Οι στόχοι της πράσινης μετάβασης για το 2030 και το 2050 είναι δεδομένοι. Η Ελλάδα έχει προσυπογράψει τη Συμφωνία για το Κλίμα του Παρισιού, και φυσικά έχει προσυπογράψει τους δεσμευτικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την παραγωγή από ΑΠΕ του 60% της ενέργειας το 2030 και του 100% το 2050. Αντίστοιχοι στόχοι υπάρχουν για τη μεγάλη μείωση των εκπομπών ρύπων σε κατοικία, μεταφορές, βιομηχανία και τον εκμηδενισμό τους το 2050.

Η πράσινη μετάβαση με βάση τους στόχους για την κλιματική αλλαγή που τέθηκαν στη συμφωνία του Παρισιού, και ως ευρωπαϊκή πλέον πολιτική (Νέα Πράσινη Συμφωνία) με συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους για το 2030 και μηδενική παραγωγή ρύπων το 2050 (κλιματική ουδετερότητα), αποτελεί μια αδιαπραγμάτευτη πραγματικότητα για την Ελλάδα. Εκ των πραγμάτων το 2030 πρέπει να παράγουμε το 60% της ενέργειας από ΑΠΕ και πρέπει να καταναλώνουμε λιγότερη ενέργεια κατά 40% σε σχέση με το 1990.

Η ύφεση στην ευρωπαϊκή οικονομία ίσως είναι λίγο μικρότερη από την αναμενόμενη (8% αντί για 9%). Εντούτοις η ανάκαμψη, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, θα πάρει δύο χρόνια (θα είναι 5,5% το ʼ21 και 3,2% το ʼ22), χωρίς να συνυπολογιστεί πιθανή κλιμάκωση της πανδημίας.

1. Η ύφεση στην παγκόσμια οικονομία

Η έκταση των οικονομικών επιπτώσεων από την πανδημία στην παγκόσμια οικονομία έχει πλέον υπολογιστεί με σχετική ακρίβεια. Η κρίση του 2008 προκάλεσε ύφεση της τάξης του -4% στην παγκόσμια οικονομία και χρειάστηκε 18 μήνες για να επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα. Τώρα, το 2020 η παγκόσμια οικονομία αναμένεται να φθάσει το -6,5%. Στο αισιόδοξο σενάριο, και εφόσον δεν υπάρξει δεύτερο κύμα πανδημίας, αναμένεται να ανακάμψει γρηγορότερα, σε διάστημα 9-12 μηνών.

Η χρηματοδότηση του προγράμματος είναι απόλυτα τεκμηριωμένη. Στηρίζεται στους διαθέσιμους δανειακούς πόρους που έχουν ευρωπαϊκή προέλευση, αναδιατάσσει μέρος των πόρων αυτών προς δημοσιονομικά μέτρα και χρηματοδοτεί το υπόλοιπο δημοσιονομικό κόστος από το μαξιλάρι, από καθαρά ελληνικούς και μη δεσμευμένους πόρους του μαξιλαριού. Κοινώς δεν χρειάζεται να προσφύγει το Ελληνικό Δημόσιο σε νέο δανεισμό ή να αυξήσει το συνολικό χρέος

Ο ΣΥΡΙΖΑ εντός μιας δεκαετίας μεταμορφώθηκε. Ξεκίνησε με ισχνή κοινοβουλευτική παρουσία, όταν συγκροτήθηκε το 2004 από την ενοποίηση του Συνασπισμού με μικρότερες δυνάμεις από την ανανεωτική και την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά. Σε διαδοχικές εκλογές μετατράπηκε σε κόμμα εξουσίας. Εγινε αξιωματική αντιπολίτευση, κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση ξανά.

Η φαρσοκωμωδία στη διαχείριση του οικονομικού προβλήματος της χώρας συνεχίζεται με αμείωτο ενδιαφέρον. Η κυβέρνηση Παπανδρέου ξεκίνησε με το “Λεφτά υπάρχουν”. Προχώρησε στο “Βουλιάζουμε, αλλά θα τα καταφέρουμε μόνοι μας” (ο πρωθυπουργός πρέπει να αισθάνεται πολύ δικαιωμένος από τις προβλέψεις του).

Τα αίτια του δημοσιονομικού προβλήματος προκύπτουν από μερικά βασικά δεδομένα που φωτίζουν, ίσως με απόλυτη διαύγεια, το πρόβλημα.

Πρώτον, το χρέος είναι δημιούργημα της δεκαετίας του 1980. Το 1980 το χρέος ήταν μόλις 20% του ΑΕΠ, το 1990 ήταν 80% και το 1993 ήταν 120%. Έκτοτε περιστρέφεται γύρω στο 100-120% του ΑΕΠ.

Η κλιμάκωση της συζήτησης περί επικείμενης κρίσης τις τελευταίες ημέρες εδράζεται σε ορισμένα νεώτερα οικονομικά δεδομένα.

Πρώτον, τα μεγέθη που δημοσιεύτηκαν για το τελευταίο τρίμηνο του 2009 της Ε.Ε. επιβεβαιώνουν ότι η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας καθυστερεί, για την ακρίβεια η οικονομία παραμένει στάσιμη και συγκριτικά υστερεί απέναντι στην πιο ενθαρρυντική ανάκαμψη της οικονομίας των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ιαπωνίας. Σε όλες τις περιπτώσεις, η ανάκαμψη της απασχόλησης υστερεί αισθητά.

Η συμφωνία των Βρυξελλών αποτελεί αποτυχία της Ε.Ε. Δίνει συνέχεια στην απουσία ευρωπαϊκής πολιτικής για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης. Συντηρεί την "επανεθνικοποίηση" της οικονομικής πολιτικής. Εμφανίζει την εικόνα μιας ασυντόνιστης Ευρώπης και ενθαρρύνει τις αγορές να συνεχίσουν να κερδοσκοπούν πάνω στις "αποκλίνουσες" εθνικές οικονομίες του κοινού νομίσματος.

Μέχρι τα τέλη του 2007, μέχρι δηλαδή τα πρώτα σημάδια της κατάρρευσης της χρηματοπιστωτικής φούσκας, το δημόσιο χρέος, η εξυπηρέτησή του και τα περίφημα spreads δεν αποτελούσαν ιδιαίτερο αντικείμενο των χρηματαγορών. Οι χώρες με μεγάλο ή μικρό χρέος δανείζονταν με χαμηλά επιτόκια και χωρίς να υπόκεινται σε διαδικασίες ιδιαίτερης αξιολόγησης.

Η κρίση της ελληνικής οικονομίας εκδηλώνεται στη δημοσιονομική σφαίρα της οικονομίας, ένα φαινόμενο που είναι ευρωπαϊκό και διεθνές. Στην ελληνική περίπτωση όμως, εκδηλώνεται βίαια λόγω της οξυμένης κρίσης του φορολογικού συστήματος και του κοινωνικού κράτους στην Ελλάδα. Στο πρώτο, επειδή, ως έχει, δεν μπορεί να φέρει νέα έσοδα χωρίς σημαντικές παρενέργειες. Στο δεύτερο, επειδή είναι στα όρια της κατάρρευσης και ζητά νέους πόρους, οι οποίοι αντικειμενικά δεν υπάρχουν.