Αν είχαμε σχέδιο, θα βρίσκαμε συμπαραστάτες

Ποια κληρονομιά θα αφήσει η λιτότητα στην Ευρωζώνη; Δύο διάσημοι οικονομολόγοι που ασχολούνται ειδικά με την κρίση της Ευρωζώνης, ο Βέλγος καθηγητής στην Οικονομική Σχολή του Λονδίνου (LSE), κ. Paul De Grauwe, και η Κινέζα καθηγήτρια στο Κολλέγιο του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, κ. Yuemei Ji, σε κοινή εργασία τους, μελετούν τα δεδομένα και καταλήγουν στην εξής απάντηση: Κληρονομιά της λιτότητας θα είναι τα μη βιώσιμα χρέη, που θα θέτουν σε δοκιμασία τις αντοχές των πολιτικών θεσμών των υπερχρεωμένων. Μεταξύ των περιπτώσεων που επικαλούνται για να στηρίξουν το συμπέρασμά τους είναι η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και βεβαίως (όπως θα έχετε καταλάβει...) η χώρα μας. Αν υποθέσουμε -γράφουν- ότι η Ελλάδα θα πληρώνει επιτόκια όχι μεγαλύτερα από τον ρυθμό της ετήσιας οικονομικής μεγέθυνσής της, για να μειωθεί το χρέος της στο 90% του ΑΕΠ θα απαιτηθούν 22 έως 50 χρόνια, ανάλογα με το ύψος των ετήσιων πρωτογενών πλεονασμάτων. Θα απαιτηθούν 50 χρόνια αν το πρωτογενές πλεόνασμα είναι 2% ετησίως, 30 χρόνια αν είναι 3% και 22 χρόνια αν είναι 4%. Οπερ σημαίνει, επιβολή πολύ βαριάς λιτότητας επί 22 χρόνια ή βαριάς επί 30 χρόνια ή λιγότερο βαριάς (αλλά, πάντως, λιτότητας…) επί μισό αιώνα, για 50 χρόνια. Ποιο πολιτικό σύστημα αντέχει να εφαρμόζει τόσο «προσωρινά» προγράμματα λιτότητας ώστε, αργά και επώδυνα, να μειωθεί ένα χρέος;…

Η κυρίαρχη θεωρία της «αναπτυξιακής λιτότητας» βάλλεται, και όχι με αφορμή μόνο ή κύρια την Ελλάδα. Πρωτοεμφανίστηκε το 1988, με κύριο εμπνευστή τον Alberto Alesina, του Μποκόνι. Αντίθετα με το John Williamson, εμπνευστή της «Συναίνεσης της Ουάσιγκτον» (1989), που δήλωσε ότι ποτέ δεν θεώρησε τις «δέκα εντολές» του ΔΝΤ ως θεραπεία διά πάσα νόσο, ο Alesina πίστεψε ότι η θεωρία του (1998) ήταν το απόλυτο φάρμακο κατά της κρίσης: Μεγάλες περικοπές κοινωνικών δαπανών στη φάση της ύφεσης - αυτό ήταν το φάρμακο. Τον Απρίλιο 2010, ο Alesina κλήθηκε να παρουσιάσει τη θεωρία του στο ECOFIN (Μαδρίτη). Το ECOFIN είχε βρει αυτές τις ιδέες χρήσιμες για τη δικαιολόγηση της κυρίαρχης πολιτικής. Γι’ αυτό τις περιέλαβε στο τελικό ανακοινωθέν του, αναγορεύοντάς τες σε επίσημη πολιτική της Ευρωζώνης.

Τώρα, σε όλη την Ευρώπη (και στις ΗΠΑ) η συζήτηση για τα αδιέξοδα της πολιτικής που επιβάλλουν οι κυρίαρχες δυνάμεις της Ευρωζώνης έχει φουντώσει. Διαμορφώνεται ένα κλίμα που θα ήταν πολύ ευνοϊκό για τη χώρα μας, στον βαθμό που θα ήθελε να σταθεί στα πόδια της και να σχεδιάσει η ίδια, το δικό της μέλλον. Στον βαθμό, δηλαδή, που θα διέθετε ένα δικό της σχέδιο για τη μετά-την-κρίση-Ελλάδα. Αν αυτό έθετε σε διαπραγμάτευση, θα εύρισκε πολλούς συμμάχους. Ενώ θα βρει πολύ λίγους, εφόσον παζαρεύει μόνο για τον ρυθμό και την ταχύτητα της επιβολής μιας αδιέξοδης πολιτικής. Οπως κάνει σήμερα – αφού ο σχεδιασμός έχει εκχωρηθεί σε ξένα κέντρα και στις αγορές.