Οι κρίσεις χρέους και τραπεζικού συστήματος "σκοτεινιάζουν" τον τραπεζικό ορίζοντα

Δεν ήταν μόνο τα σύννεφα βαριά και φορτωμένα πάνω από την πρωτεύουσα των τραπεζών στη Γερμανία. Βαρύ είναι και το κλίμα εντός των τραπεζών, κυρίως της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, καθώς οι συνήθως ψυχροί και γεμάτοι αυτοπεποίθηση παρατηρητές των κινήσεων στις αγορές νιώθουν ότι οι εξελίξεις είναι και ταχύτατες και πιο απρόβλεπτες από κάθε άλλη φορά.

Δύο φαντάσματα κυκλοφορούν πάνω από τις χιονισμένες σκεπές της Φραγκφούρτης, αυτό της κρίσης του χρέους κι αυτό της πιθανής επόμενης κρίσης του τραπεζικού συστήματος. Οι περισσότεροι κάνουν ασκήσεις αισιοδοξίας, άλλοι από ανάγκη, άλλοι από πεποίθηση. Η μόνη ατάκα που ακούγεται από παντού είναι: «Δεν φοβόμαστε την κατάρρευση του κοινού νομίσματος, θεωρούμε απίθανη τη διάλυση της Ευρωζώνης».

Από ’κεί και πέρα και το ενδεχόμενο της αναδιάρθρωσης των χρεών -όχι μόνο της Ελλάδας- ακούγεται πίσω από τις κλειστές πόρτες και η αγωνία για το πόσο θα αντέξουν οι κοινωνίες στα προγράμματα δημοσιονομικής εξυγίανσης, που τρέχουν σχεδόν παντού στη γηραιά ήπειρο.

Παραδόξως για την Ελλάδα ακούγονται περισσότεροι έπαινοι από το αναμενόμενο, δεν υπάρχει τραπεζικός παράγοντας που να μην υπογραμμίσει σε πόσο «σωστή» κατεύθυνση κινείται. Ωστόσο στο ερώτημα πώς θα ξεπεραστεί η κρίση απαντήσεις δεν υπάρχουν -όπως δεν υπάρχουν πλέον βεβαιότητες.

Θεωρητικά τρεις είναι οι πιθανές διέξοδοι: ανάπτυξη, πληθωρισμός, αναδιάρθρωση. Ωστόσο, για μια χώρα σαν την Ελλάδα, η ανάπτυξη θα αργήσει -όσο «σωστά» κι αν υλοποιηθούν οι όροι του Μνημονίου. Επιπλέον ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη δύσκολα μπορεί να καλπάσει, καθώς η πρώτιστη αποστολή της ΕΚΤ -βάσει της συνθήκης- είναι η σταθερότητα των τιμών, ενώ και η «ατμομηχανή» Γερμανία έχει τα μάτια της δεκατέσσερα για να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη.

Συνεπώς απομένει το ενδεχόμενο της αναδιάρθρωσης -μια επιλογή επώδυνη όχι μόνο για τους καλούς ή κακούς ξένους που έχουν αγοράσει το κρατικό χρέος, αλλά και για τους πολίτες της χώρας που προχωρά σʼ αυτή την κίνηση. Μόνο που η αναδιάρθρωση είναι κάτι που δεν προαναγγέλλεται, υποστηρίζουν οι τραπεζίτες, αλλιώς είναι αποτυχημένη από χέρι.

Επιπλέον δεν έχει πολύ νόημα για μια χώρα εάν αυτή δεν έχει καταφέρει στο μεταξύ να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της. Το κέρδος που θα έχει από τη μείωση του χρέους θα εξανεμιστεί ταχύτατα εάν συνεχίσει να έχει ελλείμματα, άρα και να δανείζεται και δη με υψηλά επιτόκια, αφού ήδη έχει μια φορά «κουρέψει» τους δανειστές.

Οι πιο κυνικοί, πάντως, υπενθυμίζουν ότι η κρίση του χρέους -που μπορεί να ταλαιπωρήσει την Ευρώπη για πολλά χρόνια ακόμη- δεν είναι κάτι καινούργιο ούτε θα φέρει το τέλος του κόσμου. Εδώ και εκατοντάδες χρόνια χώρες χρεωκοπούν και βουλιάζουν για να επανέλθουν κάποια στιγμή στην επιφάνεια -μαζί με τα πτώματα πολλών πνιγμένων εννοείται.

Και πολλοί αναλυτές προσπαθούν να πουλήσουν την κρίση ως ευκαιρία υπογραμμίζοντας ότι η πίεση των αγορών δίνει στην ευκαιρία στις κυβερνήσεις ανά την Ευρώπη να κάνουν τις μεταρρυθμίσεις που ήταν απαραίτητες από καιρό -και που δεν τολμούσαν να προχωρήσουν λόγω του πολιτικού κόστους. Βέβαια, αν και αποφεύγουν να το υπογραμμίσουν, δεν κρύβουν την αγωνία τους για το πόσο θα αντέξουν οι κυβερνήσεις να... πυροβολούν τις κοινωνίες τους, κυρίως όταν δεν μπορούν να τους υποσχεθούν ότι οι θυσίες θα πιάσουν τόπο.