Αναπότρεπτη η επιβολή μέτρων από τις Βρυξέλλες

Ελίζα Παπαδάκη, Αυγή, Δημοσιευμένο: 2004-12-25

Η Επιτροπή καταλογίζει στην κυβέρνηση ότι επιδείνωσε το φετεινό έλλειμμα πέρα από στατιστικές αναθεωρήσεις και υπερβάσεις των Ολυμπιακών Αγώνων, και ότι δεν λαμβάνει επαρκή μέτρα ούτε για το 2005, αθετώντας τις δεσμεύσεις που ανέλαβε τον Ιούλιο.
Με τα μάτια ερμητικά κλειστά μπροστά στις απειλητικές διαστάσεις που έχει προσλάβει το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας, η κυβέρνηση και η πλειοψηφία της στη Βουλή ψήφισαν μετά τα μεσάνυχτα της Τετάρτης τον προϋπολογισμό του 2005. Η έκκληση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Γιώργου Παπανδρέου στην κυβέρνηση να αποσύρει αυτόν τον ήδη "καταργημένο" προϋπολογισμό, για να προλάβει την ακύρωσή του από τις Βρυξέλλες, δεν ήταν ένα ρητορικό σχήμα σαν αυτά που συνηθίζει η εκάστοτε αντιπολίτευση στο ελληνικό κοινοβούλιο. Στηριζόταν στις πολύ ανησυχητικές επισημάνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής λίγες ώρες νωρίτερα. Ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Αλογοσκούφης παραδέχθηκε ότι φέτος "ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός ήταν ολοσχερής", αλλά τον επέρριψε στην προηγούμενη κυβέρνηση που τον είχε "προσχεδιάσει" (!), ενώ ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής έκλεισε τη συζήτηση με τις γνώριμες γενικές εξαγγελίες και διαβεβαιώσεις του, απαξιώνοντας να απαντήσει είτε στην αντιπολίτευση, είτε στην Επιτροπή.
Απορριπτική, όπως αναμενόταν, ήταν η εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εκδόθηκε την Τετάρτη για τον ελληνικό προϋπολογισμό. Η στυγνή ανάλυση των δημοσιονομικών μεγεθών δεν την οδήγησε ωστόσο μόνο στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα που προβλέπονται στον προϋπολογισμό είναι ανεπαρκή για να μειωθεί το έλλειμμα το 2005, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση η κυβέρνηση. Αν αυτό ήταν όλο το πρόβλημα, η κυβέρνηση θα μπορούσε να ισχυρισθεί ότι οι δικές της προβλέψεις διαφέρουν, και ότι, στο κάτω-κάτω, εφόσον παρουσιασθούν αποκλίσεις στη διάρκεια του έτους, θα κάνει διορθωτικές παρεμβάσεις.
Το επιχείρησε βέβαια, αλλά δεν μπορούσε να πείσει παρά μόνο τους εντελώς απληροφόρητους. Διότι ο πραγματικός καταπέλτης είναι οι διαπιστώσεις της Επιτροπής για τη δημοσιονομική διαχείριση του 2004: η οποία οδήγησε σε σοβαρή περαιτέρω επιδείνωση του ελλείμματος και συνιστά ήδη αθέτηση των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει η κυβέρνηση τον Ιούλιο. Αυτή η τόσο αρνητική επίδοση αναιρεί την όποια αξιοπιστία είχε αποπειραθεί να κερδίσει για τον εαυτό της η κυβέρνηση καταγγέλλοντας τους προκατόχους της με την απογραφή.
Συνδυάζοντας τις εξελίξεις του 2004 και τον προϋπολογισμό του 2005, η Επιτροπή καταλήγει στη γνώμη ότι η κυβέρνηση δεν ανέλαβε καμμία ενεργό δράση για να ανταποκριθεί στις συστάσεις του Συμβουλίου Ecofin του Ιουλίου "να τερματίσει την παρούσα κατάσταση υπερβολικού ελλείμματος το ταχύτερο δυνατόν, και μέσα στο 2005 το αργότερο ... (με) διορθωτικά μέτρα διαρθρωτικού χαρακτήρα που να φθάνουν τουλάχιστον στο 1% του ΑΕΠ σωρευτικά το 2004 και το 2005, κατά προτίμηση ισοκατανεμημένα στα δύο χρόνια". Και εισηγείται στο Συμβούλιο Ecofin να αποφασίσει τώρα ανάλογα.
Αυτό θα σήμαινε το Ecofin να δώσει στην Ελλάδα συγκεκριμένη προθεσμία για να λάβει τα μέτρα που εκείνο (το Ecofin) κρίνει αναγκαία για να διορθωθεί η κατάσταση, όπως προβλέπει το άρθρο 104(9) της συνθήκης του Μάαστριχτ. Θα σήμαινε δηλαδή την αναίρεση στην πράξη του προϋπολογισμού που μόλις ψηφίσθηκε, και τη θέση της χώρας "υπό επιτήρηση", όπως συνήθως αποκαλεί την προδιαγραφόμενη αυτή εξέλιξη το ΠΑΣΟΚ.
Ποτέ έως τώρα δεν έχει εφαρμοσθεί αυτή η διάταξη κατά κράτους μέλους της Ε.Ε. Ούτε υπάρχει όμως προηγούμενο χώρας ενταγμένης στη Νομισματική Ένωση η οποία να παραβιάζει σε τέτοια έκταση τους δημοσιονομικούς κανόνες που θεσπίσθηκαν στο Μάαστριχτ και κατόπιν με το σύμφωνο σταθερότητας, και, επιπλέον, μετά τις πρώτες υποδείξεις για συγκράτηση στα πλαίσια της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος, να ακολουθεί μια διαχείριση στην αντίθετη κατεύθυνση, διογκώνοντας το έλλειμμα ακόμα περισσότερο.
Παρ’ όλα αυτά έχουν μεταδοθεί δημοσιογραφικές πληροφορίες ότι ο υπουργός Οικονομίας \Γιώργος Αλογοσκούφης\ ήδη συνεννοήθηκε με τον αρμόδιο επίτροπο Χοακίν Αλμούνια ώστε να μην προχωρήσει σ’ αυτό το επόμενο βήμα το Συμβούλιο Ecofin τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο. Πολιτικοί λόγοι για να μη σπεύσει το Συμβούλιο να εφαρμόσει για πρώτη φορά μια τόσο ακραία διαδικασία αναμφισβήτητα υπάρχουν. Αλλά και στην περίπτωση αυτή η κυβέρνηση απλώς θα κέρδιζε λίγο ακόμα χρόνο. Τι θα τον έκανε; Δεν έχει δώσει την παραμικρή ένδειξη ότι μπορεί να τον αξιοποιήσει για να βελτιώσει τη δημοσιονομική κατάσταση και να αποτρέψει την τελική επιβολή μέτρων από τους 25.

Η επιδείνωση του 2004

Με επιστολή του στον επίτροπο κ. \Αλμούνια\ στις 23 Ιουνίου, ο κ. Αλογοσκούφης είχε ανακοινώσει τρία μέτρα που θα λάμβανε εντός του 2004, σημειώνει η Επιτροπή: 1) μια φορολογική αμνηστία για τις εκκρεμούσες φορολογικές υποθέσεις των ετών 1999-2002, 2) οδηγίες προς όλα τα υπουργεία να περιορίσουν τις λειτουργικές τους δαπάνες κατά 3%, και 3) μέτρα για να συγκρατηθεί το κόστος του δημόσιου τομέα και για να περιορισθούν οι κρατικές επιδοτήσεις και εγγυήσεις. Αλλά τα μέτρα αυτά δεν φάνηκε να έχουν καμμιάν επίπτωση στη συγκράτηση του ελλείμματος: για το 1ο ο κ. Αλογοσκούφης ανέφερε σε νέα επιστολή του στις 5 Νοεμβρίου ότι ανέμενε να επιδράσει κατά 0,2% του ΑΕΠ, όμως η όποια επίδραση δεν θα γίνει γνωστή πριν από το Μάρτιο του 2005 το νωρίτερο, ενώ τα άλλα δύο δεν συνδέονταν με συγκεκριμένα κονδύλια του προϋπολογισμού. Κανένα άλλο μέτρο δεν ανακοίνωσε έκτοτε η κυβέρνηση.
Εξαιρώντας την αρνητική επίπτωση των στατιστικών αναθεωρήσεων της απογραφής, όπως κατέληξαν το Σεπτέμβριο, που επιβάρυναν το έλλειμμα του 2004 με πρόσθετο 1,1% του ΑΕΠ (0,3 η "άσπρη τρύπα" των ασφαλιστικών ταμείων και 0,8% οι στρατιωτικές δαπάνες), και ακόμα την επίπτωση από την κατά 0,2% μικρότερη από την προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ (λιγότερο από 0,1%), η δημοσιονομική προσπάθεια της κυβέρνησης (η διαφορά από το έλλειμμα 3% που δεχόταν την άνοιξη ως το 5,3% που αναγνωρίζει στο νέο προϋπολογισμό) είναι αρνητική κατά πάνω από 1% του ΑΕΠ, διαπιστώνει η Επιτροπή. Παραμένει μάλιστα αρνητική ακόμα και εφόσον εξαιρεθούν οι υπερβάσεις των δαπανών για τους Ολυμπιακούς Αγώνες (0,7% του ΑΕΠ), οι οποίες, κατ’αρχήν, θα όφειλαν να είχαν εξουδετερωθεί με αντισταθμιστικά μέτρα, σύμφωνα με την Επιτροπή.
Το διαρθρωτικό (κυκλικά προσαρμοσμένο) έλλειμμα, αφού εξαιρεθούν οι οι επιπτώσεις των στατιστικών αναθεωρήσεων και οι υπερβάσεις που συνδέονται με τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων θα ήταν 4,4% του ΑΕΠ από 3,7% αντίστοιχα το 2003, υπολογίζει η Επιτροπή, διαπιστώνοντας μιαν αρνητική δημοσιονομική προσπάθεια 0,7%.
Χωρίς να έχει ενημερωθεί για το έλλειμμα 6% που παραδέχονται πλέον στο υπουργείο Οικονομίας, το οποίο θα διπλασίαζε την αρνητική δημοσιονομική προσπάθεια της κυβέρνησης στο 1,4%, η Επιτροπή συνοψίζει ότι "πέρα από τις στατιστικές αναθεωρήσεις, η στάση της δημοσιονομικής πολιτικής χειροτέρεψε σε συνθήκες ζωηρής οικονομικής δραστηριότητας και μεγέθυνσης πολύ μεγαλύτερης από τη δυνητική".

Έλλειμμα 2005 – χρέος

Μάλλον συντηρητική πρέπει να θεωρηθεί η πρόβλεψη της Επιτροπής για έλλειμμα 3,6% του ΑΕΠ το 2005, αφού δεν στηρίζεται παρά σε τρεις διαφορές με τις κυβερνητικές εκτιμήσεις: την υψηλότερη κατά 0,2% του ΑΕΠ δαπάνη για τόκους το 2004, τη χαμηλότερη πρόβλεψη 3,3% για τη μεγέθυνση (έναντι 3,9% του προϋπολογισμού), και μετριοπαθέστερες προβλέψεις για τον προϋπολογισμό όπως χαμηλότερα έσοδα από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, αφού η απασχόληση θα αυξηθεί κατά 1% (και όχι 2%) και μικρότερη υποχώρηση των δαπανών για μισθούς και κοινωνικές μεταβιβάσεις, αφού οι κυβερνητικές προβλέψεις "σαφώς αποκλίνουν από την πρόσφατη εμπειρία".
Το δε χρέος κατά την Επιτροπή θα αυξηθεί στο 112,2% του ΑΕΠ φέτος, για να υποχωρήσει μόλις στο 111,9% το 2005 (έναντι 109,5% που γράφει ο προϋπολογισμός). Η Επιτροπή επισημαίνει ότι μια τόσο μικρή υποχώρηση του χρέους παρά την υψηλή μεγέθυνση αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση δεν έχει αντιμετωπίσει τους χειρισμούς εκτός προϋπολογισμού (που είχαν προβληθεί ως κεντρικό πρόβλημα διαφάνειας στην απογραφή).
Τις δυσμενείς αυτές εκτιμήσεις θέλησε να διασκεδάσει ο κ. Αλογοσκούφης, δείχνοντας αρκετή σύγχυση: Στους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ είπε ότι και επί των ημερών τους η Επιτροπή πρόβλεπε μεγαλύτερα ελλείμματα αλλά δεν τα δέχονταν (έχοντας προφανώς προς στιγμήν ξεχάσει ότι ο ίδιος έκανε μιαν απογραφή για να τα ανεβάσει αναδρομικά στα ύψη). Σε μιαν άλλη στιγμή απέκρουσε την κατηγορία ότι ο προϋπολογισμός είναι πλασματικός, αναφωνώντας "Εσείς επί δέκα χρόνια είχατε πλασματικούς προϋπολογισμούς και με τη βούλα της Eurostat!"
Η όλη σύγχυση, σκόπιμη και μη, κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού ανέδειξε τη χρησιμότητα της πρότασης του Συνασπισμού να θεσπισθεί ένα επιστημονικό γραφείο στη Βουλή, που θα δίνει αντικειμενικά και έγκυρα στοιχεία, την οποία, αξίζει να σημειωθεί, υιοθέτησε ο \Γιώργος Παπανδρέου\.

Άρθρα/ Οικονομία-Εργασία

Κώστας Καλλίτσης

Η εθνική μας αφωνία

Κώστας Καλλίτσης, 2024-04-14

Βαδίζουμε προς τις ευρωεκλογές συζητώντας επί παντός επιστητού,...

Κώστας Καλλίτσης

Η Eurostat και η θωρακισμένη οικονομία

Κώστας Καλλίτσης, 2024-03-31

Στα καθήκοντα κάθε κυβέρνησης είναι και η διαχείριση της...

Χωρίς επιδόματα

Νίκος Φιλιππίδης, 2024-03-13

Επειδή πολλοί αναρωτιούνται τι άλλαξε ξαφνικά φέτος σε...

Κώστας Καλλίτσης

Καίγοντας χρόνο

Κώστας Καλλίτσης, 2024-03-10

Λοιπόν, πώς πάμε; Η οικονομία μεγεθύνεται, αν όχι με υψηλούς...

Τι συμβαίνει με την οικονομία της Ευρώπης;

2024-03-06

Πριν από 18 μήνες, σχεδόν όλοι οι αναλυτές προέβλεπαν ότι...

Κώστας Καλλίτσης

Κάτι βλέπουν;..

Κώστας Καλλίτσης, 2024-03-03

Εν αρχή, οι τιμές είχαν αρχίσει να πιέζονται λόγω της σταδιακής...

Κώστας Καλλίτσης

Τί έμαθε ο αγρότης;

Κώστας Καλλίτσης, 2024-02-18

Ποιο είναι το πρόβλημα της αγροτικής μας οικονομίας; Αν...

Κώστας Καλλίτσης

Εργασία κάτω του κόστους

Κώστας Καλλίτσης, 2024-02-11

Πόσο ισχυρή είναι στ’ αλήθεια η ελληνική οικονομία; Οσα...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

24ωρη ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ της ΓΣΕΕ στις 17 Απριλίου

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2024-01-31

Η απόφαση του Γενικού Συμβουλίου της ΓΣΕΕ το περασμένο...

Κώστας Καλλίτσης

Στην Ευρώπη, θέλουμε βιομηχανία;

Κώστας Καλλίτσης, 2024-01-28

Πριν βιαστείτε να απαντήσετε καταφατικά, διαβάστε δύο σημαντικές...

Κώστας Καλλίτσης

Ελντοράντο

Κώστας Καλλίτσης, 2024-01-14

Ο πληθωρισμός είχε αρχίσει ανοδικά τινάγματα ήδη από το...

Κώστας Καλλίτσης

Κυκλοφορεί και παράγει ευφορία

Κώστας Καλλίτσης, 2023-12-30

Οι προβλέψεις των αναλυτών των διεθνών οργανισμών για την...

×
×