2022
- Μια μεγάλη αναδιανομήΚώστας Καλλίτσης, 17/07/2022
- Ο αδιάβαστοςΟλύμπιος Δαφέρμος, 17/07/2022
- Πολιτική αλλαγή για να απαλλαγούμε από την κυβέρνηση των συμφερόντωνΘανάσης Θεοχαρόπουλος, 17/07/2022
- Διχοτόμηση και τέλος εποχής στην Κύπρο;Κυριάκος Πιερίδης, 17/07/2022
- Το δις εξαμαρτείνΠαύλος Τσίμας, 16/07/2022
- «Κατευθυνόμενη αλλά και... τζαζ η παραπληροφόρηση»Νίκος Παρασκευόπουλος, 15/07/2022
- Ο αγώνας για την προστασία της εργασιακής αξιοπρέπειας είναι αγώνας για τη δημοκρατίαΑνδρέας Νεφελούδης, 13/07/2022
- Οι «σύμμαχοι» της εργατικής τάξηςΧριστίνα Κοψίνη, 13/07/2022
- Υπόθεση ˮσκευωρίαςˮ: Οδός Παραπλανήσεως, αριθμός απροσδιόριστος…Νίκος Παρασκευόπουλος, 11/07/2022
- Η μοιραία απόφαση Μητσοτάκη, η εξαγορά ψηφοφόρων και νέα χρεοκοπία αχνοφαίνεται…Γιώργος Καρελιάς, 10/07/2022
- Εικονική πραγματικότηταΚώστας Καλλίτσης, 10/07/2022
- Οι μέρες για την ήττα Μητσοτακη μετρούν αντίστροφαΘανάσης Θεοχαρόπουλος, 10/07/2022
- Εχει η Δύση τις αντοχές;Γιάννης Βούλγαρης, 10/07/2022
- Ο ΣΥΡΙΖΑ και το δημοψήφισμα του 2015Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 09/07/2022
- Τα δαχτυλάκια της Δεξιάς θα κινηθούν;Τάσος Παππάς, 09/07/2022
- Απορρόφηση και Προστιθέμενη ΑξίαΠαναγιώτης Κορκολής, 09/07/2022
- Ο φίλος τον φίλον εν πόνοις και κινδύνοις ου λείπειΓιάννης Σιώτος, 06/07/2022
- Ελλάδα – Ρωσία, μια σχέση χωρίς στρατηγικό βάθοςΚωνσταντίνος Φίλης, 04/07/2022
- Οι… καλοί συμμορίτες έσπασαν τα μούτρα τουςΤάσος Παππάς, 04/07/2022
- Αποκαλύφθηκε η πραγματική συμμορίαΣπύρος Ε. Λάππας*, 04/07/2022
- Μαύρα μαντάτα;Ρένα Δούρου, 04/07/2022
- Η ακρίβεια έχει την υπογραφή ΜητσοτάκηΣτέργιος Καλπάκης, 03/07/2022
- Εισιτήριο Μαδρίτη, Αθήνα, ΛευκωσίαΚυριάκος Πιερίδης, 03/07/2022
- Εκ του πονηρού η σύνδεση απλής αναλογικής και αστάθειαςΜιχάλης Σταθόπουλος, 03/07/2022
- Ο ακροδεξιός κίνδυνος είναι μπροστά μαςΚωστής Παπαϊωάννου, 03/07/2022
- Η αλήθεια για το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015Γιάννης Δραγασάκης, 02/07/2022
- Ποιότητα των Θεσμών και ΦορολογίαΗλίας Κικίλιας, 02/07/2022
- Μετά την ΜαδρίτηΠαύλος Τσίμας, 02/07/2022
- Σκάνδαλο Novartis: Βαρύτατα εκτεθειμένος ο πρωθυπουργός, να ζητήσει συγγνώμη…Γιώργος Καρελιάς, 01/07/2022
- Άλλη μια χαμένη ευκαιρία;Παντελής Καψής, 01/07/2022
- Εγχώριες, πρωταρχικά ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κόντρα στην ενεργειακή εξάρτηση & την ακρίβειαΒασίλης Τσολακίδης, 29/06/2022
- Ο ˮθεσμικόςˮ Μητσοτάκης και η επιχείρηση ˮδώσε και μένα μπάρμπαˮ…Γιώργος Καρελιάς, 28/06/2022
- Η απειλή του μεγαλο-ρωσικού επεκτατισμούΘόδωρος Τσίκας, 28/06/2022
- Η κρυφή όψη του μεταναστευτικού στην ΚύπροΚυριάκος Πιερίδης, 26/06/2022
- Κρίσεις, οικονομικά παραδείγματα και οι Ευρωπαίοι ΣοσιαλιστέςΦίλιππος Σαχινίδης, 26/06/2022
- Υπέρ των κερδών, κατά της μισθωτής εργασίαςΚώστας Καλλίτσης, 26/06/2022
- Γαλλία / Διλήμματα Μακρόν αφού «κανονικοποίησε» την ΑκροδεξιάΕλένη Τσερεζόλε, 26/06/2022
- Eνας πολύ γαλλικός τρόπος!Νίκος Μαραντζίδης, 26/06/2022
- Επείγει ένας ουσιαστικός διάλογος με την ΤουρκίαΣωτήρης Βαλντέν, 26/06/2022
- Ουκρανία, Ελλάδα και ΑριστεράΝικόλας Βουλέλης, 26/06/2022
- Το δικαίωμα στην παιδείαΓιώργος Γιαννουλόπουλος, 25/06/2022
- «Ή εμείς ή το χάος»!Τάσος Παππάς, 25/06/2022
- Το μεγάλο παζάριΓιώργος Καπόπουλος, 25/06/2022
- Η ολιστική αντιμετώπιση των εξαρτήσεων είναι σήμερα επείγουσα κοινωνική ανάγκηΔημήτρης Κολοκάθης*, 24/06/2022
- Το τέλος του Γαλατικού ΧωριούΓιώργος Καπόπουλος, 21/06/2022
- «Πολιτικό σεισμό» προκαλεί η ΛεπένΜανώλης Σπινθουράκης, 20/06/2022
- Ρηξικέλευθο πρόγραμμα με προοδευτικές ιδέες για τη νίκη στις εκλογέςΘανάσης Θεοχαρόπουλος, 20/06/2022
- Μητσοτάκης και πολιτική ανωμαλία είναι ιστορικά ταυτισμένες έννοιεςΝίκος Παππάς, 19/06/2022
- Ο Μητσοτάκης και η ΚύπροςΚυριάκος Πιερίδης, 19/06/2022
- Αχτίδες αισιοδοξίαςΚώστας Καλλίτσης, 18/06/2022
- «Eπίσημοι», αυτή η μάστιγα...Ανδρέας Ζαμπούκας, 17/06/2022
- Γαλλία: Το τέλος του ρεπουμπλικανικού μετώπουΓιάννης Ανδρουλιδάκης, 16/06/2022
- Η δίκη και η μνήμηΠαντελής Μπουκάλας, 16/06/2022
- Η ευρωπαϊκή κόπωση και ο πόλεμοςΞένια Κουναλάκη, 16/06/2022
- «Κύριε Μητσοτάκη, έχω κάποιες απορίες»Τάσος Παππάς, 16/06/2022
- Στο έλεος της ακρίβειαςΣωκράτης Βαρδάκης, 14/06/2022
- Οι απειλές της ΑγκυραςΧρήστος Ροζάκης, 12/06/2022
- Δώσαμε νέα ονόματα σε παλιά εργαλείαΣταυρούλα Παπαδημητρίου, 12/06/2022
- Δεύτερη δίκη, δεύτερη νίκηΚωστής Παπαϊωάννου, 12/06/2022
- Κατρακυλώντας προς εκλογέςΚώστας Καλλίτσης, 11/06/2022
- Πιστεύετε στην πρόοδο;Παύλος Τσίμας, 11/06/2022
- Η ύβρις του Ερντογάν και οι «στραβές»Αλέξης Παπαχελάς, 11/06/2022
- Στην Ελλάδα επιχορηγούνται οι πάροχοι ενέργειας και όχι οι πολίτεςΠέτρος Κόκκαλης, 11/06/2022
- Η αποτυχία του επιτελικού κράτουςΌλγα Γεροβασίλη, 10/06/2022
- Από τον Blitzkrieg… στα χαρακώματαΓιώργος Καπόπουλος, 10/06/2022
- Υπέρ Μηλίων και ΟυκρανώνΓιάννης Βούλγαρης, 10/06/2022
- Ο Αναστασιάδης και οι προεδρικοί υποψήφιοιΚυριάκος Πιερίδης, 10/06/2022
- Μετά τα Συνέδρια τί; ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ απέναντι στις προκλήσεις των καιρώνΓιώργος Σωτηρέλης, 08/06/2022
- «Νομική πίεση» ο αυταρχισμός;Παντελής Μπουκάλας, 08/06/2022
- Ευρωπαϊκό παράθυρο ενίσχυσης μισθώνΧριστίνα Κοψίνη, 08/06/2022
- Για μια αριστερή προσέγγιση του «κεντρώου χώρουΓιάννης Δραγασάκης, 08/06/2022
- Παθήματα που δεν γίνονται μαθήματαΠαντελής Μπουκάλας, 07/06/2022
- Τα προβληματικά δικαιώματαΓιώργος Γιαννουλόπουλος, 06/06/2022
- Ισπανία / Ρεκόρ συμβάσεων αορίστου χρόνου και κατάρρευσης ανεργίαςΑργύρης Παναγόπουλος, 05/06/2022
- Κι αν κερδίσει ο Μελανσόν;Μανώλης Σπινθουράκης, 05/06/2022
- Με εξωστρέφεια για την πολιτική αλλαγήΘανάσης Θεοχαρόπουλος, 05/06/2022
- Διλήμματα πολιτικήςΚώστας Καλλίτσης, 05/06/2022
- Ο Βίκτορ Ορμπαν επιταχύνει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωσηΑλέκος Κρητικός, 05/06/2022
- Η δυτική προέλευση του αντιδυτικισμούΠασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, 05/06/2022
- Καλώς γιορτάστηκε η επέτειος - Παρά το ολίσθημα της ΠροέδρουΝίκος Μπίστης, 25/07/2022
- Η Ελλάδα σαν δαδίΠαντελής Μπουκάλας, 26/07/2022
- «Ο Μπάιντεν οδηγεί Ουκρανία, ΗΠΑ, ΕΕ προς μια νέα γεωπολιτική καταστροφή»05/07/2022
- Μας λείπει ήδη ο Ηλίας Νικολακόπουλος30/06/2022
- Η χειραφέτηση της Πίσω Αυλής08/06/2022
- ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ KREPORT:Θα ασχοληθούμε, επιτέλους, σοβαρά με τις ανισότητες;28/07/2022
- Θα συμπαρασύρει η Ιταλία την Ευρώπη;Π.Κ. Ιωακειμίδης, 25/07/2022
- Πέντε μήνες πολέμουΓιώργος Καπόπουλος, 24/07/2022
- Με «ήσυχη συνείδηση» στη διχοτόμηση;Κυριάκος Πιερίδης, 23/07/2022
- ΥπνοβάτεςΠαύλος Τσίμας, 23/07/2022
- Η αλεπού με την κομμένη ουράΑλέκος Κρητικός, 23/07/2022
- Η υπόθεση δεν είναι καλλιτεχνική, είναι κοινωνική και πολιτικήΜάνια Παπαδημητρίου, 21/07/2022
- Επιταχυντής χειραφέτησης;Γιώργος Καπόπουλος, 19/07/2022
- Διχοτόμηση και τέλος εποχής στην Κύπρο;Κυριάκος Πιερίδης, 17/07/2022
- Το δις εξαμαρτείνΠαύλος Τσίμας, 16/07/2022
- «Κατευθυνόμενη αλλά και... τζαζ η παραπληροφόρηση»Νίκος Παρασκευόπουλος, 15/07/2022
- Οι «σύμμαχοι» της εργατικής τάξηςΧριστίνα Κοψίνη, 13/07/2022
- Υπόθεση ˮσκευωρίαςˮ: Οδός Παραπλανήσεως, αριθμός απροσδιόριστος…Νίκος Παρασκευόπουλος, 11/07/2022
- Η μοιραία απόφαση Μητσοτάκη, η εξαγορά ψηφοφόρων και νέα χρεοκοπία αχνοφαίνεται…Γιώργος Καρελιάς, 10/07/2022
- Τα δαχτυλάκια της Δεξιάς θα κινηθούν;Τάσος Παππάς, 09/07/2022
- Ο φίλος τον φίλον εν πόνοις και κινδύνοις ου λείπειΓιάννης Σιώτος, 06/07/2022
- Ελλάδα – Ρωσία, μια σχέση χωρίς στρατηγικό βάθοςΚωνσταντίνος Φίλης, 04/07/2022
- Οι… καλοί συμμορίτες έσπασαν τα μούτρα τουςΤάσος Παππάς, 04/07/2022
- Αποκαλύφθηκε η πραγματική συμμορίαΣπύρος Ε. Λάππας*, 04/07/2022
- Εισιτήριο Μαδρίτη, Αθήνα, ΛευκωσίαΚυριάκος Πιερίδης, 03/07/2022
- Ποιότητα των Θεσμών και ΦορολογίαΗλίας Κικίλιας, 02/07/2022
- Μετά την ΜαδρίτηΠαύλος Τσίμας, 02/07/2022
- Σκάνδαλο Novartis: Βαρύτατα εκτεθειμένος ο πρωθυπουργός, να ζητήσει συγγνώμη…Γιώργος Καρελιάς, 01/07/2022
- Άλλη μια χαμένη ευκαιρία;Παντελής Καψής, 01/07/2022
- Εγχώριες, πρωταρχικά ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κόντρα στην ενεργειακή εξάρτηση & την ακρίβειαΒασίλης Τσολακίδης, 29/06/2022
- Ο ˮθεσμικόςˮ Μητσοτάκης και η επιχείρηση ˮδώσε και μένα μπάρμπαˮ…Γιώργος Καρελιάς, 28/06/2022
- Η κρυφή όψη του μεταναστευτικού στην ΚύπροΚυριάκος Πιερίδης, 26/06/2022
- Κρίσεις, οικονομικά παραδείγματα και οι Ευρωπαίοι ΣοσιαλιστέςΦίλιππος Σαχινίδης, 26/06/2022
- Eνας πολύ γαλλικός τρόπος!Νίκος Μαραντζίδης, 26/06/2022
- Ουκρανία, Ελλάδα και ΑριστεράΝικόλας Βουλέλης, 26/06/2022
- «Ή εμείς ή το χάος»!Τάσος Παππάς, 25/06/2022
- Το μεγάλο παζάριΓιώργος Καπόπουλος, 25/06/2022
- Η ολιστική αντιμετώπιση των εξαρτήσεων είναι σήμερα επείγουσα κοινωνική ανάγκηΔημήτρης Κολοκάθης*, 24/06/2022
- Το τέλος του Γαλατικού ΧωριούΓιώργος Καπόπουλος, 21/06/2022
- «Πολιτικό σεισμό» προκαλεί η ΛεπένΜανώλης Σπινθουράκης, 20/06/2022
- Ο Μητσοτάκης και η ΚύπροςΚυριάκος Πιερίδης, 19/06/2022
- Αχτίδες αισιοδοξίαςΚώστας Καλλίτσης, 18/06/2022
- «Eπίσημοι», αυτή η μάστιγα...Ανδρέας Ζαμπούκας, 17/06/2022
- Γαλλία: Το τέλος του ρεπουμπλικανικού μετώπουΓιάννης Ανδρουλιδάκης, 16/06/2022
- Η δίκη και η μνήμηΠαντελής Μπουκάλας, 16/06/2022
- Η ευρωπαϊκή κόπωση και ο πόλεμοςΞένια Κουναλάκη, 16/06/2022
- «Κύριε Μητσοτάκη, έχω κάποιες απορίες»Τάσος Παππάς, 16/06/2022
- Δώσαμε νέα ονόματα σε παλιά εργαλείαΣταυρούλα Παπαδημητρίου, 12/06/2022
- Πιστεύετε στην πρόοδο;Παύλος Τσίμας, 11/06/2022
- Η ύβρις του Ερντογάν και οι «στραβές»Αλέξης Παπαχελάς, 11/06/2022
- Στην Ελλάδα επιχορηγούνται οι πάροχοι ενέργειας και όχι οι πολίτεςΠέτρος Κόκκαλης, 11/06/2022
- Από τον Blitzkrieg… στα χαρακώματαΓιώργος Καπόπουλος, 10/06/2022
- Ο Αναστασιάδης και οι προεδρικοί υποψήφιοιΚυριάκος Πιερίδης, 10/06/2022
- «Νομική πίεση» ο αυταρχισμός;Παντελής Μπουκάλας, 08/06/2022
- Ευρωπαϊκό παράθυρο ενίσχυσης μισθώνΧριστίνα Κοψίνη, 08/06/2022
- Παθήματα που δεν γίνονται μαθήματαΠαντελής Μπουκάλας, 07/06/2022
- Ισπανία / Ρεκόρ συμβάσεων αορίστου χρόνου και κατάρρευσης ανεργίαςΑργύρης Παναγόπουλος, 05/06/2022
- Κι αν κερδίσει ο Μελανσόν;Μανώλης Σπινθουράκης, 05/06/2022
- Ο Βίκτορ Ορμπαν επιταχύνει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωσηΑλέκος Κρητικός, 05/06/2022
- Η δυτική προέλευση του αντιδυτικισμούΠασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, 05/06/2022
- Η Ελλάδα σαν δαδίΠαντελής Μπουκάλας, 26/07/2022
- «Ο Μπάιντεν οδηγεί Ουκρανία, ΗΠΑ, ΕΕ προς μια νέα γεωπολιτική καταστροφή»05/07/2022
- Η χειραφέτηση της Πίσω Αυλής08/06/2022
Ημερολόγιο κειμένων
◄ | Αύγουστος 2022 |
► |
W | Δε | Τρ | Τε | Πέ | Πα | Σά | Κυ |
---|---|---|---|---|---|---|---|
31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
32 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
33 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
34 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
35 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 |
Θέματα επικαιρότητας
- 2022
- 1821
- Novartis
- Novartis
- Αγροτική Πολιτική
- αθλητισμός
- ακροδεξιά
- Αμερική
- Αριστερά
- Αριστερά-κεντροαριστερά
- Γαλλία
- γυναικοκτονία
- ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
- Δημοψήφισμα 2015
- Διεθνείς σχέσεις
- Διεθνή
- Διπλωματία
- Δυτικός Πολιτισμός
- εκλογές
- Εκλογικό Σύστημα
- Ελληνοτουρκικά
- Ενέργεια
- Εξωτερική Πολιτική
- επιχειρήσεις
- εργασία
- εργασία
- ΕΥΡΩΠΗ
- ΕΦΚΑ
- Ισπανία
- Ιστορία του Αριστερού κινήματος
- κεντρώος χώρος
- κοινωνικό κράτος
- κόμματα
- κυβέρνηση
- Κυπριακό
- Κύπρος
- Μεταπολίτευση
- μικρομεσαίες
- Νέα Δημοκρατία
- Οικονομία
- Ουκρανία
- Παιδεία
- πανδημία
- πανδημία
- Περιβάλλον-Οικολογία
- πόλεμος
- Πολιτικό Σύστημα
- Πολυτεχνείο 73
- Πορτογαλία
- Πρόεδρος Δημοκρατίας
- Ρωσία
- Σοσιαλδημοκρατία
- ΣΥΡΙΖΑ
- Σύριζα Προοδευτική Συμμαχία
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- Τουρκία
- ΥΓΕΙΑ
- φεμινισμός
- Χρυσή Αυγή
- 2021
- 200 ΧΡΌΝΙΑ
- 21 Απριλίου 1967
- Frontex
- αγροτική παραγωγή
- Αγφανιστάν
- Ακροδεξιά
- Ανάπτυξη
- Ανατολική Μεσόγειος
- Ανθρώπινα δικαιώματα
- απλή αναλογική
- Αρμενία
- ΑΣΕΠ
- ΑΣΕΠ
- Αστυνομική βία
- Ασφαλιστικό
- Αυστρία
- Αυτοδιοίκηση
- αυτοδιοίκηση
- Βαλκάνια
- Βία
- βιώσιμη ανάπτυξη
- Βόρεια Μακεδονία
- Γερμανία
- γυναικοκτονία
- ΔΕΗ
- Δημοσκοπήσεις
- διαδίκτυο
- Δικαιοσύνη
- δικαιώματα
- ΕΛΛΑΔΑ-ΓΑΛΛΙΑ
- εμβολιασμός
- έμφυλη βία
- εξοπλισμοί
- εξοπλισμοί
- εξοπλισμοί
- εξοπλισμοί
- εξοπλισμοί
- επιστήμη/έρευνα
- εργασία/συνδικαλισμός
- Η Ευρώπη των 27
- Η.Π.Α
- ηλεκτρικό ρεύμα
- Θρησκεία
- Ισπανία
- Ιταλία
- κακοποίηση
- ΚΙΝ.ΑΛΛ.
- Κίνα
- ΚΚΕ
- κλιματική αλλαγή
- Μ.Ανατολή
- Μεσαία τάξη
- Μεταναστευτικό
- μεταρρυθμίσεις
- Μίκης Θεοδωράκης
- ΜΜΕ
- Νεολαία
- νεοφιλελευθερισμός
- οικολογια
- ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ/ΑΝΑΠΤΥΞΗ
- Οικονομική κρίση
- Ολοκαύτωμα
- ομοφοβία
- πανδημία
- πανδημία
- ποδόσφαιρο
- Πολιτική Προστασία
- Πολιτισμός
- προσφυγικό
- προσφυγικό
- προσφυγικό
- προσφυγικό
- Προσφυγικό-μεταναστευτικό
- προϋπολογισμός
- Πρωτομαγιά
- Πτωχευτικός Νόμος
- πυρκαγιές
- ρατσισμός
- Συμφωνία των Πρεσπών
- συνεπιμέλεια
- συνταγματικά δικαιώματα
- Συντάξεις
- ταμείο ανάκαμψης
- Ταμείο Ανάκαμψης
- Ταμείο Ανάκαμψης
- Ταμείο Ανάκαμψης
- Ταμείο Ανάκαμψης
- Τεχνολογία
- τεχνολογία
- Τουρισμός
- τράπεζες
- Τρομοκρατία
- φασισμός
- 2020
- BREXIT
- Αντισιμιτισμός
- Αστυνομική βία
- Γεωστρατηγική
- ΔΗΜΑΡ
- διαδηλώσεις
- Διαπραγματεύσεις Ελλάδος-ΕΕ
- Εθνικολαϊκισμός
- Εκκλησία -Κράτος
- Ελληνικά Κόμματα
- Ελληνοιταλική Συμφωνία ΑΟΖ
- Ευρωπαϊκή Αριστερά
- ιδιωτικοποιήσεις
- Κωνσταντινούπολη
- Λαϊκισμός
- Μεγ. Βρετανία
- προσφυγικό
- προσφυγικό
- Προσφυγικό-μεταναστευτικό
- Προσφυγικό-μεταναστευτικό
- Προσφυγικό-μεταναστευτικό
- Προσφυγικό-μεταναστευτικό
- πτωχευτικός κώδικας
- σοσιαλισμός
- Συνταγματικη Αναθεώρηση
- ΣΥΡΙΖΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- τουρκοκύπριοι
- 2019
- FYROM
- Αντιεθνικισμός- Αντιρατσισμός
- 2018
- Εθνικισμός
- Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ
- Νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ
- 2017
- ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ
- Ενιαίος φορέας της κεντροαριστεράς
- Αγροτικό
- Γαλλία προεδρικές εκλογές 2017
- Για τον Μιχάλη
- Η Ευρώπη των 28
- Λατινική Αμερική
- Μεγ. Βρεττανία
- Σχέσεις εκκλησίας και κράτους
- 2016
- ΔΝΤ
- Μετά το 3ο Μνημόνιο
- Προϋπολογισμός 2017
- ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ-ΠΟΤΑΜΙ_ΚΙΔΗΣΟ-ΚΙΝΗΣΕΙΣ
- Συνέδριο ΣΥΡΙΖΑ 2016
- Το Ποτάμι
- 2015
- Αντιδικτατορικός Αγώνας
- Γερμανικές Αποζημιώσεις
- ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ. Εκλογές 2015
- Εκλογές 2015
- Εκλογές, Σεπτέμβριος 2015
- Έκτακτο Συνέδριο ΔΗΜΑΡ
- Η πορεία της ΔΗΜΑΡ μετά τις εκλογές 2015
- Μετά τη Συμφωνία Ελλάδας-Ευρωζώνης
- Μετά το 4ο Συνέδριο της ΔΗΜΑΡ
- Μετεκλογικά, 2015
- Παρίσι, Παρασκευή 13/11/2015
- 2014
- 2ο Συνέδριο ΔΗΜΑΡ
- G20
- Αυτοδιοικητικές Εκλογές 2014
- Δεκέμβρης 44
- ΔΗΜΑΡ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
- Δημόσια Διοίκηση-Αυτοδιοίκηση
- Ευρωεκλογές 2014
- Μετά τις ευρωεκλογές 2014
- Μετά το 2ο Συνέδριο
- Μετανάστες
- Μουντιάλ 2014
- Παλαιστίνη
- Ποεδρική εκλογή
- Τεχνολογία
- Υγεία
- 2013
- Αραβικός Κόσμος
- Γερμανία , εκλογές 2013
- Ε.Ε. - Κοινή Αγροτική Πολιτική
- Ελληνοαμερικάνικες σχέσεις
- Κυβέρνηση Εθνικής Ευθύνης
- Συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ
- ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ-ΣΥΡΙΖΑ
- 2012
- "Αγανακτισμένοι"
- Αριστερά και Οικολογία
- Εκλογές 2012
- Πελατειακό κράτος
- Πολιτικό Σύστημα
- Συρία
- Φοιτητικές εκλογές
- 2011
- Αθήνα 2004
- Αθλητισμός
- Αποχαιρετισμός στον Λεωνίδα
- Βία στα γήπεδα
- Γερμανία , εκλογές 2010
- Δημιουργούμε τη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
- Δημοσιονομικό Σύμφωνο 091211
- Διαχείρηση απορριμάτων
- Επέτειος της πτώσης της δικτατορίας
- Έρευνα
- Ιαπωνία
- Ιράν
- Κυβέρνηση Παπαδήμου
- Μέση Ανατολή
- Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο
- Μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές 2010
- ΜΜΜ
- Μνημόνιο-Κυβερνητική πολιτική
- Παγκοσμιοποίηση
- Ποδόσφαιρο
- Πυρηνική Ενέργεια
- Σκάνδαλο Siemens
- 2010
- "Καλλικράτης"
- 100 πρώτες ημέρες
- Αϊτή
- ΑΜΕΑ
- ΑΠΕ
- Αφγανιστάν
- Βρεττανικές Εκλογές 2010
- ΔΗΜΑΡ-ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ
- Διαδηλώσεις- Βία
- Εγκληματικότητα
- Εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας 2010
- Εκολογικός Νόμος
- Έκτακτο ΣΥΝέδριο
- ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΈΣΕΙΣ
- Ισραήλ-Παλαιστίνη
- Κίνα
- Κοπεγχάγη 2009
- Μετά το 6ο ΣΥΝέδριο
- Μετανάστες, ιθαγένεια
- Μνημόνιο
- ΝΑΤΟ
- Ναυτιλία
- Περιφερειακή συγκρότηση-Αυτοδιοικητικές εκλογές 2010
- ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
- Πτώση του τείχους
- Πυρκαϊές 2010
- Ρομά
- Σκάνδαλα ομολόγων
- Σκάνδαλο Βατοπεδίου
- ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΌ
- 2009
- 1989, Πτώση του Τείχους
- Αμερικανικές εκλογές
- Αμερικάνικες επεμβάσεις
- Γεμανία, εκλογές 2009
- Γερμανία, εκλογές 2009
- Δεκέμβρης ΄09
- Διαρκές ΣΥΝέδριο, Σεπτέμβριος 2009
- Διαρκές Συνέδριο ΣΥΝ 13-5/02/09
- Διεθνής Τρομοκρατία
- Ευρωεκλογές 2009
- Ευρωεκλογές 2010
- Η Ευρώπη των 25
- Ισλάμ
- ΚΚΕ
- Μετά τις εκλογές
- Μετά τις εκλογές 041009
- Μετά τις ευρωεκλογές 2009
- Οικολογία και Ανανεωτική Αριστερά
- Προγραμματικά
- Προγραμματικό Συνέδριο του ΣΥΝ
- Προς τις βουλευτικές εκλογές 2009
- Πυρκαϊές 2009
- Ρωσικές επεμβάσεις
- Σκάνδαλο Παυλίδη
- Χρηματοπιστωτική κρίση
- 2008
- 21/4/67, 40 χρόνια μετά
- 5ο ΣΥΝέδριο
- Αμμερικάνικες εκλογές 2006
- Άνοιξη Πράγας
- Για την "Αυγή Α.Ε."
- Διαδίκτυο-Blogers
- Εξεταστική-Προανακριτική για Βατοπέδιο
- Ευρωπαϊκό Σύνταγμα
- Κεντροαριστερά
- Μάης ΄68
- Μετά το 5ο ΣΥΝέδριο
- Μεταρρυθμιστική Συνθήκη
- Ντόπιγκ
- Πεκίνο 2008
- Συμβούλιο Κορυφής Ε.Ε.
- 2007
- Διάλογος για τις Προοπτικές της Αριστεράς
- Ιστορία Στ΄Δημοτικού
- Μετεκλογικά 2007
- Νέες Τεχνολογίες
- Προεδρικές εκλογές Γαλλία
- Προς τις Βουλευτικές εκλογές
- ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ, Ανανεωτική πορεία ή αναδίπλωση;
- 2006
- Βιοηθική
- Δημοτικονομαρχιακές εκλογές 2006
- Διαδίκτυο
- Επέμβαση στον Λίβανο
- Ευρωεκλογές 2004
- Ευρωτουρκικά
- Μετά τις ευρωεκλογές 2004
- Παραίτηση Δαμανάκη
- ΠΑΣΟΚ, κενροαριστερά, σχέσεις με αριστερά
- Πετρελαϊκή κρίση
- 2005
- Το Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ
- 2004
- Αμερικάνικες Εκλογές 2004
- Εκλογές 2004
- Μπροστά στο ΣΥΝέδριο
- 2003
- Ελληνική Προεδρία
- Η Χάρτα της Σύγκλισης
- Χώρος Διαλόγου
Αρθρογράφοι
- Adler Alexandre
- Ago Niko
- Ahuja Anjana
- Aixmiros O
- Alibhai-Βrown Υasmin
- Arnason Johanan P.
- Ashley Jackie
- Attali Jacques
- Aubry Μartine
- AYDINTASBAS ΑSLI
- Baker Gerard
- Bauman Zygmunt
- Beck Ulrich
- Berman Sheri
- Berners-Lee Tim
- Bierbaum Heinz
- Bildt Carl
- Blanchard Emmanuel
- Bolzman Claudio
- Brooks David
- Buruma Ian
- Cacciari Massimo
- Canino Αndrea
- Castells Manuel
- Clogg Richard
- Coates David
- Cochet Yves
- Cohen Roger
- Colombani Jean-Marie
- Copp Doug
- Cordonnier Laurent
- Corsetti Giancarlo
- COURTOIS GERARD
- Daniel Jean-Marc
- Daniel Rosen
- Day Mark
- Dejevsky Mary
- Delbeke Jos
- Delhomais Ρierre Αntoine
- Delors Jacques
- DIXON HUGO
- Dobson Andrew
- DUPIN ERIC
- Dyer Ceoff
- Färm Göran
- Featherstone Kevin
- Ferenczi Thomas
- Ferner Elke
- Ferrand Olivier
- Ferrari Antonio
- Ferreras Isabelle
- Fischer Joschka
- Fitoussi Jean-Paul
- Freire Andre
- Friedman Thomas
- Gabriel Sigmar
- Galbraith James Kenneth
- Gamble Andrew
- Garton Ash Timothy
- Gerson Michael
- Giddens Antony
- Gros Daniel
- Gross Daniel
- Guélaud Claire
- Halimi Serge
- Hall Ben
- Hamon Benoît
- Henley Jon
- Hirst Joel
- Hohnen Paul
- Hollande Francois
- Hughes Kathryn
- Ignatius David
- Irvin George
- Jackson Tim
- Joschka Fischer
- Juncker Jean-Claude
- Klein Naomi
- Krugman Paul
- Kuisma Mikko
- Lagarde Christine
- Laidi Ζaki
- LIpietz Alain
- Lomborg Bjorn
- Loth Renee
- Lula da Silva Luiz Inácio
- Mark Leonard
- Mattioli Gianni
- Mayer Catherine
- Meyer - Cording Claus
- Miliband David
- Morin Edgar
- Mudde Cas
- Munchau Wolfang
- Napolitano Giorgio
- Normand Jean-Michel
- Obama Barack
- Okland Astrid Ζωή
- Oz Amos
- Padoa-Schioppa Tomaso
- Padovani Marcelle
- Palacio Ana
- Pei Minxin
- Perrier Guillaume
- Persson Goran
- Philip Bruno
- Pisani-Ferry Jean
- Plihon Dominique
- Pons Ρhilippe
- Potier Samuel
- Ramonet Ignacio
- Rasmussen Ρoul Νyrup
- Revelli Marco
- Ridet Philippe
- Rifkin Jeremy
- Rocard Michel
- Rogers Paul
- Roubini Nouriel
- Rupnik Jacques
- Scholz Olaf
- Schröder Gerhard
- Schulz Martin
- Schwall-Düren Angelica
- Shambaugh David
- Slackman Μichael
- Spence Michael
- Steinmeier Frank-Walter
- Stephens Philip
- Stiglitz Joseph E.
- Strauss-Kahn Dominique
- Timmermans Frans
- Toner Robin
- Trichet Jean-Claude
- Truc Olivier
- Truong Nicolas
- Veltroni Walter
- Verheugen Gunter
- Verhofstadt Guy
- Vernet Daniel
- Vorkotter Uwe
- Wallerstein Immanuel
- Watkins Kevin
- Weber Henri
- Werner Hoyer
- WOLFF RICHARD
- Yiounker Jean Claude
- Αβδελά Έφη
- Αγαλιώτης Γιώργος
- Αγγελής Βαγγέλης
- Αγγελόπουλος Γιώργος
- Αγριαντώνη Χριστίνα
- Αγρολάμπος Μπάμπης
- Αγτζίδης Βλάσης
- Αδαμόπουλος Αδαμ
- Αδαμοπούλου Μαίρη
- Αθανασίου Θανάσης
- Αθανασόπουλος Παύλος
- Αθανασόπουλος Άγγελος Αλ.
- Αθανασόπουλος Ανδρέας
- Αθινάκης Δημήτρης
- Ακιντζί Μουσταφά
- Ακινττζί Μουσταφά
- Ακρίτα Ελενα
- Αλ Σάλεχ Αφροδίτη
- Αλαβάνος Αλέκος
- Αλεγκρετι Τζοβανι
- Αλεξάκος Κωνσταντίνος
- Αλεξανδρής Άρης
- Αλεξανδρής Ευάγγελος
- Αλεξιάδης Τρύφων
- Αλεξίου Νίκος
- Αλεξίου Σωτήρης
- Αλεξόγλου Σάββας
- Αλεξόπουλος Χρίστος
- Αλί Μπιράντ Μεχμέτ
- Αλιβιζατος Νίκος
- Αλιβιζάτος Νίκος Κ.
- Αλιβιζάτος Νίκος Κ.
- Αλιετά Μισέλ
- Αλιμί Σερζ
- Αλιμπράντης Νικήτας
- Αλιπράντης Νικήτας
- Αλμπάνης Γιάννης
- Άλτερ Τζόναθαν
- Αμάτο Τζουλιάνο
- Αμίν Σαμίρ
- Αμπατζόγλου Γιώργος
- Αμπραχαμιάν Έρβαρντ
- Αναγνωστόπουλος Κώστας Π.
- Αναγνωστόπουλος Δημήτρης
- Αναγνωστοπούλου Ελένη
- Αναγνωστοπούλου Σία
- Αναγνωστοπούλου Άννα
- Ανανδρανιστάκης Γιώργος
- Ανανιάδης Νότης
- Αναστασάκος Γιάννης
- Αναστασιάδης Νίκος
- Αναστασίου Φωτεινή
- Αναστασίου Ελένη
- Αναστόπουλος Τάκης
- Ανδρέου Κώστας
- Ανδριοπούλου Σοφία
- Ανδρουλάκης Νίκος
- Ανδρουλιδάκης Γιάννης
- Ανέστη Κατερίνα Ι.
- Ανηψητάκης Αντώνης
- Αντωνιάδης Αντώνης
- Αντωνίου Δώρα
- Αντωνίου Χρυσούλα
- Αντωνίου Γιάννης
- Αντωνόπουλος Νικηφόρος
- Αντωνόπουλος Γιώργος
- Αντωνοπούλου Χριστίνα
- Αποστολάκη Μαρία
- Αποστολίδης Ηλίας
- Αποστόλου Βαγγέλης
- Αρανίτου Βάλια
- Αρανίτσης Ευγένιος
- Αραχωβίτης Σταύρος
- Αρβανίτης Κώστας
- Αργείτης Γιώργος
- Αργυρόπουλος Χριστόφορος
- Αργυρός Κώστας
- Αργυρός Γιάννης
- Αρεταίος Βαγγέλης
- Άρθρο Κύριο
- Αρμακόλας Ιωάννης
- Αρσένη Τζένη
- Αρσένη Ευγενία (Τζένη)
- Αρχοντάκης Κώστας
- Ασδραχάς Σπύρος Ι.
- Αταλί Ζακ
- Αυγουλέας Αιμίλιος
- Αυδίκος Ευάγγελος
- Βαγενάς νάσος
- Βαΐου Ντίνα
- Βακαλιός Θανάσης
- Βακαλόπουλος Μπάμπης
- Βακιρτζής Σταμάτης
- Βαλεντίνι Φραντσέσκο
- Βαλερστάιν Ιμάνιουελ
- Βαλντέν Σωτήρης
- Βαξεβάνης Κώστας
- Βαρβιτσιώτη Ελένη
- Βαρδάκης Σωκράτης
- Βαρόν-Βασάρ Οντέτ
- Βαρουφάκης Γιάνης
- Βαρώτσος Ανδρέας
- Βασιλάκης Μανώλης
- Βασιλείου Τάσος
- Βασιλείου Θανάσης
- Βασιλείου Γιώργος
- Βασιλιάς Ανδρέας
- Βασιλόπουλος Περικλής
- Βασιλοπούλου Κορίνα
- Βατάλης Σωκράτης
- Βατόπουλος Αλκιβιάδης
- Βελεγράκης Μανόλης Ι.
- Βεμπέρ Ανρί
- Βενέτης Ευάγγελος
- Βενιζέλος Ευάγγελος
- Βέντολα Νίκι
- Βεντούρης Δημήτρης
- Βεργής Απόστολος
- Βεργόπουλος Γιώργος
- Βερέμης Θάνος
- Βερναρδάκης Χριστόφορος
- Βερνίκος Γιώργος
- Βιδάλης Τάκης
- Βισεντίνι Λούκα
- Βλαστάρης Γιάννης
- Βλαχάκης Κωνσταντίνος
- Βλάχος Μάρκος
- Βόγλης Πολυμέρης
- Βολιώτης Άγγελος
- Βολφ Γκούντραμ
- Βούγιας Σπύρος
- Βουδούρης Οδυσσέας
- Βουλγαράκης Γιάννης
- Βούλγαρης Γιάννης
- Βούλγαρης Θέμης
- Βουλέλης Νικόλας
- Βουρνάς Κώστας
- Βρανάς Ρούσσος
- Γαββαθάς Γιώργος
- Γαβρόγλου Κώστας
- Γαλανάκη Ρέα
- Γαλανοπούλου Μαρία
- Γαλάτη Πίκια
- Γαλιατσάτος Σπύρος
- Γαλιατσάτος Παναγής
- Γαλιατσάτου Μαράια
- Γασπαράτος Τάκης
- Γεννηματά Φώφη
- Γεράκης Θωμάς
- Γεροβασίλη Όλγα
- Γεροτζιάφας Γρηγόρης
- Γερουλάνος Στέφανος Ι.
- Γεωγακόπουλος Θανάσης
- Γεωργακόπουλος Θανάσης
- Γεωργακόπουλος Θοδωρής
- Γεωργακοπούλου Βένα
- Γεωργακοπούλου Ρούλα
- Γεωργάτος Γεράσιμος
- Γεωργελές Φώτης
- Γεωργιάδη Βασιλική
- Γεωργιάδης Νίκος
- Γεωργιάδου Βασιλική
- Γεωργίου Θεόδωρος
- Γεωργίου Χρήστος
- Γεωργόπουλος Θανάσης
- Γεωργούλας Μπάμπης
- Γεωργουσόπουλος Κώστας
- Γεωργουσόπουλος Κώστας
- Γιαλκέτσης Θανάσης
- Γιαλυψός Δημήτρης
- Γιάμαλη Αναστασία
- Γιαννακάκη Μαρία
- Γιαννακίδης Κώστας
- Γιαννακόπουλος Γιώργος
- Γιανναράς Χρήστος
- Γιάνναρος Γιώργος
- Γιάνναρου Λίνα
- Γιαννίτσης Τάσος
- Γιαννουλόπουλος Γιώργος
- Γιανουλόπουλος Γιάννης
- Γιανουλόπουλος Γιώργος
- Γιαταγάνας Ξενοφών
- Γιατζόγλου Δημήτρης
- Γιατρομανωλάκης Γιώργης
- Γιουβέν Ερντάλ
- Γιουνκέρ Ζαν-Κλοντ
- Γιούνκερ Ζαν-Κλοντ
- Γιουρμετάκης Ανδρέας
- Γκαζαλέ Ολίβια
- Γκαλίνο Λουτσιάνο
- Γκάλτουνγκ Γιόχαν
- Γκάμπριελ Ζίγκμαρ
- Γκάμπριελ Σίγκμαρ
- Γκαρα Νατάσα
- Γκαρθία Πέρεθ Ιράτσε
- Γκαρμπούνης Χρήστος
- Γκασούκα Μαρία
- Γκέρο Νοϊγκεμπάουερ
- Γκίντενς Άντονι
- Γκιόλας Γιάννης
- Γκιώνης Νίκος
- Γκλοτς Πέτερ
- Γκονζαλες Φελίπε
- Γκονθάλεθ Αράντσα
- Γκορμπατσώφ Μιχαήλ
- Γκόρου Αθηνά
- Γκωσσέ Μαρσέλ
- Γλέζος Μανώλης
- Γολέμης Χάρης
- Γουλιάρου Αθηνά
- Γουλφ Μάρτιν
- Γουργουλιάνης Κωνσταντίνος
- Γουργούρη Φανή
- Γουσέτης Διονύσης
- Γραμματικάκης Γιώργος
- Γραμματικογιάννη Βασιλική
- Γρατσίας Νίκος
- Γρέβιας Θανάσης
- Γρηγοράκος Λεωνίδας
- Γρηγοριάδης Ιωάννης Ν.
- Γρηγοριάδου Ιωάννα
- Γρυσπολάκης Ιωακείμ
- Δαλίπης Αντώνης
- Δαμιανίδη Άννα
- Δανέλλης Σπύρος
- Δαρσινός Τάσος
- Δασκαλοπούλου Ντίνα
- Δαφέρμος Ολύμπιος
- Δελαστίκ Γιώργος
- Δεληβοριάς Φώτης
- Δεληγιάννης Ανδρέας
- Δεληγκάρης Βασίλης
- Δελούκας Αλέξανδρος
- Δελφάκης Νίκος
- Δεμερτζής Νίκος
- Δερτιλής Γιώργος
- Δεσποτόπουλος Κωνσταντίνος Ι.
- Δεσποτόπουλος Κωνσταντίνος
- Δημαδάμα Ζέφη
- Δημάδης Θάνος
- Δήμας Σταύρος
- Δημητρακάς Παναγιώτης
- Δημητρακόπουλος Θέμης
- Δημητριάδης Σωτήρης
- Δημητρίου Στέφανος
- Δημητρολόπουλος Περικλής
- Δημόπουλος Βαγγέλης
- Δημόπουλος Ευθύμης
- Δήμου Νίκος
- Δημουλής Δημήτρης
- Διακουλάκης Νίκος
- Διακουλάκης Στέλιος
- Διαμαντάκου Πόπη
- Διαμαντίδης Δημήτρης
- Διαμαντόπουλος Χρόνης
- Διαμαντοπούλου Άννα
- Διαμαντούρος Νικηφόρος
- Διβάνη Λένα
- Διβάρης Διονύσης
- Διόγος Μάκης
- Διονέλλης Μάριος
- Δοξιάδης Αρίστος
- Δοξιάδης Απόστολος
- Δουζίνας Κώστας
- Δούκας Προκόπης
- Δουλουμπέκης Θοδωρής
- Δούρου Ρένα
- Δραβαλιάρης Τριαντάφυλλος
- Δραγασάκης Γιάννης
- Δραγάτση Βασιλική
- Δραγώνα Θάλεια
- Δρανδάκης Λεωνίδας Γ.
- Δρόσος Γιάννης
- Δρουσιώτης Μακάριος
- Δρυμιώτης Ανδρέας
- Δωροβίνης Βασίλης Κ.
- Εco Umberto
- Εγιαζαριάν Ασότ
- Εζμπουντούν Εργκούν
- Ελευθεριάδης Παύλος
- Ελεφάντης Άγγελος
- Ελισάφ Μωυσής
- Έλλις Αθανάσιος
- ΕΠΙΒΑΤΗΣ Δίκτυο
- Επιτροπάκη Κατερίνα
- Επτακοίλη Τασούλα
- Ερμής Νικόλαος
- Ευαγγελίδου Μάρω
- Ευαγγέλου Δήμητρα
- Ευθυμιόπουλος Ηλίας
- Ευθυμιοπούλου Βίβιαν
- Ευθυμίου Άννα
- Ευλογημένος Γιάννης
- Ζακάρ Αλμπέρ
- Ζάμπας Κώστας
- Ζαμπούκας Ανδρέας
- Ζαράνης Ηλίας
- Ζαρέτος Θεόδωρος
- Ζαφειρόπουλος Κώστας
- Ζαχαρέας Αιμίλιος
- Ζαχαριάδης Κώστας
- Ζαχαριάδης Νίκος
- Ζαχαριάδης Σταμάτης
- Ζαχαριάδης* Κώστας
- Ζάψας Γιώργος
- Ζενερέ Ζακ
- Ζέπος Κώστας
- Ζέπος Κώστας Δ.
- Ζήρας Βασίλης
- Ζίγκμαρ Γκάμπριελ
- Ζίζεκ Σλάβοϊ
- Ζιν Χάουαρντ
- Ζορκάδης Βαγγέλης
- Ζορμπά Μυρσίνη
- Ζούλας Κωνσταντίνος
- Ζουμπουλάκης Σταύρος
- Ζουμπουλάκης Μιχάλης
- Ζουναλής Βασίλης
- Ζώρας Κώστας
- Ηirsch Afua
- Ηulot Νicolas
- Ηλιόπουλος Νάσος
- Ηρακλείδης Αλέξης
- Θέμελης Νίκος
- Θεμπριάν Χουαν Λούις
- Θεοδορώπουλος Τάκης
- Θεοδωράκης Μίκης
- Θεοδωράκης Σταύρος
- Θεοδωράκης Γρηγόρης
- Θεοδωρίδης Νάσος
- Θεοδωρόπουλος Βύρων
- Θεοδωρόπουλος Τάκης
- Θεοτοκάς Γιώργος
- Θεοτοκάς Νίκος
- Θεοχάρης Χάρης
- Θεοχαρόπουλος Θανάσης
- Θρασυβούλου Μάριος
- Θωμαδάκης Σταύρος
- Θωμόπουλος Αριστείδης
- Θωμόπουλος Γιώργος
- Ιατρού Σταύρος
- Ιγγλέζη Κατερίνα
- Ιγκλέσιας Πάμπλο
- Ιλιτζάκ Σουκρού
- Ιμπραήμ Δημήτρης
- Ινγκράο Πιέτρο
- Ιντζίδης Βαγγέλης
- Ιορδανίδης Κώστας
- Ιορδάνογλου Χρυσάφης Ι.
- ιός Ο
- Ιωακειμίδης Π.Κ.
- Ιωακειμίδης Παναγιώτης Δ.
- Ιωαννίδης Γιώργος
- Ιωαννίδης Γιάννης Φ.
- Ιωάννου Χάρης
- κ. Ιερώνυμος Αρχιεπίσκοπος
- Κiniklioglu Suat
- Κrugman Ρaul
- Καββαθάς Γιώργος
- Καβουνίδης Σπύρος
- Καβουριάρης Μάκης
- Καζάκος Πάνος
- Καζαλόττι Ελιζαμπέττα
- Καζαλόττι Ελιζαμπέττα
- Καϊμάκη Βάλια
- Κακαλέτρης Παναγιώτης
- Κακατσάκη Χρύσα
- Κακλίκης Γιώργος
- Κακουλίδης Γιάννης
- Καλαβάσης Φραγκίσκος
- Καλαμάρας Γιώργος
- Καλαματιανός Διονύσης-Χαράλαμπος
- Καλαντζής Παναγιώτης
- Καλατζής Δημήτρης
- Καλαφάτης Θανάσης
- Καλλιπολίτη Δώρα
- Καλλίτσης Κώστας
- Καλογεροπούλου Μαρία
- Καλογήρου Γιάννης
- Καλογήρου Ορέστης
- Καλοκαιρινός Αλέξης
- Καλομενίδης Γιάννης
- Καλούδης Θοδωρής
- Καλουδιώτης Δημήτρης
- Καλπάκης Στέργιος
- Καλφέλης Γρηγόρης
- Καλφέλης Γρηγόριος Π.
- Καμάρας Κωνσταντίνος
- Καμί Ζαν Υβ
- Καμίνης Γιώργος
- Καμούσο Σουζάνα
- Καμπουράκης Δημήτρης
- Καμπύλης Τάκης
- Καμτσίδου Ιφιγένεια
- Καν Ζαν Φρανσουά
- Κανάκης Νικήτας
- Κανδαράκης Μιχάλης
- Κανέλης Ηλίας
- Κανέλλης Ηλίας
- Κανέλλης Βασίλης Σ.
- Κανέλλης Ηλίας
- Κανελλοπούλου Βάσω
- Καντ Κλεισθένης
- Κανφίν Πασκάλ
- Κάουφμαν Συλβί - Υβόν
- Καπάκος Σταύρος
- Καπλάνι Γκαζμέντ
- Καπόπουλος Γιώργος
- Κάπρος Παντελής
- Καράβελλας Δημήτρης
- Καραβίτη Φαίη
- Καραγιάννη Τάνια
- Καραγιάννης Μάκης
- Καραγιάννης Τάκης
- Καραγκουλές Δημήτρης
- Καραϊσκάκη Τασούλα
- Καρακάσης Γιάννης
- Καρακατσούλης Παναγιώτης
- Καρακούσης Αντώνης
- Καρακώτιας Κώστας
- Καραλιώτας Σάκης
- Καραμάνου Ειρήνη
- Καραμανωλάκης Βαγγέλης
- Καραμεσίνη Μαρία
- Καραμούζης Νίκος
- Καραμπουγιουκλού Σάμη
- Καρανασοπούλου Ειρήνη
- Καρανίκας Γιώργος
- Καραντζόλα Ελένη
- Καρασσαβίδου Ελένη
- Καρατέγος Κώστας
- Καραφέριας Στέλιος Θ.
- Καρδάσης Βασίλης
- Καρελιάς Γιώργος
- Καρέλλας Δημήτρης
- Καρέτσος Γιώργος
- Καρζής Φοίβος
- Κάρης Κώστας
- Καριπίδης Γιώργος
- Καρκαγιάννης Αντώνης
- Καρκαγιάννης Αντώνης
- Καρκατσούλης Παναγιώτης
- Καρούνος Θόδωρος
- Καρπουχτσής Κώστας
- Καρτάλης Κωνσταντίνος
- Καρτάλης Κωνασταντίνος
- Καρτάλης Γιώργος
- Καρτερός Θανάσης
- Καρύδης Βασίλης
- Καρύδης Βασίλης Χ.
- Καρυστιάνη Ιωάννα
- Κασιμάτης Στέφανος
- Καστανάς Λεωνίδας
- Καστανίδης Χάρης
- Καστανίδου Συμεωνίδου Ε.
- Καστέλ Ρομπέρ
- Καστελίνα Λουτσιάνα
- Κατανέλι Μαρτσέλο
- Κατηφόρης Γιώργος
- Κατρεμέρ Ζαν
- Κατρούγκαλος Γιώργος
- Κατσαμούρης Αστέριος
- Κατσάμπας Θάνος
- Κατσάνης Πολύβιος
- Κατσαρός Τάκης
- Κατσαρός Τάκης
- Κάτσικας Χρήστος
- Κατσιμάρδος Τάκης
- Κατσιμπάρδης Γιώργος
- Κατσίμπρας Νικόλας
- Κατσουνάκη Μαρία
- Καφετζής Τάκης
- Καψάλης Απόστολος
- Καψής Παντελής
- Κεδίκογλου Συμεών
- Κέζα Λόρη
- Κεμανίδης Γιάννης
- Κεμπφ Ερβέ
- Κεντρωτή Αλεξάνδρα
- Κεπέλ Ζιλ
- Κερέ Μπενουά
- Κεφάλης Χρήστος
- Κεφαλίδου Χαρά
- Κεχαγιά Βούλα
- Κεχαγιόγλου Ελένη
- Κεχριώτης Βαγγέλης
- Κιάος Νίκος
- ΚΙΖΙΛΓΙΟΥΡΕΚ Νιαζί
- Κιζίλγιουρεκ Νιαζί
- Κικίλιας Ηλίας
- Κιμπουρόπουλος Γιάννης
- Κιντή Βάσω
- Κιτρομηλίδης Πασχάλης Μ.
- Κιτρομηλίδης Πασχάλης
- Κλαδούχου Κατερίνα
- Κλαουδάτου Μέμα
- Κλαυδιανός Παύλος Δ.
- Κλαυδιανός Παύλος
- Κλαυδιανός Ανδρέας
- Κληρίδης Γλαύκος
- Κλουτσινιώτη Ράνια
- Κόκκαλης Πέτρος
- Κολιοπάνος Πάνος
- Κόλλιας Θεόδωρος
- Κόλλιας Φώτης
- Κολοκάθης* Δημήτρης
- Κολομπανί Ζαν-Μαρί
- Κον-Μπεντίτ Ντανιέλ
- Κονδύλης Ηλίας
- Κοντιάδης Ξενοφών
- Κοντολέων Έλια
- Κοντός Χρήστος
- Κοππά Μαριλένα
- Κορβίνο Τερέζα
- Κορκολής Παναγιώτης
- Κόρμ Ζωρζ
- Κορμάς Τάκης
- Κοροβέσης Περικλής
- Κορωναίος Πασχάλης
- Κορωνάκης Τάσος
- Κόστα Ζόρζε
- Κοτανίδης Γιώργος
- Κοτζαμπόπουλος Αλέκος
- Κοτζιάς Νίκος
- Κοτρώτσος Σεραφείμ
- Κοτσακά Δώρα
- ΚΟΤΣΑΚΑΣ Α.
- Κοτσακάς Αντώνης
- Κούβακας Θοδωρής
- Κούβελας Ηλίας
- Κουβέλη Μαρία
- Κουβέλη Ευαγγελία Φ.
- Κουβέλης Φώτης
- Κουγιουμουτζής Λευτέρης
- Κουζέλης Γεράσιμος
- Κουζής Γιάννης
- Κουκιάδης Ιωάννης Δ.
- Κουκουβιτάκης Γιώργος
- Κουκουλόπουλος Πάρις
- Κούλογλου Στέλιος
- Κουλουμπής Θεόδωρος
- Κουλούρη Χριστίνα
- Κουμάνταρος Δημήτρης
- Κουναλάκη Ξένια
- Κουντούρη Φοίβη
- Κουράκης Ανδρέας
- Κούρκουλας Άλκης
- Κούρκουλας Δημήτρης
- Κούρκουλος Κώστας
- Κουρμούσης Μιχάλης
- Κουρουζίδης Σάκης
- Κουρουνιώτης Χρήστος
- Κούρτοβικ Δημοσθένης
- Κουσνέρ Μπερνάρ
- Κουσούλης Λευτέρης
- Κουσουρής Δημήτρης
- Κουτεντάκης Φραγκίσκος
- Κουτρούκης Κώστας
- Κούτσης Αλέκος
- Κουτσοπίνης Παναγιώτης
- Κουτσούκος Γιάννης
- Κοφφεράτι Σέρτζιο
- Κοψίδης Μάκης
- Κοψίνη Χριστίνα
- Κοψίνη Χριστίνα
- Κρεμμυδάς Βασίλης
- Κρεμύδας Βασίλης
- Κρημνιώτη Πόλυ
- Κρητικός Αλέκος
- Κρούγκμαν Πολ
- Κρουστάλλη Δήμητρα
- Κτιστάκης Γιώργος
- Κτωρής Σώτος
- Κυπριανού Άντρος
- Κυριακίδης Μιχάλης
- Κυριακόπουλος Δημήτρης
- Κυριακού Γρηγόρης
- Κυριόπουλος Γιάννης
- Κύρκος Λεωνίδας
- Κυρτάτας Δημήτρης
- Κυρτάτας Δημήτρη Ι.
- Κωβαίος Άγγελος
- Κωνσταντάρας Νίκος
- Κωνσταντίνου Γιάννης
- Κωνσταντίνου Κώστας
- Κωνσταντόπουλος Χρήστος
- Κώνστας Δημήτρης
- Κώστας Κωστής
- Κωστής Κώστας
- Κωστόπουλος Βασίλης
- Λα Μάλφα. Τζόρτζιο
- Λαζάρ Μαρκ
- Λάζαρ Μάρκ
- Λάζαρης Ευστάθιος
- Λαζαρίδης Γεώργιος Σ.
- Λαζαρίδης Μίλτος
- Λάζος Χρήστος Γ.
- Λάζου Βασιλική
- Λαϊντί Ζακί
- Λακασάς Απόστολος
- Λακόπουλος Γιώργος
- Λακόπουλος Γιώργος
- Λακόπουλος Γιάννης
- Λάλη Ζωρζέττα
- Λαλιώτης Κώστας
- Λαμπάτος Γαβρίλης
- Λαμπράκη-Πλάκα Μαρίνα
- Λαμπριανίδης Λόης
- Λαμπρινίδης Φώτης
- Λαμπρινός Φώτος
- Λαμπρινού Κατερίνα
- Λάμψιας Παναγιώτης
- Λαντίνι Μαουρίτσιο
- Λαπαβίτσας Κώστας
- Λαπατσιώρας Σπύρος
- Λάππας* Σπύρος Ε.
- Λάρκου Λάρκος
- Λαρουτιρού Πιερ
- Λασκαράκης Γιάννης
- Λασκαράτος Αλέκος
- Λασκαράτος Αλέξης
- Λασκαρίδης Λάζαρος
- Λάσκος Χρήστος
- Λαφαζάνης Παναγιώτης
- ΛΑΦΟΝΤΑΙΝ ΟΣΚΑΡ
- Λε Ιαρίκ Πατρίκ
- Λεβέντ Σενέρ
- Λεβέντης Σωτήρης
- Λεβέντης Θανάσης
- Λεοντίδου Λίλα
- Λεπαρμαντιέ Αρνό
- Λιάκος Αντώνης
- Λιάκος Δημήτρης
- Λιαλιούτη Μυρτώ
- Λιαργκόβας Παναγιώτης
- Λιάτσος Δημήτρης
- Λιβαδάς Σταύρος
- Λιβανίου Ευαγγελία
- Λίβας Σωτήρης
- Λιβιτσάνος Γεράσιμος
- Λιγνός Γιώργος
- Λιναρδάτου Οντίν
- Λινάρδος Ρυλμόν Πέτρος
- Λινού Αθηνά
- Λιντ Μάικλ
- Λιοναράκη Μυρσίνη
- Λιοναράκης Νικήτας
- Λιοσάτος Δημήτρης
- Λις Κολιν
- Λοβέρδος Ανδρέας
- Λοβέρδος Ανδρέας Ν.
- Λοζιέ Σαντρά
- Λοκάτι Κονσουέλο
- Λόμπαρτ Αρτουρ
- Λοράν Μπερζέ Λούκα Βισεντίνι
- Λουκάς Δηµήτρης
- Λουκάς Δημήτρης
- Λουκάς Στάθης
- Λούλης Γιάννης
- Λουλούδης Λεωνίδας
- Λουτράδης Χρήστος
- Λυκούδης Σπύρος
- Λυμπεράκη Αντιγόνη
- Λωράν Πιέρ
- Μάας Χάικο
- Μαγγηριάδης Απόστολος
- Μάγκλαρης Κώστας
- Μάγκλαρης Βασίλης
- Μαγκλίνης Ηλίας
- Μαγκλίνης Ηλίας
- Μαγκριώτης Γιάννης
- Μαζάουερ Μαρκ
- Μαΐστρος Παναγιώτης
- Μακράκης Γιώργος
- Μακρή Κάτια
- Μακροδημόπουλος Δημήτρης
- Μακρυγιαννάκης Αντώνης
- Μαλέλης Σταμάτης
- Μαλλιώρη Μένη
- Μαλούχος Γιώργος
- Μαμουλάκης Χάρης
- Μανδαράκης Βασίλης
- Μανδαρβέλης Πάσχος
- Μανδραβέλης Πάσχος
- Μάνδρου Ιωάννα
- Μάνη Μαρίνα
- Μανιάτης Δημήτρης Ν.
- Μανιάτης Γιάννης
- Μανίκας Στέφανος
- Μανιτάκης Αντώνης
- Μανιτάκης Αντωνης
- Μάνος Στέφανος
- Μάνου Μαρία
- Μανσούρης Γιώργος Μ.
- Μανταδάκης Άγγελος
- Μαντέλης Τάσος
- Μαντίκος Θάνος
- Μανωλόπουλος Ευάγγελος
- Μαραβέγιας Ναπολέων
- Μαραντζίδης Νίκος
- Μαργαρίτης Θόδωρος
- Μαργαρίτης Αντώνης
- Μάρδας Δημήτρης
- Μαρίνου Δέσποινα
- Μάρκαρης Πέτρος
- Μαρκίδης Αλέκος
- Μαρκίς Μάικ
- Μάρκου Κατερίνα
- Μαρνέλλος Γιώργος
- ΜΑΣ Η ΓΝΩΜΗ
- Μάστορης Βασίλης
- Μαστρογιάννης Βασίλης
- Ματιάς Μαρίζα
- Ματσαγγάνης Μάνος
- Μαυράκης Δημήτρης
- Μαυρίδης Θανάσης
- Μαυρίκας Χαράλαμπος
- Μαχαίρας Χρήστος
- Μαχαίρας Χρήστος
- Μαχιάς Θανάσης
- Μέγας Χρήστος
- Μεϊμάρογλου Γιάννης
- Μελανσόν Ζαν Λικ
- Μένα Ζοάν
- Μενουδάκος Κώστας
- Μεντζελίδης Γιώργος
- Μετζιολάρο Μάουρο
- Μήλας Ηρακλής
- Μηλιός Γιάννης
- Μηλιώνης Γιώργος
- Μήλλας Ηρακλής
- Μηταφίδης Τριαντάφυλλος
- Μητρόπουλος Κώστας Σ.
- Μητρόπουλος Δημήτρης
- Μητσός Αχιλλέας
- Μητσός Μιχάλης
- Μιλάνοβιτς Μπράνκο
- Μίλερ Γιαν-Βέρνερ
- Μίλιμπαντ Ντέιβιντ
- Μίνχαου Βόλφγκανγκ
- Μίρσχαϊμερ Τζον
- Μισλό Βενσάν
- Μιχαήλ Μιχάλης
- Μιχαηλίδης Αντώνης
- Μιχαηλίδης Χρήστος
- Μιχαλακέα Αθηνά
- Μιχαλάκης Αντώνης
- Μίχας Τάκης
- Μοιρασγεντής Σεβαστιανός
- Μοκεφί Μανσουριά
- Μοναστηριώτης Βαγγέλης
- Μοναστηριώτης Γιώργος
- Μορέιρα Ροτζέριο
- Μορέν Εντγκάρ
- Μορώνης Μιχάλης
- Μόσιαλος Ηλίας
- Μοσκοβισί Πιέρ
- Μοσχονάς Γεράσιμος
- Μοσχονάς Γ.
- Μουζάλας Γιάννης
- Μουζέλης Νίκος
- Μουμτζής Σάκης
- Μουρελάτου Μαρία
- Μούσης Νίκος
- Μούσι Φάμπιο
- Μουτσόπουλος Χαράλαμπος Μ.
- Μπαγεώργος Στέφανος
- Μπαγιώργος Στέφανος
- Μπαζιάνα Μπέττυ
- Μπαϊράμογλου Αλί
- Μπακουνάκης Νίκος
- Μπαλαμπανίδης Γιάννης
- Μπαλάνος Κώστας
- Μπαλαούρας Μάκης
- Μπαλάφας Γιάννης
- Μπαλή Κάκη
- Μπάλιας Γιώργος
- Μπαλλή Κάκη
- Μπαλτάς Αριστείδης
- Μπαντιού Αλέν
- Μπαργιώτας Κώστας
- Μπάρμπερ Μπένζαμιν
- Μπάροου Σάραν
- Μπαρτζινόπουλος Ερρίκος
- Μπαρτσίδης Μιχάλης
- ΜΠΑΣΑΝΙΝΙ ΦΡΑΝΚΟ
- Μπασελέ Μισέλ
- Μπασιάκος Γιάννης
- Μπασιάκος Γιάννης Κ.
- Μπατζελης Τάκης
- Μπεζανσενό Ολιβιέ
- Μπέης Κώστας
- Μπέης Κώστας
- Μπέιναρτ Πίτερ
- Μπεκ Ούλριχ
- Μπελιμπασάκης Ανδρέας
- Μπένος Σταύρος
- Μπεριάτος Ηλίας
- Μπερτινότι Φάουστο
- Μπερτινόττι Φάουστο
- Μπιράντ Μεχμέτ Αλί
- Μπίρμπας Δημήτρης
- Μπίσκι Λόταρ
- Μπισκίνης Κωστής
- Μπισκίνης Κώστας
- Μπίστης Νίκος
- Μπιτζάνης Κώστας
- Μπιτζάνης Κωστής
- Μπιτούνη Νικολέττα
- Μπιτσάκης Ευτύχης
- Μπλερ Τόνι
- Μπογδάνος Κωνσταντίνος
- Μπογιατζής Βασίλης
- Μπογιόπουλος Νίκος
- Μπόκα Τζόρτζιο
- Μπόκαρης Νίκος
- Μπόλαρης Νίκος
- Μπορέλ Ζοζεπ
- Μποτόπουλος Κώστας
- Μποτόπουλος Κώστας
- Μποτόπουλος Κώστας Β.
- Μπούζας Γιώργος
- Μπουκάλας Παντελής
- Μπουλμπασάκος Γιώργος
- Μπουλουμπασάκος Γιώργος
- Μπουρδάρας Γιώργος
- Μπούρης Γιάννης
- Μπουρνάζος Στρατής
- Μπουρνόβα Ευγενία
- Μπουρνούς Γιάννης
- Μπουτάρης Γιάννης
- Μπουτζέτη Μαρία
- Μπόφινγκερ Πέτερ
- Μπράμος Γιώργος
- Μπράντφορντ Ντελόνγκ
- Μπρεδήμας Αντώνης
- Μυλόπουλος Γιάννης
- Μυλόπουλος Γιάννης Α.
- Μυταφίδης Τριαντάφυλλος
- Μυτιληναίος Βαγγέλης
- Μωραϊτης Θάνος
- Μώρου Ισμήνη
- Νάλες Αντρέα
- Νάντσου Θεοδότα
- Ναυπλιώτης Δημήτρης
- Νέδος Βασίλης
- Νεόφυτος Μητροπολίτης Μόρφου
- Νεράτζης Παύλος
- Νέτας Βίκτωρ
- Νεφελούδης Ανδρέας
- Νιάκας Δημήτρης
- Νικολαϊδης Αλέξανδρος
- Νικολαϊδης Γρηγόρης
- Νικολαϊδης Ευάγγελος
- Νικολαϊδου Λαμπρινή
- Νικολακόπουλος Ηλίας
- Νικολάου Γιάννης
- Νικολόπουλος Γρηγόρης
- Νιώτη Στέλλα
- Νοταράκης Διονύσης
- Νούτσος Παναγιώτης
- Ντ Αλέμα Μάσιμο
- Νταγλιούδης Αντώνης
- Ντάλεκ Ρόμπερτ
- Ντάλης Σωτήρης
- Νταλυαντζί Νιγιαζί
- Ντάρεντορφ Ραλφ
- Νταρζάνου Αγγέλα
- Ντε Βίτο Φραντσέσκι Λουτσίλα
- ντε Σούζα Σάντος Μποαβεντούρα
- Ντεκαγιόν Ζοέλ
- Ντελόρ Ζακ
- Ντιαμέλ Αλάν
- Ντιμιτρόφ Νικολά
- Ντόκος Θάνος
- Ντουμανλί Εκρέμ
- Ντούτσκε Ρούντυ
- Ντράγκι Μάριο
- Ντράρεντορφ Ραλφ
- ντυ Ρουά Ιβάν
- Ντ’ Ελια Σέρτζιο
- Ξανθόπουλος Θεόφιλος
- Ξανθόπουλος Γαβριήλ
- Ξάνθος Ανδρέας
- Ξεκαλάκης Στέφανος Μ.
- Ξενάκη Κίττυ
- Ξενογιαννακοπούλου Μαριλίζα
- Ξηρόκωστας Κων/νος
- Ξηροτύρη Ασημίνα
- Ξυδάκης Νίκος Γ.
- Ξυδάκης Νίκος
- ΞΥΘΑΛΗΣ Παναγιώτης
- Ξυθάλης Παναγιώτης
- Οζ Άμος
- Οζέλ Σολί
- Όζμεντ Στέβεν
- Οικονομίδης Αλέξης
- Οικονομίδης Ρωμανός
- Οικονομίδης Δημήτρης
- Οικονόμου Θανάσης
- Οικονόμου Γιώργος Ν.
- Οικονόμου Βασίλης
- Οικονόμου Παντελής
- Οικονονομίδης Ρωμανός
- Οκρέν Κριστίν
- Ολάντ Φρανσουά
- Ολιβερ Τιμ
- Οντιέ Σερζ
- Όστρομ Έλινορ
- Ουρανός Μάνος
- Όφε Κλάους
- Πάγκαλος Θεόδωρος
- Παγκάλου Έφη
- Παγουλάτος Γιώργος
- Πάικος Βασίλης
- Παλαιολογόπουλος Δημήτρης
- Παλαιολογοπούλου Ρούλα
- Παλαιολόγος Χρήστος
- Παλαιολόγος Γιάννης
- Παλαμαριτζής Γιώργος
- Παλαμίδης Αλέξης
- Παλλήκαρης Ευτύχης
- Πάλλης Θάνος
- Παλλης Στρατής
- Παναγιώτης Σωτήρης
- Παναγιωτόπουλος Νίκος
- Παναγιωτόπουλος Τάκης
- Παναγιωτόπουλος Βασίλης
- Παναγιωτόπουλος Παναγής
- Παναγιωτόπουλος Χρήστος
- Παναγιώτου Παναγιώτης
- Παναγιώτου Παναγιώτης Δ.
- Παναγόπουλος Κώστας
- Παναγόπουλος Θανάσης
- Παναγόπουλος Αργύρης
- Παναγόπουλος Γιάννης
- Παναρέτου Σούλα
- Πανούσης Γιάννης
- Πανταζόπουλος Ανδρέας
- Παντελάκης Γιάννης
- Πάντζαλης Νίκος
- Παξινού-Βαφειάδου Ειρήνη
- Πάουερ Νίνα
- Παπαβασιλόπουλος Γιώργος
- Παπαγεωργίου Μενέλαος
- Παπαγιαννάκης Λευτέρης
- Παπαγιαννάκης Μιχάλης
- Παπαγιαννίδης Αντώνης
- Παπαδάκη Ελίζα
- Παπαδάτου Σοφία Αράβου
- Παπαδημητρίου Ευθύμης
- Παπαδημητρίου Μπάμπης
- Παπαδημητρίου Γιώργος
- Παπαδημητρίου Στράτος
- Παπαδημητρίου Κώστας
- Παπαδημητρίου Λένα
- Παπαδημητρίου Δημήτρης
- Παπαδημητρίου Σταυρούλα
- Παπαδημητρίου Μάνια
- Παπαδημητρόπουλος Δαμιανός
- Παπαδημούλης Δημήτρης
- Παπαδογιάννης Νίκος
- Παπαδόπουλος Ανδρέας Γ.
- Παπαδόπουλος Θάνος
- Παπαδόπουλος Νότης
- Παπαδόπουλος Ανδρέας Ε.
- Παπαδόπουλος Ανδρέας
- Παπαδόπουλος Παύλος
- Παπαδόπουλος Αλέκος
- Παπαδόπουλος Ανδρέας Ε.
- Παπαδόπουλος Πάνος
- Παπαδόπουλος Πολυδεύκης
- Παπαδόπουλος- Τετράδης Γιώργος
- Παπαδοπούλου Τέτα
- Παπαδοπούλου Χριστίνα
- Παπάζογλου Μάνος
- Παπαθανασίου Σάκης
- Παπαθανασόπουλος Στέλιος
- Παπαθανασόπουλος Θάνος
- Παπαθεοδωρόπουλος Τάκης
- Παπαθεοδωρόπουλος Παναγιώτης
- Παπαθεοδωροπουλος Παναγιώτης
- Παπαθεοδώρου Γιάννης
- Παπαθεοδώρου Θεόδωρος
- Παπαθεόδώρου Γιάννης
- Παπαθεωδορώπουλος Παναγιώτης
- Παπαιωάννου Γιώργος
- Παπαϊωάννου Χαρά
- Παπαϊωάννου Κωστής
- Παπαϊωάννου Γιώργος
- Παπαμιχαήλ Σωτήρης
- Παπανάτσιου Κατερίνα
- Παπανδρέου Γιώργος Α.
- Παπανδρέου Περικλής
- Παπανικολάου Γιώργος
- Παπαπέτρου Μιχάλης
- Παπασαραντόπουλος Πέτρος
- Παπασίμος Γιώργος
- Παπασπηλιόπουλος Σπήλιος
- Παπασπυρόπουλος Γιώργος
- Παπαστάθης Αργύρης
- Παπατόλιας Απόστολος
- Παπατόλιας Απόστολος Ι.
- Παπαχελάς Αλέξης
- Παπαχελάς Αλέξης
- Παπούλιας Δημήτρης
- Παπούλιας Μάκης
- Παπουτσής Αλέξανδρος
- Παππάς Τάσος
- Παππάς Στέλιος
- Παππάς Ανδρέας
- Παππάς Γιώργος
- Παππάς Νίκος
- Παππούς Γιώργος
- Παραλίκας Αποστόλης
- Παρασκευόπουλος Νίκος
- Παρασκευόπουλος Γιάννης
- Παρασύρης Αντώνης
- Πασσάς Αργύρης
- Πατέστος Κωνσταντίνος Γ.
- Παυλάκης Γιώργος
- Παυλόπουλος Τάκης
- Παυλόπουλος Γιώργος
- Πελαγίδης Θοδωρής
- Πελαγίδης Θεόδωρος
- Πελώνη Αριστοτελία
- Πεπελάσης Αδαμάντιος
- Περουλάκης Άρης
- Περπέρας Νίκος
- Πεσμαζόγλου Βασίλης
- Πεσμαζόγλου Στέφανος
- Πετράκης Παναγιώτης Ε.
- Πετράκης Παναγιώτης
- Πετρόπουλος Γιώργος
- Πετρόπουλος Τάσος
- Πετρόπουλος Ανδρέας
- Πετρουλάκης Ανδρέας
- Πετσίνης Ανδρέας
- Πήττας Γιώργος
- Πιερίδης Κυριάκος
- Πιζάνιας Πέτρος
- Πικετί Τομά
- Πιμπλής Μανώλης
- Πιτέλα Τζάνι
- Πιτσιόρλας Στέργιος
- Πλειός Γιώργος
- Πληθάρας Αχιλλέας
- Πλουμπίδης Δημήτρης
- Ποδηματά Άννυ
- Πολίτης Σεραφείμ
- Πολίτης Αλέξης
- Πολυδώρου Μιχάλης
- Πολυμίλης Σήφης
- Πορτάλιου Ελένη
- Πορφυργένη Κατερίνα Μιλτ.
- Πουλάκης Κώστας
- Πουλίδου Χριστίνα
- Πούπκος Γιάννης
- Πράνγκερ Ρόμπερτ Τζ.
- Πρεβελάκης Γιώργος
- Πρετεντέρης Γιάννης Κ.
- Προβατάς Φώτης
- Προκοπάκης Γιώργος
- Πρόντι Ρομάνο
- Πρωτοπαπάς Μπάμπης
- Πρωτοπαπάς Χαράλαμπος
- Πρωτοπαππάς Μπάμπης
- Ραγκούσης Γιάννης
- Ράκμαν Γκιντεόν
- Ραμπίνι Φρεντερίκο
- Ράμφος Στέλιος
- Ραντάν Πιέρ
- Ραπανάκης Σπύρος
- Ράπανος Βασίλης Θ.
- Ράπτης Νίκος
- Ράπτης Κώστας
- Ράσελ Τζένι
- Ραυτόπουλος Δημήτρης
- Ρεβέλι Μάρκο
- Ρέγκλινγκ Κλάους
- Ρενιέρης Αντώνης
- Ρέντσι Ματέο
- Ρεπούση Μαρία
- Ρεσβάνης Κώστας
- ΡΗΓΑ ΑΝΝΑ Π.
- Ρήγα Άννα Π.
- Ρήγας Παναγιώτης
- Ρήγας Πάνος
- Ρηγόπουλος Δημήτρης
- Ρήγος Άλκης
- Ρίκο Σαντιάγκο Αλμπα
- Ρινόπουλος Λουκάς
- Ριτζούλης Γιώργος Β.
- Ρίφκιν Τζέρεμι
- Ροζάκης Χρήστος
- Ροζανβαλόν Πιερ
- Ροκάρ Μισέλ
- Ρομπόλης Σάββας
- Ρομπόλης Σάββας Γ.
- Ροντρίγκεζ Γκρέγκορι
- Ροντρίγκεθ Παλόπ Μαρία-Εουχένια
- Ροσανβαλόν Πιερ
- Ροσάντα Ροσάνα
- Ρουά Ολιβιέ
- Ρουµπίνι Νουριέλ
- Ρουπακιώτης Αντώνης
- Ρούφαλο Τζόρτζιο
- Ρουφόλο Τζόρτζιο
- Ρούφολο Τζόρτζιο
- Ρωμανός Αριστείδης
- Ρωμανού Νατάσσα
- Σαββίδης Φίλιππος
- Σακελαρόπουλος Θόδωρος
- Σακελλάρης Ιωάννης
- Σακελλάρης Δημήτρης
- Σακελλαρίδης Γαβριήλ
- Σακελλαρίου Μιχάλης
- Σακελλαρόπουλος Θεόδωρος
- Σακελλίων Σταμάτης
- Σακελλίωνας Σταμάτης
- Σακιώτης Γιάννης
- Σακκά Ιλεάνα
- Σακς Τζέφρι
- Σάλβανο Ρομπέρτο
- Σαλβαντόρι Μάσιμο
- Σαλβατόρι Μάσιμο
- Σαλτέρης Νίκος
- Σαμαντάς Τέλης
- Σάμουελσον Ρόμπερτ
- Σαμπατακάκης Μιχάλης
- Σαραντής Τάσος
- Σαρδελιάνος Δημήτρης
- Σαριλάκη Βασιλίκα
- Σαρτόριους Νικολάς
- Σαχινίδης Φίλιππος
- Σβίγκου Ράνια
- Σβορώνος Νίκος
- Σεβαστάκης Δημήτρης
- Σεβαστάκης Νικόλας
- Σεβαστάκης Δημήτρης Α.
- Σεβαστάκης Νίκος
- Σεβαστίδης Χριστόφορος
- Σεϊτανίδης Διαμαντής
- Σελλά Όλγα
- Σεν Αμάρτια
- Σένετ Ρίτσαρντ
- Σεραφείμ Πολίτης
- Σερέτη Κατερίνα
- Σεφερτζής Γιώργος
- Σημίτης Κωνσταντίνος
- Σημίτης Κώστας
- Σημίτης Σπύρος
- Σιακαντάρης Ηλίας
- Σιακαντάρης Γιώργος
- Σιάνου Φωτεινή
- Σιδέρης Νίκος
- Σιδέρης Γιάννης
- Σιούτη Βασιλική
- Σιώτος Γιάννης
- Σκαμπαρδώνης Γιώργος
- Σκανδαλίδης Κώστας
- Σκιαδάς Νίκος
- Σκοπούλη Φωτεινή
- Σκορίνης Νίκος
- Σκοτινιώτης Πάνος
- Σκουλαρίκη Αθηνά
- Σκουνάκη Ιουλία
- Σκουρής Βασίλης
- Σκριβάνος Τάκης
- Σµιτ Χέλµουτ
- Σμυρλής Κώστας
- Σμυρναίος Νίκος
- Σολταρίδης Συμών
- Σουλιώτης Μίμης
- Σούλτσε Ίνγκο
- Σοφούλης Κωνσταντίνος
- Σοφούλης Κώστας
- Σπάκοβιτζ Ανέτ
- Σπανού Αγγελική
- Σπηλιόπουλος Τάκης
- Σπίγγος Χρήστος
- Σπίγκος Χρήστος
- Σπιλάνης Γιάννης
- Σπινέλλι Μπάρμπαρα
- Σπινθουράκης Μανώλης
- Σπίρτζης Χρήστος
- Σπιτσέρης Νίκος
- Σπουρδαλάκης Μιχάλης
- Σπυρόπουλος Κώστας
- Σπυρόπουλος Ροβέρτος
- Σρέντερ Γκέρχαρντ
- Σρικί Φιλίπ
- Στάγκος Άγγελος
- Στάη Ελλη
- Σταθάκης Γιώργος
- Σταθόπουλος Πάνος
- Σταθόπουλος Μιχάλης
- Στάικος Χρήστος
- Σταϊνμάιερ Φρανκ Βάλτερ
- Σταματόπουλος Γιώργος
- Στάμου Δημήτρης
- Στασινός Ανδρέας
- Στασινού Νατάσσα
- Σταυρόπουλος Χρήστος
- Σταυρόπουλος Στάθης
- Στέιτον Μπέιθαν
- Στεργιούλης Γρηγόρης
- Στεφανίδης Μάνος
- Στεφανόπουλος Κωστής
- Στεφάνου Στέφανος
- Στίγκλιτζ Τζόζεφ
- Στιγκλιτς Τζοζεφ
- Στίγκλιτς Τζόζεφ
- Στογιάννος Αλέκος
- Στούπας Κώστας
- Στραγαλινός Αποστόλης
- Στραγαλινός Απόστολος
- Στρατηγάκη Μαρία
- Στρατής Κώστας
- Στρατόπουλος Γιώργος
- Στρός Καν Ντομινίκ
- Στυλιανίδης Στέλιος
- Στυλιανίδης Χρ.
- Συνοδινός Τζούλιος
- Συρίγος Φίλιππος
- Συρμαλένιος Νίκος
- Σφοίνη Αλεξάνδρα
- Σχίζας Γιάννης
- Σχινάς Θόδωρος
- Σχινάς Στάθης
- Σχινάς-Παπαδόπουλος Ιάσων
- Σώκος Πάνος
- Σωμερίτης Ριχάρδος
- Σωτηρέλη Γιώργου Χ.
- Σωτηρέλης Γιώργος Χ.
- Σωτηρέλης Γιώργος
- Σωτηρέλης Γιώργος X.
- Σωτηρίου Διδώ
- Ταγιάνι Αντόνιο
- Τάκης Ανδρέας
- Ταλαμάγκας Βασίλης
- Ταμήλος Μιχάλης
- Ταμπούκι Αντόνιο
- Τάσιος Θεοδόσης
- Τάσσιος Θ.Π.
- Ταστσόγλου Μιχάλης
- Ταφύλλης Γιάννης
- Ταχιάου Χριστίνα
- Τέλλογλου Τάσος
- Τέλογλου Τάσος
- Τεμπονέρας Διονύσης
- Τερζής Δημήτρης
- Τέσση Γιώτα
- Τζανάκης Στέφανος
- Τζεντιλόνι Πάολο
- Τζήκας Γιάννης Π.
- Τζηρίτης Ηλίας
- Τζιαμπάζης Κυριάκος
- Τζιαντζή Μαριάννα
- Τζιάς Γιώργος Θ.
- Τζιάς Παύλος
- Τζίμας Σταύρος
- Τζιορντάνα Εμανουέλε
- Τζόκας Σπύρος
- Τήνιος Πλάτων
- Τίρμαν Τζον
- Τοθ Μπάρμπαρα
- Τόλιος Διομήδης
- Τόλιος Άρης
- Τομαή Φωτεινή
- Τομπάζος Σταύρος
- Τοπάλη Μαρία
- Τουμπιανά Λοράνς
- Τούντας Γιάννης
- Τουρέν Αλέν
- Τραγγανίδας Γρηγόρης
- Τραϊφόρος Βασίλης
- Τρεμόπουλος Μιχάλης
- Τριανταφυλλίδης Μιχάλης Γ.
- Τριανταφύλλου Ελίζα
- Τριανταφύλλου Σώτη
- Τριάντης Γιάννης
- Τριφύλλης Αντώνης
- Τσακίρογλου Τάσος
- Τσακνής Διονύσης
- Τσακνιάς Γιώργος
- Τσακόπουλος Χρήστος
- Τσακυράκης Σταύρος
- Τσαλίκη Λίζα
- Τσαλίκογλου Φωτεινή
- Τσαμουργκέλης Γιάννης
- Τσαούσης Κώστας
- Τσάρτας Πάρις
- Τσάτσης Θωμάς
- Τσάτσος Δημήτρης
- Τσέκερης Άγγελος
- Τσέκος Θεόδωρος
- Τσεκούρα Έλσα
- Τσεκούρας Θανάσης
- Τσελεπής Τουμάζος
- Τσεμπελής Γιώργος
- Τσερεζόλε Ελένη
- Τσιάκαλος Γιώργος
- Τσιακνής Διονύσης
- Τσικαρδάνη Ντόρα
- Τσικαρδάνη Δώρα
- Τσικαρέλι Ρομπέρτο
- Τσίκας Θόδωρος
- Τσίμας Παύλος
- Τσιμεράκης Αντρέας
- Τσιντσίνης Μιχάλης
- Τσιόδρας Δημήτρης
- Τσιόκας Χάρης
- Τσίπρας Αλέξης
- Τσίπρας Γιώργος
- Τσιρώνης Γιάννης
- Τσιτήλου Σόνια Γ.
- Τσιτήλου Σόνια
- Τσιτσελίκης Κωνσταντίνος
- Τσιχλιάς Σωκράτης
- Τσολακίδης Βασίλης
- Τσόλης Ζώης
- Τσορμπατζόγλου Πάνος
- Τσουκαλάς Γιώργος
- Τσουκαλάς Κωνσταντίνος
- ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΚΩΣΤΑΣ Δ.
- Τσουκαλάς Κώστας
- Τσούκαλης Λουκάς
- Τσούκαλης Νίκος
- Τσούκας Χαρίδημος Κ.
- Τσούκας Χαρίδημος
- Τσουκνίδας Άρης
- Τσουκνίδας Λάμπρος Αθ.
- Τσουκνίδας Λάμπρος
- Τσουκόνι Βιτόριο
- Τσουπαρόπουλος Κώστας
- Τσούρος Σιδερής
- Τσώλης Ζώης
- Φάμελλος Σωκράτης
- Φαναράς Στράτος
- Φανουράκης Μιχάλης
- Φάντης Ανδρέας
- Φαράκος Γρηγόρης
- Φαράντος Γεώργιος
- Φαραντούρης Νικόλαος
- Φασίνο Πιέρο
- Φασούλας Γιάννης
- Φασουλής Σταμάτης
- Φελέκης Νίκος
- Φερέρα Μαουρίτσιο
- Φερέτος Δημήτρης
- Φέρχοφστατ Γκυ
- Φίλης Γιάννης
- Φίλης Κωνσταντίνος
- Φιλίνη Άννα
- Φίλιος Φίλιππας
- Φιλιππίδης Νίκος
- Φιντάλγο Χοσέ-Μαρία
- Φίσερ Γιόσκα
- Φιτουσί Ζαν-Πολ
- Φιτσανάκης Σήφης
- Φλώρος Γιάννης
- φον ντερ Λάιεν Ούρσουλα
- Φουκουγιάμα Φράνσις
- Φούντα Νίκη
- Φουντής Αντώνης
- Φουρτούνης Γιώργος
- Φραγκάκη Μαρίκα
- Φραγκουδάκη Άννα
- Φύσας Δημήτρης
- Φύσσας Δημήτρης
- Φυτράκης Ευτύχης
- Φωτάκης Κώστας
- Φωτίου Νίκος
- Φωτονιάτα Ευγενία
- Φωτόπουλος Νίκος
- Χαζαναβίσιους Μισέλ
- Χαϊνάς Κώστας
- Χαλαζωνίτης Δημήτρης
- Χάλαρης Μιχάλης
- Χαλικιά Δήμητρα
- Χάμπερμας Γιούργκεν
- Χανδάνος Γιώργος
- Χανιώτης Άγγελος
- Χάουαρντ Ντικ
- Χαραλαμπίδης Νίκος
- Χαράρι Γιουβάλ Νόα
- Χάρης Γιάννης Η.
- Χαρίτου Αντωνία
- Χαρίτσης Αλέξης
- Χαρτουλάρη Μικέλα
- Χασάπης Δημήτρης
- Χασαπλαδάκης Δημήτρης
- Χατζάκος Λυκούργος
- Χατζηβασιλείου Βαγγέλης
- Χατζηγεωργίου Τάκης
- Χατζηγεωργίου Παναγιώτης
- Χατζηγεωργίου Κώστας
- Χατζηδημητρίου Τάκης
- Χατζηθεοδοσίου Γιάννης
- Χατζηµπίρος Κίμων
- Χατζημπίρος Κίµων
- Χατζημπίρος Κίμων
- Χατζηπαντελής Θεόδωρος
- Χατζής Αριστείδης
- Χατζησάββας Παναγιώτης Η.
- Χατζηστεφάνου Άρης
- Χατζησωκράτης Δημήτρης
- Χατζόπουλος Χρήστος
- Χειμωνάς Θανάσης
- Χελάκης Γιώργος
- ΧΕΛΙΔΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ Ν.
- Χελιδώνης Αντώνης
- Χελμ Ντίτερ
- Χερτσογκ Νταγκμαρ
- Χιλ Τζορτζ
- Χίλσαμ Λίντσεϊ
- Χλύκας Νίκος
- Χλωμούδης Κώστας
- Χομπσμπάουμ Έρικ
- Χόμπσμπομ Έρικ
- Χόμπσμπωμ Έρικ
- Χόνετ Άξελ
- ΧΟΣΚΙΝ ΡΕΜΠΕΚΑ
- Χούκλη Μαρία
- Χρήστου Δημήτρης
- Χριστοδουλάκης Νίκος
- Χριστοδουλίδου Αστέρω
- Χριστοδουλοπούλου Τασία
- Χριστόπουλος Δημήτρης
- Χριστουδουλάκης Νίκος
- Χριστόφιας Δημήτρης
- Χριστόφιας Χρίστος
- Χριστοφιλόπουλος Δημήτρης
- Χριστοφιλόπουλου Δημήτρη Γ.
- Χριστοφιλοπούλου Εύη
- Χρυσόγελος Νίκος
- Χρυσόγονος Κώστας
- Χρυσολωρά Ειρήνη
- Χρυσολωράς Νίκος
- Χρυσοστομίδης Ανταίος
- Χρυσοστομίδης Σοφιανός
- Χρυσόστομος + Ο Μεσσηνίας
- Χρυσοχοϊδης Μιχάλης
- Χωμενίδης Χρήστος
- Χωμενίδης Χρήστος Α.
- Χωμενίδης Χρήστος
- Ψαλιδόπουλος Μιχάλης
- Ψαρά Μαρία
- Ψαριανός Γρηγόρης
- Ψαρουδάκης Γεώργιος Μ.
- Ψαρρά Αγγέλικα
- Ψαρρά Άντα
- Ψαρράκης Δημήτρης
- Ψαρράς Δημήτρης
- Ψύρρας Θωμάς
- Ψυχογιός Δημήτρης
- Ψυχογιός Δημήτρης Κ.
- Ψυχογιός Γιώργος